Fizikiterbiye Muellimleri

Ильхам Алиев, сын Исмаила я живу в городе Сумгаит. 28 лет работает в области физического воспитания учителя. Вся моя жизнь я посвятил к здоровью детей. Я горжусь тем, что работаю с учителем физической культуры.Развитие физической культуры и спорта и физического воспитания населения всех возрастов в значительной степени зависит слои. Население означает комплексный физическое воспитание, развитие современного общества, служат интересам народа страны на работу и подготовить как ожидается, будет освобожден от армянской оккупации наших земель.

Azkomplektli m?kt?bl?rd? fiziki t?rbiy? m????l?l?ri

Azkomplektli m?kt?bl?rd? oxuyan ?agirdl?rl? fiziki t?rbiy? m????l?l?ri h?min qruplarda eyni

vaxtda h?yata keçirilir. D?rsin qurulmas? Prinsipi, onlar?n keçirilm?si metodikas?, h?mçinin t?dris i?l?ri üçün praktik materiallar bütün m?kt?b üçün ümumi olur. Azkomplektli m?kt?bl?rd? fiziki t?rbiy? üzr? t?dris i?l?rinin xüsusiyy?tl?rind?n biri müxt?lif sinifl?r üçün eyni vaxtda d?rsin t??kili v? keçirilm?sidir.Fiziki t?rbiy? m????l?l?rinin ?sas xüsusiyy?ti ondan ibar?tdir ki, u?aqlar müxt?lif yerl?rd? oldu?u halda, müxt?lif h?r?k?tl?ri icra edirl?r (yeri?, qaç??, hoppanmalar, oyunlar v? s.). H?min h?r?k?tl?r müvafiq emosionall?qla eyni yerd? yerin? yetirilir. Praktikada h?min d?rsl?r 3 variantda t??kil olunur:

Birinci variant ondan ibar?tdir ki, b?d?n t?rbiy?si d?rsl?ri h?r bir sinif üçün ayr?l?qda

keçirilir. Bu o zaman t??kil olunur ki, ?agirdl?r çox olsa da, mü?llim t?k olur. Mü?llim eyni vaxtda 2 sinifd? d?rs apar?r (I, II v? III, IV s)

Sinifl?r bölün?r?k d?rs keçiril?rk?n b?d?n t?rbiy?si d?rsl?ri c?dv?l üzr? ax?r?nc? olur. Bunlar?

u?aqlar?n m?kt?b? müxt?lif vaxtlarda g?lm?si il? t??kil etm?k olar. ?g?r I sinfin 4 d?rsi varsa, onlar ad?ti vaxt m?kt?b? g?lir d?rs keçirl?r. III sinifl?r is? 2-ci d?rsd? m?kt?b? g?lir, 3-cü d?rsi bir yerd?keçirl?r. 4-cü d?rsi is? ayr?ca keçirl?r.

?kinci variantda b?d?n t?rbiy?si d?rsl?ri birlikd? keçirilir. I sinif II il?, III sinif is? IV sinifl?

birl??dirilir. Bu zaman bir mü?llim b?d?n t?rbiy?si d?rsini, dig?ri is? n??m?, r?smx?tt v? ya ?m?k d?rsl?rini keçir.

Üçüncü variantda is? m?kt?bin bütün ?agirdl?ri il? eyni vaxtda b?d?n t?rbiy?si d?rsl?ri

keçirilir. ?agirdl?r bu ??rtl? b?d?n t?rbiy?si d?rsl?rini birg? keçirirl?r ki, ?vvala m?kt?bd? bir mü?llim d?rs keçir. ?kincisi is? m?kt?b kiçik v? m?kt?blil?rin say?f az olur. Bunlarla b?rab?r ibtidai m?kt?bl?rd? bütün t?dris f?nl?rini bir mü?llim keçir. Bel? ??raitd? i?l?m?k çox mür?kk?b v? ç?tindir.Çünki eyni vaxtda müxt?lif ya?l? u?aqlarla, müxt?lif sinifl?rd? v? müxt?lif proqramlarla t?dris i?i görülür.Göst?ril?n sinifl?rd? b?d?n t?rbiy?si d?rsl?ri, ?g?r laz?mi idman al?t v? l?vazimatlar? vard?rsa, s?m?r?li keçirilm?lidir. Bir sinifd? b?d?n t?rbiy?si d?rsi keçirilirs?, dig?rl?ri il? onlar?n proqram? ?sas?nda t?dris material? öyr?dilir, müxt?lif tap??r?qlar verilir. Xüsusi tibbi qruplarda fiziki t?rbiy? m????l?l?rinin t??kili

Kiçik m?kt?bya??ndan ba?layaraq, u?aqlar?n sa?laml???n?n qorunmas? Az?rbaycan

Respublikas? Konstitusiyas?n?n m?kt?bin qar??s?nda qoydu?u ba?l?ca v?zif?l?rd?ndir. Ümumt?hsil m?kt?bl?rind? sa?laml?q b?d?n t?rbiy?si v? idman h?r?kat? ?sas?n iki istiqam?td?: b?d?n t?rbiy?si m????l?l?rind?, sinifd?n v? m?kt?bd?nk?nar kütl?vi sa?laml?q t?dbirl?ri zaman? h?yata keçirilir.Lakin bir qrup ?agirdl?r, sa?laml???nda olan b?zi qüsurlara gör? b?d?n t?rbiy?si d?rsl?rind? keçiril?n h?r?k?tl?ri yerin? yetir? bilmirl?r.Bir s?ra m?kt?bl?rimizd? s?hh?ti proqram material?n? icra etm?y? imkan verm?y?n u?aqlarla xüsusi m????l?l?r t??kil olunur. Bel? ki, h?min ?agirdl?rl? h?ft?d? iki d?f? (h?r d?f? 45 d?q.)sinifd?nk?nar m????l?l?r apar?l?r. S?hh?tind? qüsuru olan u?aqlar, y?ni xüsusi tibbi qrupa daxil olanlar h?kim müayin?si n?tic?sind? mü?yy?nl??dirilir. Onlar m?kt?b direktorunun ?mri il? t?dris qruplar?na bölünürl?r.

M????l? vaxt? h?min u?aqlar?n fiziki haz?rl???, psixoloji xüsusiyy?tl?ri v? x?st?liyi n?z?r?

al?n?r. ?sas v? haz?rl?q qruplar?nda sür?t, çeviklik, güc, dözümlülük kimi keyfiyy?tl?rin inki?af? üçün daha xarakterik h?r?k?tl?r verilirs?, xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rind?n ötrü h?r?k?tl?r xeyli d?r?c?d? m?hdudla?d?r?laraq t?dris olunur. Xüsus?n yei?, qaç?? üzr? m?saf?l?r bir neç? d?f? q?sald?l?r.T?crüb? göst?rir ki, xüsusi tibbi qrupda x?st?likl? ?laq?dar olaraq ?agirdl?rin orqanizminin fizioloji f?all???n? t?dric?n art?rmaq daha m?qs?d?uy?undur. Bu m?nada ?sas v? haz?rl?q qrupundan f?rqli olaraq xüsusi tibbi qruplarda t?n?ffüs h?r?k?tl?rin? geni? yer verilm?si vacibdir. I-II sinifl?rin ?agirdl?rind?n ibar?t xüsusi tibbi qruplar üçün burun vasit?sil? n?f?s almaq, a??zla n?f?si buraxmaq v? n?f?si burunla al?b-verm?k, dö? q?f?si v? qar?nla t?n?ffüs etm?k, habel? uzanm??, durmu? v?ziyy?tl?rd? qar???q t?n?ffüs, qollar?n müxt?lif h?r?k?tl?ri, çöm?lm? v? yar?mçöm?lm? zaman? müxt?lif yeri? variantlar?nda t?n?ffüs h?r?k?tl?rinin verilm?si sa?laml?q üçün böyük ?h?miyy?t? malikdir.Qeyd etm?k laz?md?r ki, xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rinin s?hh?ti k?ndir? d?rma?maq,dart?nmaq v? akrobatika h?r?k?tl?rinin icras?na imkan vermir. Qabaqc?l mü?lliml?rimiz h?min h?r?k?tl?rin ?v?zin?, qam?tin formala?mas? üçün z?ruri olan kompleks h?r?k?tl?ri keçirl?r. Bu zaman u?aqlar ?aquli istiqam?td? qoyulmu? (taxtadan düz?ldilmi? lövh?, divar, ?aquli qoyulmu? turnik,gimnastika divar? v? s.) yast? al?tl?rd?n istifad? etm?kl? gövd?nin ir?li, arxaya, sa?a v? sola ?yilm? h?r?k?tl?rini yerin? yetirirl?r. Mü?llim, eyni zamanda, u?aqlarda qam?ti inki?af etdirm?k üçün müvafiq h?r?k?tl?rd?n istifad? edir, müvazin?t hissinin inki?af? m?qs?dil? is? müxt?lif növ eyni adl? h?r?k?t elementl?rini onlara icra etdirir.

Mü?ahid?l?r göst?rir ki, xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rin? tullanma h?r?k?tl?rini icra etdirm?k

onlar?n sa?laml???na daha müsb?t t?sir göst?rir. Lakin tullanmalar?n yerin? yetirilm?si bu v? ya dig?r fiziki h?r?k?tl?r? nisb?t?n ç?tin v? mür?kk?bdir. Burada qaç??, t?kan, uçu? v? yer?dü?m? fazalar?(m?rh?l?l?ri) mövcuddur. Tullanma dövründ? h?min fazalar?n kompleks ??kild? yerin? yetirilm?si x?st? u?aqlar üçün o q?d?r d? faydal? deyildir. Çünki h?r?k?tl?rin bütövlükd? icras?na ?agirdl?rin fiziki inki?af? imkan vermir. M????l? prosesind? ?agirdl?rin ?ks?riyy?ti h?r?k?tl?ri düzgün icra ed? bilmirl?r. El? buna gör? d?, xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rin? tullanma elementl?ri hiss?-hiss? öyr?dilm?lidir. ?ks halda, bu t?n?ffüsün funksiyas?n?n v? qan dövran?n?n pozulmas?na s?b?b ola bil?r.Bu m?qs?dl? d? tullanma h?r?k?tl?rin? keçm?zd?n ?vv?l ilk növb?d? qaç??, t?kan, uçu? v? yer? düzgün dü?m? texnikas?n? ?agirdl?r? öyr?tm?lidir. Sonra bu fazalar?n h?r birind? düzgün t?n?ffüsetm?ni m??q etdirm?lidir. Bunun ard?nca is? ?agirdl?r? a?a??dak? sad? h?r?k?tl?ri öyr?tm?lidir: yer? yüngül dü?m?kl? yerind? hoppanmalar, h?r iki ayaq üz?rind? f?rlanan ipin üstünd? mü?yy?n fasil? verm?kl? hoppanmalar, 30-40 sm hündürlüy? tullanma, gimnastika skamyas?ndan s?çrayaraq yer? yüngül dü?m?k, q?sa m?saf?d?n qaçaraq uzununa tullanma, 60-80 sm uzununa yer? düzgün dü?m?kl? tullanma, bir-birinin üz?rin? y???lm?? 70-80 sm hündürlükd? gimnastika dö??kl?ri üstün? tullanma v? s.I-II sinifl?r? nisb?t?n III sinifd?n ba?layaraq, h?r?k?tl?r v? oyunlar bir q?d?r mür?kk?bl??diril?r?k verilm?lidir. Xüsusi tibbi qrup m????l?l?rind? (III-IV sinifl?rd?) a?a??dak? h?r?k?tl?rd?n istifad? faydal?d?r: qaçaraq iki ayaqla t?kan vurmaqla mane? üz?rin? hoppan?b dizl?r üstünd? oturmaq, s?çray??la diz üst? oturu?dan dayaql? oturmaya keçm?k v? gövd?ni düz?ltm?d?n yer? hoppanmaq, q?sad?lm?? add?mlarla qaçaraq «q?çlar? bükm?» üsulu il? uzununa tullanma, «add?mlamaq» üsulu il? hündürlüy? tullanmaq v? s.Bronxial astma, ür?k x?st?liyi v? s. olan kiçik m?kt?bya?l? u?aqlarla m????l?l?rin aç?q havada apar?lmas? m?sl?h?tdir. Aç?q v? t?miz havada t??kil edil?n m????l?l?r zaman? kros haz?rl???na xüsusi diqq?t yetirm?k laz?md?r. Çünki kros haz?rl??? m?qs?dil? veril?n h?r?k?tl?r müxt?lif olmaqla yana??, u?aq orqanizmin? ümuminki?afetdirici t?sir göst?rir. Kros haz?rl??? elementl?ri r?ngar?ng v? maraql? olduqda ?agirdl?r onu h?v?sl? yerin? yetirirl?r. Bu h?r?k?tl?rin ?h?miyy?tli c?h?ti bir d? oras?ndad?r ki, ?agirdl?r az da olsa, mü?yy?n ç?tinlikl?rl? t?dric?n rastla??r, irad?c? get-ged? möhk?ml?nirl?r. Kros m????l?l?rind? fiziki yükün düzgün bölü?dürülm?si, yeri g?ldikc? ?agirdl?rin fasil? etm?l?ri z?ruridir. Onlar bu zaman dinc?lir v? orqanizm? istirah?t verirl?r. Kros haz?rl??? m????l?l?rind? a?a??dak? h?r?k?tl?ri icra etm?k faydal?d?r: ?traf yerdl?r? g?zintil?rin t??kili, s?rb?st yeri?, onun t?dric?n sür?tli yeri?l? ?v?z olunmas?, yeri?in asta qaç??la növb?l??dirilm?si (20 m s?rb?st yeri?, 10 m adi qaç?? v? s.), topun bir-birin? ötürülm?si, q?bulu (I-II sinifl?r üçün); park v? me?? c???rlar?nda kiçik v? iri add?mlarla 30-35 m, 20 m m?saf?y? orta sür?tli yeri?.Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?ri 5 bal sistemind? qiym?tl?ndirilmir, onlara m?qbul v? qeyrim?qbul yaz?l?r. H?min ?agirdl?r s?kkizillik m?kt?b proqram? üzr? fiziki h?r?k?tl?ri icra etm?kd?n,yar??larda i?tirak etm?kd?n azad olunurlar. Unutmamal?y?q ki, b?d?n t?rbiy?si d?rsl?rind?n azad olan ?agirdl?rin xüsusi m????l?l?rd? i?tirak? m?cburidir. Bak? ??h?rinin bir çox m?kt?bl?rind? s?hh?tind? qüsur olan m?kt?blil?rin m????l?l?rinin t??kilin? son vaxtlar diqq?t art?r?lm??d?r. Haz?rda fiziki inki?af? v? funksional imkanlar? olan,qam?tind? v? ayaqlar?nda qüsuru olan m?kt?blil?rd? h?ft?d? iki d?f? olmaqla sinifd?nk?nar m????l?l?r keçirilir. Bu m????l?l?r direktorun ?mri il? direktor fondunun hesab?na keçirilir. Xüsusi tibbi qrupa daxil olan m?kt?blil?rl? 15-20 n?f?r düz?ldikd? t??kil olunur. Bel? m????l?l?r xüsusi b?d?n t?rbiy?si proqram? il? keçirilm?kl? sinifl?r üzr? komplektl??diril?r?k apar?l?r. Y?ni I-II-III-IV v? s. H?min m????l?l?rd? sad? t?n?ffüs h?r?k?tl?rin?, yeri?, qaç??, hoppanma h?r?k?tl?rin?,müt?h?rrik oyunlara, idman ?yl?nc?l?rin?, idman oyunlar? elementl?rin? geni? yer verilir. Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?ri üçün m????l?l?rd? dart?nma, mür?kk?b gimnastika, qaç?? v? hoppanma h?r?k?tl?rin? az yer verilir. H?min m????l?l?r g?rginlikl? deyil, yüks?k ?hval-ruhiyy? il?, müsb?t emosionall?qla. ?nc?likl?, ?sas?n a?a?? v? orta tempd?, ah?ngdarl?qla v? ritmik bir sur?td? musiqinin mü?ayi?ti il? t??kil olunur. Bu ?agirdl?rin funksional imkanlar?n? art?r?r, onlar h?r?k?tl?ri asanl?qla yerin? yetirirl?r.

Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?ri il? m????l?l?rd? ??yalarla (gimnastika a?aclar?, kubik, top,

halqalar, ipl?r v? s.) h?r?k?tl?rd?n geni? istifad? edilm?si, m?sl?h?tdir. Bu ?agirdl?rin ümumi fiziki inki?af?na, haz?rl???na müsb?t t?sir göst?rir.

Tibbi qrup üçün t??kil olunmu? m????l?l?r adi b?d?n t?rbiy?si d?rsi kimi 3 hiss?d?n ibar?t

olmal?d?r.

Haz?rl?q hiss?d? (10-12 d?q.) b?d?n «q?z??d?r?lmal?», o, ?sas hiss? üçün qar??ya qoyulmu?

v?zif?l?rin icras?na yön?ldilm?lidir. Haz?rl?q hiss? üçün seçilmi? h?r?k?tl?r ?agirdl?rin ayr?-ayr? ?z?l? qruplar?na, h?r?k?tin koordinasiyas?n?n art?r?lmas?na, sür?t, çeviklik v? dözümlülüyün art?r?lmas?na,irad?nin möhk?ml?ndirilm?sin? istiqam?tl?ndirilir. H?min m?qs?dl? ümuminki?afetdirici kompleks h?r?k?tl?rd?n (??yal? v? ??yas?z) istifad? olunur. Kompleks h?r?k?tl?r 3-4 h?r?k?t birl??m?sind?n t??kil edilm?li v? t?bii h?r?k?tl?rl? – yeri?, qaç??, hoppanma, müvazin?t, dart?nma, sürünm? v? s. il? z?ngin olmal?d?r. ?agirdl?rin f?all???n? art?rmaq üçün ümuminki?af h?r?k?tl?rin? malik müt?h?rrik oyun v? ?yl?nc?l?rd?n istifad? etm?k faydal?d?r.

?sas hiss?d? is? müxt?lif növ h?r?k?t növl?ri üzr? v?rdi?l?r a??lan?r. ?sas hiss?d? t?xmin?n

30-35 d?q. Vaxt s?rf edilir. M????l?nin bu hiss?sind? ?agirdl?r? h?r?k?t texnikas?n?n öyr?nilm?sind?n ba?qa onlarda h?r?k?t keyfiyy?tl?rinin inki?af etdirilm?si mühüm v?zif? kimi qar??ya qoyulur. ?sas hiss?d? gimnastika h?r?k?tl?ri v? müt?h?rrik oyunlar keçirilm?lidir.

Tamamlay?c? hiss?d? – orqanizmi sakitl??dirici h?r?k?tl?r – sad? yeri? v? qaç??lar, t?n?ffüs

h?r?k?tl?ri, fikri f?all??? yüks?ld?n h?r?k?tl?r, ev tap??r?qlar? verilir. D?rs yekunla?d?r?l?r, m????l?d? f?al i?tirak ed?nl?r müsb?t qiym?tl?ndirilir v? s.

Yoxlama – test suallar?

1. Azkomplektli m?kt?bl?rd? fiziki t?rbiy? m????l?l?ri nec? t??kil olunur?

2. Azkomplektli m?kt?bl?rd? fiziki t?rbiy?nin t??kilinin n? kimi variantlar? vard?r?

3. Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rinin fiziki t?rbiy?sinin m?zmununa daxil olan h?r?k?tl?r hans?lard?r?

4. Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?ri il? fiziki t?rbiy? m????l?l?rinin t??kili metodikas? ?sas qrupdan n? il? f?rql?nir?

5. Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rinin fiziki t?rbiy? m????l?l?ri üçün h?r?k?tl?rin v? oyunlar?n seçilm?si qaydalar?n? göst?rin.

Yarad?c?l?q i?i üçün t?xmini mövzular

1. Azkomplektli m?kt?bl?rin fiziki t?rbiy?sinin t??kili xüsusiyy?tl?ri.

2. Xüsusi tibbi qrup ?agirdl?rinin fiziki t?rbiy?sinin t??kili v? keçirilm?si metodikas?