Кыргыз тили фразеология

Кыргыз тилиндеги фразеологизмдер

Фразеологизмдер-

.

өтмө мааниде колдонулган туруктуу сөз айкашы .

Ат жалына казан ас.

Фразеологизмдердин белгилери:

• Эки же андан көп сөздөрдүн өз ара айкалышкан курамынан турат.

• Курамындагы сөздү башка сөз менен алмаштырууга болбойт.

• Сөз сыяктуу эле кепте дайыма даяр материал катары колдонулат.

• Компоненттери өзүнүн алгачкы маанисинен алыстап ,калган компоненттери менен бирге башка бир маанини билдирет.

• Образдуугу көркөмдүүлүгү менен өзгөчөлөнүп, кептин жеткиликтүу болушун шарттайт.

Бүгүн Акылбектин жүзүнө күлкү ойноп, жээлигип турду.

Эртеден кечке жаны тынбаган кыз теңселип турду.

Товарларыбыз сатылып, тапкан пайдабыз арбын болуп учурубуз.

терисине батпай,

айы оңунан туулуу

кирпигинен тартса жыгылчудай

Фразеологизмдер Ак көрпө жайыл ханыша бир заматта дасторконун жайып, бир заматта дасторконун жайната салды. Өмүрбектин калчаган чүкөсү алчы конуп,Турциядан Россияга чейин бизнеси өрчүп турган малы экен. ( кең пейил , берешен , билерман). .(иши жүрүп турган адам).

Төмөнкү сүйлөмдөрдү фразеологизмдер менен толуктагыла

• Ушунун сага кереги бар беле ?! «Эки тоонун чөбүн эңсеген эчки ачка калыптыр» дейт. Мына эми сага дагы ___.
• Баке узун жолду кыскартып _______баспайсызбы. Бул бала жаткандардын арасында сизден башка аңгеме салчу деле киши жок.
• Ар ким ____ менин ишим алга жүрсүн дейт тура.
• ______ агыл –төгүл болгон заманда жашап жатабыз кудайга шүгүр.
• Бүгүн Айнанын _____кабагына кар жаап калыптыр.
• Жаныбек такыр камырабаган, ___ чыдамкай неме экен.
• «Эки казандын башы бир казанда кайнабайт» дегендей ал экөө бири- биринен _сиркеси суу көтөрбөө
• ат жалына казан асуу ,мүйүз тилейм деп кулугынан ажыроо, тизгин талашуу
• кашык да май чөмүч да май, этинен эт кессе да унчукпаган, өз көмөчүнө күл тартуу
• ___

Фразеологизмдердин маанисин аныктоо

• Арааны ачылган адам(бай адам, ачка болгон адам, ач көз адам, кедей адам)
• Бучкагына теңебөө(теңсинбөө, көңүл бурбоо , жанына жолотпоо, кемсинтүү.
• Бармак басты көз кысты кылып бүтүрүү( шашпай, тымызын, эптеп- септеп,урушпай -талашпай).
• Арасынан кыл өтпөгөн ( достор , кастар, кесиптештер)
• Жабылуу аяк жабуусу менен калсын(ачыкталбасын ,аякталбасын , жыйынтыкталбасын).

• Бышы кулак болуу (укпоо, унчукпоо, көнүп калуу, макул болуу).
• Ит куйругун түйүштүрүү( бириктирүү, элдештирүү, уруштуруу, чалмакей чалуу)
• Жегени желим –ичкени ирим болуу(бейкапар болуу , жеген ичкени жакшы, жеген-ичкени аш болбоо,көнүлү жайында болбоо) .
• «чечекейи чеч болуу»(ичи бышы, жарпы жазылуу, уйку кануу, денеси талыкшуу)

Жыйынтыктоо

Фразеологизмдердин эмне мааниси бар?

Фразеологизмдердин башка сөз айкаштарынан эмне өзгөчөлүктөрү бар?

Эмне үчүн фразеологизмдерди кебибизде колдонобуз?