Фанни анатомия ва маълумоти мухтасари таърихии он.

МАШҒУЛИЯТИ 1

Мавзуъ: Мукаддима. Фанни анатомия ва маълумоти мухтасари таърихии он. Максад ва фазифахои дарс-лексия. Ба донишчуён омузонидани сохт ва шакли бадани инсон ва таърихи мухтасари анатомияи одам Ташкили дарс лексия Риоя намудани маданияти сару либос,востахои таълим ва вазъи санитарии гигиении синф, хозиргоиби донишчуён ва кайди дарс дар журнал Баёни мавзуи нав. Анатомия одам илмест, ки шакл сохти бадани инсонро аз нуктаи назари инкишофи вазифаи онхо ва ба хам таъсир кардани сохтору вазифави вобаста ба мухити атроф меомузад. Анатомия аз калимаи юнони –(antemno,аз юнони-чок ё ташрех кардан) гирифта шудааст. анатомияи одам як кисми фанни биология буда ходисахои хаётро дар бар мегирад ва инкишофи мавчудияти зинда, сохту вазифаи онхоро меомузад. Фанни анатомия тахкурсии хамаи илмхои тибби буда бе донистани он ягон сохаи мустакили тибро аз худкардан гайри имкон аст. Дар ин бора профессор Е.О.Мухин гуфтааст: «Духтуре ки анатом нест, на ин ки манфиат намедихад, балки у зарар мерасонад». Анатомия бо дигар фанхои биологи аз чумла бо фаннхои морфология, гисталогия, эмброология физиология сахт алокаманд аст. Хангоми омухтани сохти бадани одам усулхо,ё ки методхои хархеларо Кидар тули дурру дарози таърихи илми анатомия такмил ёфтаанд Истифода мебаранд. Усулхои хозираи омузиши хусусиятхои морфологии Одам хеле сершумору муракаб буда, онхоро бо ду гурух чудо мелунад. Усулхои гурухи аввалро дар часади одам вале усулхои гурухи дуюмро дар одами зинда ба кор мебаранд. 1.Усули антропометрии-ба воситаи асбобхои одди вазни бадан, дарози каду комат, дасту пой ва гайрахоро чен мекунанд. 2.Усули чок ёки ташрех кардан. 3.Усули арра кардан. 4.Усули инъексия. 5.Усули зангзанони. 6.Усули макро ва микроскопии. 7.Усули рентгени. 8.Усули соматоскопи. Барои муаян кардани минтаахои бадан,узвхо ва кисмхзои онхо махфумхои гуногунро дар анатомия, терминхои махсуси лотини истифода мебаранд. Номенклатулаи байнанмилалии бо забони лотини сои 1993 дар шахри Париж кабул карда шудааст. Барои ифода кардани холати бадани одам дар фазо, чойгиршавии кисмхои он нисбати ба як дигар аз мафхумхои хамвори ва тирхо истифода мебаранд. Хамвории сагитали нимаи рости баданро ( рост –dexter) аз чап (чап sinister) чудо мекунад.хамвории амуди перпендикуляр ба хамвории сагитали равона карда шудааст, ки хиссаи пеши баданро (пеш- anterior) аз акиб (акиб- posterior) чудо мекунад, ки хамвории фронтали меноманд. Ин хамвори бо самти равиши худ ба хамвории пешона мувофик меояд. Ба сифати синонимхои терминхо «пеш»(anterior) ва акиб(posterior) хангоми муайянкунии холати узвхо « вентрали»-ро(ventraiis) истифода бурдан мумкин аст. Хамвории уфуки ба хардуи хамвории кайдшуда амуди хобида ва кисмхои поёнхобидаи (поён-inferior) баданро аз болохобидааш (боло –superior) баданро аз болохобидааш(боло-supepior) чудо мекунад. Ин хамвори: сагитали,фронтали ва уфуки –аз хар кадом нуктаи бадан гузарондан мункин аст ; микдори хамворихо ихтиёри шуда метавонанд. Мувофикан бо хамворихо тирахо чудо кардан мункин аст, ки имконият узвхоро нисбат ба холати бадан муаян карда шавад. Тири амуди (амуди – verticalis) бар кади одами рост истода равона аст. Тири фронтали(кундаланг-transversus) аз руи равиш ба хамвории фронтали мувофик меояд. Тири сагитали(сагитали-sagittalis) дар равиши пешу –акиб чун хамвори сагитали чойгир шудааст.