Презентация "Бекир Чобан-заде". Аяты ве иджады.

БЕКИР ЧОБАН-ЗАДЕ

(15.05. 1893 - 13.10.1937)

Мевзу:

«Бекир Чобан-заденинъ аят ёлу ве яратыджылыгъы.

«Тувгъан тиль» шиири»

• Бекир Чобан-заде 1893 сенеси Къырымда Къарасувбазарда адлы Къурт Ваап адлы бир чобан къорантасында догъды
• 1905с.- Рушдие мектебинде окъуй
• Бекир Чобан-заде – Улу инсан! Ильк тасильни: окъув- язувны анасындан алды. Фукъаре къорантанынъ эвлядыны окъутмагъа чареси екъ эди. Амма Бекир илимге ынтылды

Къарасувбазар – Б.Чобан-заденинъ тувгъан шеэри

• 1909с. джемиет хайриеси эсабына Тюркиеге кете ве

медресени мувафакъиетнен битире

• 1914 сенеси ильк шиирлерини язып башлай

• 1918 сенеси Будапешт университетининъ шаркъ тиллери болюгини алтын медальнен битирип, фельсефе докторы унваны алды

• 1920 сенеси шаир севимли Ватаны –Къырымгъа къайтып келе ве омюрнинъ сонъуна къадар окъув юртларында дерс бере

• 1922 сенеси Акъмесджит девлет университетнинъ профессоры олды, сонъ ректор вазифесинде булунды

• Озь шиирлеринде азат халкъынынъ алидженап дуйгъулларны акс этти, инсанларны медениетке, илимге чагъырды

• Бекир Чобан-заде – Улу инсан! Ильк тасильни: окъув- язувны анасындан алды. Фукъаре къорантанынъ эвлядыны окъутмагъа чареси екъ эди. Амма Бекир илимге ынтылды

• 1937 cенеси Сталин репрессиялларгъа огърады.
• 13 октябрь 1937 сенеси джанаварджыа ольдюрильди

Бекир Чобан-заде репрессиягъа огърагъан вакъытта

Къарасувбазар шеэринде

Б.Чобан – заденинъ эйкели

«Бекир Чобан-заде» Зарема Трасинованынъ ресими

« Бекир Чобан-заде» Рустем Эминовнынъ ресими

Тувгъан тиль

Мен сени Къырымда, Къазанда таптым,

Юрегим къайнагъан ташкъанда таптым…

Ят ильде мугъайып, аджынып юрьгенде,

Умютим, хаялым шай тюшип юргенде,

Бойнъуна сарылдым дердимни айтып,

Юрт деген сезюнънен озюме къайтып

Йырларынъ олмаса, маненъ олмаса

«Юрт» деген сезюнънен юрек толмаса

Ах насыл . юрермен гъурбет якъларда

Танышсыз – билишсиз ят сокъакъларда?...

Истеймен озюмни эр ерде корьмек

Эр ерде инджинъден дестанлар орьмек …

Къушларгъа, къайрыгъа уйретсем сени,

Сен болсанъ оксюзнинъ гонълюден сюйгени…

Джамиге, михрабкъа, сарайгъа кирсенъ

Денъизлер, челлеринъ четине ирсенъ

Къабримде мелеклер соргъу сораса,

Азраиль тилимни бинъ кере тораса,

«Озь тувгъан тилимде айт манъа!» дермен,

Озь тувгъа тилимде йырлап олермен…

  Гонълюмни къайгъылар кемирип тургъанда,

Халкъымнынъ тынышсыз йылдызы ургъанда,

Тувгъан тиль – башкъасы акълыма кельмей,

Бир буюк сырымсынъ, душманлар бильмей.

Лугъат иши

ят – чужой

иль– страна, (мемлекет, дияр)

мугъаймакъ– впадать в уныние

умют– надежда(хаял)

хаял– воображение, (руя)

гъурбет – чужбина, (эджнебий, ябанджы)

къабир - могила, (мезар)

мелек – ангел,

сыр – тайна, секрет

душман – враг

АТАЛАР СЕЗЛЕРИ

Тиль – акъыл теразеси.

Инсан олер, айткъан сёзю къалыр.

Адамны кульдюрген де тиль –

куйдюрген де.

Догъру сёз ольмез.

Эвге вазифе

* Суаллерге джевап бермек.

** Янъы лугъат сезлеринен 3-4 джумле тизмек.

*** «Тувгъан тиль» шиирни эзберлемек