4 нче сыйныфта үткәрелгән "Табигатьтәге каршылыклар. Антонимнар" темасына технологик карта

Укытучы

Гобәйдуллина Чулпан Данил кызы

Фән (предмет)

Татар теле

Тема

Табигатьтәге каршылыклар. Антонимнар.

Планлаштырылган нәтиҗәләр

Шәхескә кагылышлы:

• Татар телен өйрәнүгә кызыксыну һәм уңай мотвация булдыру;
• Табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү

Танып-белү УУГ:

• Бирелгән сорауларга телдән җавап таба белү
• Текст белән эшләү
• Карточкалар белән эшләү
• Текстта әйтелә торган төп фикерне таба белү
• Фикерне логик чылбырга салу

Коммуникатив УУГ:

• Укытучы сөйләмен тыңлау һәм аңлау
• Фикерне дәлилле итеп җиткерә белү
• Мәгълүматны туплау һәм күмәк эш башкару

Регулятив УУГ:

• Дәреснең темасын һәм максатын формалаштыру
• Ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру
• Укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү
• Эш сыйфатына бәя бирә белү
• Нәтиҗә ясый алу

Предмет буенча: “Табигатьтәге каршылыклар. Антонимнар” темасы буенча төп лексик берәмлекләрнең мәгънәсен аңлый белү

Дәреснең тибы

Яңа белемнәрне үзләштерү

Төп төшенчәләр

Антоним

Предметара бәйләнеш

Әдәбият, әйләнә-тирә

Ресурслар

Проектор, дәреслек, презентация, төркем өчен биремнәр

Эшне оештыру

Фронталь, төркемдә, парларда, индивидуаль

Дәрес этаплары

Укыту эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

Структуралар

Мотивлаштыру (1-2 минут)

Уңай психологик халәт яки эш атмосферасы тудыру.

• Исәнмесез, хәерле көн, укучылар!
• Ничек хәлләрегез?
• Рәхмәт, яхшы. Әйдәгез бергәләп һәр дәрестә әйтелә торган тизәйткечне әйтеп алыйк әле.
• Мич башында биш мәче, биш мәченең биш башы. Биш мәченең биш башына ишелмәсен мич ташы.

 Урыннарыгызга утырыгыз. Бүген безнең татар теле дәресе. Барыгызның да китап-дәфтәрләре бармы?

Сыйныф эшкә әзерләнә (укытучыны сәламлиләр, сорауларга җавап бирәләр)

• Исәнмесез, хәерле көн.
• Рәхмәт, әйбәт үзегезнеке ничек?
• Мич башында биш мәче, биш мәченең биш башы. Биш мәченең биш башына ишелмәсен мич ташы.
• Әйе

ШУУГ: Татар телен өйрәнүгә кызыксыну һәм уңай мотвация булдыру

ТБУУГ: Бирелгән сорауларга телдән җавап таба белү

КУУГ: диалогта катнаша алу, үз фикереңне ачык һәм төгәл итеп җиткерә белү;

РУУГ: 

Фонетик зарядка. Белемнәрне актуальләштерү. Уку мәсьләсен кую .

Берничә укучыдан өй эшләрен сорау. Укучыларның проблемалы сорауны куюларын оештыру.

