5-informatika-II

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Iş stoluny sazlamak .
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara iş stoluny sazlamak diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri, başarnyklary we endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Iş stoluny sazlamak diýen temany soramak. Sorag -jogap arkaly jemlemek.

1.Windows bu näme näme?

2.Informatika näme?

3.Opersion sistema diýip nämä aýdylýar?

4.Windows penjireleriniň näçe görnüşleri bar?

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak we gönükmeleri çözmek arkaly sapagy berkitmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Okuwçylara iş stoluny sazlamak diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Akylýetirijilik, intellektual we döredijilik ukyplaryny ösdürmek.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- kompýuterde modelleşdirmegi;

– çyzykly, şahalanma we gaýtalanma algoritmik gurluşlary;

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

- kompýuter tehnologiýalaryndan gündelik durmuşda peýdalanmagy.

Sorag-jogap alyşmak:1. «Пуск» düwmejik nirede ýerleşýär?2.«Пуск» düwmejik nähili işi ýerine ýetirýär?3. Kompýuterde programmalar nireden işe goýberilýär?4.Kompýuter nähili öçürilýär we täzeden işe goýberilýär?

Iş stoluny sazlamak .

5-nji ýumuş. Ýokardaky görkezilen mysaldaky ýaly buýruklardan peýdalanyp, iş stolunyň
düşegini we suratyny (zastawkasyny) üýtgediň.
Iş stolunyň açyk ýerinde syçanyň sag gulagyna basyň we Персонализация
buýrugyny saýlaň.1) iş stolunyň düşegini (fonuny) üýtgediň:● syçanyň çep gulagyndan peýdalanyp, Фон sanawy açyň;● iş stolunyň suratlarynyň sanawyna serediň;
● syçanyň çep gulagyndan peýdalanyp, gerekli suraty (Выберите фото) saýlaň;
● iş stolunda suratyň ýerleşişini Выберите положение düwmejikden peýdalanyp saýlaň.
Eger siz surat bütinleýin ekrany tutar ýaly ýerleşdirjek bolsaňyz, onda
buýruklaryň açylan sanawyndan Растянуть buýrugy, eger suraty ekranyň merkezinde ýerleşdirjek bolsaňyz, onda По центру buýrugy saýlaň. Saýlanan mozaikaly suraty
bütin ekran boýunça köpeltmek üçin Замостить buýrugy saýlamak bolar.

Faýl– sifrli göterijide ýörite at bilen saklanýan informasiýadyr. Faýlyň ady iki bölekden durýär: ady we giňeltmesi. Olaryň arasy nokat bilen bölünendir. Faýlyň giňeltmesi faýlda saklanýan informasiýanyň görnüşini görkezýär.Papka – faýllaryň, papkalaryň adyny özünde saklaýan diskiň bir bölegidir.Faýllaryň we papkalaryň atlary türkmen, rus we iňlis elipbiýiniň harplaryndan sifrlerden, käbir dyngy belgilerinden, boşluklardan ybarat bolup biler. Faýlyň adynda “/” , “\”, “:”, “*”, “?”, “ “”, “,” belgileri goýmak bolmaýar. Windowsda faýlyň ýa-da papkanyň adynyň uzynlygy 255 belgiden geçmeli däldir.Disk. Adatça kompýuteriň düzüminde diskhereketlendirijileriň, gaty diskleriň biri ýa-da birnäçesi bolmagy mümkin. Gaty diskiň bölegine logiki disk diýilýär. Olary “С:”,“D:”,“E:” we ş. m. diýip atlandyrmak şertleşilendir. Häzirki wagtda gaty diski birnäçe logiki disklere bölmek hökman däldir, gaty diskiň möçberi bilen bagly bu ýetmezçilik aradan aýryldy. Gaty diskde onuň möçberine baglylykda müňlerçe, hat-da on müňlerçe faýllar ýerleşip biler.Nyşanjygyň daşky görnüşinden onuň içinde saklaýan informasiýalarynyň görnüşini kesgitläp bilersiňiz: - tekst resminamasy, -surat faýly, - saz faýly, - papkalar. Nyşanjyklaryň toplumy dürli kompýuterlerde dürli bolup biler. Her bir ulanyjy kompýuterde özüne gerekli programmalar bilen işlemäge mümkinçilik berýän nyşanjyklary iş stolynda ýerleşdirýär.Käbir nyşanjyklar hemme kompýuterleriň iş stollarynda bardyr. Olar: Moй кoмпьютер, Moи документы, Kорзина.

