- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының 04.09.2014 нче елда 2905041-2 нче номеры белән теркәлгән “Федераль дәүләт белем бирү стандартлары нигезендә татар телен һәм әдәбиятын укыту турындагы” методик хаты.
-Мәгариф һәм фән министрлыгының 6 октябрь 2009 елда 373 нче номерлы боерыгы белән теркәлгән Федераль дәүләт белем бирү стандартлары
-Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының 24.02.2014 нче елгы 933/14 нче боерыгы “Татар теле һәм әдәбияты фәннәре буенча үрнәк укыту программаларын раслау”.
-Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы 1-11 нче сыйныфлар өчен. Г.М. Әхмәтҗәнова, Р.З. Хәйдәрова, К.С. Фәтхулова. Казан, 2013ел.
-Мәктәпнең 2016-2017 нчы уку елына 31. 08. 2016 нче елгы 1 нче боерык нигезендә расланган укыту планы.
- МБГББУ " Алексеевск 4 нче номерлы башлангыч гомуми белем бирү мәктәбе"нен БАШЛАНГЫЧ ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮНЕҢ ТӨП БЕЛЕМ БИРҮ ПРОГРАММАСЫ (2012 елнын 1 сентябрендэ теркэлгэн 144 нче боерык)
-МБГББУ " Алексеевск 4 нче номерлы башлангыч гомуми белем бирү мәктәбе"нен БАШЛАНГЫЧ ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮНЕҢ ТӨП БЕЛЕМ БИРҮ ПРОГРАММАСЫна 1 нче номерлы кушымтасы (2016 елнын 31 маенда теркэлгэн 120 нче боерык)
-Мәктәпнең _________ нче елда ______ нче номерлы боерык белән кабул ителгән “Эш программаларын төзү нигезләмәсе”.
-Дәреслек: Р.З. Хәйдәрова, Н.Г. Галиева ”Күңелле татар теле”. Казан “Татармультфильм” нәшрияты, 2012 ел.
Әдәби уку өчен материал сайлауда укытучыларга һәм укучыларга, дәреслек авторларына иҗат иреге бирелүдән файдаланып әдәбият
дәресләрендә уку өчен татар теле дәресләрендә өйрәнгән структуралар, конструкцияләр, грамматик категорияләр кергән текстлар алынды.
“Татар теле һәм әдәби уку” предметы буенча 1 нче сыйныф программасын үзләштерүнең шәхси нәтиҗәләре:
– татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру.
--Әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау.
Диалогик сөйләм.
1 нче сыйныфта дәрес вакытының 70-80% ын сөйләшергә өйрәтү ала. Сөйләм эшчәнлегенең бу төре буенча укучылар түбәндәге күнекмәләргә ия булырга тиешләр:
– сайланган эчтәлек аша әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;
– дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.
– җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;
– өйрәнелгән темалар буенча кечкенә информация бирә белү.
Аралашу өчен, төп шартларның берсе – әңгәмәдәшләрнең бер-берсенең сөйләмен аңлавы. 1 нче сыйныфта ишетеп аңларга өйрәтүнең бурычлары түбәндәгеләр:
– нормаль темп белән әйтелгәннең ишетү аша мәгънәсен аңларга, аңлаган турында фикер йөртергә, аралашуда кулана белергә өйрәтү;
– сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетү аша аерырга өйрәтү;
– ишетү хәтеренең күләмен үстерү.
– Татар әлифбасына гына хас хәрефләрне дөрес уку, авазларны дөрес әйтә белү.
– Интерференция күренешеннән котылу өчен, рус теленнән кергән сүзләрдә һәм татар теленең үз сүзләрендә бер үк хәрефнең төрле авазлар белдерүен аңлап аера белү. Мәсәлән: алма – автобус; кош – помидор һ.б.
– Сәнгатьле дөрес уку күнекмәләре формалаштыру.
– Уку техникасын үстерүгә ярдәм итә торган рифмовкалар, җырлар, рифмалаштырылган әкиятләр өйрәнү.
– 1 нче сыйныфта язуга өйрәтүнең төп максаты – татар әлифбасы хәрефләрен, программага кергән сүзләрне дөрес язарга өйрәнү.
– Иптәшеңә яки әниеңә записка язу, төрле бәйрәмнәр белән котлау, уенга чакыру язу, үзең турында кечкенә белешмә яза белү күнекмәләрен булдыру.
-Дөрес күчереп язу күнекмәләрен формалаштыру.
- “Гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, “башкаларга карата түземлелек” төшенчәләрен кабул итү, аларның кадерен белү;
- Туган республикага, гаиләгә, туганнарга карата хөрмәт, әти-әнине ярату; үз милләтеңне ярату, татар булуың белән горурлану;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләрен һәм геройларның гамәлләренә кешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- Дәреслек белән эш итә белү.
- Хәрефләрне танып, текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку.
- Этнокультура өлкәсенә караган сүзләр булган текстны, сүзлекләр кулланып, аңлап уку.
- Текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү.
- Текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү.
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.
- Предметларны, чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү.
- Укылган яки тыңланган зур булмаган текстның эчтәлеген сөйли белү.
