МКТ Маалымат Комуникациясы Технологиясы

КР БИМне КАРАШТУУ Педагогикалык кызматкерлердин квалификациясын жогорулатуу жана кайра даярдоо республикалык институту

КР БИЛИМ БЕРҮҮ

ЖАНА ИЛИМ МИНИСТРЛИГИ

Модуль 2.2

Тема 2.2.4. Санариптик жарандык жана МИС принциптери. Санариптик чөйрөдө иштөө жана коопсуздуктун негиздери

(1-бөлүк)

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернеттен маалымат издөө

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернеттен маалыматты кантип издөө жана критикалык баалоо керек?

Жакшы жазылган издөө сурамдары менен маалыматты тез табуу - азыркы дүйнөдө маанилүү жөндөм. Бул сабакта сиз бул издөөнү кантип натыйжалуу жана коопсуз кылууну үйрөнөсүз.

Издөө настройкалары

Жумуш компьютериңиздеги издөө настройкаларына көңүл буруңуз. Муну жасоо оңой – жөн гана үч издөө вариантынын бирин көрсөтүңүз.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернеттен маалыматты кантип издөө жана критикалык баалоо керек?

Райс. 1 Яндекс издөө настройкаларынын барагы

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернеттен маалыматты кантип издөө жана критикалык баалоо керек?

Орто - демейки боюнча коюлган. Издөө натыйжалары "чоңдорго" арналган сайттарды кошпойт, эгерде сурам ушундай ресурстарды табууга багытталган болбосо.

Үй-бүлө - "чоңдор үчүн" мазмуну издөө натыйжаларынан (суроо-талап так ушундай ресурстарды табууга багытталган болсо да), ошондой эле уят сөздөрдү камтыган сайттардан толугу менен алынып салынат.

Чектөөсүз — издөө натыйжалары суроо-талап боюнча табылган бардык баракчаларды жана документтерди, анын ичинде "чоңдор үчүн "интернет ресурстарын камтыйт.

Бул настройкаларды кошуу менен, сиз өзүңүздү туура эмес мазмундан коргой аласыз. Дээрлик бардык издөө системаларында ушундай орнотуулар бар.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Натыйжалуу издөө: издөө сурамдарынын тили

Маалыматты эффективдүү издөө үчүн сиз издөө системалары үчүн атайын буйруктарды колдонсоңуз болот.

Яндекс үчүн издөө сурамдарынын тилин бул жерден тапса болот .

Google үчүн издөө сурамдарынын тили бул шилтемеде .

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Практика. Издөө сурамдарынын мисалдары

Социалдык тармактарда издөө

Социалдык тармактын аталышынын алдына @ белгисин киргизиңиз. Мисалы: @twitter .

Бааны издөө

Сандын алдына $ белгисин киргизиңиз. Мисалы: 400 долларлык камера.

Хэштегтер боюнча издөө

Сөздүн алдында # белгисин киргизиңиз. Мисал: # жеңиш күнү .

Айрым сөздөр менен жыйынтыктарды чыгарыңыз

Сиз чыгарып салгыңыз келген сөздүн алдында териңиз - (минус). Мисал: ягуардын ылдамдыгы - машина.

Так сөздү же фразаны издеңиз

Сөздү же сөз айкашын тырмакчага коюңуз. Мисалы: "эң бийик имарат".

Сандык диапазондо издөө

Эки сандын ортосуна .. киргизиңиз. Мисал: $50..$100 камера.

Суроолорду бириктирүү

Суроолордун ортосунда ЖЕ операторун киргизиңиз. Мисал: марафон ЖЕ жарыш.

Белгилүү бир сайтты издөө

Сайт : сайттын дарегинин же доменинин алдында териңиз . Мисал : site:youtube.com же сайт:. gov .

Окшош мазмуну бар сайттарды табыңыз

Тиешелүү : каалаган веб даректин алдында. Мисал: байланыштуу:kommersant.ru .

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Сүрөт боюнча издөө

Сиз эмнени көрсөтүп жатканын сүрөттөп, керектүү сүрөттү таба аласыз.

Сүрөттүн толук сүрөттөлүшү өркүндөтүлгөн издөө аркылуу көрсөтүлүшү мүмкүн .

Мындан тышкары, сиз сүрөт жүктөө формасын колдоно аласыз.

Ошентип, сиз башка өлчөмдөгү сүрөттөрдү (башкача айтканда, жогорку сапатта), анын авторун, окшош сүрөттөрдү же сүрөт жүктөлүп алынган сайттарды таба аласыз.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернетте фейктерди кантип тааныса болот ?

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернетте фейктерди кантип тааныса болот ?

Фейк - бул фальсификацияланган, жалган маалымат. Бул маалымат элди адаштыруу үчүн атайын түзүлгөн. Эреже катары, ал социалдык тармактар же массалык маалымат каражаттары аркылуу таратылат.

Фейк контентин эмне үчүн жасашат?

