Саба?ты? та?ырыбы: Шортанбай ?анай?лы
Саба?ты? ма?саты:
- Зар заман а?ыны Шортанбай ?анай?лы туралы м?лімет беру..
- Ал?ан білімдерін тапсырмалар ар?ылы дамыту.
- М?тін ар?ылы адамгершілікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?ты т?сіндіру
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: с?ра?-жауап, тест.
Саба?ты? к?рнекілігі: электронды о?улы?, интерактивті та?та, тест.
Сынып: 9
П?н: ?аза? ?дебиеті
Саба?ты? барысы:
І ?йымдастыру кезе?і.
С?ра?тар ?ою.
- «?дебиет» с?зі ?ай тілден енген?
- Халы? ауыз ?дебиетіні? т?рлерін ата?дар.
- Жыраулар поэзиясыны? к?шбасшысы кім?
- Б??ар жырау ?ал?аман?лы ?ай ?асырда ?мір с?рген?
- ?мбетей тол?ауларын ата?дар.
Жыраулар поэзиясына байланысты тест.
І н?с?а
1. Жабы? тест.
«Жырауларды? с?зі ма?сатсыз айтылмайды. Не айтса да, к?пті? м??ы, к?пті? жайы айтылады». Кімні? с?зі?
А. М?хтар ?уезов
Б. Оралхан Б?кей
С. М?хтар Ма?ауин
2. Толы?тыру тесті.
Сызы?ты? орнына тиісті с?здерді жаз.
Жыраулар поэзиясыны? ?зекті та?ырыбы ______________
3. С?йкестік тесті.
Бірінші ба?ан?а с?йкес келетін жауаптарды екінші ба?аннан сызып не жазып к?рсет.
А. Асан ?ай?ы 1) Х?ІІ ?асыр
В. Доспамбет жырау 2) Х?І ?асыр
С.Жиембет жырау 3) Х? ?асыр
4. Ашы? тест.
Берілген с?здер мен с?з тіркестерін реттестіріп, с?йлем ??ра.
?мбетей жырау, батырларды, еліні?, бол?ан, жырына, ?ор?аны, ар?ау, еткен.
5. Аны?тау тесті.
Бірінші ба?анда?ы тапсырманы? жауабын екінші ба?ан?а жаз.
|
Тапсырма
|
Жауап
|
|
Ауыз ?дебиетіні? д?ст?рін са?таушы, батырлы?, тарихи, ?ашы?ты? жырларды айтып таратушыны кім деп атаймыз?
|
|
6. Балама тест. «И?», «Жо?»
Б??ар жырау Баянауылда туып, Далба тауында д?ние сал?ан.
А) И?
Б) ЖО?
ІІ н?с?а
1. Жабы? тест.
«Б?л д?ниеде не ?аріп?
А? ?алада б?з ?аріп,
Жа?сылар?а айтпа?ан, -
Асыл шырын с?з ?аріп». Кімні? с?здері?
А. Асан ?ай?ы
Б. ?мбетей жырау
С. Б??ар жырау
2. Толы?тыру тесті.
Сызы?ты? орнына тиісті с?здерді жаз.
Жо??ар ?алма?тары ?аза? жерін басып алу ма?сатымен талай рет шабуыл жаса?ан. Сол шабуылдарды? е? к?штісі, е? ?лкені _________ жылы болды.
3. С?йкестік тесті.
Бірінші ба?ан?а с?йкес келетін жауаптарды екінші ба?аннан сызып не жазып к?рсет.
А. Асан ?ай?ы 1) «Айналайын а? Жайы?»
В. Доспамбет жырау 2) «Б?генбай ?ліміне»
С. ?мбетей жырау 3) «К?лде ж?рген ?о?ыр ?аз»
4. Ашы? тест.
Берілген с?здер мен с?з тіркестерін реттестіріп, с?йлем ??ра.
Тол?ау -, ?амти алатын, ?гіт, ?леуметтік, дидактикалы?, ірі, ?ле?дер, м?селелерді, заманында?ы.
5. Аны?тау тесті.
Бірінші ба?анда?ы тапсырманы? жауабын екінші ба?ан?а жаз.
|
Тапсырма
|
Жауап
|
|
Х?ІІІ ?асырды? екінші жартысында ханды? ??р?ан Абылайды? т?стасы, Абылайдан жасы ?лкен кім?
|
|
6. Балама тест. «И?», «Жо?»
Б??ар ел та?дырын, ел б?тіндігін, бейбіт ?мірін, т?уелсіздігін ?з жырына ар?ау еткен.