Мой компьютер (Meniň kompýuterim) – kompýuteriň diskindäki ähli faýllaryň we papkalaryň sanawyny saklaýan papkadyr. Мои документы (Meniň dokumentlerim) – resminamalary we faýllary saklaýan papkadyr. Корзина (Sebet) – ýok edilen obýektleriň (faýllaryň we papkalaryň) wagtlaýyn saklanýan papkasydyr. Iş stolunyň aşaky gyrasynda meseleler paneli ýerleşýär. Meseleler panelinde iň çepde Пуск (Işe goýberme)düwme ýerleşýär.

4. Öý işini tabşyrmak: Geçilen temany okap gelmek.Sah.17-19.

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Algoritmler.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Iş stoluny sazlamak diýen temany soramak. Sorag -jogap alyşmak:.

1.Iş stoly diýip nämä aýdylýar?

2.Informatika näme?

3.Iş stplunda nämeler ýerleşen?

4.Windows penjireleriniň näçe görnüşleri bar?

3. Geçilen temany jemlemek:

Okuwçylaryň informatika dersine degişli bilýän maglumatlaryny jemlemek we täze temany öwretmäge girişmek.

4.Täze temany düşündirmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1. Algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

algoritmler, algoritmi ýerine ýetirijileri;

- Internet torunda howpsuzlyk düzgünlerini;

- iş stoluny sazlamagy;

- tekst redaktoryň niýetlenen işini.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi.

Algoritmler.

Algoritm – bu ýumuşy başdan ahyryna çenli ýerine ýetirmekdäki ädimleriň yzygiderligidir. Algoritm (iňlisçe algorithm) meseläni çozmek üçin ýerine ýetirmeli gutarnykly buýruklaryň yzygiderligidir. Algoritm sözi biziň watandaşymyz, orta asyrlaryň öňisyrasynda ýaşap geçen, gündogaryň beýik alymy Muhammet al-Horezminiň (787-850 ýyllar) atlandyrylyşynyň latynça ýazylyşydyr. Ol algebra meseleleriniň takyk yzygideligini – algotitmni işläp taýýarlapdyr.Ilki ol arifmetiki amallaryň ýerine ýetiriliş düzgünini aňladypdyr. Wagtyň geçmegi bilen bu söz giň mana eýe bolup, işi ýerine ýetirmegiň takyk düzgünini aňladypdyr. Häzirki wagtda “algoritm” sözi informatika ylmynyň wajyp düşünjeleriniň biridir.Biz köplenç edilmeli işiň söz arkaly beýan edilişine gabat gelýäris. Aşpezlik kitaplarynda, konstruktorçylyk işinde detallary ýygnamak üçin goşundylarda, telefony, fotoapparaty, magnitafony ulanmagyň gözükdirmesinde we islendik mekdep okuww kitaplarynda şeýle beýanlara duş gelýäris. Size-de haýsy bolsa-da bir işiň ýerine ýetirilişini düşündirmek miýesser edendir. Mysal üçin: kimdir birine ýol salgy bermek, dostuňyza oýun oýnamagyň düzgünini düşündirmek, meseläniň çözülişiniň yzygiderligini ýazyp bermek ýa-da kiçi ýaşly jigileriňiziň aýakgaplarynyň bagjygyny daňmak we ş. m. .

Dürli işleri ýerine ýetirmegiň beýany tertip boýunça birnäçe ýönekeý hereketleriň – ädimleriň yzygiderligi hökmünde görkezilýär. Mysal üçin:

çaý demlemek üçin, ilki suwy gaýnatmaly, soňra gaýnan suw bilen çänegi çaýkamaly, çäýnege gury çaý atmaly we gaýnan suwy guýmaly.

Şeýlelikde işi ýerine ýetirmegiň söz arkaly beýany ony ýerine ýetirmegiň meýilnamasyny aňladýar. Ýerine ýetirilmegit alap edilýän ädimlerden soň gerekli netije alynýar.

Adam üçin niýetlenen şeýle meýilnamanyň ýerine ýetirilişi, onuň durmuş tejribesine, üşükliligine, döredijiligine höwesine bagly bolup biler. Şeýlelikde dürli adamlar tarapyndan şol bir meýilnama ýerine ýetirilende dürli netijeler alynmagy mümkin. Informatikada amal (hereket) deň şertlerde ýerine ýetirilende şol bir netijeler alnar ýaly beýan edilýär. Şeýle beýan edilişe algoritm, onuň her bir ädimine bolsa buýruk (komanda) diýilýär. Algoritmiň ady – bu ýerine ýetirilmeli işiň adyny aňladýar. Her bir buýruk täze setirden ýazylýar. Algoritm “Başlangyjy” buýrugy bilen başlanýar we “Soňy” buýrugy bilen tamamlanýar.

