Рабочая программа "Бурятская литература 11 класс"

«РАССМОТРЕНО» на заседании МО учителей гуманитарного цикла Протокол №___1___ от « 28 » августа 2023 г.

«УТВЕРЖДЕНО»

ТТт^от^ор школы

‘ ч Ч.Б. Бимбаев

^!Л ¹ S

[каз № 82а

J^4^..«-0&«_29 » августа 2023 г. ^ОнчТГмй* ЛХ

МУНИЦИПАЛЬНОЕ АВТОНОМНОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ

УЧРЕЖДЕНИЕ «САНАГИНСКАЯ СРЕДНЯЯ

ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА ИМЕНИ
ПОЛНОГО КАВАЛЕРА ОРДЕНА СЛАВЫ Б.М. ДАМЧЕЕВА»

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
учебного предмета «Бурятская литература»
11 класс

срок реализации программы 2023-2024 учебный год

Составитель: Норбоева О.Т., учитель бурятского языка и литературы

у. Санага, 2023 г.

1. Тайлбари бэшэг

Тус хYДЭлмэри хадаа 1312 дугаар 2004 оной мартын 9 Россиин Федерациин hуралсалай министерствын тогтоолнууд, 889 дугаар 2010 оной августын 30 хубилагдаhан hуралсалай министерствын тогтоолнууд, 1089 дугаар 2004 оной мартын 5-най hуралсалай министерствын захиралта дээрэ Yндэhэлжэ зохеогдоhон, творческоор хэрэглэхэ г)11эн удхатайгаар байгуулагдаhан туршалгын программа баримталан, 11 -дэхи класста ажалай программа зохеогдобо.

Гэхэтэй хамта арадай аман зохеол аман угын. уран hайханай литература бэшэмэл угын искусство, тиимэhээ уран зохеол зохеоходоо уран хурса, шэмэг удхатай угэ гол тулэб аргануудай нэгэн болоно гэжэ хододоо hурагшадта hануулха шухала.

HYree талаhаа, уран зохеол хYн тухай, тэрэнэй доторой байдал, хYниие тойрон байhан оршон байдал, байгаали, хYнэй ажабайдал, арад зоной ажамидарал г.м. тухай зохеогдоhон байдаг. Бодото юумэнYYД, Yнэн болоhон Yйлэ хэрэгYYД, бодото байдал уран зохеолой, уран hайханай литературын Yндэhэн боложо хэрэглэгдэдэг. Уран зохеолшо бодото байдал дээрэ Yндэhэлжэ, тэрэниие hажаажа, ухаан бодолойнгоо хYсeeр, hанаагаараа тэрэниие уран гое болгожо, ном соогоо уран hайханаар, гоеор зохеогдоhон байдал бии болгодог, энэ байдалынь Yнэн бодото байдалда адлирхуу байдаг гэжэ hурагшадта ойлгуулха шухала.

Уран hайханай литература гу, али уран зохеол шудалан Yзэлгын гол зорилгонууд гэбэл:

• уран hайханай литература хунэй, хун турэлтэнэй ажамидаралда тусхай hуури эзэлдэг, тэдэнэй хугжэлтэдэ айхабтар ехэ удха шанартай гэжэ ойлгуулха;

• уран hайханай литература шудалан узэлгэ хадаа турэл арадайнгаа ба бэшэшье арадуудай соел болбосорол, ёhо заншал ойлгожо абалгынтусгаар арга гэжэ ойлгуулха;

• искусствын этико-эстетическэ компонент байгуулха гуманитарна ойлгосонуудые тайлбарилжа угэхэ;

• уран зохеол уншаха дуратай болгохо, гое hайханиие наринаар ойлгодог мэдэрэл хумуужуулхэ;

• бодото байдал, ажабайдал ба искусство, оршон тойрониие зубеер сэгнэжэ, тэдэндэ унэтэй сэнтэйгээр хандахые hургаха;

• аман ба бэшэмэл хэлэлгэдэ hургаха, тэрэниие хугжеехэ;

• hурагшад уран hайханай зохеол зубеер, хусэд дуурэнээр хадуужа абаха, шэнжэлжэ, сэгнэжэ hураха гол тулэб теоретико-литературна, эстетическэ ойлгосонуудтай болохо еhотой.

Уран hайханай литература зубеер, хусэд дуурэнээр, гунзэгыгеер ба еерынгее ажамидаралда туhатайгаар ойлгожо абахын тула литературын теоридо онсо анхаралаа хандуулан, hурагшадые ойлгомжын аппарадтай болгохо. Уран hайханай литературые угын искусство гэжэ шэнжэлэн узэлгэ, текстнуудэй удха зубеер гаргажа hургалга.

Энэ программа баазова теоретико-литературна ойлгосонууд дээрэ ундэhэлжэ, тэдэниие гол принцип болгон байгуулагдаа. 11 - дэхи класста hурагшадай урда жэлнуудтэ ойлгожо абаhан мэдэсэ, шадабари буридхэжэ ябталагдана ба hурагшадые историко-культурна ба историко­функциональна талыень баримталан узэлгэ болоно.