А) И?
Б) ЖО?
Жа?а саба?.
?аза? ?дебиеті тарихында?ы ірі т?л?аларды? бірі – Шортанбай ?анай?лы 1818 жылы О?т?стік ?аза?стан облысыны? Т?ркістан ауданында д?ниеге келген. А?ын 63 жасында ?азіргі ?ара?анды облысыны? Шет ауданында ?айтыс болды.
ХІХ ?асырды? орта т?сы мен екінші жартысында ?аза? даласында орыс отаршылды?ы к?шейе т?сті. Ел ?міріне енген т?рлі ?згерістер (ел билеу ж?йесіндегі, жер м?селесі, сауда, т?рмысты? жайлар, т.б.) халы?ты? д?ст?рлі ?мір салтыны?, ынтыма? бірлігіні? б?зылуына, ал отаршылды? саясатты? ны?аюына ?ызмет етті.
ХІХ ?асырда ?мір с?рген Дулат, М?рат, т.б. а?ындар да замана жайын отаршылды?ты? зиянды кесірі деп ?арап, ашына, т??іле к?йіну сарынында жырлады. М.?уезов б?л а?ындарды «зар заман а?ындары» деп ата?ан.
Электронды о?улы?пен ж?мыс.
О?улы?тан Шортанбай ?анай?лыны? шы?армаларымен танысу.
С?ра?тар
- Шортанбай а?ын ?андай кезе?де ?мір с?рген?
- Шортанбай заман ?згерістерін ?алаай т?сінді ж?не ?алай жырлады?
- «Зар заман» тол?ауында Шортанбай заманды неліктен «Зар заман» деп ата?ан?
- А?ын заманыны? ?андай ?згерістерінен шошынады, жиренеді?
3 топ?а тапсырма беріледі.
1-топ: Шортанбай ?анай?лыны? шы?армаларына талдау.
|
Шы?армадан ?зінді
|
К?ркемдеуіш т?сіл
|
|
|
|
2-топ: Шортанбай ?анай?лыны? ?мірі мен шы?армашылы?ына ?атысты к?рделі 6 с?ра? ??растыру.
3-топ: Зар заман а?ындары – Шортанбай мен Дулат?а Венн диаграммасы ар?ылы салыстыру ж?ргізу.
Саба?ты бекіту.
- Топтастыру ?дісі ар?ылы Шортанбай ?анай?лына аны?тама береміз.
?йге тапсырма: «Зар заманнан» ?зінді жаттау.
Ба?алау: о?ушыларды? белсенділіктеріне сай ба?алау.
Просмотр содержимого документа
«9 сынып?а арнал?ан саба? жоспары Шортанбай ?анай?лы»
Сабақтың тақырыбы: Шортанбай Қанайұлы
Сабақтың мақсаты:
Зар заман ақыны Шортанбай Қанайұлы туралы мәлімет беру..
Алған білімдерін тапсырмалар арқылы дамыту.
Мәтін арқылы адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақты түсіндіру
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, тест.
Сабақтың көрнекілігі: электронды оқулық, интерактивті тақта, тест.
Сынып: 9
Пән: Қазақ әдебиеті
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі.
Сұрақтар қою.
«Әдебиет» сөзі қай тілден енген?
Халық ауыз әдебиетінің түрлерін атаңдар.
Жыраулар поэзиясының көшбасшысы кім?
Бұқар жырау Қалқаманұлы қай ғасырда өмір сүрген?
Үмбетей толғауларын атаңдар.
Жыраулар поэзиясына байланысты тест.
І нұсқа
1. Жабық тест.
«Жыраулардың сөзі мақсатсыз айтылмайды. Не айтса да, көптің мұңы, көптің жайы айтылады». Кімнің сөзі?
А. Мұхтар Әуезов
Б. Оралхан Бөкей
С. Мұхтар Мағауин
2. Толықтыру тесті.
Сызықтың орнына тиісті сөздерді жаз.
Жыраулар поэзиясының өзекті тақырыбы ______________
3. Сәйкестік тесті.
Бірінші бағанға сәйкес келетін жауаптарды екінші бағаннан сызып не жазып көрсет.
А. Асан қайғы 1) ХҮІІ ғасыр
В. Доспамбет жырау 2) ХҮІ ғасыр
С.Жиембет жырау 3) ХҮ ғасыр
4. Ашық тест.
Берілген сөздер мен сөз тіркестерін реттестіріп, сөйлем құра.
Үмбетей жырау, батырларды, елінің, болған, жырына, қорғаны, арқау, еткен.