№ | Тема | Якынча сөйләм үрнәкләре | Сүзләр һәм сүзтезмәләр | Грамматика | Матур әдәбият |
1 | Әйдәгез танышабыз! 14 сәг | Исәнме(сез). Син кем? Мин – Оля. Мин малай(кыз). Синең исемең ничек? Мин - Оля. Бу кем? Бу - Оля. Хәлләр ничек? Рәхмәт, яхшы. Бу Азатмы? Син Азатмы? Әйе, мин Азат. Юк, ул Азат түгел. Сау бул(ыгыз) Син кайда яшисең? Мин Казанда яшим. Сиңа ничә яшь? Миңа 7 яшь. Алсуга 7 яшь. Сиңа 7 яшьме? Әйдә бергә уйныйбыз. Ярый. | Исәнме(сез), хәерле көн, мин, син, ул, бу, кыз, малай, укучы, укытучы, хәлләр, ничек? кем? нәрсә? исем, сау бул, яхшы, әйе, юк, түгел, ул, кайда? шәһәр исемнәре, яши, авыл, шәһәр, ничә? яшь, Татарстан, Рәсәй, ә, уйныйбыз,әйдә, ярый, Шүрәле, бала, күбәләк, эт, песи, Акбай, урман. 1-10 кадәр саннар, ничәнче? | Татар хәрефләре Зат алмашлыклары Сорау җөмлә төзү; Кем?нәрсә? сораулары; Кире кагу,раслау формалары; -мы/-ме сорау кисәкчәләре; нинди? соравы; кайда? соравы; ничек? Соравы; баш һәм юл хәрефләре; Ялгызлык исемнәре Исемнәрнең берлек һәм күплек саны; Ничә? Ничәнче? Сораулары.Сан. Бу күрсәтү алмашлыгы | Г.Тукай “Шүрәле” Г.Тукай”Бала белән Күбәләк” Г.Тукай “Кызыкы шәкерт” Р.Миңнуллин “Саный беләм” |
2 | Урман дусларыбыз 6 сәг | Бу нәрсә? Бу аю. Ул урманда яши (яшәми). Аю зур, усал. Ничә аю бар? 3 аю бар. Бу зур аю түгел, кечкенә аю. Аю Татарстанда яшиме? Балык йөзә, куян йөгерә, кош оча. Куян дус, кил монда. Булат Акбай белән уйный. Ул беренче килә. Оля ничек йөгерә | Сарык, сыер, ат, кәҗә, дуңгыз, кош, әтәч, тавык, чеби, каз, үрдәк, куян, аю, бүре, төлке, тиен, керпе, кояш, оча, фил, жираф, арыслан, шүрәле, агач, алмагач, сандугач, укый, утыра, монда, җир, су, зур, кечкенә, усал, хәйләкәр, куркак, йөзә, сикерә, оча, йөгерә, бара, кайта, нишли? нишлиләр? кил, дус, әле . | Исемнәрнең күплек саны; А авазы; Ә хәрефе һәм авазы; Кайда яши? Кайда сораулары; Әйдә бергә уйныйбыз төзелмәсе; Калын,нечкә сузыклар; О хәрефе һәм авазы; Сорау кисәкчәләре; Исемнәрнең күплек саны; Яшәми фигыле; Нинди? Соравына җавап бирү; Ө хәрефе һәм авазы Интонация Сорау,өндәү җөмләләр | Татар халык әкияте”Наян төлке” “Төремкәй” әкияте Г.Тукай “Шүрәле” Р.Вәлиева “үбәләк һәм Кырмыска" әкияте |
3 | Спорт бәйрәме 10 сәг | Айрат нишли?айрат сикерә,йөгерә.Кечкенә кыз сикерә.Бака серәме?Ничә бака сикерә?Кош йөзәме?Юк,кош оча.Мин йөгерәм.Азат,бас.Алсу,утыр.Син йөгер.Гафу итегез,сез тренермы?Әйе,мин- тренер.Керергә ярыймы?Керегез.Син ничек йөгерәсең?Мин тиз йөгерәм.Тагын кем йөгерә? Бу-куян.Куян кечкенә.Ул соры.Куян тиз йөгерә.Ул урманда яши.бу-бүре.Ул зур,көчле.Бүре усал.Син көчлеме?Син кем белән утырасың? | Кош,бака,йөгерә,сикерә.йөзә,оча,алар,мин син,ул,бас,утыр,гафу ит(итегез),мөмкинме,ярыймы,тиз.әкрен,саескан, тукран,шахмат уйный,үрдәк,бүре,ун,иң зуры,җиңел.авыр,белән.уйный,утыра. басалар,саныйлар,язабыз,укыйлар,ярыш,финиш
| боерык фигыль формасы; Н,ң хәрефләре ,авазлары; И,ы авазлары; Нишли? Соравы Фигыльләрнең юклык формасы; У хәрефе һәм авазы; Ничә? соравы; Сан; Кем белән уйныйсың? Соравы; Фигыльнең 1-2 затта төрләнеше; Т,л хәрефләре һәм авазлары; К хәрефе; Тәртип саннары; Сүз басымы | Г.Тукай “Эш беткәч уйнарга ярый” Р.Миңнуллин “Югалган көн” |
4 | Мәктәптә 7 сәг | Бу нәрсә? Бу китап. Ничә китап бар? 2 китап бар. Миңа дәфтәр кирәк. Сиңа китап кирәкме? Миңа дәфтәр бир әле. Мә дәфтәр. Рәхмәт. Бу китапмы? Юк, бу китап түгел. Китап кайда? Китап сумкада. Сумкада каләм бармы? Бу нинди дәрес? Математика. Укучы нишли? дәресе. Укучы укый, яза, саный, җырлый, рәсем ясый. Ничек яза? Чиста яза, яхшы укый, каләм белән яза. | Дәфтәр, китап, бетергеч, каләм, акбур, дәрес, рәсем, татар теле, нишли? укый, яза, рәсем ясый, җырлый, мәктәп, бүген, бар, кирәкме? дөрес, такта, нинди? ничек? пычрак,чиста, яхшы, матур, кирәк(ми), рәхмәт, кайда? өстәлдә, укучы, укытучы, начар, бас, утыр, татар теле, җыр. | М хәрефе; Исемнәрнең берлек.күплек саннары; Сыйфат; С хәрефе; Миңа дәфтәр кирәк;миңа дәфтәр бир әле төзелмәләрен куллану; Р хәрефе; Ничек? соравы; Сыйфат+исем конструкцияләре; Кайда? соравы; Предметның саны; Нәрсә бар? соравы. Боерык фигыльнең II зат берлек һәм күплек сан формалары | Белем турында татар халык мәкальләре А.Алиш “Нечкәбил” әкияте Р.Вәлиев “Әлифба” шигыре |