Şeýle hem algoritmi ýazmagyň blok shemalar görnüşindäki grafiki usuly hem bardyr.

5.Täze temany berkitmek:Sorag-jogap alyşmak:

1.Algoritm näme?2. Algoritmi ýazmagyň nähili görnüşleri bar?3.Algoritmiň haýsy atributlaryny bilýärsiňiz?4.Algoritmiň ýazgysy haýsy sözler bilen başlanýar we tamamlanýar?

Amaly ýumuşy ýerine ýetirmek.

Algoritm düzmäge degişli ýönekeýje meseleleriň çözülişi.

6. Öý işini tabşyrmak: Geçilen temany okap gelmek.Sah.21-24.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Algoritmler.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Algoritmler diýen tema barada düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri, başarnyklary we endikleri berkitmek sapagy
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Algoritmler diýen temany soramak.

Sorag-jogap alyşmak:

1.Algoritm näme?

2. Algoritmi ýazmagyň nähili görnüşleri bar?

3.Algoritmiň haýsy atributlaryny bilýärsiňiz?

4.Algoritmiň ýazgysy haýsy sözler bilen başlanýar we tamamlanýar?

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak we gönükmeleri çözmek arkaly sapagy berkitmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1. Algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

algoritmler, algoritmi ýerine ýetirijileri;

- Internet torunda howpsuzlyk düzgünlerini;

- iş stoluny sazlamagy;

- tekst redaktoryň niýetlenen işini.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi.

Algoritmler.

Berlen iki sana iň kiçi umumy kratny (IKUK) sanyň tapylyşy:

1. Berlen sanlary ýönekeý köpeldijilere dagytmaly.

2. Sanlaryň biriniň dagytmasyndaky köpeldijileri ýazmaly.

3. Onda ýok köpeldijileri beýleki sanyň dagytmasyndan alyp ýazmaly.

4. Alnan köpeldijileriň köpeltmek hasylyny tapmaly .Algoritm ýerine ýetirilende amallaryň takyk ýerine ýetirilmegi ýeterlik däldir. Olaryň ýerine ýetirilişiniň yzygiderligi hem wajypdyr. Mysaldaky (IKUK tapylanda) 2-nji we 4-nji amalyň ýerini çalşanymyzda dogry netije alynmaz

Algoritm ýerine ýetirilende amallaryň takyk ýerine ýetirilmegi ýeterlik däldir. Olaryň ýerine ýetirilişiniň yzygiderligi hem wajypdyr. Mysaldaky (IKUK tapylanda) 2-nji we 4-nji amalyň ýerini çalşanymyzda dogry netije alynmaz.«Algoritm» düşünjesi informatikada iň bir wajyp düşünjeleriň biridir. Kompýuterde informasiýalar algoritmler boýunça täzeden işlenilýär. Durmuşda algoritmler örän köp duş gelýär. Olar dürlüçe atlandyrylyp bilner: buýruk, meýilnama, görkezme, hereketiň tertibi we ş. m. Algoritme gerekli netijäni almak üçin ýerine ýetirilmegi talap edilýän hereketleriň yzygiderligi hökmünde garamak bolar. Algoritm buýruk lardan (ädimlerden) düzülýär. Algoritmleriň dürli görnüşleri bardyr. Çyzykly algoritm bu algoritmleriň iň ýönekeý görnüşidir. Bu algoritmde her bir buýruk – ädim berk tertipde biri-biriniň yzyndan ýeri-ne ýetirilýär. Eger-de hemme buýruklar, ädimler we şertler jikme-jik we birbahaly ýazylan bolsa, onda meýilnamany, gözükdirmäni, gönükdirmäni algoritm diýip atlandyrmak bolar.Algoritm adam tarapyndan taýýarlanylýar. Adamlar, kompýuterler, robotlar, stanoklar, durmuşda ulanylýan tehnikalar, algoritmi ýeri-ne ýetirijiler bolup biler.

4. Öý işini tabşyrmak: 4-nji ýumuş. Suwy gaýnatmagyň algoritmini dogry görnüşde düzüň:
1) kitirini otda goý;2) suw gaýnaýança garaş;3) kitirini al we gapagyny aç;
4) kitirini suwdan doldur;5) suw krany aç;6) ody ýak.Geçilen temany okap gelmek.

