Mina Kösa ''Dünneyin temeli''. Ekmek için.

Tema: Artistik kolaylıkları. Mina Kösä. Annatma «Dünneyin temeli».

Urok 5 klasta.

Hazırladı: üüredici Konstantinova O. F.

28.02.20

- Sabaa hayır olsun,kızlar hem çocuklar!

Güneş göktä duusun,

Saalık hem ii uurlar!

Ürek güneş dolsun,

Çalsın gözäl kuşlar

-Açan dostlar barabar, sabaa hayır olêr. Büünkü uroomuz da hayır olsun, ii geçsin.

Keyfiniz nasıl?

Uroon neetleri

Biz urokta:

üürenecez...

becerecez...

annadacez...

açıklayacez...

Dersin subkompetenţiyaları:

• Yaratmalarında artistik kolaylıklarını bulmaa;
• Okunmuş tekstlerdä eni lafları, halk söleyişlerin maanasını açıklamaa;
• Tekstlerdä sinonimlneri, antonimneri kullanmaa, leksikayı zenginnetmää;
• İşidilmiş tekstlerin temasını hem baş fikirini belli etmää.

Evdeki işi kontrol etmäk

1. D. Kara Çiban, şiir «Panayırdan»;

2. T. Marinoglu «Dostluk»- annatmaa;

3. Resim sergisi.

D.Kara Çoban. Şiir «Panayırdan», s.192

Cuvap ediniz soruşlara:

• Nelär insannar panayırdan getirerlär?
• Nesoy insannarın halları?
• Siz angı mallara seveneceydiniz?

Bulun sinonim laflara:

• gitmää
• plat
• pazarlamak
• hoş hal
• keptar

– varmaa

– materiya

– alış-veriş

– ii kef

– mentanka

T. Marinoglu «Dostluk», s. 240

Belliedin literatura kolaylıkları annatmada «Dostluk»

• Yalpak hoşlu vakıt-
• Büüyärdi dalgalı umut-
• Sevgili dostlar
• Uzun enseli lelek

• Epitet
• Metafora
• Epitet
• Epitet

Bulun antonim laflara:

• yalpak-
• tunuk-
• bıldır-
• kıvırcık-

• sert
• duruk
• bu yıl
• düz

Yardım

Annaşmak

Klaster «Dostluk»

Sevgi

İnanmak

Hatır

Dostluk

İilik

Ne o dostluk?

• «Dostluk» - ölä gerçek, hoş, duygu iki kişinin arasında, angısı gösterer gözäl annaşmayı, hatırı hem sevdayı.

Oyun «Mozayıka»

Toplayın söleyişi:

• dost, haliz, tanınêr, belada
• var, zorun, da, kolay, önündä

«Haliz dost belada tanınêr»

«Zorun önündä kolay da var»

Artistik kolaylıkları

• Artistik yaratmalarında, annatmalarında, şiirlerdä yazıcılar, açıklayarak kendi duygularını, kullanêrlar emoţiyalı lafları hem laf çevirtmeleri:

• epitetlär
• metaforalar
• yaraştırmaklar
• cannandırmaklar h.b.

Epitet –

artistik sözün ölä bir forması, angısında kullanılêr suretli artistik nışannı laf, bellilik .

Biyaz saçlı adam

Biyaz saçlı kış

Metafora -

deniler o laflara, angıları çekimni maanasında kullanılêr.

Yanakları yanêr

Ateş yanêr

Artistik kolaylıkları

Uydurmak

Artistik sözün ölä bir forması, angısında uydurulêr iki obyekt , iki işlem ya da iki görüm biri-birinä.

Onun üzü gül gibi açêr...

Gibi, kadar, nicä h.b – maana baalantısı

Cannandırmak -

Artistik sözün ölä bir forması, angısında cansız obyektlerä insanin duyguları baaşlanêr .

İnsan aalêêr

Yaamur aalêêr

Mina Kösä. Annatma «Dünneyin temeli».

Ekmeklӓn biz baalı topraa,

Nicӓ uşaklan her ana.