5 | Йорт хайваннары һәм кошлары 12 сәг | Мин авылда яшим.Син кайда яшисең?Эт өрә.песи мияулый.Син кая барасың?Мин авылга барам. Сау булыгыз! Безгә кунакка кил.Марат,син кайдан кайтасың?Хәлләр ничек?Рәхмәт,яхшы.Су өстендә(астында),Балыклар су астындаАктырнак өрә.Актырнак-зур,матур эт.Әни йоклый.Бәби йоклыймы?Азат урманнан кайта.Бүген кайта.Елга ерак түгел. | Сарык, сыер, ат, кәҗә, дуңгыз, кош, әтәч, тавык, чеби, каз, үрдәк, куян, аю, бүре, төлке, тиен, керпе, кояш, оча, фил, жираф, арыслан, шүрәле, агач, алмагач, сандугач, укый, утыра, монда, җир, су, зур, кечкенә, усал, хәйләкәр, куркак, йөзә, сикерә, оча, йөгерә, бара, кайта, нишли? Нишлиләр? Кил, дус, әле | В хәрефе; Хикәя фигыльнең 1-2 зат формасы; Кайда? соравы; г хәрефе; кая? соравы; исемнәрнең юнәлеш килеш формасы; Нинди? соравы; Кемгә? соравы; Фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше; д хәрефе; Син алма яратасыңмы? соравына җавап бирү; Син кая барасың? соравына җавап бирү; З хәрефе; Кайдан? соравы; Исемнәрнең чыгыш килеше; Б хәрефе: П хәрефе; Сорау җөмләләр; Э хәрефе; Исемнәр берлек санда 1 зат тартым кушымчалары ялгану тәртибе; Й хәрефе; Е хәрефе; “Тыныч йокы!” структурасы | Ә.Бикчәнтәева “Каз бәбкәләре” М.Җәлил “Карак песи” Г.Тукай “Гали белән кәҗә” Җыр “Ләлә мәктәпкә бара” Ш.Галиев “Мактаныша малайлар” Ә.Бикчәнтәева “Дәү әнием" |
6 | Бакчада 10 сәг | Кәҗә эшлиме?Үрдәк ялкаумы? Ялкау түгел. Шамил кишер,шалкан чәчә.шамил,мә,кишер аша.Кишер бик тәмле. Әби,кил әле,булыш.Бабай шалкан тарта.Син кыяр җый,ә мин помидор җыям. Әйдә,бакчада эшлибез.Син яхшы эшлисең.
| Кишер, яшелчә, помидор, шалкан, алма, кыяр, бәрәңге, суган, кәбестә, җиләк, кызыл, зәңгәр, яшел, ак, кара, сары, тәмле, тәмле түгел, яратам, бир әле, мә, ал ничә сум, бирегез әле, чия, карлыган, әфлисун, җыя, чәчәк.
| Кирәк,кирәкми сүзләрен сөйләмдә куллану; Ж хәрефе; Нинди? соравы; Җ хәрефе; Ш хәрефе; Предметларның саны,төсе,барлыгы.юклыгы; Щ хәрефе; Яратам,яратмыйм фигыльләре; Боерык фигыльләр; Исемнәрнең күплек саны; Фигыльләрнең зат белән төрләнеше; кая? Кайда? Кайдан? сораулары; Ч хәрефе; -мы/-ме кисәкчәләре; диалог/монолог төзү; Кем? Нәрсә? Нишли? сораулары; | Рус халык әкияте”Шалкан” Татар халык әкияте “Камырбатыр” Хезмәт турында татар халык мәкальләре Г.Тукай “Гали белән кәҗә” Табышмаклар Җ.Тәрҗеманов “Биш чия” шигыре |
7 | Кыш җитте 15 сәг | Чанада нинди уенчыклар бар?Чыршда нәрсәләр бар? Әйдәгез.уйныйбыз.син бәйрәмдә нишлисең?Мин бәйрәмгә барам.Җырлыйм.Биим.Гармунда уйныйм.Нинди җыр җырлыйсың?Сине яңа ел белән котлыйм.Бу-чыршы.Малай кар бабай янына килә,Катя Казанга бара,Без футбол уйныйбыз.Кем белән уйныйбыз?Салкын түгел.Кар ява.урамда рәхәт.Ничә градус салкын?Минем чаңгым бар(юк). Көн салкын, ... . Мин чаңгы шуам. Әйдә, чана шуабыз. Син ничек шуасың? Мин яхшы шуам. Әйдә, шугалакка барабыз Яңа елга кем килә? Кыш бабай, кар кызы килә. Кыш бабай бүләк алып килә.Кыш бабай, миңа бүләк бир әле. Мин бәйрәмгә барам. | Буран,салкын,кыш,кар кызы,уенчыклар,чыр- шы,әлбәттә,кыш бабай,чана,яңа ел,бәйрәм, котлыйм,уңышлар,унбер,унике,унөч..., янына,яныннан,бүләк итә,килә,бара,кайта. Сана,качышлы.әбәкле,без,чаңгы,тау,тимераяк,тау,шуа.шугалак,аяз,җил,салкын,кар | х хәрефе; Көн нинди? соравы; Һ хәрефе; ф хәрефе; Кая?кайда?кайдан? сораулары; Әйе,юк,түгел сүзләре; Исемнәрнең берлек санда тартым белән төрләнеше; Боерык фигыльләр; ц хәрефе; Предметларның барлыгы,юклыгын әйтә,сорап ала белү; Сорау җөмләләр; я хәрефе; й+а, й+ә авазлары җыелмасы; Котлау язу; ю хәрефе; й+у,й+ү авазлары җыелмасы; Кыш көне,җәй көне тезмәләре; Нечкәлек һәм калынлык билгеләре; Татар алфавитында хәрефләр тәртибе Сузык һәм тартык авазлар, аларның аермасы | Сынамышлар Ә.Бикчәнтәева “Салкын саф һава” Җыр “Яшел чыршы” |
