Вакуумдагы электр тогу

Тема: §51. Вакуумдагы электр тогу.

Электрон – нур түтүгү

Бүгүнкү сабакта

• вакуум;
• термоэлектрондук эмиссия;
• вакуумда электр тогун алуу;
• вакуумдук диод
• вакуумдук диоддун бир жактуу өткөрүмдүүлүгү;
• вакуумдук диоддун колдонулушу

Негизги түшүнүктөр

• вакуумдук лампа;
• диод;
• термоэлектрондук эмиссия;
• электрондук нурлар;
• электрон нур түтүгү.

Металлдардагы электр тогу

Газдардагы

электр тогу

Түрдүү чөйрөлөр

дөгү электр тогу

Суюктуктардагы

электр тогу

Вакуумдагы

электр тогу

Жарым өткөр-гү

электр тогу

Вакуум

Вакуум - бул абасыз боштук. Биздин планетада боштук табигый түрдө кездешпейт, ал жасалма жол менен туюк идиштин абасын сордуруу аркылуу алынат.

Вакуум турмушта өтө кеңири колдонулат

Вакуум - жасалма жол менен түзүлгөн

абасыз мейкиндик

Вакуумдагы электр тогу кантип алынат?

Томас Алва Эдисондун тажрыйбасы

(1847-1931)

Америкалык ойлоп табуучу Эдисон термоэлектрондук эмиссия кубулушун 1883-жылы ачкан.

Вакуумдагы электр тогу

Түз өтүү

Тескери өтүү

Электр тогу өтпөйт

Вакуумдуу диод бир жактуу өткөрүмдүүлүккө ээ болгондуктан, өзгөрмөлүү токту турактуу токко өзгөртүп түзүү үчүн колдонулат.

Термоэлектрондук эмиссия кубулушу

Жогорку температурага чейин ысытылган металлдын бетинен

электрондордун учуп чыгуу кубулушу термоэлектрондук эмиссия

деп аталат

(1000 - 2000) 0 С ге чейин

ысыган катоддон

электрондор учуп чыгат .

Вакуумда электр тогун алып жүрүүчү бөлүкчөлөр болуп электрондор эсептелет

Пайда болуу шарты

Катоддо термоэлектрондук эмиссия кубулушунун пайда болушу

Эки электроддуу вакуумдук идиштин сырткы негизги ток булагына туюкталышы

Вакуумдагы электр тогу

Эки электроддуу вакуумдук идиштин сырткы негизги ток булагына туюкталышы

1

-

+

Вакуумдагы электр тогу

Катоддо термоэлектрондук эмиссия кубулушунун пайда болушу

2

Вакуумдагы электр тогу

Ичинде эки электроду бар айнек лампа – вакуумдук диод деп аталат

Вакуумдук диод бир жактуу өткөрүмдүүлүккө ээ

Анод

кызытма

зым

Катод

Кызытма

зым

17

Вакуумдук диоддун колдонулушу

Электрон – нур түтүгү

Башкаруучу

электроддор

Аноддор

Электрондук

аткыч

Вакуумдагы электр тогу

Кызытма зым

Электрон нурларынын колдонулуштары

Рентген түтүкчөсүндө

Осциллографтарда

Сыналгынын кинескобу

Космостогу ширетүү иштеринде

Вакуумдук -люминесценттик лампада

Электрон нурларынын касиеттери

Чукул туюкталуу эмнеден болот?

• Нерсенин бетине келип түшүп, аны ысытат.
• Электрон нурларын тез токтотууда рентген нурларын пайда кылат.

3. Люминофорлордо жарыктанууну пайда кылат.

• Электрон – нур түтүгүнө магнитти алып келсек, электрон нуру магниттик талаанын таасиринен кыйшаят.

Вакуумдук диоддо электрон анодго 8 Мм/с ылдамдык менен келип жетет . Аноддук чыңалууну тапкыла.

Чыгаруу:

Формула:

Берилди:

U =

U =

м/с

U = =

= 182 В

A = e U

кг

E=

e Кл

e U =

U = ?

U =

Жообу: 182 В

Жыйынтыктоо

• вакуум жөнүндө түшүнүк алдыңар;
• электр тогу электрондордун кыймылынан пайда болорун мисалдардан көрдүңөр;
• вакуумдук диод, электрон – нур түтүгүнүн түзүлүштөрү жана алардын техникадагы колдонулушу менен тааныштыңар;
• электрон – нурларынын касиеттери жөнүндө маалымат алдыңар.