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Çyzykly algoritmler.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara çyzykly algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Garyşyk sapak.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öýe berlen ýazuw işleriň ýerine ýetirilişini barlamak:

Algoritmler diýen temany soramak.Öýe berlen 4-nji ýmuşy soramak.

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak arkaly barlamak: Sorag- jogap alyşmak:

1.Algoritmle diýip nämä aýdylýar?

2.Algoritmler diýen sözi haýsy adamyň ady bilen baglanyşýar?

3.Algoritmler nähili sözler bilen başlaýar we gutorýar?

4.Muhammet-al Horezmi kim, algoritmler sözi bilen näme üçin onuň adyny baglaýarlar?

4.Geçilen temany jemlemek:

Okuwçylaryň informatika dersine degişli bilýän maglumatlaryny jemlemek we täze temany öwretmäge girişmek.

5.Täze temany düşündirmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1 Okuwçylara çyzykly algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Kompýuterleriň apparat we programma üpjünçilikleri.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

4. Kompýuter-informasion tehnologiýalary.

5. Informasiýa we informasiýa prosesleri.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- algoritmiki-logiki pikirlenmegi;

– amaly programma üpjünçiligi bilen işlemegi;

- informasion medeniýetliligi;

– internet saýtlarynda informasiýalar bilen işlemek.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- kompýuterde işlenende syçan, klawiatura bilen işlemegi;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi;

- meseleler çözülende algoritm düzmegi;

- ýönekeý graflary gurmagy.

Çyzykly algoritmler.

Programma kompýuterde ýerine ýetirilýän mahalynda öz bahasyny üýtgedip bilýän ululyklara üýtgeýän ululyklar diýilýär.

Programma ýerine ýetirilýän wagtynda öz bahasyny üýtgetmeýän ululyklara hemişelikler diýilýär. TURBO-PASCAL algoritmik dilinde hemişelikleri aşakdaky toparlara bölmek mümkindir:

bitin hemişelikler,

hakyky hemişelikler,

logiki hemişelikler,

simwol hemişelikler,

setir hemişelikleri.

6.Täze temany berkitmek:

1. Algoritmler boýunça hereketi ýerine ýetiriň. Nähili surat alynýar? 1) başlangyjy;

2) galamy al;

3) hereketi ýerine ýetir;

2 ↑, 1 →, 2 ↓, 2 →, 1 ↑, 2 →, 1 ↓, 2 ↓, 2 ↑, 3 →, 6 ↓, 2 ←,

1 ↓, 2 ←, 1 ↑, 1 ←, 1 ↓, 2 ←, 1 ↑, 1 ←, 1 ↓, 2 ←, 1 ↑, 1 ←, 4 ↑, →.

4) galamy goý; 5) soňy.

Surat boýunça hereketiň dogrulygyny barlaň (8-nji surat).

8-nji surat

2. «Käşiri ekmek we hasyly ýygnamak» algoritminde haýsy hereketleriň ornuny çalşyrmaly?

1) başlangyjy;

2) ýeri käşir ekmäge taýýarla;

3) güýze çenli hasyla garaş;

4) käşir tohumyny ek;

5) tohumy suwar;

7. Öý işini tabşyrmak: 3-nji ýumuş. «Heýgenek taýýarlamak» algoritminde ähli buýruklary yzygiderlilikde ýerli-ýerinde goýuň.Geçilen temany okap gelmek.Sah.24-26.

8. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Çyzykly algoritmler.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara çyzykly algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri, başarnyklary we endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Çyzykly algoritmleri soramak.Öýe berlen 3-nji ýumuşy barlamak. Sorag- jogap alyşmak:

1.Algoritmle diýip nämä aýdylýar?

2.Algoritmler diýen sözi haýsy adamyň ady bilen baglanyşýar?

3.Algoritmler nähili sözler bilen başlaýar we gutorýar?

4.Muhammet-al Horezmi kim, algoritmler sözi bilen näme üçin onuň adyny baglaýarlar?

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak we gönükmeleri çözmek arkaly sapagy berkitmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1 Okuwçylara çyzykly algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Kompýuterleriň apparat we programma üpjünçilikleri.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

4. Kompýuter-informasion tehnologiýalary.

5. Informasiýa we informasiýa prosesleri.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- algoritmiki-logiki pikirlenmegi;

– amaly programma üpjünçiligi bilen işlemegi;

- informasion medeniýetliligi;

– internet saýtlarynda informasiýalar bilen işlemek.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- kompýuterde işlenende syçan, klawiatura bilen işlemegi;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi;

- meseleler çözülende algoritm düzmegi;

- ýönekeý graflary gurmagy.

