Азот қышқылы презентация

Алматы облысы

Еңбекшіқазақ ауданы

Есік қаласы

Абылайхан атындағы №4 орта мектеп

Химия пәні мұғалімі

Ерболат Шолпан Ерболатқызы

Almaty region Esik Yenbekshikazakh District Abylaykhan secondary school No. 4 Chemistry teacher: Yerbolat Sholpan Erbolatovna

I ҰЙЫМДАСТЫРУ КЕЗЕҢІ

Сергіту сәті.

Топқа бөлу.

Бағалау парақтарын тарату.

Сергіту сәті. Топқа бөлу.Бағалау парақтарын тарату.

II ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН ТЕКСЕРУ КЕЗЕҢІ

Семантикалық карта толтыру арқылы оқушы күкірттің оксидтерін, тұздарын ажыратады.

Семантикалық карта толтыру арқылы оқушы күкірттің оксидтерін, қышқылдарын, тұздарын ажыратады.

Күкірт

Na 2 SO 4

тұздары

қышқылдары

SO 2

+

SO 3

оксидтері

K 2 SO 4

CaSO 4

+

+

+

+

H 2 SO 4

Al 2 (SO 4 ) 3

+

+

Күкірт

тұздары

Na 2 SO 4

SO 2

қышқылдары

оксидтері

SO 3

K 2 SO 4

CaSO 4

H 2 SO 4

Al 2 (SO 4 ) 3

ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН ТЕКСЕРУ КЕЗЕҢІ

Семантикалық карта толтыру арқылы оқушы күкірттің оксидтерін, тұздарын ажыратады.

Семантикалық карта толтыру арқылы оқушы күкірттің оксидтерін, қышқылдарын, тұздарын ажыратады.

Күкірт

Na 2 SO 4

тұздары

қышқылдары

SO 2

+

SO 3

оксидтері

K 2 SO 4

CaSO 4

+

+

+

+

H 2 SO 4

Al 2 (SO 4 ) 3

+

+

Күкірт

тұздары

Na 2 SO 4

+

қышқылдары

SO 2

SO 3

оксидтері

K 2 SO 4

+

+

CaSO 4

+

+

H 2 SO 4

Al 2 (SO 4 ) 3

+

+

С

А

Қ

Е

Р

Т

Г

Е

А

В

І

М

Т

У

З

О

А

Т

Т

Ы

И

Қ

З

Т

М

Ы

Р

Ғ

Ы

Ш

С

А

Р

Е

Қ

Е

Т

Г

В

А

І

М

У

З

Т

О

А

Т

Т

И

Ы

З

Қ

Т

М

Ы

Р

Ғ

Ы

Ш

А

С

Қ

Е

Р

Е

Г

Т

А

В

І

М

У

З

Т

О

А

Т

Т

Ы

И

Қ

З

Т

М

Ы

Р

Ғ

Ы

Ш

Сабақтың тақырыбы:

«Азот және оның маңызды қосылыстары»

9-сынып

Мына суретті бір сөзбен айтыңыз

Сабақтың мақсаты:

2. Азот және оның маңызды қосылыстарының қасиеттерімен таныс у

1. V негізгі топшаның маңызды бейметалы –азоттың атом құрылысы, физикалық , химиялық қасиеттері және табиғатта таралуы мен қолданылуы туралы оқып танысу.

Сабақтың түрі:

АРАЛАС САБАҚ

Сабақтың өту әдісі:

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы.

І-кезең: “Қызығушылықты ояту.”

ІІ-кезең: “Мағынаны ашу.”

«Галерияға саяхат» әдісі бойынша. «Азот» еліне саяхат

Оқушылар ІІІ топта жұмыстанады.Оларға тапсырма беріледі. Тапсырма бойынша көрме ұйымдастырып, оны түсіндіреді.

ІІІ-кезең: «Ой толғау.» (сабақты бекіту және қорытындылау.)

1. Семантикалық карта

2. Аудармашы

3. Сәйкестендіру тест

ІІ.”Мағынаны ашу.”

А з о т

Атом құрылысы Алынуы Азот Химиялық қасиеті А з о т Физикалық қасиеті,табиғатта кездесуі Қолданылуы " width="640"

Атом құрылысы

Алынуы

Азот

Химиялық қасиеті

А з о т

Физикалық қасиеті,табиғатта кездесуі

Қолданылуы

ұсыныстар

«Идеялар себеті»

атаулар

идея

III Білімдерін тексерукезеңі

шешімдер

түсініктер

Тақырып бойынша шартты түрде білімдерін жазып себетке салу.

І топ.

Азоттың периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы,

Азоттың қосылыстары және олардың тотығу дәрежесі туралы сипаттама беру.

Азоттың физикалық қасиеттері. Үлгіден көрсету арқылы.

Азот қышқылы формуласы

ІІ топ. 1. Азоттың табиғатта кездесуі.

2. Азоттың химиялық қасиеттері.

3. Азоттың алу жолы және ашылу тарихы.

ІІІ топ. 1. Азоттың табиғаттағы айналымы.

2. Азоттың оттекті қосылыстары.

3. Азот және оның қосылыстарының қолданылуы.

Back

Табиғатта

таралуы

Ауада – 78,09%

Адам ағзасында – 3,1 %

(ақуыз, дәрумен, гармон)

Өсімдіктер (ион түрінде)

Топырақта – 0,01 – 0,04 %

Азот - өмір элементі

2s 2 2p 3

1772 ж Д. Резерфорд

азотты ашқан

Алынуы

Ығыстыру әдісі

Айыру әдісі

1. NH 4 NO 2 = N 2 ↑ + 2H 2 O

2. NaNO 2 + NH 4 Cl = N 2 ↑+ NaCl + 2H 2 O

Физикалық

қасиеттері

Инертті газ

g = 1,25 г/л(қ.ж)

tб = -210 0 С

tқ = -195,8 0 С

Mr = 28

Азот тың тотығу дәрежесі-3 ден +5.ге дейін өзгереді

Азоттың негізгі оксидтері.

+1 +2 +3 +4 +5

N2O

N2O5

NO

N2O3

NO2

Т үз түзетін оксидтері: N2O3 NO2 N2O4 N2O5

димер

оксида азота(IV)

Түз түзбейтін оксидтер: N2O NO

Азот қышкылы. Азоттьщ маңызды қосылыстарының бірі — азот қышқылы НNО 3 . Онда азот +5 тотығу дәрежесін көрсетеді. Онын судағы ерітіндісі қышқыл қалдығына және гидроксоний ионға диссоциацияланады:

Химиялық қасиеттері:

6Li = 2Li3N

2Al = 2AlN

N2 +

O2 = 2NO

3H2 =2NH3

Қолданылуы

Аммиак

Нитрид

синтезінде

алу үшін

Азот

Түрлі

тыңайтқыштар

Азот

қышқылын

Салқындатқыш

жүйе

Инертті

ортада

Азоттың табиғаттағы айналымы

ІІІ кезең:

“ Ой толғау”

І

І топ.

Массасы 5г азотпен әрекеттесіп азоттың (Y) оксиді түзілу үшін оттектің қандай көлемі қажет. Жауабы: 20 л

І

ІІ топ . Мөлшері 0,55г оттекпен әрекеттескенде қанша грам азоттың (Y) оксиді түзілді. Жауабы: 0,74г

І

ІІІ топ. Массасы 34,5г азот сутектің қанша зат мөлшерімен аммиак түзу үшін әрекеттесе алады? Жауабы: 3,69 моль

І

ҰБТ ға дайындық

Массасы 14 г кальциймен қалыпты жағдайдағы көлемі 1,12 л азот әрекеттесті. Нәтижесінде неше грамм кальций нитриді түзілетінін есептеңдер. Жауабы: 17,2 гжәне 7,4г

“ Кім жылдам? ”

1. Азоттың тотығу дәрежесі +5 болатын қатарды көрсетіңіз:

NO 2

HNO 2

KNO 3

NO

HNO 3

N 2

KNO 3

NaNO 3

NH 4 NO 3

1. Азоттың оксидтерін, тұздарын ажыратыңдар:

Азот

NH 4 Cl

Тұзда-ры

NO 2

Қыш-қылда-

HNO 3

ры

Оксид-тері

NO

NaNO 3

NH 4 NO 3

HNO 2

1. Азоттың оксидтерін, тұздарын ажыратыңдар:

Азот

Тұзда-ры

NH 4 Cl

+

NO 2

Қыш-қылда-

ры

Оксид-тері

HNO 3

NO

NaNO 3

+

+

+

NH 4 NO 3

+

HNO 2

+

+

“ Аудармашы”

NO 2 -

НNO 3 -

N 2 –

NH 4 OH –

NH 4 Cl –

NH 3 –

Мына сөйлемді толықтырыңыз :

Мен бүгін … жаттап алдым .

Сіз тақтаға шығып өзіңіздің сөйлеміңізді айтқанда, сіздің сыныптастарыңыз материалды қаншалықты меңгергендігіңізге наразылық білдіру үшін сізге бірқатар сұрақ қояды.

Білімін тексеруге арналған кейбір сұрақтар :

Нені ....

Оны қайдан үйрендіңіз ....

… үшін сізде қандай дәлел бар.

Сіз неге олай ойлайсыз …

Сіз келісесіз бе …

Түсіндіре аласыз ба …

… үшін не істеу керек.

“ СӨЙЛЕМДІ ТОЛЫҚТЫРУ”

Үйге тапсырма:

§17-18. №5-9

Next

Спасибо за внимание! Thanks for attention!

Сау болыңыздар !

Good bye!

Назарларыңызға рахмет

1

Азот қышқылы және нитраттардың ерекшеліктері

Азот кышқылының формуласы HN0 3

2

HN0 3 құрамында азоттың тотығу дәрежесі +4 –ке тең.

3

HN0 3 – N0 2 газын бөлетіндіктен қоңыр түсті болады.

4

Металдармен тікелей әрекеттеседі

5

HN0 3 қыздырғанда оттек бөлінеді

6

КN0 3 қыздырғанда калий нитриді және оттек түзіледі

7

Pb(NO 3 ) 2 = РЬ0 + N 2 + О 2 ↑ бұл реакция теңдеу дұрыс

8

9

2AgNO 3 = 2 Ag + 2NO 2 ↑ + О 2 ↑ бұл реакция теңдеу дұрыс

AgNO 3 ляпис деп атайды

10

HN0 3 – н тыңайткыштар, пластмассалар, копарылғыш заттар мен органикалық бояулар алуға қолданады.

11

Азот қышқылы тұздары сульфаттар деп аталады

12

Концентрациялы азот қышкылы кейбір металдармен, мысалы, алюминиймен жөне темірмен өрекеттеспейді

13

Оқ дәрі алу үшін AgNO3 -ті қолданады

14

Азот қышқылы кинопленка өндіруге асыл металдарды өндеуге, ракета отынына тотықтырғыш ретінде колданылмайды.

15

Азот қышқылы 86 °С-та мөлір түсті кристалл болып қатады

1

Азот қышқылы және нитраттардың ерекшеліктері

2

Азот кышқылының формуласы HN0 3

ия

HN0 3 құрамында азоттың тотығу дәрежесі +4 –ке тең.

3

Жоқ

HN0 3 – N0 2 газын бөлетіндіктен қоңыр түсті болады.

4

5

Металдармен тікелей әрекеттеседі

Ия

жоқ

HN0 3 қыздырғанда оттек бөлінеді

6

ия

КN0 3 қыздырғанда калий нитриді және оттек түзіледі

7

Ия

Pb(NO 3 ) 2 = РЬ0 + N 2 + О 2 ↑ бұл реакция теңдеу дұрыс

8

9

2AgNO 3 = 2 Ag + 2NO 2 ↑ + О 2 ↑ бұл реакция теңдеу дұрыс

жоқ

10

ия

AgNO 3 ляпис деп атайды

Ия

11

HN0 3 – н тыңайткыштар, пластмассалар, копарылғыш заттар мен органикалық бояулар алуға қолданады.

Ия

Азот қышқылы тұздары сульфаттар деп аталады

12

13

Концентрациялы азот қышкылы кейбір металдармен, мысалы, алюминиймен жөне темірмен өрекеттеспейді

жоқ

Ия

Оқ дәрі алу үшін AgNO3 -ті қолданады

14

жоқ

Азот қышқылы кинопленка өндіруге асыл металдарды өндеуге, ракета отынына тотықтырғыш ретінде колданылмайды.

15

жоқ

Азот қышқылы 86 °С-та мөлір түсті кристалл болып қатады

жоқ

Сандарды сөйлетейік» ойыны

35.5

14 28 63 17

І нұсқа

1. NH 3 + 0 2 → N 3 + H 2 0 реакциясын электрондык баланс

тәсілімен теңестіріндер..

2. Аммоний гидроксидінің касиеттері кандай? NH 4 + ионын қалай аныктайды?

3. Мына оксидтердегі N 2 O, NO, N,,O 3 , NO;,, N 2 O. азот пен оттек атом\ дары массаларынын катынасы кандай?

Осы оксидтердегі азот атомынын тотығу дережелерін аныктацдар.

4. NO мен NO 2 оксидтерінің сутегімен және ауамен салыстырғандағы

тығыздықтарын табындар.

5. Мына өзгерістерді жүзеге асыруға болатын реакция тендеулерін жазындар:Са ;і (РО 4 ) 2 → Р → Р 3 О 5 → Н 3 РО 4 → Na 2 HPO 4

6. Үй гүлдерін коректендіру үшін 1 л дистилденген суға 2,5 г KNO 3 2,5 г КН 2 РО 4 жөне 10 г Ca(NO 3 ) 2 ерітіледі. Осы ерітіндідегі түздардың массалық үлестерін аныктаңдар.

Жауабы: 0,25% (KN0 3 ), 0,25% КН 2 РО 4 , 99,5% Ca(NO 3 ) 2 .

7. 3Cu + 8HNO 3 = 3Cu

8. Сұйық HN0 3 мына заттардың қайсысымен әрекеттеседі: ZnO, CO.,, Ag, NaOH, Na 2 CO 3 ? Қандай заттар түзіледі? Реакция теңдеулерін жазыңдар.

10. Концентрлі HNO 3 мына металдардың қаисысымен әрекеттеседі: Си, А1, Ag, Fe, Mg, Cr? Реакция теңдеулерін (молекулалык, ион-дық) жазындар.

11. Мына реагенттердің қайсысымен реакция аяғына дейін жүреді? Реакция теңдеулерін жазыңдар: H 3 PO 4 +Ca(NO.,) 2 → NaNO 3 → Са(ОН) 2 →

Толық және қысқартылған иондык тендеулерін жазыңдар.

ІІ нұсқа

1. Мына генетикалық байланысты жүзеге асырыңдар:

NH 4 C1 → NH 3 → N 2 → NO → NO 2 → NaNO 3 → HN0 3

а) осы тізбектегі заттарды жіктеп, атандар;

ә) тотығу-тотықсыздану реакцияларын электрондык баланс

тәсілімен теңестіріңдер.

2. Мына реакцияларды теңестіріңдер:

NH 3 +KMnO 4 +H 2 SO 4 → N 2 +MnSO 4 +K 2 S0 4 +H 2 O

Zn+HNO 3 → Zn (NO 3 ) 2 + NH 4 NO 3 +H 2 O

3.Мына өзгерістерді жүзеге асырыңдар:

Р → Mg 3 P 3 → РН 3 → Р 2 О 5 → К 3 РО 4 → Са 3 ( PO 4 ) 2

Мына тұздардын кайсысынын ерітіндісінде фенолфталеин қыза-рады?K 2 SO 4 , K 3 PO 4 , KN0 3 , KC1.

4.Азот оксидіндегі азоттың массалык үлесі 46,66% болса, оның фор­муласы қандай?

5.Мына түздардың қайсысы аммиак бөле ыдырайды? (NH 4 ) 2 CO 3 , NH 4 NO 3 , NH 4 C1, (NH 4 ) 2 Cr 2 0 7 , NH 4 NO 3

6. Массасы 150 г кальций фосфаты, кальций карбонаты жене аммоний карбонатынан тұратын қоспаны қыздырып, айырғанда 75,6 г қатты заттар қоспасы түзілген. Осы қатты заттар коспасына сумен әсер еткенде алынған затқа CO 2 жібергенде түзілген заттың массасы 42 болды. Бас тапқы қоспаның құрамын анықтаңдар?

7. Мыналардың: NaN0 3 , CuNO 3 , AgNO 3 термиялык айырылу өнімдері қандай заттар, реакция теңдеулерін жазындар.

8. Мына косылыстардағы фосфордың тотығу дәрежесі кандай? P 2 0 s , РН 3 , НР0 3 , К 3 РО 4 , РС1 3 , Са 3 Р 2 , Са я (РО 4 ) 2

9. Мына түздардың құрылымдык формулаларын жазындар: NaH 2 PO 4 ,Ca 3 (PO 4 ) 2 , CaHPO 4, Na 2 HPO 4, Са(Н 2 РО 4 ) 2, Н 3 РО 4

10. Осы өзгерістерді жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жа -зыңдар.

Р → Са 3 Р 2 → РН 3 → Р 4 Н 10 → НРО 3 → Н 3 РО 4

.

Беті табақшамен жауылған колбаға азот (II) оксидін жіберіп табақшан жауып қойамыз, егер колбаның бетіндегі табақшаны алсақ қандай өнім түзіледі? Реакция теңдеуін жазыңдар.

NO2

O2

NO

NO