Оз текстерин тузуу-жазуу чыгармачылыгы

Текст менен иштоо окуучулар учун маанилуу жана мугалимдер учун татаал.Мугалим текстти талдап,ал эми окуучулардын копчулугу зеригип отурган учурду кароого болот.

Француз педагогу Селестин Френе (1896-1966) оз оюн айта албаган,сабатсыз балдар менен иштеген.Согуштан кийинки кыйын мезгилде келечектеги педагог оз оюн айтууга окуучулардын жондомун онуктуруунун шарты катары класста мамиле тузуудон баштаган.

  Ал балдарга оз оюн жазуу жузундо жана оозеки эркин айтууга мумкунчулук берген.мына ошентип,биринчи жолу "эркин тест" пайда болуп,анда балдар эмнени кааласа ошону жазган.Бул анча чон эмес дилбаян болгон,балдар озунун уй-булосу,достору,келечек пландары жонундо айтышып,айлана-чойродон байкагандарын жазышкан.Мында бала жазган текстин мугалимге корсотуу же корсотпоону озу чечкен.

  Френе каалоочуларга тексти кун сайын окууну сунуш кылган.Ал "Эркин текст"деген тексттерде дагы бир маанини корсоткон-бул эне тили боюнча гана конугуу болбостон,курчап турган дуйно менен баланын =з ара мамилесин жакшы тушунууго жардам берген социалдык-психологиялык тест болгон.

Мисалы: 1.Баланын оз оюн билдируу эркиндиги.

Бала- жаратылышынан чондордон эч нерсеси менен айырмаланбайт.

Балалык-бул жашоого даярдык эмес,ал маанилуу учур.

Бала толтура турган бош идиш эмес,ал белгилуу бир жашоо тажрыйбасына ээ инсан. 

2.Баланы ой жугуртууго уйротуу.

 Чындыкка карата сынчыл таанып-билуу ыкмаларына ээ болууга жардам беруу.

3.Гипотеза-дайыма жаныларды билууго жетелеген жол болуш керек.

4.Окуучулар оз алдынча озунун окуу иштерин  пландашат.-адегенде бир кунго,андан кийин бир жумага,анн бир айга.

Бул  тандоо эркиндиги  окуучулар учун пайдалуу,себеби кенеш берет.

"Озунду элестет"конугуусу балдардын оз оюн байланыштуу айтып беруу,озунун айткандарын баалоо ,логика-грамматикалык байланыштарын онуктурууго жардам берет жана ал окуганын так ,толук айтып беруу кондумдорду иштеп чыгуусуна багытталат.