Биз бир нече себептерди аныктай алабыз:

• Дүрбөлөң салуу үчүн;
• Алдамчылык кылуу үчүн;
• моралдык зыян келтирүүгө аракет кылуу, куугунтуктоо үчүн;
• жүрүп жаткан тергөөгө кийлигишүү аракети үчүн;
• массалык маалымат каражаттарына зыян келтирүү аракети үчүн ;
• кимдир бирөөнүн кызыкчылыктарын лоббирлөө үчүн.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Интернетте фейктерди кантип тааныса болот ?

Фейкти кантип тааныса болот ?

Өзүңүздү адаштырбоо үчүн бир нече факторлорду эске алыңыз.

• Макаланын автору тууралуу маалыматты көрүү. Бул автордун башка макалаларын табууга аракет кылыңыз.
• Посттун же материалдын түзүлгөн күнүн текшериңиз - жаңылык эски жазуунун же макаланын репосту болушу мүмкүн.
• Баш макала өтө курч жана көңүл бурушу мүмкүн, бирок макаланын мазмуну башкача болот. Жыйынтык чыгарардан мурун, кабарды толугу менен кунт коюп окуп чыгыңыз.
• Эгерде жаңылык өтө кызыктай көрүнсө, анда ал тамаша болуп чыгышы мүмкүн (1-апрелдин урматына же комикс, пародия кабар сайттарынан).
• Ачык акыл менен маалыматты баалоого аракет кыл: сиздин ишенимдер кабылдоого таасир этиши мүмкүн.
• Адистердин же сиздин оюңузча бул маселени түшүнгөн адамдын пикирин суроону уят деп эсептебеңиз.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Файлдарды жүктөө жана онлайн коркутуудан коргонуу

Файлдар менен дээрлик бардык иштерди булут кызматтары аркылуу жасоого болот. Буга карабастан, Интернеттен файлдарды жүктөөнү талап кылган процесстер бар.

Мисалы, сиз Интернетке кирүү мүмкүнчүлүгү жок класста иштеп жатсаңыз же жолдо иштөө үчүн презентацияларды же видеолорду сактагыңыз келсе. Мындан тышкары, программаны компьютерге же башка гаджетке орнотуу үчүн орнотуу файлын жүктөп алышыңыз керек.

Бул жерде сиз коопсуз болушуңуз керек:

• Авторизацияланган булактардан гана программаларды орнотуу;
• мобилдик гаджеттер үчүн (смартфондор жана планшеттер) расмий AppStore жана Google Play колдонмо дүкөндөрүн колдонуңуз.
• Интернеттен файлдарды жүктөө
• Файлдарды жүктөп алгандан кийин, аларды браузер аркылуу табууга болот (Яндекс.Браузер CTRL+J (Windows) же Option+Command+L (MacOS) үчүн) же компьютердеги «Загрузки" папкасында.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Файлдарды жүктөө жана онлайн коркутуудан коргонуу

1-сур. Яндекс.Браузердеги «Загрузка" вкладкасы.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Файлдарды жүктөө жана онлайн коркутуудан коргонуу

• «Загрузка» вкладкасында браузерде сиз акыркы убакта жүктөгөн файлдар көрсөтүлөт.
• Браузердеги серептөө таржымалы сыяктуу эле, жүктөө таржымалын жок кылса болот жана ал көрүнбөйт.
• Эгер сиз жүктөлгөн файлды демейки боюнча сакталган папкадан жылдырсаңыз (адатта, бул "жүктөөлөр" папкасы), аны жүктөө таржымалы менен табууга болбойт.

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Файлдарды жүктөөдө онлайн коркунучтардан коргоо

МУГАЛИМДЕРДИ ПРОФЕССИОНАЛДЫК ӨСТҮРҮҮ

"Санариптик сабаттуулук" курсу ("Билим берүү процессинде МКТны колдонуунун артыкчылыктары")"

Негизги деңгээл

Файлдарды жүктөөдө онлайн коркунучтардан коргоо

Ишенимсиз булактардан файлдарды жүктөө менен, сиз зыяндуу программаны алуу коркунучуна туш болосуз (биз бул тууралуу мурунку сабактардын биринде майда-чүйдөсүнө чейин айтканбыз). Эгер сиз бир нече адам кире алган жумушчу компьютерди колдонсоңуз, программаларды орнотууну мүмкүн кылбаңыз .

Архивдерге (*.zip , * .rar , .7zip ж.б. кеңейтүүлөр ), ошондой эле аткарылуучу файлдарга ( .cmd , * .exe , *.apk , * .bat ж.б. ) өзгөчө этият болуңуз . Мисалы, сиз презентацияга же видеоклипке сүрөт издеп жатсаңыз, бирок жүктөөдө башка кеңейтилген файл жүктөлсө, аны ишке киргизбеңиз.

Компьютериңизге түшкөн бардык файлдарды сканерлөө үчүн антивирусту колдонууну унутпаңыз. Антивирустук программада антифишинг жана антиспам модулдары иштетилиши керек .