8 | Сәламәт бул! 9 сәг | Бу баш, күз, ... . Миңа сабын бир әле. Синең сөлгең нинди? Мин бит юам, теш чистартам. Кулың чистамы? Башым авырта. Синең башың авыртамы? Әйе, авырта. Юк, авыртмый. Әби, хәлең ничек? Температура бармы? Мә, дару (чәй) эч. | Баш, бит, чәч, борын, колак, авыз, кул, күз, аяк, бармак, авырта, сабын, тарак, сөлге теш щеткасы, чистарта, сикерә, сөртә, тарый. | Исемнәрнең 1 зат тартым белән төрләнеше; Исемнәрнең берлек санда 1-2 затта төрләнеше; Фигыльләрнең юклык формасы; Кай җирең авырта? Соравына җавап бирү; Авыру хәлен сорау конструкцияләр; Нинди? соравы | К.Чуйковский “Айболит” Сәламәтлек турында татар халык мәкальләре |
9 | Безнең гайлә 11 сәг | Кадерле әнием!Сине бәйррәм беән котлыйм.Сиңа сәламәтлек телим.Улың Тимур.Кемне котлыйсың?Нәрсә бүләк итәсең?Мин чәчәк бирәм.лилия-эшчән кыз.Улым,булыш әле.Иддән юа. Бу безнең гаилә. Безнең гаилә зур түгел. Бу минем әтием. Аның исеме – Александр Львович. Яз җитә. Тамчы тама, көн җылы, кар эри, кошлар килә. Әнием, сине 8нче Март белән котлыйм.Сиңа сәламәтлек, уңышлар телим. Мин әнигә чәчәк бирәм. | Сәламәтлек,телим,бәхет,бүләк итә,идән,юа,ярата,булыша, Яз, тамчы тама, эри, рәхәт, ошый, кошлар килә, көн җылы, яз җитә, ни өчен? Котлыйм, уңышлар, телим, бүләк, 8нче март. | Хәерле иртә!конструкциясе; Нишли? соравы; Ничә? Ничәнче? Сораулары; Тизәйткечләр белән танышу; -мы\-ме кисәкчәләре; Фигыльләрнең берлек сан 1 зат формасы; Син алмашлыгын төшем килештә куллану; Котлау үрнәкләре белән танышу; Җөмләдә сүз тәртибе; Итагатьле сүзләр; Фигыльләрне берлек санда 1,2,3 затта куллану; Кемгә? соравы | Г.Тукай “Безнең гайлә” Татар халык әкияте “Зөһрә кыз” Язгы сынамышлар Ф.Кәрим “Яз җитә” “Кем уяткан Ләйләне” З.Туфайлова “Әни сүзе” |
10 | Татар халык ашлары 10 сәг | Әни бәлеш пешерә. Гөбәдия бик тәмле. Мин гөбәдия ашыйм, чәй эчәм Оля, чәй эч, аш аша. Син нәрсә яратасың? Мин варенье яратам. Мин варенье белән чәй эчәм. Керергә ярыймы? Әйдә, уз. Бүген туган көнем. Без җырлыйбыз, уйныйбыз. Синең туган көнең кайчан? Минем туган көн 5нче августа | Әни, әти, апа, абый, сеңел, эне, әби, бабай, бәлеш, гөбәдия, чәкчәк, өчпочмак, ипи, эшли, пешерә, ит, савыт-саба, тәлинкә, чынаяк, чәнечке, кашык, пычак, эчә, ашый, өй, тату, кунак, булыша, ю, юа, тәмле, идән.кишер,кыяр, Кунак, ярый, ярамый, уз, туган көн, кайчан? Сөт, май, чәй, ипи, сыр, шикәр, конфет, кефир, сок, чынаяк, чәйнек, тәлинкә, чәнечке, кашык, пычак,гөбәдия,бәлеш,коймак,өчпочмак, ипи,пешер,ит.кирәк,туган көн,кайчан | Ашың тәмле булсын! төзелмәсе; татар халык ашлары; -мы/-ме сорау кисәкчәләре; Син нишлисең? Кая?Кайда? кайдан? сораулары; Туган көн сүзтезмәсе; Итагатьле сүзләр; Нинди? соравы; Исемнәрнең тартым категориясе | Ш.Галиев “Рәхмәтләр хакында” |
