Syýasy medeniýetiň taryhy.

SYÝASY MEDENIÝETIŇ ÖSÜŞ TARYHY

MEÝILNAMA

Giriş................................................................................................................2-1. 1.Syýasy medeniýet: düşünjesi, häsiýetli sypatlary we düzümi...................7-16

2.Syýasy medeniýetiň ähmiýeti we funksiýalary........................................17-20 3.Syýasy medeniýetiň görnüşleri................................................................21-27

4.Syýasy medeniýet we aňyýet...................................................................28-32

5.Türkmenistanda häzirki zaman syýasy medeniýet...................................33-43

Jemleme we teklipler...................................................................................42-46

Peýdalanylan edebiýatlaryň sanawy............................................................47-50

Syýasy medeniýet

“ Syýasy medeniýet” adalgasy ilkinji gezek XVIII asyrda nemes filosofy Iogann Gerderiň işlerinde agzalýar. Syýasy medeniýetiň nazaryýet düşünjeleri bolsa has soňrak XX asyryň 50-60-njy ýyllarynda günbataryň syýasy akymynda kemala gelýär, ýagny 1956-njy ýylda amerikan syýasaty öwrenijisi German Faýneriň “Ýewropanyň beýik döwletleriniň dolandyryş ulgamy” diýen işinde ösdürildi . Soňrak amerikan syýasaty öwrenijileri G.Almond we S.Werbanyň “Raýat hukugy” diýen işi çap edilýär. (1963)

IOGAN GERDER

25.08.1744 ─   00.00.1803

“ Terbiýäniň kanunlary dolandyryşyň her görnüşi üçin dürli bolmaly. Monarhiýada onuň predmeti mertebe ,respublikada- ýagşylyk , despotiýada- gorky”.

Ş.Monteskýe

Syýasy medeniyetiň düzümi

Syýasy aň medeniýeti

Syýasy düşünjeler we ynamlar

Syýasy gymmatlyklar, däpler, adatlar, normalar.

Syýasy ýollar

Syýasy özüňi alyp baryş medeniýeti

Syýasata gatnaşmak medeniýeti

Syýasy işiň medeniýeti

Syýasy institutlaryň işleýiş medeniýeti

Syýasy çözgütleri kabul etmek we amala aşyrmak medeniýeti

Elektoral prosesiň medeniýeti

Sosial syýasy konfliktleri kabul etmek we sazlamak medeniýeti

Syýasy medeniýetiň gurluşy

Syýasy aň:

Syýasy institutlaryň işleýşi:

Syýasy düşünje we ynandyrma

saýlaw prosesi, syýasy çözgütleriň kabul edilmegi we durmuşa geçirilmegi, sosial-ykdysady konfliktleriň kabul edilmegi we kadalaşdyrylmagy

Syýasy gymmatlyklar, din, däp-dessurlar we kadalar

Syýasy özüňi alyp baryş :

Syýasy hereket

Syýasy gatnaşma

Syýasy iş

SYÝASY MEDENIÝETIŇ ELEMENTLERI

Syýasy medeniýet özünde şu aşakdaky elementleri jemleýär:

— Syýasat hakyndaky anyk kesgitlenen bilimleriň derejesi

— Ýagdaýlara özbaşdak baha bermegi başarmak

— Syýasy işe gatnaşmagy başarmak

— Syýasy hereketiň emosional tarapyny dolandyrmagy başarmak

Syýasy medeniýetiň funksiýalary

Sazlaýjylyk

Terbiýeleýjilik

Goraýyş

Integratiw(jemleýiş)

Akyl ýetiriş

Kommunikatiw

Prognostik (öňden görüş)

Normatiw-gymmatlyk

Syýasy medeniýetiň görnüşleri

Patriarhal —

Syýasat hakynda bilimleriň düýbünden bolmazlyg y

Tabyn ——Şahsy syýasy işjeňligiň pesligi

Işjeň — Jemgyýetiň agzalary syýasy durmuşa işjeň gatnaşýarlar

Raýat medeniýeti —Syýasata gatnaşmagyň tabyn gurluşynyň ýokary derejelerini sintezleýär

Syýasy medeniýetiň görnüşleri

Göwrümi boýunça

Häkimiýete bolan gatnaşygy boýunça

Umumy (agalyk ediji) medeniýet

Agalyk ediji

Submedeniýet —syýasy özüňi alyp baryşyň modeli bolup, ol syýasy ugruň jemidir

Kontrkultura

Syýasy medeniýetiň syýasy aňdan tapawudy Syýasy aň —Adamlaryň döwlete we partiýalara , syýasy gymmatlyklara we ösüşiň maksatlaryna , däp-dessurlara we syýasy durmuşyň kadalaryna gatnaşygynda emele gelýän garaýyşlaryň we görkezmeleriň birligi. Syýasy medeniýet —umumy medeniýete we halkyň mentalitetine , onuň wekiliniň paýhaslylyk derejesine , döwletiň syýasy abraýyna, raýat hukugyna we borçlaryna bagly. Öz gezeginde syýasy medeniýetiň derejeleri aýratyn adamlaryň syýasy aňyna hem bagly.

Syýasatyň we aňyň gatnaşygynyň derejeleri

1. Hyýaly (Ideologik)

“ nädogry aň” derejesi

2 . Pragmatik

“ aňsyzlyk” derejesi

3. Syýasy

“ hakyky aň” derejesi

Raýatyň syýasy durmuşa gatnaşygynyň görnüşleri ýa-da formalary:

Höwesjeň Esasy demokratik döwletlere mahsus. Raýatlaryň erkin we höwes bilen gatnaşmagy (awtonom gatnaşyk)

Mejburlyk

Esasy totalitar we awtoritar düzgünlere mahsus. Raýatlaryň mejbury gatnaşygy

(mobilizowannyý)

Raýatyň syýasy durmuşa syýasy gatnaşygy

Göni gatnaşyk

Referendumlarda

Gytaklaýyn

we saýlawlarda ses bermek. Syýasy partiýalaryň işi.

Saýlanan wekilleriň üsti bilen.

Şahsyýetiň syýasy medeniýetiniň kemala gelmegine täsir edýän faktorlar

Haýsy iş bilen meşgullanýandygyna garamazdan syýasy medeniýet islendik adamyň käriniň aýrylmaz bölegi bolup durýar.

Adam

Eýe bolmak Syýasy bilim, ynandyrma

Gatnaşmak: syýasy durmuşa

Gysgaça netije

• Raýat syýasy medeniýetini ýörediji ̶ bu işjeň durmuş pozisiýasyny açyk bildirýän adam.

• Döwletiň syýasy medeniýetine ýaşlaryň gatnaşmagynyň derejesini ýokarlandyrmak meselesi ̶ döwlet derejesindäki sorag.

• Raýat syýasy medeniýetiniň terbiýesi ýaşlaryň syýasy işiniň we özüni alyp barşynyň endiklerini işjeň özleşdirmäge düşünýär.

• Ýaşlaryň syýasy medeniýetiniň ösüşiniň dürli formalary bar: ýaşlaryň öz-özüni dolandyryş guramalarynyň döredilmegi (ýaşlar parlamentleri) , syýasy partiýalaryň ýaşlar fraksiýasynyň kemala gelmegi , orta mekdepleriň arasynda geçirilýän konkurslar, olimpiadalar we saýlaw hukugy.

DIŇLÄNIŇIZ ÜÇIN

SAG BOLUŇ!