Çyzykly algoritmler.

Algoritm – gerekli netijäni almak üçin ýerine ýetirilmegi talap edilýän hereketleriň yzygiderligidir. Algoritm buýruklardan (ädimlerden) düzülýär. Algoritmleriň dürli görnüşleri bardyr. Çyzykly algoritm bu algoritmleriň iň ýönekeý görnüşidir. Bu algoritmde her bir buýruk – ädim berk tertipde biri-biriniň yzyndan ýerine ýetirilýär.

Eger-de hemme buýruklar, ädimler we şertler jikme-jik we birbahaly ýazylan bolsa onda meýilnamany, gözükdirmäni, gönükdirmäni algoritm diýip atlandyrmak bolar.

Çyzykly algoritmiň gurluşyny mysallar arkaly öwreneliň.

Suratda haýsy yzygiderlik dogry gorkezilipdir?

Algoritm «Çopantelpegiň suratyny çek».

Başlangyjy

Galamy al.

Çopantelpegiň baldajygynyň suratyny çek.

Gülüň merkeziniň suratyny çek.

Gülüň ýaprajygynyň suratyny çek

Ýapraklaryň suratyny çek.

Galamy goý.

Soňy.

Getirilen mysaldan görnüşi ýaly, yzygiderligiň bozulmagy soralýan netijäni bermeýär.

Sorag-jogap alyşmak:

1.Algoritmler diýip nämä aýdylýar?

2.Çyzykly algoritmler diýip nämä aýdylýar?

3.Algoritm sözüni esaslandyran alym kim?

4. Öý işini tabşyrmak:

Geçilen temany okap gelmek.Sah.24-26.

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Şahalanma algoritmleri.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara şahalanma algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Çyzykly algoritmler diýen temany soramak.

Sorag- jogap alyşmak:

1.Algoritmle diýip nämä aýdylýar?

2.Çyzykly algoritmler diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3.Algoritmler nähili sözler bilen başlaýar we gutorýar?

4. Çyzykly algoritmler diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3.Geçilen temany jemlemek:

Okuwçylaryň informatika dersine degişli bilýän maglumatlaryny jemlemek we täze temany öwretmäge girişmek.

4.Täze temany düşündirmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1. Okuwçylara şahalanma algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Kompýuter-informasion tehnologiýalary.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

algoritmler, algoritmi ýerine ýetirijileri;

- Internet torunda howpsuzlyk düzgünlerini;

- iş stoluny sazlamagy;

- tekst redaktoryň niýetlenen işini.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi.

Şahalanma algoritmleri.

Käbir ädimleriň diňe haýsydyr bir şert berjaý edilende ýerine ýetirilýän ýagdaýlarynyň bolmagy mümkin. Şerte baglylykda buýruklaryň (bir ýa-da beýleki) yzygiderligi saýlanylýan algoritme şahalanma algoritmi diýilýär.

Şahalanma algoritmi eger (если), onda (то), bolmasa (иначе) sözleriň kömegi bilen ýazylýar. Eger sözünden soň şahalanmanyň şerti ýazylýar.

Şahalanmanyň şertinde ululyklaryň ady we olaryň alyp bilýän bahalary ýazylýar. Onda sözünden soň ýazylan buýruklar eger-de şert berjaý edilýän bolsa ýerine ýetirilýär. Garşylykly ýagdaýda bolmasa sözünden soň ýazylan buýruklar ýerine ýetirilýär.

Suratdan görnüşi ýaly, şahalanma algoritminde şert dörtburçlugyň (rombuň) içinde ýazylýar Oňa şert blogy hem diýilýär. Şert blogundan iki sany ugur görkezgiç çykýar. Hawa ugur görkezgiç şert berjaý edilendäki buýruklaryň yzygiderligini görkezýär. «Ýok» ugur görkezgiç şert berjaý edilmedik ýagdaýyndaky buýruklaryň yzygiderligini görkezýär.

Mysal üçin, «Çaý içmek»algoritmi

5.Täze temany berkitmek:

Sorag-jogap alyşmak:

1. Şahalanma algoritmi näme?2. Şahalanma şerti haýsy sözleriň kömegi bilen ýazylýar?

3. Şert nähili blokda ýazylýar?