Уран зохеолшын уран hайханай оршон байдал, туухэ ба соелой талаhаань ойлгожо абалга.

hурагшад гол тулэб иимэнууд онол шадабаритай болохо гэжэ хараалагдана: уран хурсаар уншаха шабадаритай, уран зохеолые ба тэрэнэй хубинуудые хаба соогоо бэеэ даагаад анализ хэхэ, эстетическэ сэгнэлтэ угэхэ, соел болон еhзаншалтай холбохо, тайлбарилха, диалог ба монолог зуб хэрэглэхэ, элдэб бэшэмэл болон шэнжэлэгын ажалнуудые хэхэ.

Туд программа бэелуулхэдээ, ойлгожо абаhан мэдэсыень шалгахадаа коммуникативно- творческо ажалнуудые унгэргэхэ: творческо(зохеон байгуулгын) мастерской, практикум, даабари, шэлэжэ абаhан зохеолоо бэеэ даагаад анализ хэлгэ, дун гаргалгын уншагшадай конференци г.м.

БэелYYлхэ болзор ба шата - 2023/2024 hуралсалай он, 11 класс

1. СэдэбYYДЭЙ гаршаг

1. Оролто хэшээл. Буряад уран зохёолой хYгжэлтын шатанууд

20-дохи зуун жэлэй 1-дэхи хахадай тYрэл буряад уран зохеол

1. Б. Барадинай уран hайханай юртэмсэ. “Ехэ удаган Абжаа” гэhэн тYYхэтэ трагеди. хун ба тэрэнэй Ye саг. Зохёол хайшан гэжэ тYрэдэг бэ? Арадуудай хани барисаан.

2. Б.Базароной ба Ц. Цымпилоной уран hайханай юртэмсэ. “Улаалзай” болон “Буряад басаганда” шYлэгYYД

20-дохи зуун жэлэй 2-дохи хахадай турэл буряад уран зохёол

1. Ч.Цыдендамбаевай уран hайханай юртэмсэ. “Буряад басаган” 1)11эн туужа

2. Д.О.Батожабайн уран hайханай юртэмсэ. “Тeeригдэhэн хуби заяан” трилоги.

3. Ц. Жимбиевэй уран hайханай юртэмсэ’Тал могой жэл” роман

4. С.Цырендоржиевай уран hайханай юртэмсэ. “YYрэй солбоной гоё гээшэнь” туужа

5. А.Ангархаевай уран hайханай юртэмсэ. “МYнхэ ногоон хасуури” роман

6. Б.Ябжановай “Нулимса” хеереен

7. Ц.Дондогойн “Эхэ тухай хоердохи поэмэ”

8. Л.Тапхаевай “ДYрбэн сэсэг” шYлэг

Myhoo уе'¹’¹¹¹ TYPЭЛ буряад уран зохёол

1. Д.Эрдынеевэй “Уплын Yри” роман

2. А. Лыгденовэй уран hайханай юртэмсэ. “Морин хуур” хеереен

3. Ч. Гуруевай “Туhалха хэрэгтэй” хеереен

4. Д.Дылгировэй “сэдьхэлэй гуниг” хеереен

5. М.Батоинай уран hайханай юртэмсэ. “Таршаа Намжилай тYY^xэ” пьесэ. “Юртэмсын гурбан сэсэшYYл” ЗYжэг

6. Б-М.Пурбуевай “Эрьехэ наран...” ЗYжэг

7. Г.Раднаева “Турэлгын зоболон” шYлэг

А.Ангархаевай “Би шулуунби” шYлэг

1. Б.Дугаров “Турэлхидэйм хэлэн, хYлисеерэй”, Г. Базаржапова “Yehее Yeдэ уг залган”, М. Чойбонов “Минии нухэд- амиды бурхад”, “Наhанайм табисуур”.

3. hуралсалай сэдэбYYДЭЙ тYCэб

4.Ьураг1падай мэдэсэ, шадабарида табигдаха гол эрилтэнYYД

hypагшад гол тYлэб иимэ юyмэнYYДые мэдэхэ ehomoi:

• уншажа байhан зохеолойнгоо автор тухай, номой нэрэй удха тайлбарилга;

• уран зохеолшоной намтарhаа тон шухала мэдээнYYДые;

• уран зохеолнуудай текстнYYДые;

шудалан Yзэжэ байhан зохеолой герой болоод гол Yйлэдэгшэ нюурнууд тухай, зохеол сохи шухала уйлэнуудые мэдэхэhээ гадна, тэдэнэй хоорондохи харилсаа холбоонуудые, типическэ удха шанар;

• уран зохеол бэшэхэ гол шухала арганууд, зураглалай янзанууд, зохеолой темэ, идей, гол удха, уран зохеолой геройнууд, сюжет г.м. литературна теорийоо ойлгосонуудые;

• байгуулгын (композициин) шухала онсо янзануудые, хэлэнэй зураглан

тодорхойлхо арга хэрэгсэлнYYДые;

• программын эрилтын еhоор сээжэлдэhэн шYлэгYYДые, эпическэ зохеолой

хэhэгYYДые;

