Ա ա[խմբագրել]
ցանկ
Ագռավի հետ ընկերացար, կեղտը կտուցիդ պիտի լինի։
Աղվեսի բերանը խաղողին չի հասնում, ասում է՝ խակ է։
Աղքատը, որ հավ կուտե, յա հավն է հիվանդ, յա՝ աղքատը։
Ամեն փայտ շերեփ չի դառնա, ամեն սար՝ Մասիս։
Ամենին մի աչքով է նայում։
Անճարը կուտի բանջար։
Անձրևից փախան՝ կարկուտի տակ ընկան:
Աշխարհը մի խոսքի է, ժամանակը ոսկի է։
Աչքը ինչ տեսնար, սիրտը չի մոռնար։
Առաջ մտածիր, հետո խոսիր։
Առողջ եզին փտած դարմանն ի՞նչ կանի:
Առուն թռի նոր տռի։
Արտը խախուտ, մահանան՝ կարկուտ։
Արջը յոթ երգ գիտի, յոթն էլ տանձի մասին։
Արևին ասում է դուրս մի արի՝ ես դուրս եմ եկել։
Արևն ամպի տակ չի մնա։
Աչքը աչքից կամաչի։
Աշխատանքը գեղեցկացնում է մարդուն։
Աշխարհը փալասով ծածկած չի:
Ախպերը ախպորը մեռնելը չի ուզի, բայց վատ ապրելը կուզի։
Ալյուրը մենք մաղեցինք, փախլավան ուրիշները կերան։
Բ բ[խմբագրել]
ցանկ
Գ գ[խմբագրել]
ցանկ
Գայլի գլխին Ավետարան են կարդում, ասում է՝ շուտ արէ՛ք, հոտս գնաց։ կամ Գելի գլխին Ավետարան են կարդում, ասում է. Շուտ արա, ոչխարը սարովն անցավ։
Գառը՝ գարնան, ձյունը՝ ձմռան։
Գետն ամեն անգամ գերան չի բերի։
Գետն ընկնողը անձրևից չի վախենա։
Գիտունի հետ քար քաշիր, բայց անգետի հետ փլավ մի կեր։
Գյուղը կանգնի՝ գերան կը կոտրի։
Գողը գողից գողացավ, Աստված տեսավ՝ զարմացավ։
Գող՝ սիրտը դող։
Գուցէ ուզեցավ իրեն գցի հորը, դու էլ կը՞ գցես։
Դ դ[խմբագրել]
ցանկ
Դուն քուն, բախտդ արթուն։
Դու քեզ մի գովիր, թող ուրիշը քեզ գովի
Դուռդ փակ պահիր և հարևանիդ գող մի հանի
Ե ե[խմբագրել]
ցանկ
Եզը որ ընկավ՝ դանակավորը կշատանա:
Եկաւ ունքը սարքի՝ աչքն էլ քոռացրեց։
Ես աղա ու դու աղա, բա մեր աղունն ո՞վ կաղա։
Երբ որ կացինը եկաւ անտառ, ծառերը ասացին... Կոտը մերոնցից է։
Երբ որ մեծնաս այս ամենը կմոռնաս։
Երգեր շատ գիտեմ, բայց երգել չգիտեմ։
Եօթ անգամ չափիր, մէկ անգամ կտրիր(հին հրեական ասացվածք):
Երեխային գործի դիր՝ ետևից գնա:
Զ զ[խմբագրել]
ցանկ
Է է[խմբագրել]
ցանկ
Էս ականջով լսում է, մյուսով դուրս է անում։
Էշի ականջում է քնել։
Էշն ինչ գիտի նուշն ինչ է։
Ը ը[խմբագրել]
ցանկ
Թ թ[խմբագրել]
ցանկ
Թե ականջ դնես քեզ բամբասողին, կյանքդ կդարձնես վշտի անկողին...