• Бик яхшы. Әйдәгез искә төшереп китегез әле, узган дәрестә без нинди теманы өйрәнгән идек?
• Молодцы. Ә кайсыгыз  синонимның кагыйдәсен искә төшереп китә?
• Бик дөрес. Рәхмәт. Утыр. Хәзер өй эшләрен тикшереп үтәбез. Нинди өй эшләре бирелгән иде, санап чыгыгыз әле.
• Рәхмәт сезгә. Хәзер кемнәр беренче өй эшен эшләде, сүзләрнең синонимнары тапты, басабыз, китап дәфтәрләрне алабызда беренче парта янына күчәбез. Кемнәр икенче өй эшен эшләде, алар шулай ук икенче партага күчәләр, кемнәр инде өченчесен эшләде, алар өченче парта янына күчәбез. Молодцы, барыгыз да урыннарын табып бетерде. Хәзер утырышабыз һәм тиз генә өй эшләрен тикшереп чыгабыз. Дәрестә барыгыздан да сорап бетерә алмыйм, шуңа күрә 3 номерда утыручылар безгә өй эшләрен  укып китәләр. Бик зур рәхмәт, молодцы, тырышкансыз. Калганнарыгызныкын дәфтәрләрегезне җыеп алгач тикшерермен.
• Укучылар, хәзер сезгә видео-ролик тәкъдим итәм. Сез аны игътибар белән карарга, анда ниләр күрәсез исегездә калдырырга һәм күргәннәрегездән чыгып бүгенге дәреснең темасын ачыкларга кирәк булачак (видео-ролик күрсәтелә). Без әле генә ниләр күрдек Айнур?
• Рәхмәт, утырып тор әле, Самира дәвам ит.
• Бик дөрес әйтәсез. Уйлап карагыз әле, менә алар нинди күренешләр икән. Аделина.
• Дөрес, ә сез беләсезме капма-каршы мәгънәле сүзләр ничек дип атала.
• Бик дөрес, безнең бүгенге дәреснең темасы нинди инде?
• Яхшы, теманы ачыкладык, хәзер үз алдыбызга нинди бурычларны куярбыз.

Өй эшләрен укып чыгалар.  Кагыйдәне әйтәләр. Укытучы җитәкчелегендә максат куялар, дәреснең темасын формалаштыралар. Темадан чыгып үз алларына бурычлар билгелиләр.

• Синонимнар.
• Мәгънәләре охшаш сүзләр синонимнар дип атала. Мәсәлән: шатлык, куаныч, сөенеч.
• Сүзләрнең синонимнарын табырга.
• Синонимнарны җыеп, ояларга урнаштырырга.
• Синонимнарны кулланып “Минем кадерле әбием” дигән хикәя төзеп килергә.
• Табигать күренешләрен.
• Без монда ай һәм кояшны, болытлы һәм аяз көнне күрдек.
• Алар бер-берләренә капма-каршы тора торган сүзләр
• Әйе, без аны рус телендә үттек. Алар антонимнар дип атала.
• Антонимнар.
• Антонимнар ни өчен кирәк?
• Алар кайларда очрый?
• Нинди сүз төркемнәре антоним була ала?

ШУУГ: үзбилгеләнү;

ТБУУГ: сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен аңлау, проблема кую, аны хәл итү юлларын билгели алу;

КУУГ: фикерләшү, сорау куя белү; дөрес әйтелеш өстендә эшләү

РУУГ: фаразлау, уку мәсьләсен кую һәм күзәтү нигезендә нәтиҗә ясау.

Уку мәсьәләсен чишү. Яңа белемнәрне формалаштыру

Видеороликта күрсәтелгән антонимнарны яздырту. Табышмак уку. Антонимнарның кагыйдәсен чыгарттыру.

• Бик яхшы, менә бурычларны да куйдык димәк хәзер дәрес дәвамында әлеге сорауларга җавап табырга кала.Хәтерлисезме, мин сезгә видеороликны карар алдыннан ниләр күргәнегезне исегездә калдырыгыз дигән идем, хәзер сезнең хәтерегезне СТЁ ЗЕ КЛАСС структурасы белән тикшереп алыйк әле. Кәгазь битләре һәрберегезнең дә алдында бар. Шуларга сез вакыт беткәнчегә кадәр хәтерегездә калган антонимнарны язып чыгасыз. Аннан соң без нишләргә тиешбез әле?
• Бик дөрес, афәрин. Сез әзере?
• Аласа башладык ( 2 минут вакыт бирелә. Секундамер шалтырый. Балалар үзләренә пар табалар.  Сүзләр алышу 2 минут бара. Секундамер шалтырый). Молодцы, хәзер үз урыннарыгызга утырышабыз. Хәзер кем дә кем мин әйткән табышмакка җавап таба, шул кеше үзенә җыйган антонимнарны укып чыга. Игътибар белән тыңлыйбыз.

Көзме, кышмы, язмы, җәйме,

Тыңламый, нишләтәсең-

Кар-буранда, җил яңгырда

Салмый ул эшләпәсен.

