Саламатсыздарбы!

Суроолор менен иштейбиз!!!

• Рим шаарынын Жер Ортолук денизиндеги борборго айланышынын себеби эмнеде?
• Грек жана римдик искусствонун өзгөчөлүктөрү кайсылар?
• Архитектуранын жана скульптураны өнүктүрүүгө римдиктердин киргизген салымы кандай болгон?
• Антикалык маданият деген эмне?
• Римдик поэзиянын «алтын кылымы» дегенди кандай түшүндүңөр?
• Байыркы римдик акын, жазуучулардан кимдерди билесиңер?
• Христян дини качан жана кайда пайда болгон?
• 476-жылы кандай окуя болгон?

476-жылы Римдин кулашы менен байыркы дүйнө тарыхы бүтүп, орто кылымдар тарыхы башталат

Жаңы тема: Батыш жана Борбордук Европанын орто кылымдардагы цивилизацияларынын башаттары

Сабактын максаты:

• Байыркы цивилизациялардын мурастары: укук, менчик, курулуш ыкмалары, латын тили жана адабияты тууралуу билесиңер
• Эрте орто кылымдагы жаратылыш жана адам. Этностук процесстер жана феодалдык бытырандылык тууралуу талдайсыңар
• Христиан дини тууралуу талкуулайсыңар
• Вассалдык система: Каада-салттар жана адеп-ахлактар тууралуу маалымат аласыңар

Байыркы цивилизациялардын мурастары: укук, менчик,

• Феодалдык коомдун өнүгүшүнө үч негизги мезгилди өзүнө камтыйт

1.Эрте феодалдык

2.Өнүккөн феодалдык

3.Соңку феодалдык

• Баардык жактагы окшоштуктар эки процессте ишке ашкан.

• Эркин кыштактык жаамат, жерге болгон менчик, жеке менчик,
• Эркин дыйкан- жааматчылар,эрксиз дыйкан – көз каранды дыйкандар.

• Негизги өндүрүш каражаты – жер, өндүрүүчүлөр-дыйкандар жана кол өнөчүлөр, алардын менчиги болгон эмес. Дыйканды эч ким өлтүрө алган эмес.

Курулуш ыкмалары, латын тили жана адабияты

• Адабияттын негизги мазмунун диний чыгармалар түзгөн. Кечилдер грек жана римдик жазуучуларга окшоштуруп жазышкан. Мисалы:
• Германиядагы кечил Эккеград «Энеидага» окшоштуруп «Вальтерий» поэмасын жазган.
• Корвей монастрынын кечили Видукинд римдик тарыхчы Саллюстийдин чыгармаларынын негизинде «Саксон хроникасын» жазган.
• Китептер латын тилинде жазылып, латын алфавити колдонулган.

Эрте орто кылымдагы жаратылыш жана адам. Этностук процесстер жана феодалдык бытырандылык

• Батыш рим империясы кулагандан кийин Европада бир нече майда королдуктарга бөлүнүп кеткен.
• Ири жер ээлери байлыктары көбөйгөн сайын өз ара чыр – чатактары көбөйүп феодалдар бир нече майда феодалдыктарга бөлүнүп кеткен.
• Күчтүү феодалдыктар өз тыйындарын чыгарып алышкан.
• Натуралдык чарбанын үстөмдүгү феодалдык бытырандылыкка алып келген.

Варварларга дагы тараган

IV к Рим империясынын дини болгон

Христиан дини

Христиан дини бурпарас динине

каршы болгон, анын эстеликтерин

жок кылган

Билим дин кызматкерлиринин колунда болгон

Християн динин оң жагы

Курулуштун, жазуунун, билимдин өнүгүшүнө

салым

кошкон

Християн динин терс жагы

илимдин, маданияттын

өнүгүүсүнө тоскоолдук

кылган

Феодалдык поместье

Чакан мамлекет

Калкты соттоочу

Жазалоочу

Кечирим берүүчү

Феодалдык шаты

Вассалдык система:

Каада-салттар

Феодалдар бири-биринен жогору көрүнүш үчүн той-тамашаларды өткөрүп турушкан.

Мергенге чыгуу салты дыйкандарга жоготуу алып келген.

Рыцардык турнилер өткөрүлгөн.

Феодалдар дыйкандарды күч колдонуп баш ийдиришкен

Ойлон! Анан жооп бер!!!

• Орто кылымдагы феодалдык коом канча мезгилге кандай болуп бөлүнгөн?
• Эрте орто кылымда латын тили эмнеге таасирдүү болгон?
• Феодалдык бытырандылык деген эмне?
• Христиан динин таасири кандай болгон?
• Феодалдык шаты тууралуу эмне билдинер?
• Орто кылымдагы каада-салттар тууралуу айтып бергиле?

Үйгө тапшырма:

• Дүйнө тарыхы китебиңердин 227-беттиндеги 23-параграфты окуп, 233-беттеги суроолорго жооп берип,дептериңерге жазып, мугалимиңерге жибергиле