5. Анықтау тесті.
Бірінші бағандағы тапсырманың жауабын екінші бағанға жаз.
| Тапсырма | Жауап |
| Ауыз әдебиетінің дәстүрін сақтаушы, батырлық, тарихи, ғашықтық жырларды айтып таратушыны кім деп атаймыз? |
|
6. Балама тест. «Иә», «Жоқ»
Бұқар жырау Баянауылда туып, Далба тауында дүние салған.
А) ИӘ
Б) ЖОҚ
ІІ нұсқа
1. Жабық тест.
«Бұл дүниеде не ғаріп?
Ақ қалада бөз ғаріп,
Жақсыларға айтпаған, -
Асыл шырын сөз ғаріп». Кімнің сөздері?
А. Асан қайғы
Б. Үмбетей жырау
С. Бұқар жырау
2. Толықтыру тесті.
Сызықтың орнына тиісті сөздерді жаз.
Жоңғар қалмақтары қазақ жерін басып алу мақсатымен талай рет шабуыл жасаған. Сол шабуылдардың ең күштісі, ең үлкені _________ жылы болды.
3. Сәйкестік тесті.
Бірінші бағанға сәйкес келетін жауаптарды екінші бағаннан сызып не жазып көрсет.
А. Асан қайғы 1) «Айналайын ақ Жайық»
В. Доспамбет жырау 2) «Бөгенбай өліміне»
С. Үмбетей жырау 3) «Көлде жүрген қоңыр қаз»
4. Ашық тест.
Берілген сөздер мен сөз тіркестерін реттестіріп, сөйлем құра.
Толғау -, қамти алатын, үгіт, әлеуметтік, дидактикалық, ірі, өлеңдер, мәселелерді, заманындағы.
5. Анықтау тесті.
Бірінші бағандағы тапсырманың жауабын екінші бағанға жаз.
| Тапсырма | Жауап |
| ХҮІІІ ғасырдың екінші жартысында хандық құрған Абылайдың тұстасы, Абылайдан жасы үлкен кім? |
|
6. Балама тест. «Иә», «Жоқ»
Бұқар ел тағдырын, ел бүтіндігін, бейбіт өмірін, тәуелсіздігін өз жырына арқау еткен.
А) ИӘ
Б) ЖОҚ
Жаңа сабақ.
Қазақ әдебиеті тарихындағы ірі тұлғалардың бірі – Шортанбай Қанайұлы 1818 жылы Оңтүстік Қазақстан облысының Түркістан ауданында дүниеге келген. Ақын 63 жасында қазіргі Қарағанды облысының Шет ауданында қайтыс болды.
ХІХ ғасырдың орта тұсы мен екінші жартысында қазақ даласында орыс отаршылдығы күшейе түсті. Ел өміріне енген түрлі өзгерістер (ел билеу жүйесіндегі, жер мәселесі, сауда, тұрмыстық жайлар, т.б.) халықтың дәстүрлі өмір салтының, ынтымақ бірлігінің бұзылуына, ал отаршылдық саясаттың нығаюына қызмет етті.
ХІХ ғасырда өмір сүрген Дулат, Мұрат, т.б. ақындар да замана жайын отаршылдықтың зиянды кесірі деп қарап, ашына, түңіле күйіну сарынында жырлады. М.Әуезов бұл ақындарды «зар заман ақындары» деп атаған.
Электронды оқулықпен жұмыс.
Оқулықтан Шортанбай Қанайұлының шығармаларымен танысу.
Сұрақтар
Шортанбай ақын қандай кезеңде өмір сүрген?
Шортанбай заман өзгерістерін қалаай түсінді және қалай жырлады?
«Зар заман» толғауында Шортанбай заманды неліктен «Зар заман» деп атаған?
Ақын заманының қандай өзгерістерінен шошынады, жиренеді?
3 топқа тапсырма беріледі.
1-топ: Шортанбай Қанайұлының шығармаларына талдау.
| Шығармадан үзінді | Көркемдеуіш тәсіл |
|
|
|
2-топ: Шортанбай Қанайұлының өмірі мен шығармашылығына қатысты күрделі 6 сұрақ құрастыру.
3-топ: Зар заман ақындары – Шортанбай мен Дулатқа Венн диаграммасы арқылы салыстыру жүргізу.
Сабақты бекіту.
Үйге тапсырма: «Зар заманнан» үзінді жаттау.
Бағалау: оқушылардың белсенділіктеріне сай бағалау.
375
102 969 
