19 к. экинчи жарымындагы-20 к. башындагы аскердик-саясий блоктор жана союздар.

§ 6. XIX к. экинчи жарымындагы- XX к. башындагы саясий блоктор жана союздар

Дүйнө тарыхы

11-класс

Сабакка колдонулган медиа материалдар

Сабактын планы

• 1853-1856-жж. Чыгыш согушу жана Вена системасынын кыйрашы
• Үчтүктөр союзунун түзүлүшү
• Россиянын Франция менен жакындашуусу. 1891-1893-жж. франк-орус согушу
• Антантанын түзүлүшү
• Дүйнөлүк биринчи согуш башталаар алдында карама-каршылыктардын курчушу

Чыгыш согушу жана Вена системасынын кыйрашы

Англия

Франция

Согуштун

шылтоосу

Иерусалимдеги

христиан

чиркөөлөрүнүн

ачкычтарынын

жаңжалы

болгон

Россия

мамлекети

Түркияга

таасирин

күчөтүүгө

умтулган

Босфор,

Дарданелл

кысыктары

үчүн күрөш

XVII к. бери ал ачкычтар православие дининдегилердин колунда болгон. Француз өкмөтү Россиянын Түркиянын ээлигиндеги таасирдүүлүгүн жоюу үчүн ачкычтарды католиктерге берүүнү талап кылган. Түрк султаны «ыйык жерлердин» ачкычын католиктерге бергенде, падыша Николай I орус аскерлерине Дунай княздыгын басып алууну буюрган. Ага жооп кылып Түркия 1853-ж. Россияга согуш ачкан, ошентип Крым согушу башталган.

Крым согушу ( 18531856-жж.)

1854-1855-жж. 11 ай бою Севасстополь

шаарын коргогшкон, бирок аргасыз

таштап кетишкен. Крым согушунда

Россия жеңилген, 1856-ж. Париж тынчтык

келишими боюнча Кара деңизге чыгууга

тыюу салынган.

1853-ж. ноябрда адмирал П. С. Нахимовдун орус эскадрасы Синоп бухтасында түрк флотун талкалаган.

• 1853-ж. ноябрда адмирал П. С. Нахимовдун орус эскадрасы Синоп бухтасында түрк флотун талкалаган.

Үчтүктөр союзуну түзүлүшү (1882-ж.)

Италия 1882-ж. Германия жана Австрия-Венгрия менен аскердик-союз түздү. Ал Үчтүктөр союзу деп түзүлдү, бул союз Францияга жана Россияга каршы багытталды.

Үчтүктөр

союзу

(1882-ж)

Германия

Италия

Австрия-Венгрия

Франк-орус союзу (1891-1893-жж)

1875, 1885-жж. Германия тарабынан Францияга согуш коркунучтары болуп тургандыктан, Франция Россия менен жакындаша баштаган. Россия 1887-ж. Франциядан алгачкы займдарды алган. 1891-ж. Россия менен Франциянын ортосунда кокус согуш коркунучу чыкса биргелешип аракет жасоо үчүн консультациялык пакт түзүлгөн. 1893-ж. Үчтүктөр союзу тарабынан кол салына турган болсо бири-бирине жардам берүү үчүн аскердик конвенсия түзүлгөн. Ошентип, франк-орус союзу түзүлгөн.

Антантанын түзүлүшү (1907-ж)

Росссия

Антанта

(1907-ж.)

Петербург

Англия

Франция

Дүйнөлүк биринчи согуш башталар алдында карама-каршылыктардын курчушу

1905-ж. Марокко кризиси чыккан, анын чыгышына Марокконун Францияга өтүшүнө Германиянын тоскоолдук кылышы себеп болгон.

1908-ж. Автрия-Венгриянын Босниянын басып алышы менен,

Босния кризиси башталган.

1911-ж. экинчи Марокко кризиси чыккан, ага Марокконун

Борбору Фец шаарын Франциянын басып алышы себеп

болгон.

1911-ж. экинчи Марокко кризиси чыккан, ага Марокконун

Борбору Фец шаарын Франциянын басып алышы себеп

болгон.

1911-ж. Италия менен Түркиянын ортосундагы согуш жана

1912-1913-жж. Балкан согуштары болгон.

Тема боюнча суроолор:

• XIX к. 50-жж. Чыгыш маселесинин курчушу эмнеден көрүнгөн?
• Вена системасынын кыйрашын кайсы окуялар тездеткен?
• Үчтүктөр союзу качан түзүлгөн жана ага кайсы өлкөлөр кирген?
• Россия менен Франциянын жакындашына эмне себеп болгон? Франк-орус келишими качан түзүлгөн?
• Антанта качан түзүлгөн. Ага кайсы өлкөлөр кирген?
• X X к. башында Европада дүйнөлүк биринчи согушка алып келүүчү кандай жаңжалдар чыгып турган?

КӨҢҮЛ БУРГАНЫҢЫЗДАР ҮЧҮН РАХМАТ

Даярдаган: Ажыбаева Нурила Эргешбаевна