Информатика 11 синф

___________________

Mavzu: Mo‘yqalam va qalam bilan ishlash

Fan: Informatika № 14

Darsning maqsadi:

Rivojlantiruvchi: O’quvchilarni mustaqil fikrlarini oshirish va rivojlantirish.

Tarbiyaviy: Vatanini sevish, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmatda bo‘lish, odob-axloq qoidalariga rioya qilishni singdirish.

Tayanch va fanga oid kompetensiyalar:

TK: doimiy ravishda o‘z-o‘zini jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish;

FK: Axborot resurslaridan maqsadli izlash va saralash vazifalarini bajara oladi;

Dars usuli: suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”,”Yosh aktyor”o‘yinlari.

Dars turi: Yangi bilim berish.

O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi:

O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.

O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.

O’qitish vositalari:11-sinf darsligi, mavzuga oid dars taqdimoti,

Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.

Darsning borishi:

1. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish

Xonani va o’quvchilarni darsga tayyorliklarini kuzatish

Yo’qlamani aniqlash

Navbatchi axboroti.

Siyosiy daqiqa.

1. Darsning maqsad va vazifalarini qo’yish.

2. Tayanch bilimlarning faollashtirish.

Uyga vazifalarini tekshirish va o’tilgan mavzuni mustahkamlash.

1. RGB va CMYK ranglar tizimida nechta kanal bor?

2. Filtrlar qanday qilib ishga tushiriladi?

3. Asosiy menyuning Фильтр (Filtr) bo‘limidagi bandlar necha guruhga bo‘linadi?

4. Kuchukcha yoki jo‘ja rasmini yuklab olib, unga turli filtrlami qo‘llab о‘ring va muvaffaqiyatli chiqqan suratlami yangi nom bilan saq­lab qo‘ying

5. Fotosuratni yuklab olib, uni rassom tomonidan chizilgan surat ko’ri- nishiga o‘tkazing.

1. Dars materiallarini tushuntirish (materiallarni tushuntirish dars prezentatsiyasi va videorolik, amaliy harakatlar, tayyor ishlar ko’rgazmasini namoyish qilish bilan birgalikda olib boriladi).

Nazariy qism:

PhotoShop foydalanuvchilari orasida fotograflar bilan birga dizaynerlar, rassomlar ham ko‘p uchraydi. Ular uchun tayyor rasmlami qayta ishlash bi­lan birga yangi tasvirlami yaratish ham muhim. Buning uchun chizish uskunalaridan foydalanish kerak bo‘ladi. PhotoShopda chizish uskunalaridan Кисть (Mo‘yqalam), Карандаш (Qalam) va Линия (Chiziq) mavjud bo‘lib, ular yordamida mos ravishda chiziqlami chizish, sohalami bo‘yash va tasvirga tayyor geometrik shakllar ni kiritish mumkin. Bundan tashqari, tasvirlarga vektor grafika elementlarini joylash uchun Перо (Pat) deb ataluvchi uskuna ham mavjud. Mo‘yqalam va qalam uskunalari uskunalar panelida bitta tugma ostiga joylangan. Bu tugma uskunalar panelining to‘rtinchi qatori ikkinchi ustuni- da joylashgan. Uning ustiga sichqonchani olib kelib, o‘ng tugmasini bossak, unga mos uskunalar ro‘yxati chiqadi. Bu uskunalami chaqirish uchun klavia- turada lotin harfi В ni bir yoki bir necha marta bosish ham mumkin:

Кисть (Mo‘yqalam) uskunasini tanlaganimizda, parametrlar paneli quyi- dagi ko‘rinishga o‘tadi

Bu tugmalardan asosiylarini bilan tanishib chiqamiz:

A - tayyor mo‘yqalamlami tanlash.

В - mo‘yqalamning diametrini va ko‘rinishini tanlaydi.

С - Кисть (Mo‘yqalam) palitrasini ekranga chaqiradi.

D - rasmdagi va mo‘yqalam ranglarini aralashtirish tartibi (yigirmadan ortiq variantlar mavjud)

E - mo‘yqalamda chizilgan tasviming shaffofmasligi (shaffoflik ortgan sari bo‘yalgan soha ostidagi tasvir ko‘proq ko‘rinib turadi).

G - mo‘yqalam tolalarining qattiqligi kamaygan sari bo‘yalgan soha bo‘yoq bilan qoplanishi foizi ortib boradi.

H - bo‘yoqni surkash tartibidan purkash tartibiga o‘tkazadi (aerograf tar­tibi).

Mo‘yqalamning parametrlarini o‘matishda va u bilan ishlashda Кисть (Mo‘yqalam) palitrasidan foydalanish qulayroq. Uni parametrlar panelidagi C tugmasini bosib yoki boshqa palitralar kabi asosiy menyu orqali chaqirish mumkin. Bu palitraning ko’rinishi quyidagi rasmda ko’rsatilgan.