• литературна зан абари (характер), литературна тип, романтизм, реализм гэhэн ойлгосонуудай шухала шэнжэнYYДые г.м.

hypагшад гол тYлэб иимэ юyмэнYYДые хэжэ шадаха ehomoi:

• уран зохеолшын зохеол соогоо бэшэhэн уран зураглалые хеерэжэ;

• уран зохеолшын зураглаhан зурагые ухаан бодолдоо, сэдьхэлдээ бии болгожо;

• Yзэжэ байhан зохеолой гол шухала YЙлэнYYДые (эпизодуудые), Yйлэдэгшэ нюурай хэлэhэн угэ, хэрэг г.м. бусад олон юумэнYYДhээ илгажа;

• зохеол соохи уйлэнуудэй болоhон шалтагааниие, сагые, тэрэнэй хойшолонгые элируулжэ;

• узэжэ байhан зохеолой хэлэнэй уран аргануудые, байгаалиин зураглалнуудые текст сооhоо илгажа;

• зохеолой идейнэ болоод уран hайханай талые харуулалгада сюжедэй зуйлнуудэй (уйлын хугжэлтын эхин, уйлын уялдалга, уйлын хугжэлтын эгээл дээдэ шата) уургэ болон гол проблематика элируулжэ;

• узэгдэжэ байhан зохеолнуудай байгуулгын (композициин) зуйлнуудые илгажа;

• зохеолой удха задалан харуулхадаа, геройн уургэ ба геройдо утэЬэн авторай

сэгнэлтэ эли тодо болгожо;

• зохеолой геройнуудай еер еерын ба бултандань хабаатай шэнжэнуудые

тодорхойлон, характеристикэ угэжэ, тэдэндэ авторай ямараар хандажа баиЬые элируулхэ зорилготойгоор геройнуудые зэргэсуулжэ;

• уран зохеолнуудай текст лирическэ, эпическэ, драматическа жанрай байhаарнь тэдэнииень хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншажа;

• уран зохеолой геройнуудта характеристикэ угэхэ орео тусэб табижа;

• узэжэ байhан зохеолой геройнууд тухай, тэдэндэ авторай ямараар хандажа баййые хараадаа абан, hурагша бухэнэй, бухы hурагшадай зэргэсуу^эн аман гу, али бэшэмэл еерын бодомжолготой зохеолго бэшэжэ;

• монологическа хэлэлгэ hайнаар хэрэглэжэ, еерынгее hанамжа ойлгосотойгоор хэлэжэ, тэрэнээ ойлгуулжа, баримталжа, хамгаалжа;

• тусэб табижа, тэрэ тоодо тезиснэ тусэб, литературна-критическэ статьянуудаар конспект бэшэжэ;

• нэгэ гу, али хэдэн материалнууд дээрэ Yндэhэлэн, литературна темээр элидхэл, соносхол (сообщени) гу, али реферат бэлдэжэ;

• Yзэhэн зэхеолоор гу, али хэдэн зохеолнуудаар проблемнэ шэнжэтэй аман ба бэшэмэл бодомжолготой зохеолго, тэрэ тоодо зэргэсYYлhэн характеристикэ зохеожо, мун литературна ба публисцистическэ темэнуудээр бодомжолготой зохеолго бэшэжэ;

• литературын асуудалнуудаар бэшэhэн худэлмэринуудээр тезисуудые ба конспектнуудые табижа;

• бэеэ даагаад уншаhан номоор, хараhан кинофильмуудээр,

теледамжуулгануудаар,зужэгуудээр, уран зурагуудаар, шагнаhан хугжэмеер рецензи гу, али hанамжа бэшэжэ;

1. hуралсалай методическа хэрэгсэлнууд

1. Буряад литература: учебник. 11 класс. У-¥.,Бэлиг, 2020

2. Буряад литература: хрестомати.11 класс.- У-¥.,Бэлиг, 2020

3. Турэл буряад уран зохёол. Методическа дурадхалнууд

4. Буряад хэлэ, литература заалгын зарим асуудалнууд болон ерээдуйн хараа бодолнууд. -У-¥, 2008

5. Буряад hургуулиин программа. Буряад литература 5-11 классууд.

6. Б.Б.Батоев. Уран зохеолнуудые 5-11 классуудта зааха тухай. У-Y, 2002

7. Х. Дармаева. Буряад литератураар тестнууд. - У-Y, 2003

8. О.Б.Бадмаева. Мунее уеын хэшээл, 2010 он

1. Хэрэглэхэ литература:

1. С.Ж.Балданов, Д.Ц.Бальжинимаев, В.Б.Махатов, Г.О.Туденов. Буряад литература: учебник. 11 класс.

2. Буряад литература: хрестомати.11 класс.- У-¥.,Бэлиг, 2020

3. Х. Дампилова. Буряад литератураар тестнууд. - У-¥, 2003

4. Г.О.Туденов. Бурятское стихосложение.

5. Батожабай. Тееригдэhэн хуби заяан. - У-¥., 1985 он

6. Мунее уеын буряад уран зохёол