Efficiency of geothermal energy

Иссиқлик манбаига боғлиқлиги бўйича

Боғлиқ бўлмаган (мустақил) схема , иссиқлик тармоғида циркуляция бўлаётган ташувчи иссиқлик алмашинув аппаратида иситилади ва истеъмолчиларга узатилади;

Боғлиқ схема , иссиқлик энергияси иссиқлик манбаидан тармоқлар орқали истеъмолчиларга узатилади 

Иссиқлик таъминотини иссиқ сув тизимига боғланишига кўра:

• Очиқ тизимлар , бунда иссиқ сув тўғридан – тўғри иссиқлик тармоғидан олинади;
• Ёпиқ тизимлар , бундай тизимларда сув умумий сув тармоғидан олинади ва уни иситиш марказий иссиқлик алмашинув аппаратида амалга оширилади.

Очиқ тизим

Ёпиқ тизим

Иситиш тизимлари

• Режа:

• Сувли ва буғли иситиш тизимлари
• Ҳаволи ва печли иситиш тизимлари

Сувли иситиш тизими

юқоридан тақсимланувчи

Пастдан тақсимланувчи

Магистрал қувурлар

нинг ўрнатилишига қараб

Юқоридан тарқатилган сувли иситиш тизими схемаси

Пастдан тарқатилган сувли иситиш тизими схемаси

8

Магистрал қувурлардаги сувни харакатига кўра:

• а) боши берк тизим
• б) йўл ­– йўлакай тизим

Боши берк сувли иситиш тизими

Йўл –йўлакай сувли иситиш тизими

Циркуляция турига кўра:

• а) табий циркуляцияли тизим
• б) механик циркуляцияли тизим

• h=иситиш жихози ва қозон қурилмаси орасидаги масофа, м

қайтиш қувуридаги сувнинг зичлиги, кг/м 3 .

узатиш қувуридаги сувнинг зичлиги, кг/м 3 .

Табий циркуляцияли тизим

Механик циркуляцияли тизим

Циркуляция насосини қаерга ўрнатиш зарур?

Буғли иситиш тизими

• Иссиқлик таъминотида буғли системалар бир қувурли ва кўп қувурли, юқори ва кичик босимли, конденсатнинг кайтиши ва кайтмаслиги билан бўлади.
• Буғ билан ишлайдиган иситиш тизимлари. Улар қувурларининг урнатилишига қараб қуйидаги турларга булинади;
• а) юқоридан тарқатувчи бир қувурли буғли иситиш тизимлари;
• б) пастдан тарқалувчи бир қувурли буғли иситиш тизимлари;
• в) горизонтал ҳолатда ўрнатилган буғли иситиш тизимлари;

Конденсат қайтадиган бир қувурли буғ системасининг схемаси. а) иситиш системасига боғлиқ схема бўйича; б) иситиш системасига боғлиқ бўлмаган схема бўйича; в) иссик сув таъминоти бўйича; г) технологик ускуналар учун;

Конденсат қайтмайдиган бир қувурли буғ система схемаси

0,02  0,7 Мпа) б) паст босимли (Р 0 " width="640"

• Тизимдаги буғнинг босимига қараб буғ билан иситиш тизимлари икки турга булинади:
• а) юқори босимли (Р 0 0,02  0,7 Мпа)
• б) паст босимли (Р 0

Буғли иситиш тизими сувли иситиш тизимига нисбатан қуйидаги афзалликларга эга:

• 1. Иситиш жиҳозига берилган буғ хоналарни тез иситиш қобилиятига эга бўлиб, берилаётган буғ тўхтатилса, хона тезда совийди.
• 2. Иссиқлик жиҳозлари ва конденсат қувурларининг юзаларини камайиши ҳисобига инвестиция маблағлари ва металл сарфи қисқаради.
• 3. Иссиқлик ташувчи буғнинг ҳарорати катта бўлганлиги сабабли иситиш жиҳозининг юзаси кескин камайиши, натижасида металл сарфи камаяди.
• 4. Бинонинг қаватлари қанчалик баланд бўлмасин буғ билан иситиш тизимларини қўллаш мумкин ва буғ тизимидаги гидростатик босим сув қувурларидаги гидростатик босимдан 9-10 марта кичикдир.
• 5. Ҳосил бўлган конденсатни тизимдан ўз вақтида чиқариб турилса, буғ билан иситиш тизими қиш мавсумида музламайди.