• Дөрес. Әйдә хәзер безгә антонимнарны укып чык әле.
• Бәлки берәрегездә качып калганнары бардыр?

Видеороликта күргән антонимнарны язалар, үзара тикшерәләр, үзләрендә булмаганнарын өстиләр. Антонимнар турында кагыйдә чыгаралар

• Вакыт чыккач, сүзләрнең астына сызып куябыз, торабыз, урындыкларны этәбез, кулларны күтәреп пар табабыз һәм үзебездә булмаган сүзләрне битләребезгә язып куябыз.
• Әзер.
• Кадак (антонимнарны укып чыгалар).

ТБУУГ:  уку мәсьәләсен чишү юлларын эзләү

КУУГ: Мәгълүматны туплау һәм күмәк эш башкару; Укытучы сөйләмен тыңлау һәм аңлау.

РУУГ: Ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру.

Стё зе класс

Мөстәкыйль эш

Бирелгән тексттан антонимнарны таптырту һәм аларның нинди сүз төркеме булып килүен билгеләү. Ял иттертү.

• Молодцы, әлеге биремне эшләп чыктыгыз, ләкин бит әле безне тагын биремнәр көтә. Ә биремнәр исә безнең конвертларда. Һәр кеше дә өстәл өстендәге конвертларны алабыз һәм анда ни бар икәнен ачып карыйбыз. Гадел, кычкырып укы әле, безгә хәзер нәрсә эшләгә кушкан икән?
• Барыгызда биремне аңладымы?
• Димәк дәфтәрләрегезне ачасыз. Бүгенге числоны һәм теманы язып куябыз. Унберенче октябрь. Сыйныф эше. Антонимнар. (балалар мөстәкыйль эшлиләр). Эшне төгәлләгән булсагыз, ян иптәшегез белән дәфтәрләрне алышасыз һәм бер-берегезнең эшен тикшерәсез . Хәзер билгеләрне куеп чыгасыз (тактада дөрес вариант һәм билге кую таблицасы күрсәтелә). Эшләп бетергәнегезне күрәм, димәк азрак ял итеп “Иптәшеңне тап” уенын уйнап алсак та була (балаларторып басалар,  урындыкларын этәләр. Музыка яңгырый, алар күнегүләр ясап сыйныф буенча йөриләр. Музыка туктагач, сорау яңгырый һәм алар сорауның җавабы ничә, тыныч кына кына бер сүз дә әйтмичә үзләренә пар табалар)
• Татар теле алфавитында  сузыклар ничәгә бүленә? (2)
• Ява сүзендә ничә аваз бар?
• Әле генә укыган текстта ничә кеше эшкә бара?
• Татар теле алфавитында тартыклар ничәгә бүленә?
• Молодцы, булдырдыгыз, утырыгыз. Укучылар яңадан бу текстка әйләнеп кайтыйк әле. Әсәрдәге төп герой нәрсә турында борчыла.
• Ә алай эшләргә ярыймы соң?
• Нигә?
• Бик дөрес әйтәсез, без һәрвакытта да табигатькә сакчыл карашта булырга тиешбез.

Тексттан антонимнарны табалар һәм нинди сүз төркеме булып килүен билгелиләр. Үзара тикшерәләр һәм билгеләр куялар. Ял итү.

• Текстны укыгыз. Антонимнарны табыгыз, дәфтәргә күчереп языгыз һәм нинди сүз төркеме булып килгәнен билгеләгез.  

Җәй. Кояш нурларына иркәләнеп авыл уяна. Әнә әни каралы-аклы сыерны сава. Әти күрше абый белән эшкә бара. Мин салкынча һавада кулыма кружканы тотып , әнинең яңа гына сауган җылымса сөт биргәнен көтеп торам. Күрше Гали бабай кармагын тотып балыктан кайта. Ни булды икән? Чиләгендә тагы бер балык та юк, бары тузган башмакның башы гына күренеп тора. Тагын елгага чүп ташлый башладылар микән ни?

