Ачык саат Математика

№ 201 а )ооба b )жок с )жок d )ооба е )жок f ) жок

№ 203

а )618=6*100+18 b )3606=36*100+6 с )2121=21*100+21 d )1734=17*100+34 е )9632=96*100+32 f ) 193857=19*10000+38*100+57

САБАКТЫН МАКСАТЫ

- Бөлүүнү аткарбастан туруп,бөлүнүүчүнү оңой жол менен табуу;

- 2 ге, 5 ке, 10 го бөлүнүүчүлүк белгилерин аныктоо ;

- Бөлүнүүчүлүк белгилерин пайдаланып мисал иштөө.

1) 10 дон 30 га чейинки сандардын ичинен 2 ге бөлүнө турган сандарды жазгыла.Бул сандар кандай цифра менен аяктайт?

2) 10 дон 40 ка чейинки сандардын ичинен 5 ке бөлүнө турган сандарды жазгыла.Бул сандар кандай цифра менен аяктайт ?

3) Төмөнку сандардын ичинен 10 го бөлүнө тургандарын тапкыла? 146, 160, 213, 230, 381, 450 Бөлүнбөгөндөрү эмнеси менен айырмаланат?

23

12

24

10

20

25

26

45

27

68

22

38

31

71

17

99

2ге бөлүнүүчүлөр

2 ге

бөлүнбөгөн

дөр

10

20

12

45

27

23

38

Жуп сандар

24

25

99

Так сандар

22

26

31

17

68

71

Төмөнкү сандардын ичинен бөлүнүүчүлөрүн жазабыз

1; 2; 5; 6; 10; 12 ; 15; 18; 20; 35; 36; 40 2 нин :

5 тин :

10 дун :

2 , 5 , 10 дун бөлүнүүчүлүк белгилерин аныктап көрөлү.

2, 6, 10, 12, 18, 20, 36, 40 .

5, 10, 15, 20, 35, 40 .

10, 20, 40 .

• 1, 3, 5, 7 жана 9 сандары- так сандар

0, 2, 4, 6 жана 8 сандары -жуп сандар

I. 2 ге бөлүнүүчүлүктүн белгиси

• Натуралдык сандын акыркы цифрасы жуп сан менен аяктаса , 2 ге бөлүнөт.

Мисалы:

• -14 : 2 = -7
• 46 : 2 = 23
• -318: 2 = -15
• 242 : 2 = 121
• 500 : 2 = 250

2 ге бөлүнүүчү сандар жуп сандар деп аталат жана 2 ге бөлүнбөөчү сандар так сандар деп аталат

Мисалы:

• 1 0 , 22, 34, 46, 78, 120 - жуп сандар
• 11, 23, 35, 47, 69 – так сандар

II. 5 ке бөлүнүүчүлүк белгилери

35: 5 = 7

100 : 5 = 20

153 5

25: 5 = 5

50 : 5 = 10

Эгерде сандардын акыркы цифрасы 0 жана 5 менен аяктаса,анда ал сан 5ке бөлүнөт .

Натуралдык сандардын акыркы цифрасы 0 жана 5 менен аяктаса,анда ал сан 5ке бөлүнөт.

Мисалы:

• 15 : 5 = 3
• 125 : 5 = 25
• 220 : 5 = 44
• 1000 : 5 = 200

III. 10го бөлүнүүчүлүк белгиси

100 : 10 = 10

50 :10 = 5

65 10

34560 :10 = 3456

400 :10 = 40

650 : 10 = 65

Сандардын акыркы цифрасы 0 менен аяктаса 10го бөлүнөт.

Мисалы:

• 50 : 10 = 5
• 120 : 10 = 12
• 2240 : 10 = 224
• 1000 : 10 = 100

Эгерде 10=2 5 болсо, 10 го бөлүнгөн бардык сандар 5ке да 2 ге да бөлүнөт.

• Мисалы : 80= 8 10= 8 (2 5)болсо,

Анда 80: 10=8,

• Анда 80: 10=8,

80: 2=40,

80:5=16.

Баардык бөлүнүүчүлүктүн белгиси эмнеден көз каранды ?

Акыркы цифрасынан.

Төмөнкү көрсөтүлгөн сандардын ичинен, 2 ге; 5 ке; 10 го бөлүнгөн сандарды терип жазгыла:

32

58

12

80

20

262

55

18

40

15

2

74

54

2

66

26

260

2 ге:

5 ке :

10 го :

20

80

40

55

15

260

20

80

40

260

32

20

12

80

58

18

40

262

54

74

260

26

66

Маселе1:

Коля ар бир коробкада 10дон жумуртка болгон бир нече коробка алып келди. Коля 35 жумуртка? 43 жумуртка? 50 жумуртка алып келиши мүмкүнбү?

Маселе 2:

0, 2, 7, 5 цифраларынын жардамы менен 5 бөлүнгөн үч орундуу сандарды түзгүлө .

275, 725, 570, 750, 720, 270, 205, 705

Составление примеров, решение – на доске и в тетрадях

1) Төмөнкү сандардын кайсынысы 2 ге бөлүнөт?

2) Төмөнкү сандардын кайсынысы 2 ге да 5 ке да бөлүнөт .

3) *нын ордуна төмөнкү сандардын кайсынысын койсок, ал сан 25 ке бөлүнөт ?

1123*5

4) Төмөнкү сандардын кайсынысы жуп сан?

5) Төмөнкү сандардын кайсынысы 5 ке да , 10 го да бөлүнөт

Жообун текшерип көр:

1) б

2) б

3) б

4) в

5) а

«5» - 5 туура жооп

«4» - 4 туура жооп

«3» - 3 туура жооп

Составление примеров, решение – на доске и в тетрадях

Балдар бөлүүнүчүлүктүн белгилерин, турмушта кайсы жерлерде колдонсок болот?

Предметтердин санын бирдей бөлүктөргө бөлүүнү аныктоо үчүн колдонобуз:бир нече коробкаларга карандаштарды бирдей жайгаштыруу, жаңы жылдык белектерге бирдей санда конфеттерди бөлүштүрүү ж.б..

Рефлексия:

Үйгө тапшырма

1.№207, №208.

2.Так сандар менен жуп сандардын жалпы түрүн жазып келгиле

Көңүл бурганыныздарга рахмат.