Թթու է՝ թան չէ,
Ամեն մարդու բան չէ։
Ժ ժ[խմբագրել]
ցանկ
Ի ի[խմբագրել]
ցանկ
Ինչ որ ցանես, այն կը հնձես։ կամ Ինչ ցանես, այն էլ կհնձես։
Ինչպես ուռին ու բարդին, ամեն մարդ իրա դարդին։
Ինչքան լեզու իմանաս՝ այնքան մարդ էս։
Իրա բաղաջի տակնա կրակ անում։
Լ լ[խմբագրել]
ցանկ
Լավություն արա ու ջուրը գցի,ձուկը չիմանա Աստված կիմանա
Լեզուդ չլներ՝ ագռավները աչքերդ հանել էին։
Լուից ուղտ են սարքում։
Լույսը կբացվի, բարին հետը
Լավ է ուշ, քան երբեք:
Խ խ[խմբագրել]
ցանկ
Խաչին Տերն է զորավոր դարձնում:/Տէրն է խաչին զօրացնողը:
Խնձորը ծառից հեռու չի ընկնում։
Խոզի գլուխը տաք կաթսայի մեջ չի մնա։
Խորամանկ աղվեսը երկու ոտով է թակարդն ընկնում։
Խօսքով փիլաւ չեփուիր։
Խոզի գլուխը խալու վրա չի մնում։
Խուփը գլորվել, կճուճին է գտել:
Ծ ծ[խմբագրել]
Ծակ ուլունքը գետնին չի մնա:
Ծուլութիւնից/թանբալությունից սև էշին «օրհնեա՛ տէր» կասի...
Կ կ[խմբագրել]
ցանկ
Կաղնած եզնը կթրքի նստան եզան գլխին։ (Արցախ)
Կարծում ե՞ս Երուսաղեմում էշ չկայ։
Կարմիր կովը կաշին չի փոխի։
Կիրակի օրվա փլավը երկուշաբթի էլ կուտվի։
Կուժ ասում եմ, կուլա լսի։
Կաղնու տակ կանգնես ու բարիք սպասես։
Կատվի խաղը՝ մկան մահը:
Կճուճն ասաց. «Տակս ոսկի ա», շերեփը թե. «Բա ես որտեղի՞ց եմ գալիս»:
Հ հ[խմբագրել]
ցանկ
Համը հոտից հանեց։
Հասկացողին մին ասա, չհասկացողին՝ հազար ու մին։
Հարսի վոռով փեսուն լավություն ա անում։
Հարսը պարել չի կարող, ասում է՝ գետինը ծուռ է։
Հարևանի հարսի հետևը կարմիրա։
Հաց ու պանիր, կեր ու պարիր։
Հաց ըսին հասավ,գործ ըսին փախավ:
Հաց ու պանիր, կեր ու բանիր։
Հետևն էլ կպած չելներ կտար օտարի։
Հյուրը Աստծունն է։
Հացը հացվորին տուր, մի հատ էլ ավել տուր։
Հեռվի զուռնի ձենը քաղցր է։
Հոտի բերանը որ հետ են շրջում, կաղ ոչխարները հոտի առաջև են հայտնվում։
Ձ ձ[խմբագրել]
ցանկ
Ձենը որ ձվով լիներ, հավի ոռը բլբուլի ձեն կհաներ։
Ձուագողը ձիագող կը դառնայ։ կամ Ձու գողացողը ձի էլ կգողանա։
Ձուկը գլխից է հոտում։
Ղ ղ[խմբագրել]
ցանկ
Ճ ճ[խմբագրել]
ցանկ
Ճակատագրից չես փախչի։
Ճանճից փիղ են սարքում։
Ճիշտ կարծես փղի քթիցա ընկել։
Ճշտասողի գլխարկը ծակ է։
Ճպատըտ քոլատ կտրի։ (Արցախ)
Ճտերն աշնանն են հաշվում։
Մ մ[խմբագրել]
ցանկ
Մեկ նալին ա խփում, մեկ մեխին։
Մի ծաղիկով գարուն չի գա։
Մի ձեռքը ծափ չի տա։
Մեկը տերտերին է սիրում, մյուսը տերտերակնկան։
Մի գիժ քար գցեց հորը, քառասուն իմաստուն չկարողացան հանել։