• Әйе.
• Елгага чүп ташлаулары турында.
• Юк.
• Без табигатьне сакларга тиешбез. Чүпләр ташламаска, ә киресенчә булышырга, аны яратырга.

ШУУГ: Табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү

ТБУУГ: Текст белән эшләү; Текстта әйтелә торган төп фикерне таба белү; фикерне логик чылбырга сала белү

РУУГ: Эш сыйфатына бәя бирә белү; Нәтиҗә ясый алу

Сималтиниус релли тэйбл

Микс-фриз-груп

Яңа белемнәрне камилләштерү

Төркемнәрдә эш: бирелгән сүзләрне (антонимнарны) дөрес итеп төздерү

• Укычылар күргәнегезчә сезнең өстәлләрдә берәр серле тартма да бар әле. Әйдәгез шуларны ачыгыз әле. Ниләр бар икән анда?
• Әйе сүзләр, ләкин менә алар үзләренең  каршы як иптәшләрен югалтканнар. Сезгә аларга ярдәм итәргә һәм бер-берләрен табарга булышырга кирәк. Мин башладык дигәч, эшне башлыйбыз, кем алдан бетерә, ТИМ ЧИР ны эшләргә онытмагыз. Барыгызда әзерме? Башладык. Эшләгән эшне без нишлибез әле?
• Хәзер икенче партадагы 2 номер астындагы укучы торып баса да безгә сүзләрне укып чыга.

Антоним сүзләрне табалар (төркемдә 4 кеше), кычкырып укып чыгалар һәм антонимнарның ни өчен кирәклеген әйтәләр.

• Монда ниндидер сүзләр.
• Тикшерәбез.

ШУУГ: Тема буенча фикерләрен уртаклашу.

ТБУУГ: карточкалар белән эшләү

КУУГ: Мәгълүматны туплау һәм күмәк эш башкару

РУУГ: Нәтиҗә ясый алу.

Рефлексия

Дәрестә туган авырлыклар турында сорау. Дәрескә нәтиҗә ясау, укучыларның эшенә бәя бирү. Өй эшен аңлату.

• Әйтегез әле, укучылар без бүген нинди теманы үттек әле?
• Без дәрес башында куйган бурычларга ирештекме?
• Димәк алайса әйтегез, безгә антонимнар ни өчен кирәк?
• Алар кайларда очрый?
• Дөрес, һәм бүгенгә куелган соңгы бурычыбыз: инди сүз төркемнәре антоним була ала?
• Смайликлар.
• Дөрес, смайликлар. Ләкин аларның йөзләре нинди?
• Димәк, бүгенге дәрес сезгә ошаган булса елмайган смаликларны аласыз, әгәр дә күңелегезгә ятып бетмәгән булса, кәефсезне аласыз һәм аларның артына бүгенге дәфтәрдәге билгеләрегезне куясыз да, чыгып китәр алдыннан минем өстәләдәге тартмага салып китәсез (балалар смайликларны алалар билгеләрен куялар). Хәзер ачабыз көндәлекләрне һәм язабыз өй эшен.
• Өй эше түбәндәгечә(дәреслектә): 33 нче бит, 71 күнегү. Теләгән кешегә тагын бер өй эше бар. Антонимнар кергән табышмаклар табырга.  Бүгенгә дәрес тәмам чыгарга мөмкин. Саубулыгыз.

Үз фикерләрен әйтәләр, үзләренә бәя куялар (дәрес ошаган булса елмайган смайликны алып, ошамаса күңелсез смайликны алып артына билгеләрен куялар һәм чыгып киткәндә укытучы өстәлендә калдыралар), өй эшен язып алалар.

• Антонимнар.
• Әйе.
• Антонимнар хикәяләрдә, табышмакларда бар
• Антонимнар җөмләдә исем, сыйфат һәм фигыль булып килә алалар.
• Смайликлар.
• Берсенеке елмайган, берсенеке кәефсез.
• Әйе.
• Саубулыгыз.

ТБУУГ: Нәрсә белүен белмәвен ачыклау.

ШУУГ: Үзбәя

РУУГ: Коллектив һәм индивидуаль эшне дөрес бәяли белү; нәтиҗә ясый алу