Evladını ana bakar,

Toprak sa hepsini beslӓӓr.

M. Kösӓ

İş kiyatlan. s. 218 Mina Kösä. Annatma «Dünneyin temeli».

• Nesoy zanaat gagauzlarda en hatırlı?
• Ne büüderlär çiftçilär bizim topraklarda?
• Neyä sevinärdi avtor kendi küçüklüündä?
• Nesoy adet varmış gagauzlarda, açan onnar kaçırararmışlar ekmää erä?

İş kiyatlan. s. 218 Mina Kösä. Annatma «Dünneyin temeli».

• Okuyun tekstin fragmentini (4-cü abzaţ)
• Nesoy istoriyamızın zor vakıtları için annadêr avtor?
• Nezaman bu işlär oldu?

Bulun literatura kolaylıkları annatmada «Dünneyin temeli»

• Eski zanaat
• Çıft kaldırmaa
• Kuraklı yıllar
• Çiftçinin havezini keserlär
• Saymadaan zaametini
• Sarp ekmek bereketi

• Epitet
• Metafora
• Epitet
• Metafora
• Metafora
• Epitet

Tekstin öz fikiri

• Gösterer, angı fikiri isteer inandırmaa avtor, angı çıkışı isteer yapmaa.
• Öz fikir kimär-kerä tekstin adınnan baalı.
• Bulun bu tekstin öz fikirini.

Nesoy ekmek masullarını siz bilersiniz?

• Çörek
• Pesmet
• Pazı
• Ballı pıta
• Malay
• Pidä
• Gözlemä
• Kıvırma
• Paska
• Akıtma

Allahın duası.

Göklerd ӓ olan bizim Bobamız, ko ayozlansın Senin adın, ko gelsin Senin padışahlıın, ko olsun Senin istediin hem erd ӓ da, nic ӓ gökt ӓ . Hergünkü ekmeemizi biz ӓ bu gün ver. Hem baaşla biz ӓ bizim boçlarımızı , nic ӓ biz da baaşl êê rız biz ӓ borçlu olannarı, hem bizi girdirm ӓ denemey ӓ , ama kurtar bizi kötüd ӓ n .

Hallayın lafı ekmek

• Temel h.
• Saabilik h.
• Doorudak h.
• Gösterek h.
• Erlik h.
• Çıkış h.

• Ne? - ekmek
• Neyin ? - ekmään
• Neyä? - ekmää
• Neyi? - ekmää
• Nedä? - ekmektä
• Nedän? - ekmektän

Uygun sözlär, söleyişlär

• İ bukanı, zerӓ o kısmetin!
• Sofra gerçiklii - ekmek.
• Ekmek unsuz olmaz.
• Aaç adamı uyku tutmaz.
• Adam, üşüdüynӓn, giiyer, ne bulêr, acıktıynan- kuru ekmӓӓ da kolaç sayêr.

Sinkveyn- o bir şiir, angısı düzülü 5 sıradan, angısı düzülü maasuz kurallara görä:

• 1 erdä- bir adlık açıklêêr temayı,
• 2 erdä- iki nışann ık açıklêêr temayı,
• 3 erdä- üç işlik , angıları yazdırêr oluşları
• 4 erdä-bir fikir, cümlä , söleyiş , angısı gösterer bizim davranmayı bu temaya,
• 5 erdä- adlık , çıkış , angısı gösterer avtorun bakışını bu temaya.

Kurun Sinkveyn temeya «Panayır», «Dostluk», «Ekmek».

Evdeki iş:

1. Artistik kloaylıkları-kurallar.

2. Yazın kısa yaratma

«Aylemizin altın kuralları ekmää korumaa»

Keyfiniz nasıl?

Refleksiya

• Büün urokta en çok beendim, ani...
• En çok aklımda savaşacam tutmaa...
• Benim için en zordu...
• Eleri bän bilmäzdim, ani...
• Bana büün kolaydı...

Notalamak yapraa

Kalın saalıcaklan!