Մի վախենա վարար գետից, վախեցիր մարմանդ գետից։
Մի քոսոտ մոզին սաղ նախիրի անունը կգցի։
Մինչև հաստը բարակի, բարակը կկտրվի։
Մինչև Շուշանը զարդարվի, ժամը կլրվի։
Միությունը ուժ է։
Միսը ձեզի, ոսկորը ինձի։
Մոր մի օրհնանքը յոթ անեծք կքանդի։
Մորը տես, աղջկան ուզի։
Մուկը իսկի ինքը ծակը չի մտնում, հլը ցախավելն էլ կապելա պոչից։
Մեկը բոլորի համար, բոլորը մեկի։
Մսի մեջ ոսկոր կլինի:
Ն ն[խմբագրել]
ցանկ
Նույնիսկ էփած հավի ծիծաղն է գալիս։
Նվիրած ձիու ատամները չեն հաշվում։
Նախիրի մեջից գնացիր էշի ճակատը պաչեցիր։
Շ շ[խմբագրել]
ցանկ
Շան անունը տուր ու փետը վերցրու ձեռքդ։ կամ Շան անունը տուր՝ փետն առ ձեռդ։
Շանը հետ հնգերաց, մհակը ձեռքատ վեր մե քցել։ (Արցախ)
Շինողը միջից հանեց։
Շոնը շանը վեննը կոխել չի։ (Արցախ)
Շունը շան թաթ չի կծի։
Շունը շան միս չի ուտի։
Շորով դիմավորիր, խելքով ճանփիր
Ո ո[խմբագրել]
ցանկ
Ոչ իմ հալը, ոչ քո հարսանիք գալը։
Ոչ հայի խունկ է, ոչ թուրքի ուզարլուկ։
Ով աշխատի՝ նա կուտի։
Ով ալարի՝ ոչ դալարի։
Ոտքդ վերմակիդ չափով մեկնիր։
Որտեղ հաց, այնտեղ կաց։
Որտեղ պանիր, այնտեղ բանիր։
Չ չ[խմբագրել]
ցանկ
Պ պ[խմբագրել]
ցանկ
Ջ ջ[խմբագրել]
ցանկ
Ջրի բերածը ջուրն էլ կտանի։
Ջուրը գնում է, ավազը մնում է. Մարդը մէռնում է, հիշատակը մնում է։
Ջուրը ճամբան կը ճարի։
Ռ ռ[խմբագրել]
ցանկ
Ս ս[խմբագրել]
ցանկ
Սելը (սայլը) ճռռալու փոխարեն սելվորն ա ճռռում:
Սև էծը սև օր կծնի:
Սևին օճառն ի՞նչ կանի, խևին խրատն ի՞նչ կանի:
Վ վ[խմբագրել]
ցանկ
Տ տ[խմբագրել]
ցանկ
Ր ր[խմբագրել]
ցանկ
Ց ց[խմբագրել]
ցանկ
Ու ու[խմբագրել]
ցանկ
Ուղտը կերել ես՝ պոչին նստել։
Ուշ լինի, նուշ լինի։
Ուս ուսի որ տանք, սարեր շուռ կտանք։
Ուտեմ, տիտեմ [նստեմ], մթնի՝ քնեմ։
Ուրբաթ ամպեց, շաբաթ պարզեց։
Ուրիշի հարսի հետևը կարմիրա։
Ուրբաթը շաբաթից շուտ եկավ։
Ուրիշի համար փոս փորողը ինքն է ընկնում մեջը։
Փ փ[խմբագրել]
ցանկ
Փափուկ լեզվով նույնիսկ օձը բնից դուրս կը քաշես։
Փետը վերցնես՝ գող շունը կիմանա։
Փողը հաշիվ ա սիրում։
Փորձված թանը անփորձ մածունի հետ չեն փոխի
Ք ք[խմբագրել]
ցանկ
Քաղցր լեզուն օձին բնից կհանի։
Քանի լեզու իմանաս, այնքան մարդ ես։
Քեզ ի՞նչ թթու մածուն է ծախել։
Քեզանից Պողոս Պետրոս դուրս չի գայ։
Քեզանից քեզ բոր [բորբոքում] ամալ գա [առաջանա]։
ՔեՖ անողին՝ քեֆ չի պակսիլ։
Քոսոտ էծը աղբյուրի ակից է ջուր խմում։
Օ օ[խմբագրել]
ցանկ
Օտարի հարսի հետևը կարմիրա։
Օձի կծածը կլավանա, լեզվի կծածը չի լավանա:
Ֆ ֆ