Буғ ёрдамида иситиш тизимининг асосий камчиликларига қуйидагилар киради:

• 1. Буғли иситиш тизимларидаги иссиқлик ташувчининг ҳароратини иситиш жиҳозларида самарали бошқарилиши бир мунча қийин бўлиб, буғ ўзгармас юқори ҳароратли бўлганлиги учун тизимни вақти-вақти билан ўчириб бошқаришга тўғри келади. Бу ҳолат хонанинг ҳароратини ўзгартиришга олиб келади ва иситиш тизимини ишлатиш жараёнини мураккаблаштиради.
• 2. Иситиш жиҳозлари юзасидаги доимий юқори ҳарорат (100 0 ва ундан ортиқ) хона ҳавосидан чўккан ҳар хил органик чангларни парчаланишига ва ички ҳавони ўта қуритиб юборишига олиб келади, натижада бу ҳолатлар инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатади.
• 3. Истеъмолчиларга узатилаётган буғ иситилмайдиган хоналардан қувурлар орқали ўтказилганда катта миқдорда иссиқлик сарфланади;
• 4. Буғ билан ишлайдиган тизимни ишлаш даври ва айниқса ишга туширишдан олдин ўта шовқин билан ишлашидир;
• 5. Тизимга босқичма-босқич буғ берилганда иссиқлик узатувчи қувурлар ҳаво билан тўлиб қолади. Бундай ҳолат қувурлар ички юзасидаги коррозияни жадаллаштиришига олиб келади, натижада уларнинг хизмат қилиш муддати қисқаради.

Иссиқ ҳаво ёрдамида ишлайдиган иситиш тизимлари

• а) Марказлашган.
• б) Вентиляцияли.
• в) Маҳаллий.

Марказлашган ҳаволи иситиш тизими.

Вентиляцияли

Маҳаллий

Рециркуляцион ҳаволи иситиш системаси схемаси. 7 - хаво чиқарувчи панжара; 8 - рециркуляцион ҳаво қувури.

Печ ёрдамида иситиш

• Марказлаштирилган иссиқ сув ёки буғ билан иситиш тизимлари кўп қаватли биноларни иситиш ва иссиқ сув билан таъминлаш каби вазифаларни бажариб келмоқда. Шунинг билан бирга шаҳар ва қишлоқларда янги қурилаётган бир ва икки қаватли биноларни иситиш учун печли иситиш тизимларидан фойдаланилмоқда. Айниқса қишлоқ жойларида шахсий турар жой бинолари учун печ билан иситиш қурилмалари ҳозирча ўз нуфузини йўқотгани йуқ.

Печларга қуйиладиган асосий талаблар

• 1. Даврий иситиладиган хоналарда ҳаво ҳарорати бир сутка давомида ±3 0 С дан ошмаслиги шарт;
• 2. Ёнаётган ёнилғининг фойдали иш коэффициенти юқори бўлиши керак.
• 3. Ишлатиш жараёнида ҳавфсиз ишлашни таъминлаш.

Паст хароратли иситиш

Паст хароратли иситиш тизимлари деб барча хоналар бўйича юқори хароартли жиҳозларсиз иссиқликнинг бир текисда тарқалишини таъминлашга айтилади.

Юқори хароратли иситишдан фарқи:

• Иссиқлик ташувчилар максимум 55 градусгача иситилади;
• Иссиқлик узатиш юзалари катталиги.

Паст хароратли иситиш тизими турлари

Иссиқлик ташувчи тури бўйича:

• Сувли (сув ва бошқа агрессив таъсирсиз суюқликлар);
• Ҳаволи;
• Буғли.

Иситиш турига бўйича:

• монолит (бир ёки бир нечта иситиш пункти);
• бивалент (икки турдаги иссиқлик пунктидан фойдаланилади);
• аралаш ( бир нечта параллел ишловчи иссиқлик пунктлари).
• Жиҳозлардан иссиқликни трақалаши:
• радиаторли;
• конвекционли;
• пластинали.

Энг кенг тарқалган паст хароратли иситиш тизимлари бу “Иссиқ пол” тизимлари.