Bu palitra yordamida mo‘yqalamlar to‘plamini (A), mo‘yqalamning shakli (B), uning kattaligi (D, E), qancha burchakka burilganligi (H), enining necha foiz tashkil etishi (I), ikkita izi orasidagi masofa (K) kabi parametrlarini tanlash mumkin. Rasmda barg ko‘rinishidagi mo‘yqalam tanlangan, uning o‘lchami 90 pikselga teng, 45° ga burilgan, eni 56% ni tashkil etadi. Ikkita izi orasidagi masofa 100% ga teng. Shuningdek, bu yerda mo'yqalamning tasvirdagi izi parametrlarini o‘zgartirish (С), mo'у qalam izini gorizontal (F) va vertikal (G) o‘girish, mo‘yqalamning qattiqligini o‘zgartirish (J) mumkin

Bu parametrlaming har birini yoki bir nechtasini o‘zgartirib, turli-tuman barglami olish, ular bilan tasvimi to‘ldirish mumkin. Mo‘yqalamning rangini o‘zgartirish uchun PhotoShopning asosiy rangini o‘zgartirish kerak bo‘ladi. Sichqonchaning chap tugmasi bir marta bosilsa, bitta barg qo‘yiladi. Chap
tugmasini bosib turib sichqonchani sudrasak, sichqonchaning izi barglar bi lan to‘ldiriladi.

Bir qarashda mo ‘ у qalam va qalam bilan ishlash orasida farq yo‘q dek ko‘rinsa-da, ular turli maqsad-
larda ishlatiladi. Qalam yordamida chiziq chizilganda bu chiziqning chetlari aniq ajralib turadi. Mo‘yqalamda esa bunday bo‘lishi shart emas.

Mo ‘ у qalam birinchi navbatda bo‘yash uchun ishlatiladi. Bo‘yash esa mo ‘ у qalam qanday tezlik bilan tortilganiga, qanday kuch bilan bosilgani, bo‘yoq surtilayotgani yoki purkalishiga bog‘liq ravishda o‘z garadi. Qalamda esa bunday para metrlaming ta’siri bo‘lmaydi. Uskunalar panelida qalam mo‘yqalam bilan bitta tugma ostida joylashgan. Uni tanlash mo’yqalamni yanlash kabi amalga oshiriladi.

Qalamning parametrlar paneli mo‘yqa lam parametrlari paneli kabi ko‘rinish ga ega. Qalamning parametrlarini ham mo‘yqalam parametrlari kabi o‘zgarti rish mnmkin. Masalan, qalam chizadigan
chiziqning qalinligini o‘zgartirish uchun uning parametrlar panelidagi ikkinchi tug mani (oldingi darsdagi suratda В tugma)ni bosamiz. Hosil bo‘lgan muloqot oynasidagi birinchi surgichni surib, qalamning qalinli gini o‘zgartirish mumkin. Ikkinchi surgich qalamning yumshoq va qattiqligini o‘zgartiradi. Uni chapga sursak, qalamning qattiqligi oshadi, o‘ngga sursak, qalam yumshoqroq bo‘ladi

Q alam bilan chiziq chizish uchun sichqonchaning chap tugmasini bosib, u suriladi. Bunda to‘g‘ri chiziq kesmalarini chizish juda qiyin. Agar qalam yordamida kesma chizish kerak bo‘lsa, Shift tugmasini bosib turib, kesma- ning uchlari bo‘lishi kerak bo‘lgan joy da sichqonchaning chap tugmasini bo- sish kerak bo‘ladi

Shift tugmasini va sichqonchaning chap tugmasini bosib turib, sichqon- chani harakatlantirsak, harakat yo‘nalishiga qarab vertikal yoki gorizontal kesmalar chiziladi.

Agar Ctrl tugmasi bosilsa, chizilgan chiziqni siljitish mumkin bo‘ladi (siljitish uskunasi vaqtincha ishga tushadi). Alt tugmasi esa tomizg‘ich uskunasini vaqtincha ishga tushiradi. Alt ni bosib turib, tasviming biror joyiga sichqonchani olib kelib, chap tugmasi bosilsa, shu nuqtaning rangi asosiy rang sifatida tanlanadi va keyingi chiziqlar shu rangda chiziladi.

Qalam yordamida chiziqlar chizishdan tashqari, uning shaklini o‘zgar- tirib, tasvirga turli shakllami joylash mumkin. Masalan, yuqoridagi rasmda keltirilgan muloqot oynasining pastki qismidagi maydonchaning vertikal sur­gichni pastga sursak, unda qalamning yangi shakllari pay do bo‘ladi. Undan maysa yoki barg shaklidagi qalamni tanlab, tasvimi osongina maysalar va barglar bilan to‘ldirish mumkin

1. Amaliy ish:

1. Mo‘yqalam uskunalar panelining qayerida joylashgan?

2. Mo‘yqalam palitrasi yordamida uning qaysi parametrlari qanday o‘zgartiriladi?

3. Mo‘yqalam yordamida tasvirga turli rangdagi va turli o‘lchamlarga ega barglami va maysalami qo‘shing.

4. Qalam bilan ishlashda Shift, Alt, Ctrl tugmasi qanday vazifalami bajaradi?

5. Qalam yordamida uchburchak, uning medianalari, balandliklari va bissektrisalarini chizing.

6. Taniqli kinoaktyorlardan birining suratini yuklang, uning yuzini aj- ratib oling va mo‘yqalam uskunasi bo‘yash bilan uning terisi rangini to‘qlashtiring (ochlashtiring)

1. Darsga yakun yasash:

O’quvchilarni olgan bilimlari hamda qilgan ishlarini nazorat qilib baholash, ularni yo’l qo’ygan kamchiliklarini to’g’irlash.

1. Uyga vazifa berish:

Qalamning parametrlarini panel yordamida o‘zgartirib chizilayotgan chiziqning o‘zgarishini kuzating va tahlil qiling

O’IBDO’: ____________ __________________

(imzo) (F.I.SH.)

Adxamjon_Vahobov +99890 300-02-21 @rishton7