1) buýruklary ýerine ýetiriň:

Başlangyjy

Galamy al

Eger seniň adyň birinji harpy çekimli bolsa

Onda hemme goňur üçekli jaýjagazlary saýla. Bolmasa hemme ak üçekli jaýjagazlary saýla.Eger seniň gyz doganyň bar bolsa. Onda hemme bir penjireli jaýjagazlary saýla

Bolmasa hemme iki penjireli jaýjagazlary saýla.

Eger sen ýazda ýa-da tomusda doglan bolsaň.

Onda hemme turbaly jaýjagazlary saýla.

Bolmasa hemme turbasyz jaýjagazlary saýla.

Eger seniň pişigiň ýa-da güjügiň bar bolsa.

Onda hemme gulpsuz jaýjagazlary saýla.Bolmasa hemme gulply jaýjagazlary saýla.

6. Öý işini tabşyrmak: Geçilen temany okap gelmek.Sah.26-28.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Şahalanma algoritmleri
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara şahalanma algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri, başarnyklary we endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Şahalanma algoritmleri diýen temany soramak.

Sorag jogap alyşmak:

1.Algoritmle diýip nämä aýdylýar?

2.Çyzykly algoritmler diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3.Algoritmler nähili sözler bilen başlaýar we gutorýar?

4. Çyzykly algoritmler diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak we gönükmeleri çözmek arkaly sapagy berkitmek:

Temany düşündirmegiň meýilnamasy:

1. Okuwçylara şahalanma algoritmler diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Akylýetirijilik, intellektual we döredijilik ukyplaryny ösdürmek.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- kompýuterde modelleşdirmegi;

– çyzykly, şahalanma we gaýtalanma algoritmik gurluşlary;

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

- operasion sistemany we onuň işini.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

- kompýuter tehnologiýalaryndan gündelik durmuşda peýdalanmagy.

Şahalanma algoritmleri

Käbir ädimleriň diňe haýsydyr bir şert berjaý edilende ýerine ýetirilýän ýagdaýlarynyň bolmagy mümkin. Şerte baglylykda buýruklaryň (bir ýa-da beýleki) yzygiderligi saýlanylýan algoritme şahalanma algoritmi diýilýär.

Şahalanma algoritmi eger (если), onda (то), bolmasa (иначе) sözleriň kömegi bilen ýazylýar. Eger sözünden soň şahalanmanyň şerti ýazylýar.

Şahalanmanyň şertinde ululyklaryň ady we olaryň alyp bilýän bahalary ýazylýar. Onda sözünden soň ýazylan buýruklar eger-de şert berjaý edilýän bolsa ýerine ýetirilýär. Garşylykly ýagdaýda bolmasa sözünden soň ýazylan buýruklar ýerine ýetirilýär.

Suratdan görnüşi ýaly, şahalanma algoritminde şert dörtburçlugyň (rombuň) içinde ýazylýar Oňa şert blogy hem diýilýär. Şert blogundan iki sany ugur görkezgiç çykýar. Hawa ugur görkezgiç şert berjaý edilendäki buýruklaryň yzygiderligini görkezýär. «Ýok» ugur görkezgiç şert berjaý edilmedik ýagdaýyndaky buýruklaryň yzygiderligini görkezýär.

4-nji ýumuş. Şahalanmany ulanyp, meseläni çözmegiň algoritmi.

Sorag-jogap alyşmak:

1. Şahalanma algoritmi näme?

2. Şahalanma şerti haýsy sözleriň kömegi bilen ýazylýar?

3. Şert nähili blokda ýazylýar?

Okuwçylara kitap okamagyň şahalanma algoritmini blok shemada düzmeklerini tabşyrmak

4. Öý işini tabşyrmak:

5-nji ýumuş. Okuwça erteki okap gelmegi tabşyrdylar. Eger-de ol okamaga erteki tapmasa,
onda dostundan (jorasyndan) almaly. Söz we grafiki usullaryny ulanyp, algoritmi düzmeli.

Geçilen temany okap gelmek.Sah.26-28.

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Gaýtalanma algoritmleri.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara gaýtalanma algoritmleri diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Täze maglumatlary öwretmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Şahalanma algoritmleri diýen temany soramak.

Sorag -jogap alyşmak:

1.Algoritmler diýip nämä aýdylýar?

2.Çyzykly algoritmleri diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3..Algoritmleriň nähili görnüşlerini bilýärsiňiz?

4. Şahalanma algoritmleri diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3. Geçilen temany jemlemek:

Okuwçylaryň informatika dersine degişli bilýän maglumatlaryny jemlemek we täze temany öwretmäge girişmek.

4.Täze temany düşündirmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1. Okuwçylara gaýtalanma algoritmleri diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.

2. Kompýuterleriň apparat we programma üpjünçilikleri.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

4. Kompýuter-informasion tehnologiýalary.

5. Kommunikasion tehnologiýalar.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- algoritmiki-logiki pikirlenmegi;

– amaly programma üpjünçiligi bilen işlemegi;

- informasion medeniýetliligi;

– internet saýtlarynda informasiýalar bilen işlemek.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- kompýuterde işlenende syçan, klawiatura bilen işlemegi;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi;

- meseleler çözülende algoritm düzmegi;

- ýönekeý graflary gurmagy.

Gaýtalanma algoritmleri.

Algoritmde şol bir ädim birnäçe gezek gaýtalanyp biler. Mysal üçin, şar çişirenimizde birnäçe gezek uludan dem almaly we üflemeli. Şol bir buýruklary birnäçe gezek ýazman gaýtalanmany ulanmak bolar. Şerti ýerine ýetirmek üçin, şol bir buýruklaryň birnäçe gezek gaýtalanýan algoritmlerine gaýtalanma algoritmleri diýilýär.Gaýtalanmany ýazmak üçin, biz Gaýtalanmak buýrugyny peýdalanarys.

Eger gaýtalanmanyň mukdary hemişelik san bolsa, onda onuň bahasyny Gaýtalanma buýrugynda görkezmeli. Mysal üçin, «10 gezek gaýtalamaly».

Eger-de gaýtalanmanyň mukdary üýtgeýän ululyk bolsa, onda Gaýtalanmak buýrugynda onuň adyny görkezmeli. Gaýtalanma başlamazdan öň bu ululygyň adyna onuň bahasyny geçirmeli.Gaýtalanma buýrugynda gaýtalanma sanynyň deregine gaýtalanmanyň şertini – gaýtalanmanyň çägini ýazmak bolar. Mysal üçin, pişme bişirilende öňünden näçe sany pişmäniň bişiriljekdigi belli däl, ýöne gaýtalanýan ädimleriň hamyr gutarýança dowam etjekdigi mälimdir.Gaýtalanmanyň şerti ýazylanda edil şahalanmanyň şertiniň ýazylyşy ýaly ululyklaryň atlary we bahalary peýdalanylýar.Mysal üçin, tagtalardan ýasalan haýady reňklemek algoritmini iki usulda görkezeliň.

1. Söz arkaly

Başlangyjy

Reňki we çotgany al

Agaçdan haýadyň ýanyna bar

Gaýtala Haýat doly reňklenýänçä

Eger tagta reňklenen bolsa

Onda indiki tagtany reňkle

Haýat reňklendi

Soňy.

5.Täze temany berkitmek:Sorag-jogap alyşmak:1. Gaýtalanma algoritmi şahalanma algoritminden näme tapawudy bar?2. Gaýtalanma algoritmi haýsy sözleriň kömegi bilen ýazylýar?3. Gaýtalanmanyň şerti haýsy blokda ýazylýar?4. Şahalanmany we gaýtalanmany peýdalanyp, algoritm düzmäge degişli mesele çözmek.

6.Öý işini tabşyrmak. Çanaklary ýuwmagyň blok shemasyny depderiňize çyzyň.

7. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________

Mekdebi:	Senesi:
Dersiň ady: informatika	Synpy: V

Sapagyň temasy:	Gaýtalanma algoritmleri.
Sapagyň maksatlary:
1)Bilim berijilik maksady:	Okuwçylara gaýtalanma algoritmleri diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek.
2) Terbiýeçilik maksady:	Okuwçylarda watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi, agzybirligi terbiýelemek,informatika dersine söýgi döretmek.
Sapagyň görnüşi:	Bilimleri, başarnyklary we endikleri berkitmek sapagy.
Sapakda ulanylýan okuw-görkezme esbaplar, sanly serişdeler, paýlama maglumatlar:	Sanly serişdeler, kompýuter, interaktiw tagta, slaýdlar, tanyşdyrmalar.

Sapagyñ gidişi:

1. Sapagyň guramaçylyk döwri:

1. Salamlaşmak. Gatnaşygy hasaba almak.

2. Okuwçylaryň sapaga taýýarlygyny barlamak.

3. Okuwçylaryň ünsüni sapaga gönükdirmek.

4. Syýasy wakalar bilen tanyşdyrmak.

2. Öý işiniň ýerine ýetirilişini barlamak, soramak:

Gaýtalanma algoritmleri diýen temany soramak.

Sorag -jogap alyşmak:

1.Algoritmler diýip nämä aýdylýar?

2.Çyzykly algoritmleri diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3..Algoritmleriň nähili görnüşlerini bilýärsiňiz?

4. Şahalanma algoritmleri diýip haýsy algoritmlere aýdylýar?

3. Okuwçylaryň bilimini dilden soramak we gönükmeleri çözmek arkaly sapagy berkitmek:

Temany düşündir-megiň meýilnamasy:

1. Okuwçylara gaýtalanma algoritmleri diýen tema barada giňişleýin düşünje bermek Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

2. Informasiýalary işlemegiň kompýuter tehnologiýalaryna we usullaryna gyzyklanmany kemala getirmek we ösdürmek.

3. Algoritmleşdirmegiň we programmalaşdyrmagyň esaslary.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar bilmeli:

- informasion hukuklary we howpsuzlyk düzgünlerini;

algoritmler, algoritmi ýerine ýetirijileri;

- Internet torunda howpsuzlyk düzgünlerini;

- iş stoluny sazlamagy;

- tekst redaktoryň niýetlenen işini.

Temany öwrenmek bilen okuwçylar başarmaly:

- aýratynlykda we toparlaýyn işlemegi;

– obýektleriň we işleriň taýýar modellerini peýdalanmagy;

– öwrediji we ösdüriji kompýuter programmalary bilen işlemegi.

Gaýtalanma algoritmleri.

Algoritmde şol bir ädim birnäçe gezek gaýtalanyp biler. Mysal üçin, şar çişirenimizde birnäçe gezek uludan dem almaly we üflemeli. Şol bir buýruklary birnäçe gezek ýazman gaýtalanmany ulanmak bolar. Şerti ýerine ýetirmek üçin, şol bir buýruklaryň birnäçe gezek gaýtalanýan algoritmlerine gaýtalanma algoritmleri diýilýär.Gaýtalanmany ýazmak üçin, biz Gaýtalanmak buýrugyny peýdalanarys.

Eger gaýtalanmanyň mukdary hemişelik san bolsa, onda onuň bahasyny Gaýtalanma buýrugynda görkezmeli. Mysal üçin, «10 gezek gaýtalamaly».

Eger-de gaýtalanmanyň mukdary üýtgeýän ululyk bolsa, onda Gaýtalanmak buýrugynda onuň adyny görkezmeli. Gaýtalanma başlamazdan öň bu ululygyň adyna onuň bahasyny geçirmeli.Gaýtalanma buýrugynda gaýtalanma sanynyň deregine gaýtalanmanyň şertini – gaýtalanmanyň çägini ýazmak bolar.

4-nji ýumuş:

«Häzirlikçe gaýtala» buýrugyny peýdalanyp, tablisada berlen ýarym sözleri birik-

dirmegiň söz arkaly algoritmini düzmeli (grafiki gaýtalanma algoritmini özbaşdak düzmeli) ( tablisa).Düzülen sözleri depderiňizde tablisada ýerleşdirmeli.

Ýarym sözleri birikdir

Başlangyjy

Ruçkany al

Häzirlikçe gaýtala eger ulanylmadyk

ýarym sözler bar bolsa

Iki sany ulanylmadyk ýarym sözi al

Olardan manyly söz düz

Sözi tablisa ýaz

Ulanan ýarym sözleriň üstüni çyz

Ruçkaňy ýygna

Soňy.

Sorag-jogap alyşmak:

1. Gaýtalanma algoritmi şahalanma algoritminden näme tapawudy bar?

2. Gaýtalanma algoritmi haýsy sözleriň kömegi bilen ýazylýar?

3. Gaýtalanmanyň şerti haýsy blokda ýazylýar?

4. Şahalanmany we gaýtalanmany peýdalanyp, algoritm düzmäge degişli mesele çözmek.

4.Öý işini tabşyrmak:

Çanaklary ýuwmagyň blok shemasyny depderiňize çyzyň.

5. Sapagy jemlemek we okuwçylaryň bilimlerini bahalandyrmak: Soraglara takyk, dogry jogap beren, sapakda işjeňlik görkezip, temany gürrüň bermäge işjeň gatnaşan okuwçylar atlandyrylyp, olar bahalandyrylýar (bahalar synp žurnalyna, gündeliklere goýulýar).

• Sapakda nämeler öwrendiňiz? Sapak gyzykly geçdimi?

Ýazan mugallym: ______________________________________________

Bellik:__________________________________________________________

Barlan: Müdiriň okuw işleri baradaky orunbasary ______________________