11 | Кибеттә 12 сәг | Бәрәңге ничә сум тора?Миңа 5 кг бәрәңге бирегез әле. Син кая барасың? Мин базарга барам. Нәрсә аласың? Бу - кыяр. Кыяр яшел. Миңа кыяр бир(егез) әле. Бакчада нәрсә үсә? Шалкан, кишер, ... . Син нәрсә яратасың? Мин кыяр яратам. Тәмлеме? Алма бармы? Алма ничә сум? Миңа алма бирегез әле. Мин кызыл чәчәк яратам. Оля, мә кызыл чәчәк. Бу тун матур,җылы.Миңа чалбар бирегез әле.Киемнәр кибете кайда?Бу күлмәк кечкенә.Бу юл кая бара?Киемнәр матур.Сиңа ничә яшь?Ә сиңа?Миңа сары итәк кирәк.Бу яшел кофта. Сөт бармы? Сөт ничә сум тора? Миңа сөт бирегез әле. Бу кашык. Кашык бармы? Кашык ничә сум тора? Синең кашыгың бармы? Әни бүген бәлеш пешерә.бәлешкә ит кирәк. | курчак,туп,фил, машина,уйнамый,Зәй,Чаллы,Бөгелмә,Минзәлә,Буа,иң зур,кайчан,иртәгә,автобуста,трам- вайда,дуслар,сум,аша,килограмм,әйтегез әле Яшел,кызыл,сары,ак,кара,зәңгәр,кулъяулык,ашъяулык,яулык,яшь,алъяпкыч,тун,күлмәк,кибет,чалбар,итәк,бүрек,бияләй,итек,башлык,менә,киемнәр кибете | Предметларның төсе,саны,барлыгы-юклыгы,сорап ала белү; Ничә? соравы; Кая? Кайда? Кайдан? сораулары; фигыльләрнең затта төрләнеше; Мин кашык белән аш ашыйм. төзелмәсе; -мы/-ме кисәкчәләре; Ничә сум? Соравы; Исемнәрнең күплек саны; Сан+исем төзелмәләре; Исемнәрнең тартым белән төрләнеше; Сыйфат; | Б.Рәхмәт “Аш вакыты” А.Алиш “Чукмар белән Тукмар” әкияте |
12 | Без шәһәрдә яшибез 10 сәг | Безгә кунакка кил.Безнең шәһәргә килә.Сәлам белән Олег.Мин көтәм.Мин шәһәрдә яшим.Безнең шәһәр бик зур,матур.Урамнары киң.Шәһәрдә татарлар,руслар,марилар,чувашлар яши.Бу минем әни.Безнең гайлә дус-тату яши. Циркта бик күңелле.Әтәч гармун уйный.Аю бии.Әйдә.футбол уйнарга.Азат эт белән уйный.Мин Казанга барам.Кем белән? | Хат,сала,көтәм,кил,безгә,күңелле,иртәгә.һәм,бик,киң,урам,йөри,гайлә,абый,апа,сеңел,безнең.әйтә,дус-тату,гармун уйный.сикерә,бии, уен,яхшы,дәрес әзерлим. | Кая?Кайда?кайдан?нинди? кемгә? Сораулары; Сыйфат; Исемнәрне юнәлеш,чыгыш,урын-вакыт килештә куллану; | |
13 | Җәй җитә 10 сәг | Азат,урманга барасыңмы?Кем белән барасың? Урманда матур чәчәкләр,тәмле җиләкләр пешә. Дустым, әйдә сабантуйга барабыз!Син бәйрәмдә нишлисең?Мин йөгерәм,сикерәм,җырлыйм,биим. | кояш балкый,күбәләкләр оча,чәчәкләр үсә,җиләк-җимеш пешә,урамда җылы, чүлмәк вата,капчык белән сугыша. | Татар халкының милли бәйрәмнәре; Сабантуй бәйрәме; Бәйрәмгә чакыру; Бәйрәм белән котлау; КаяКайда?Кайдан? кем белән? Нәрсәгә? Ничә? Ничәнче? Нинди? сорауларына җавап бирә белү Сыйфатлар
| Җ.Тәрҗеманов “Тукран малае Шуктуган” Г.Тукай “Бала белән күбәләк” Сынамышлар Табышмаклар |
№ | Дәрес темасы | Сәгатьләр саны | Укучыларның уку эшчәнлеге төрләре | Үткәрү вакыты |
План | Факт |
1 | Әйдәгез танышабыз | 1 | Ситуатив күнегүләр Скажи,как тебя зовут.Спроси соседа по парте,как его(её) зовут. | | |
2 | Синең исемең ничек?соравы һәм аңа җавап формасы. | 1 | Таныша белү. Сорау бирә белү. | | |
3 | Бу нәрсә? соравы һәм аңа җавап формасы. | 1 | Бу кем? Бу нәрсә? сораулары аша кирәкле информацияне алу | | |
4 | Раслау һәм кире кагу формалары | 1 | Кире кага һәм раслау; ачыклау(малаймы?);әңгәмәдәшеңнең хәлен сорау | | |
5 | -мы/ - ме сорау кисәкчәләре | 1 | Рәсемнәргә карап,сорау һәм җавап бирү | | |
6 | Бу кайсы шәһәр? соравы | 1 | Бу кайсы шәһәр? соравын кую, аңа җавап бирү Үзең яшәгән җирлекнең исемен әйтү | | |
7 | Татарстан шәһәрләре | 1 |
8 | Син кайда яшисең? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Син кайда яшисең? соравын куя һәм аңа җавап бирү. Д/с | | |
9 | 1 дән 10 га кадәр саннар | 1 | Бер-береңнең яшен сорый һәм җавап бирү; 1 дән 10 га кадәр саннарны үзләштерү | | |
10 | Сиңа ничә яшь? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Өйрәнелгән барлык төзелмәләрне яңа дидактик материаллар, уеннар, ситуатив һәм ишетеп аңлау күнегүләре аша кабатлау. Ничәнче сыйныфта укуыңны әйтү | | |
11 | “Әйдәгез танышабыз” темасын йомгаклау | 1 |
12 | Кыргый хайван исемнәренең күплек сан формасы | 1 | Кыргый хайваннарның исемнәрен атый, санын әйтә белү Исемнәрнең күплек сан формасы белән таныштыру Сорау\җавап | | |
13 | Урман дусларыбыз | 1 | Кайда? Кайда яши?сораулары һәм аларга өйрәнелгән сүзләр белән җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү. Иптәшеңне уйнарга чакыру | | |
14 | Нинди? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Хайваннарның кайда яшәгәнен әйтә, аларны сурәтләү | | |
15 | “Теремкәй” әкияте | 1 | “Теремкәй” әкиятенең эчтәлеген искә төшерү “Теремкәй” әкиятен сәхнәләштерү | | |
16 | Боерык фигыльнең 2нче зат берлек сан формасы | 1 | Иптәшеңә командалар бирү Ситуатив күнегүләр эшләү. | | |
17 | Боерык фигыльнең 2нче зат берлек сан формасы | 1 | Әле кисәкчәсен боерык фигыльнең II зат берлек сан формасы белән куллану | | |
18 | Спорт бәйрәме | 1 | Нишли? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен формалаштыру; өйрәнелгән фигыльләрнең күплек формасы белән таныштыру | | |
19 | Дустыңны урамга уйнарга чакыру | 1 | Дустыңны урамга уйнарга чакыру. Ситуатив күнегүләр эшләү. | | |
20 | Ризалык белдерү формасы | 1 | Монологик, диалогик сөйләмне үстерү | | |
21 22 | Уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше; Кем белән уйныйсың? соравы, аңа җавап формасы | 1 1 | Кем белән уйныйсың? соравын әйтә, аңа җавап бирә белү күнекмәләрен формалаштыру; уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше белән таныштыру | | |
23 | Тәртип саннары | 1 | Тәртип саннарын сөйләмдә куллану белән таныштыру. Ничә? соравына җавап бирә белү; предметларның санын әйтү | | |
24 | Уку-язу әсбапларының саны, төсе, барлыгы, юклыгы | 1 | Уку-язу әсбапларының исемен , санын, төсен, барлыгын, юклыгын әйтү | | |
25 | Уку-язу әсбапларының кирәклеген әйтү, үзеңә сорап алу белү формасы | 1 | Уку-язу әсбапларының кирәклеген әйтә, иптәшеңә тәкъдим итә, үзеңә сорап алу | | |
26 | Без дәрестә | 1 | Мәктәптәге уку хезмәтен атау | | |
27 | Кайда? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Предметларның урынын, санын әйтү | | |
28 | “Мәктәптә” темасын йомгаклау | 1 | Балаларның алган белемнәрен күзәтү, ныгыту, бәяләү | | |
29 | Йорт хайваннары һәм кошлары | 1 | Йорт хайваннарының һәм кошларының исемнәрен әйтү, санау Яши фигыленең берлек сан,I, II затта куллану; | | |
30 | Кая? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Хайваннарны сурәтли белү. Кая? соравын үзләштерү һәм, аңа җавап буларак, исемнәрнең юнәлеш килеше формасы белән таныштыру | | |
31 | Хайваннарны сурәтләү | 1 |
32 | Кая? кемгә? Сораулары һәм аларга җавап бирү | 1 | Кая? кемгә? сорауларын үзләштерү һәм, аларга җавап буларак, исемнәрне юнәлеш килешендә куллануны камилләштерү | | |
33 | Кайдан? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Ситуатив күнегүләр Иптәшеңнең кайдан кайтканын сорый һәм үзеңнең кайдан кайтканыңны әйтә белү. Кайта сүзе белән таныштыру | | |
34 | Кая?кайда? кайдан? сораулары | 1 | сорау\җавап Задавайте друг-друге вопросы по рисунку кая барганыңны, кайда торганыңны, кайдан кайтканыңны әйтү | | |
35 | Кая?Кайда?Кайдан?cораулары һәм аларга җавап формасы | 1 | Күнегүләр эшләү, диалоглар төзү | | |
36 | Тыныч йокы, хәерле иртә теләү | 1 | Тыныч йокы, хәерле иртә теләү. Күнегүләр эшләү, диалоглар төзү | | |
37 | “Без йоклыйбыз” тексты | 1 | Йоклый фигылен I, III затта сөйләмдә куллану | | |
38 | “Яшелчәләр” | 1 | Жж хәрефе Яшелчә исемнәрен,санын,аларның төсен,тәмен әйтә,аларны сорап алу | | |
39 | Җиләк-җимешләр | 1 | Җҗ хәрефе. Нинди яшелчә,җиләк-җимеш | | |
40 | Нинди? соравы һәм аңа җавап формасы | 1 | Яратканыңны әйтә белү. Яшелчә исемнәрен,санын, аларның төсен,тәмен әйтә, аларны сорап алу | | |
41 | Рус халык әкияте “Шалкан” | 1 | “Шалкан”әкиятенең эчиәлеге белән таныштыру. | | |
42 | Нәрсә яратканны, яратмаганны әйтү, сорау формалары | 1 | Нәрсә яратканыңны, ярамаганыңны әйтә, сорау. “Щи”текстын сөйли белү | | |
43 | Безнең бакчада | 1 | Бакчада нәрсә үскәнне әйтү | | |
44 | Кем?нәрсә? нишли? нинди? сораулары һәм аларга җавап формалары | 1 | Кем? нәрсә?нишли? нинди? сорауларына җавап бирү | | |
46 | Кышкы уенга чакыру | 1 | Чыга фигыленең I зат юклык Формасы белән таныштыру | | |
47 | Кыш бабай килә | 1 | Кыш бабай,Кар кызы Исемнәрен әйтә,Кыш бабайга хат язу | | |
48 | Минем чанам бар төзелмәсе | 1 | Чана,чаңгы,тимераяк сүзләрен әйтә белү. Бу предметларның барлыгын, юклыгын, нәрсә белән шуганыңны әйтү | | |
49 | Кышкы уеннар | 1 | | |
50 | Мы/-ме сорау кисәкчәләрен кул- ланып, сорау бирү; раслау һәм инкарҗ итү. | 1 | -мы/ме сорау кисәкчәләрен кулланып, сорау бирү күнекмәләрен камилләштерү; раслау һәм инкарь итү | | |
51 | Яңа ел бәрәме | 1 | Яңа ел бәйрәме турында сөләү | | |
52 | Бәйрәмдә | 1 | | | |
53 | Бәйрәмгә барабыз | 1 | Бәйрәмгә барганыңны,бәйрәмнең кайда булганын әйтә белү.Һава торышын тасвирлау | | |
54 | Бер-береңне уенга чакыру | 1 | Бер-береңне уенга чакыру | | |
55 56 | Татар алфавитындагы хәрефләр тәртибе. Татар теленә хас авазларны кабатлау. | 1 | Татар алфавитындагы хәрефләр тәртибе белән таныштыру. Татар теленә генә хас авазларны дөрес әйтү | | |
57 58 | Кай җирең авыртканын сорау, әйтү. Авырта фигыленең юклык формасы | 1 1 | Кай җирең авыртканын сорау ,әйтү авырта фигыленең юклык формасы белән таныштыру | | |
59 | Сәламәт бул! | 1 | Сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү. Авыру кешенең хәлен сорау,аңа дару чәй, тәкдим итү | | |
60 | Авыру кешенең хәлен сорау, аңа дару ,чәй тәкдим итү. | 1 | | |
61 62 | Шәхси гигиена предметлары Шәхси гигиена предметларын сорап алу | 1 1 | Шәхси гигиена предметларының исемнәрен әйтә, аларның барлыгын, юклыгын,кирәклеген әйтә, аларны сорап алу. Исемнәрне I,II зат тартым белән төрләндерү. | | |
63 | “ Сәламәт бул! “темасын йомгаклау | 1 | Минем кулым чиста; минем кулым чиста түгел төзелмәләре. Җөмләләр төзү. | | |
64 | Гаилә | 1 | Гаилә әгъзаларының исемнәрен атый, үз гаиләң турында сөйли белү, иптәшләрең гаиләсе турында сорау. | | |
65 | Минем гаиләм | 1 | | |
66 | Гаилә әгъзаларының нишләгәнен әйтү | 1 | Гаилә әгъзаларының нишләгәнен әйтү | | |
67 | Яз ел фасылы | 1 | Яз ел фасылы турында сүрәтләп сөйләү | | |
68 | Язгы көн | 1 | Яз ел фасылы турында, язгы көнне сүрәтләп сөйләү | | |
69 | Фатыйх Кәрим” Яз җитә” | 1 | Һава торышын сорый, урамга чакыра белү. Язның ошаганын, ошамаганын әйтә белү. Аңлап, сәнгатьле уку. | | |
70 71 | 8 нче Март –әниләр бәйрәме Бәйрәм белән котлый белү | 1 1 | Бәйрәм белән котлау. Син алмашлыгын төшем килешендә куллануны үзләштерү. | | |
72 | Сөйләмдә “тәмле сүзләр”не куллану | 1 | Сөйләмдә “тәмле сүзләр”не куллану | | |
73 | Татар халык ашлары | 1 | Табынга чакыра, татар халык ашларының исемнәрен әйтү, ризыкларның тәмле булуын әйтү. | | |
74 | Ризыкның тәмле булуын зйтү. | 1 | | |
75 | Табын янында | 1 | Нинди ризыклар яратканыңны , нинди ризык кирәк икәнен, ннәрсә белән чәй эчкәнеңне әйтү. | | |
76 | Кунакны каршы алу | 1 | Кунакларны каршы алу, аларны табынга чакыру; Ситуатив күнегүләр. | | |
| |
77 | -мы /-ме сорау Кисәкчәләрен кулла- нып мәгълүмат алу | 1 | -мы/-ме сорау кисәкчәләрен кулланып,мәгълүмат ала белү күнекмәләрен камилләштерү. Ситуатив күнегүләр. |
78 | Туган көн белән котлау | 1 | Туган көн турында сөйли, Туган көн белән котлау. | | |
79 | Ашамлыклар | 1 | Рәсемнәргә карап,сорау һәм җавап бирү | | |
80 | Эч, аша фигылләрен I, II, III затта берлек санда куллану. | 1 | Эч, аша фигыльләрен I, II, IIIзатта берлек санда куллану. | | |
81 | Нәрсә ашыйбыз, нәрсә эчәбез | 1 | Азык-төлек исемнәрен, нәрсә ашаганыңны. эчкәнеңне әйтү. | | |
82 | Савыт- саба | 1 | Савыт- саба исемнәрен дөрес әйтү; Мин пычак белән ипи кисәм; Мин кашык белән аш ашыйм төзелмәләрен сөйләмдә куллану | | |
83 | Кибеттә савыт- саба сатып алу | 1 | Ситуатив күнегүләр. | | |
84 | Савыт-саба кибетендә | 1 | Ничә? Ничә сум? Сорауларын сөйләмдә куллану; -мы/-ме сорау кисәкчәләрен сөйләмдә куллана белү | | |
85 | Киемнәр | 1 | Кием исемнәрен дөрес әйтү. | | |
86 | Исемнәрнең I,II,IIIзат берлек санда тартым белән төрләнеше | 1 | Исемнәрнең I,II,III зат берлек санда тартым белән төрләнешен сөйләмдә куллану. | | |
87 | Мин нинди кием киям | 1 | Киемнәрнең исемен, төсен, нинди кием кигәнеңне әйтү | | |
88 | Шәһәрдә | 1 | Кая? Кайдан? Кайда? Сорауларына җавап бирү; | | |
89 | Безнең шәһәр | 1 | Чиста, матур, кечкенә, зур, пычрак сыйфатларын кулланып, сүрәтләү | | |
90 | Мин транспортта барам | 1 | Кайда? Соравына җавап бирү; Нинди транспортта барганыңны әйтү | | |
91 | “ Татарстан шәһәрләре”темасын кабатлау | 1 | Татарстан шәһәрләре исемнәрен бөрес әйтү | | |
92 | Исемнәрнең юнәлеш, чыгыш килеше | 1 | Исемнәрне юнәлеш,чыгыш Балаларның алган белемнәрен күзәтү, ныгыту, бәяләү | | |
93 | Исемнәрнең урын-вакыт килеше “Шәһәрдә” темасын йомгаклау | 1 | Исемнәрне урын-вакыт килешендә куллану. Балаларның алган белемнәрен күзәтү, ныгыту, бәяләү | | |
94 | Җәй җитә | 1 | Җәй турында сөйли белү күнекмәләрен формалаштыру | | |
95 | Күңелле җәй | 1 | Аңлап,сәнгатьле укый белү. | | |
96 | Габдулла Тукай Кабатлау дәресе | 1 | Балаларның алган белемнәрен күзәтү, ныгыту, бәяләү | | |
97 | Кабатлау дәресе | 1 | Балаларның алган белемнәрен күзәтү, ныгыту, бәяләү | | |
98 | Җәйге ял | 1 | Җәйге ял турында сөйли белү | | |
99 | Йомгаклау | 1 | Дусларны Сабантуй бәйрәменә чакыру; Бәйрәмдә нишләгәнеңне әйтү | | |
№ | Дәрес темасы | Сәгатьләр саны | Эшчәнлек төрләре | Үткәрү вакыты |
План | Факт |
1 | Бу кем? соравы һәм аңа җавап формасы. | 1 | Бу кем? Бу нәрсә? сораулары аша кирәкле информацияне ала белү | | |
2 | Әйдәгез танышабыз | 1 | Кире кага һәм раслый белү;ачыклый белү(малаймы?);әңгәмәдәшеңнең хөлен сорый белү | | |
3 | Әйдә бергә уйныйбыз | 1 | Бергә уйнарга чакыра белү | | |
4 | Кыргый хайваннар | 1 | Кыргый хайваннарның исемнәрен атый, санын әйтә белү Исемнәрнең күплек сан формасы белән таныштыру | | |
5 | Рус халык әкияте “Теремкәй” | 1 | “Теремкәй” әкиятенең эчтәлеген искә төшерү | | |
6 | Хикәя фигыльнең хәзерге заман 3нче затта берлек сан формасы | 1 | Нишли? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен формалаштыру; | | |
7 | Ничә? соравы, аңа җавап формасы; | 1 | Кем белән уйныйсың? соравын әйтә, аңа җавап бирә белү күнекмәләрен формалаштыру; уйный фигыленең I, II затларда төрләнеше белән таныштыру | | |
8 | Уку-язу әсбаплары | 1 | Уку-язу әсбапларының исемен , санын, төсен, барлыгын, юклыгын әйтә белү | | |
9 | Без ничек укыйбыз? | 1 | Үзеңнең һәм иптәшеңнең ничек укыганын өйтә белү | | |
10 | Яши фигыленең берлек сан, I, II зат формасы | 1 | Яши фигыленең берлек сан,I, II затта куллану; Кайда? соравына җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү | | |
11 | Иптәшеңнең һәм үзеңнең нәрсә яратканыңны әйтү һәм сорау | 1 | Иптәшеңнең һәм үзеңнең нәрсә яратканыңны әйтә һәм сорый белү | | |
12 | Исемнәрнең I зат берлек сан тартым белән төрләнеше | 1 | Предметның үзеңнеке булуын әйтергә өйрәтү. Исемнәргә I зат берлек сан тартым кушымчалары ялгану тәртибе белән таныштыру | | |
13 | Кирәк,кирәкми сүзләре | 1 | Яшелчә исемнәрен,санын,аларның төсен,тәмен әйтә,аларны сорап ала белү Кирәк,кирәкми сүзләрен сөйләмдә куллануны камилләштерү | | |
14 | “Шалкан”әкиятен сәхнәләштерү | 1 | “Шалкан”әкиятенең эчиәлеге белән таныштыру. Әкиятне сәхнәләштерү | | |
15 | Хезмәтенә карап, Геройга бәя бирү | 1 | Кем? нәрсә?нишли? нинди? сорауларына җавап бирә белү күнекмәләрен үстерү. Хезмәтенә карап, геройга бәя бирә белү | | |
16 | Кыш бабайга хат язабыз | 1 | Кыш бабай,Кар кызы Исемнәрен әйтә,Кыш бабайга хат яза,Кыш бабайдан бүләк сорап ала белү | | |
17 | Кая?кайда?кайдан? сорауларына җавап бирү | 1 | