Геометрялык өзгөртүп түзүүлөр

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ МИНИСТРЛИГИ

Талас областы Талас району

Р. Айдаралиев орто мектеби

Геометрия

Тема: Геометрялык өзгөртүп түзүүлөр

Мугалим: Солдатбек кызы Махабат

Сабактын максаттары

Билим берүүчүлүк

Күтүлүүчү натыйжалар

Жылдыруунун түрлөрү, октук, борбордук симметриялар боюнча түшүнөт;

Өнүктүрүүчүлүк

Октук жана борбордук симметриялардын касиеттерин түшүнсө;

Берилген аныктамаларды колдонуп геометриялык түзүүлөрдү жүргүзөт.

Тарбиялык

Маселе иштөөдө аныктама ларды пайдалана алса;

Ар түрдүү тапшырмаларды эрежелерди пайдаланып, өз алдынча чыгарат, түзүүлөрдү аткарат.

Бири-бирине тоскоол болбосо, суроолорго жооп беришсе, турмуш менен байланыштырса.

Геометриялык өзгөртүү

Эгерде F фигурасынын ар бир чекити кандайдыр бир эреженин жардамы менен F' фигурасынын бир гана чекитине туура келтирилсе, анда бул амалды F фигурасын F' фигурасына геометриялык өзгөртүү деп атайбыз.

Жылдыруу

Чекиттердин арасындагы аралык сакталгандай кылып геометриялык өзгөртүү жылдыруу деп аталат .

F 1

F

X 1

X

Y 1

Y

XY = X 1 Y 1

Жылдыруунун түрлөрү

Борбордук симметрия

Октук симметрия

Буруу

Параллель көчүрүү

4

Симметрия деген эмне?

Симметрия (грек. symmetria – өлчөмдөш) – борбордун же ортоңку

чийиндин эки жагына жайгашкан бөлүктөрдүн өлчөмүнүн бири-бирине

дал келиши, бирдейлиги. Ошондой эле ар-түрдүү нерселердин жана

кубулуштардын, процесстердин алардын курамы, түзүлүшү менен

байланыштуу болгон өзгөчөлүгү.

Симметрия октору

БОРБОРДУК симметрия

Эгерде А А ₁ кесиндиси О чекитинде тең экиге бөлүнсө, анда А жана А ₁ чекиттери О чекитине карата симметриялуу деп аталышат.

А ₁

О

А

БОРБОРДУК симметрия

Тегиздиктин ар бир А чекитин О борборуна карата симметриялуу кылып А ₁ чекитине өзгөртүү борбордук симметрия деп аталат.

Борбордук симметрия

В 1

А

Симметрия борбору

О

А 1

В

Борбордук симметрия

О

О – симметрия борбору

Мисалдар:

ОКТУК симметрия

ОКТУК симметрия

Мисалы:

Мисалдар: