Подвижные игры на белорусском языке

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• «Мышка»

• «Кошка»

• Настаўнік

Па лічылцы гуляючыя выбіраюць «кошку» і «мышку». Усе астатнія, узяўшыся за рукі, становяцца ў круг, які размыкаюць у двух месцах, утвараючы «вароты». «Мышка» знаходзяцца ў крузе, «кошка» - па-за ім. Па сігналу «кошка» імкнецца злавіць «мышку». Кошка можа трапіць у круг толькі праз «вароты». «Мышка» бегае і можа пралазіць пад рукамі гуляючых. Калі «кошка» зловіць «мышку», то яны мяняюцца ролямі.

«Кошка» і «мышка» павінны мяняцца ролямі.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• «Сляпы музыкант»

  

• Настаўнік

Гуляючыя становяцца ў круг. Аднаму з іх завязваюць вочы і даюць у рукі палачку. Гэта – «сляпы музыкант». Ён дакранаецца палачкай да каго-небудзь з гуляючых. Ігрок падае голас: пішчыць, гудзе, імкнецца зрабіць так, каб «сляпы музыкант» не пазнаў яго. Калі той усё ж адгадае, ігрок ідзе на сярэдзіну круга і гульня працягваецца з новым «музыкантам».

Калі «сляпы музыкант» тры разы не пазнае, это падаў голас, ён выбывае з гульні.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• «Жмурка»

• Настаўнік

Гуляючыя выбіраюць вядучага – «жмурку» - і вызначаюць месца, дзе ён павінен знаходзіцца, - «сценку» (ля сцяны дома, плота, дрэва і г.д.).

«Жмурка» закрывае вочы далонямі, пррыціскаецца лбом да «сценкі» і гучна дэкламуе:

Пчолка на кветцы,

Птаха на ветцы,

Рыба ў вадзе,

Хавайцеся – жмурка ідзе!

Усе хаваюцца, і «жмурка» пачынае іх шукаць. Заўважыўшы іграка, ён падбягае да «сценкі», ударае па ёй рукой і называе імя знойдзенага.

Калі ігрок дабяжыць да «сценкі», раней за «жмурку», то стукае па ёй, гаворачы: «Коў за сябе!» Пасля гэтага ён не павінен умешвацца ў гульню.

Калі ўсе гуляючыя будуць знойдзены («раскуюцца»), «жмуркай» становіцца той, хто быў знойдзены («закаваны») першым і гульня працягваецца.

Перад пачаткам гульн і трэба вызначыць тэрыторыю, за межамі якой ігракі не павінны хавацца.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

• «Вядучы

• Настаўнік

Гуляючыя садзяцца ў рад. Вядучы непрыкметна хавае «золата» ў руках каго-небудзь з ігракоў. Потым ён адыходзіць на 3-4 крокі і крычыць: «Золата, да мяне!»

Той, у каго схавана «золата», павінен дабегчы да вядучага. Але усе важліва сочаць адзін за адным і імкнуцца затрымаць іграка з «золатам”. Калі яму не ўдаецца выскачыць з рада, гульня пачынаецца спачатку, калі ж удаецца, - ён становіцца вядучым, а вядучы займае яго месца. Гульня працягваецца.

Гуляючыя не павінны падаваць выгляду, што «золата» ў іх няма

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

«дом»

«вуліца»

• «Кацяняткі»

  

• «Кошка»

  

• Настаўнік

Гуляючыя чэрцяць на зямлі лінію – «вуліцу», а на адлегласці 10-15м ад яе – круг - «дом». Па дамоўленасці або пры дапамозе жараб’ёўкі выбіраюць «кошку».

«Кошка» становіцца ў «дом». Паміж ёю і «кацяняткамі», якія адыходзяць ад яе на два крокі, адбываецца дыялог («кошка» задае пытанні, а «кацяняткі» павінны адказваць на іх). Напрыклад:

- Кацяняткі-дзіцяняткі, дзе вы былі?

- У садзе!

- А што вы там рабілі?

- Кветкі рвалі!

- А дзе кветкі?

- Карова з’ела!

- А дзе карова?

- У лес пайшла!

- А дзе лес?

- За гарой! І г.д.

Колькасць пытанняў і адказаў залежыць ад фантазіі і кемлівасці гуляючых. На адно пытанне «кошкі» ўсе «кацяняткі» могуць даваць розныя адказы, яна ж выбірае толькі адзін з іх і ў залежнасці ад яго зместу задае новае пытанне. Як толькі «кацяняткі» запнуцца, «кошка» крычыць: «Ах вы, ашуканцы!» - ловіць іх. «Кацяняткі» ўцякаюць на «вуліцу», г. зн. становяцца на лінію і бяруцца за рукі. Той, каго злавіла «кошка» ці хто стаў на рысу апошнім, выбывае з гульні. «Кошка» адводзіць яго ў а да яе зноў падыходзяць астатнія «кацяняткі», і гульня працягваецца. Заканчваецца яна, калі «кошка» адвядзе ў «дом» усіх «кацянятак»

Калі «кошка» вельмі доўга не можа нікога злавіць, то выбіраюць новую

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• «Гаспадар»

  

• Настаўнік

Гуляючыя становяцца кругам, затым па лічылцы выбіраюць «гаспадара», які ўваходзіць усярэдзіну круга. Гуляючыя вядуць карагод і спяваюць песню:

Ой, на гары мак, мак,

На даліне так, так,

Макі, макі-маковачкі,

Залатыя галовачкі!

Праспяваўшы гэту песню, спыняюцца і пытаюцца ў «гаспадара»:

- Ці паспеў мак?

«Гаспадар» робіць выгляд, што арэ зямлю, і адказвае:

- Не паспеў. Толькі зямлю пад мак узорваю.

Карагод зноў ідзе з песняй (той жа куплет).

Праспяваўшы, ігракі спыняюцца і пытаюцца зноў:

- Ці паспеў мак?

«Гаспадар» робіць выгляд, што сее мак, і адказвае:

- Толькі сею!

Карагод трэці раз абыходзіць яго з песняй і пытаецца:

- Ці ўзышоў мак?

«Гаспадар» адказвае:

- Толькі што ўзышоў, вось такі! – і паказвае рукой, які вырас мак.

- А ці зацвіў мак?

«Гаспадар» адказвае:

- Зацвіў, - і паказвае, растапырыўшы пальцы, «кветку» маку.

Карагод пытаецца зноў:

- Ці адцвіў мак?

«Гаспадар»паказвае рукамі, як ападаюць «пялёстачкі» маку, і адказвае:

- Адцвіў.

- А паспеў?

- Паспеў!

Карагод зноў спявае песню:

Ой, на гары мак, мак,

На даліне так, так,

Мак, макі-маковачкі,

Залатыя галовачкі!

Будзем трэсці мак,

Будзем трэсці так!

Пасля апошніх слоў карагод звужаецца, імкнучыся злавіць «гаспадара», а той стараецца выбегчы з круга і ўцячы ад ігракоў.

1. Уцякаючы, «гаспадар» можа прабегчы пад рукамі ігракоў ці пераскочыць праз іх рукі, калі дзеці прысядаюць, каб не даць яму магчымасці ўцячы.

2. Калі «гаспадару» ўдаецца вырвацца з круга, то ён мае права і на дргуі раз застацца ў гульні вядучым – «гаспадаром».

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

-Ігрок з ручніком

• Настаўнік

Ігракі становяцца ў адзін рад. Апошні трымае ў руках ручнік (хустачку) і пытаецца:

- А дзе шаўцы?

- На тым канцы! – кажуць яму.

Ён бяжыць у другі канец, імкнучыся ўдарыць ручніком іграка, што стаіць першым, а той стараецца ўцячы ад яго. Калі ўцекача паспелі ўдарыць, ён становіцца вядучым і гульня пачынаецца спачатку

1. Ккалі вядучы не запляміць уцекача, ён атрымлівае штрафное ачко. Колькасць іх падлічваецца ў канцы гульні.

2. Пляміць вядучы мае права да той пары, пакуль уцякач не зойме месца апошняга ў калоне.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

цурка

верабей

кулік

курыца

каршун

арол

• Ігракі

  

• Цацкі-птушкі

• Настаўнік

На зямлю ставяць цурцу і на адлегласці 8-10м ад яе праводзяць рысу, праз кожны метр праводзяць яшчэ некалькі. Каля кожнай рысы ставяць цацку-птушку і даюць ёй назву: верабей, курыца, каршун, арол, кулік.

Гуляючыя з першай рысы пачынаюць кідаць біту ў цурку. У залежнасці ад таго, з якой рысы ігрок не саб’е цурку, ён атрымлівае мянушку: верабей, кулік, курыца, каршун, арол.

Пераможцам у гэтай гульне з’яўляецца той, хто з самай далёкай рысы саб’е цурку.

Збіўшы цурку з першай рысы, ігрок мае права кідаць біту ў цурку з другой рысы і г,д,

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• «Гаспадыня»

• Настаўнік

• «Мядзведзь»

Гуляючыя выбіраюць «мядзведзя» і «гаспадыню». Затым усаджваюцца на зямлю так, каб кожны ігрок сядзеў паміж нагамі таго, хто знаходзіцца за ім і ахоплівае яго рукмі за пояс.

«Гаспадыня» садзіцца апошняй.

Да іх падыходзіць «мядзведзь», і паміж ім і «гаспадыняй» адбываецца дыялог:

- Стук, стук!

- Хто там?

- Мядзведзь.

- Чаго табе трэба?

- Я ў бярлозе сядзеў, усю зіму не еў – рэдзькі хачу.

- Яшчэ не пасеяна!

«Мядзведзь» падыходзіць другі раз, дыялог паўтараецца. Адна цяпер «гаспадыня» гаворыць, што рэдзька «Яшчэ не ўзышла». За трэцім разам яна адказвае: «Яшчэ не праполата», а за чацвёртым - «Яшчэ не вырвана». Пасля гэтага «мядзведзь» кажа: «Сам вырву» - і бярэ за рукі аднаго з гуляючых, стараючыся вырваць яго з рук таварыша. Калі гэта яму ўдаецца, «вырваная рэдзька» садзіцца за спінай «гаспадыні», а «мядзведзь» пачынае рваць наступную «рэдзьку». Калі зрабіць гэта ён не зможа, то сам садзіцца за спіну таго іграка, які ўтрымаў «рэдзьку», а «нявырваная рэдзька» становіцца «мядзведзем».

Гульня заканчваецца, калі ўсе ігракі будуць перасаджаны за спіну «гаспадыні»

«Рэдзькі» могуць дапамагаць «гаспадыні» прыдумваць адказы.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

  

• Вядучы

• Настаўнік

Ігракі становяцца ў круг шчыльна адзін каля аднаго. Вядучы выклікае двух ігракоў, якія стаяць побач. Яны робяць крок назад і становяцца спінай адзін да аднаго. Па сігналу «Раз-два-тры – бяжы!» гуляючыя бягуць у розныя бакі па крузе, стараючыся хутчэй стаць на свабоднае месца. Той, хто хутчэй дабег да свайго месца, лічыцца пераможцам. Затым вядучы выклікае двух іншых ігракой і г.д.

1. Бегчы дазваляецца толькі са знешняга боку круга.

2. У час бегу нельга дакранацца рукамі да ігракоў.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• «Фигуры»

• «Маці»

  

• «Воўк»

  

• Настаўнік

Усе гуляючыя размяшчаюцца ў крузе і кружацца. Убаку стаяць «воўк» і «маці».

Пасля слоў «маці»: «На месцы, фігура, замры!» - ігракі заміраюць у розных позах. Тады «воўк» выбірае адну з «фігур», вядзе яе да «маці» і пытаецца, колькі яна каштуе. «Маці» адказвае: «Два рублі». «Воўк» два разы б’е далоняй па далоні «маці», а «фігура» тым часам уцякае. «Воўк» пачынае яе лавіць. Калі зловіць, то гэтая «фігура» становіцца «ваўком»

1. «Воўк» ловіць «фігуру» толькі тады, калі «выплаціць» «маці» за яе грошы.

2. «Фігура» не павінна выбягаць за межы пляцоўкі.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі ў «церамках»

- Вядучы з мячом

• Настаўнік

Кожны ігрок (акрамя вядучага) малюе сабе маленькі кружок – «церамок». Вядучы стоячы ўбаку, падкідае мяч угару. У гэты час усе гуляючыя мяняюцца «церамкамі», перабягаючы з кружка ў кружок. Вядучы ловіць мяч і кідае ў іграка, які не паспеў перабегчы і заняць «церамок». Калі мяч трапіць у яго, вядучы становіцца ў свабодны «церамок», а няспрытны ігрок пачынае вадзіць.

Нельга кідаць мяч у іграка, які паспеў заняць «церамок».

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

- Ігракі

- Настаўнік

- Барада

Гуляючыя выбіраюць вядучага і завязваюць яму рукі за спінай, або ён за спінай трымае адной рукой запясце другой, якой і ловіць ігракоў. Тыя разбягаюцца па пляцоўцы, а вядучы стараееца ўхапіць пальцамі каго-небудзь з іх. Калі гэта яму ўдаецца, то злоўлены замест яго становіцца “барадой”.

1. Вядучы не павінен расчэпліваць рукі.

2. Вядучаму не дазваляецца даганяць увесь час аднаго і таго ж іграка.

3. Новаму вядучаму нельга адразу лавіць таго, хто толькі што быў “барадой”.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• «мышы»

• «кот»

  

• Настаўнік

Гуляючыя выбіраюць «ката» па лічылцы:

Раз, два, тры, чатыры,

Ката грамаце вучылі:

Не чытаць, не пісаць,

А за мышкамі скакаць.

«Мышы» становяцца за «катом» у калону, якая рухаецца па пляцоўцы. Паміж «катом» і «мышамі» ідзе размова:

- Ёсць мышы ў стозе?

- Ёсць!

- Баяцца ката?

- Не!

- А я, катафей, разганю ўсіх мышэй!

«Мышы» разбягаюцца, а «кот» іх ловіць.

Ігракі павіны знаходзіцца ў калоне да слоў: «…разганю ўсіх мышэй» і дакладна, выразна вымаўляюць тэкст.

Пастаноўка

Змест

Правілы

- ігракі

- настаўнік

- галава

- хвосцік

Гуляючыя строяцца ў калону па аднаму і бяруць рукамі за пояс таго, хто стаіць спераду. Уся калона -«змяя», першы ў калоне - «галава», апошні- «хвост». Па сігналу настаўніка «галава» павінна злавіць «хвост», які ад яе ўцякае. «Галава», што злавіла «хвост» пераходзіць у канец калоны. І гульня пачынаецца зноў. 

Гульня пачынаецца па сігнале настаўніка, нельга разрываць змейку, сачыць за дысцыплінаванасцю гульцоў

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

«палі» з «верабейкамі»

• Ігракі

  

• Настаўнік

Па колькасці ігракоў на снезе чэрцяць квадраты – «палі» - памерам 2х2 м і ўстанавліваюць у іх у любым парадку роўную колькасць «верабейкаў». Затым кожны ігрок падрыхтоўвае для сябе снежкі і становіцца за дзесяць крокаў ад квадрата. Па чарзе ігракі пачынаюць збіваць снежкамі «верабейкаў». Перамагае той, хто першы выб’е іх са свайго «поля».

Ігракі павіны збіваць толькі свой квадрат.

Пабудова

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

• Мяч

• Настаўнік

Гуляючыя дзеляцца на дзве роуныя па сіле каманды і выбіраюць капітанау, якія строяць свае каманды у калоны адна супраць адной на адлегласці 3-5 м. Гульню пачынаюць на жараб’ёуцы.

Пярэдні ігрок каманды, якая пачынае гульню, кідае мяч у пярэдняга іграка другой каманды. Яго задача – папасці мячом у праціуніка вышэй пояса і тым самым вывесці яго з гульні. З гульні выбывае ігрок, які не трапіу мячом у праціуніка або папау ніжэй пояса, а таксама калі кінуты ім мяч злавіу удзельнік другой каманды. На месца іграка, які выбыу, становіцца наступным, і гульн. Пачынае другая каманда.

Перамагае каманда, якая здолела вынесці з гульні усіх ігракоу праціуніка.

1. Ігрок, не зыходзячы з месца, можа ухіляцца ад кінутага у яго мяча.

2. Ігрок выбывае, калі ён дакранецца да пралятаючага мяча, але не зловіць яго.

3. Мяч можна кідаць любым спосабам.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

• Адгадчык

• Настаўнік

Гуляючыя па дамоўленасці або пры дапамозе лічылкі ывбіраюць вядучага – адгадчыка, які выходзіць за дзверы або адыходзіць убок. Затым кожны ігрок выбірае для сябе назву якога-небудзь горада, усе садзяцца і клічуць адгадчыка. Калі ён прыходзіць, яму гавораць:

- Гарадоў прыгожых многа,

Ты знайдзі да іх дарогу,

Ды хутчэй называй!

Адгадчык адказвае тры разы (можна адзін) і, калі адгадае, мяняецца месцам з тым іграком, які ўзяў назву адгаданага горада. Калі ён не адгадаў, яму гавораць: «Ну і ад’язжай у свой… (Указваецца назва апошняга горада, названага адгадчыкам.)

Адгадчык адыходзіць, астатнія гуляючыя выбіраюць сабе назвы іншых гарадоў, і гульня паўтараецца.

Гуляючыя могуць выбіраць назвы гарадоў адной краіны, рэспублікі або вобласці, аб чым яны павінны да пачатку гульні паведаміць адгадчыку.

Пастаноўка

Змест

Правілы, АМУ

• Ігракі

• «Вавёрка»

• Настаўнік

Гуляючыя становяцца ў адзін за адным нагнуўшыся, і кожны абдымае за пояс папярэдняга іграка. Апошні ў калоне –«вавёрка» - садзіцца на папярэдняга, як на каня, і імкнецца хутка пры дапамозе рук пералезці праз усіх ігракоў і стаць першым. Зрабіць гэта яму перашкаджаюць гуляючыя: трасуць, хістаюць, каб ён страціў раўнавагу і дакрануўся нагой ці любой часткай да зямлі, Калі гэта здарылася, то ён выбывае з гульні або становіцца першым у калоне (па дамаўленасці)

Уставаць і скідваць са спіны «вавёрку» нельга.

З двух бакоў калоны гуляючых павінны ляжаць гімнастычныя маты.

Пастаноўка

Змест

Правілы,АМУ

• Гімнастычные маты

• Ігракі

• Гімнастычная скамейка

Гуляючыя дзеляцца на дзве каманды, якiя становяцца на бервяно адна насупраць другой. Ігрaкi кожнай каманды бяруцца за рукі.

Пасля сігналу аб пачатку гульні ігракі, якія стаяць першымі ў камандах, стараюцца саштурх- нуць адзiн аднаго бервяна з свабоднай рукой. Саштурхваць праціўніка можна рознымі спосабамі: нямоцна ўдарыць па руцэ або плячы далоняй, цягнуць за руку і г.д. Ігрок, якога саштурхнулі з бревна на зямлю, выбывае з гульні, і яго месца займае той, хто стаiць за ім. Перамагае каманда, якая першай саштурхне ўсіх ігракоў другой каманды і завалодае бервяном.

Калі ў камандзе на бервяне застаўся адзiн iгрок, то яго можна падтрымаць з зямлі, але толькi за свабодную руку.

Пад бервяном абавязкова павiнны ляжаць гімнастычныя маты.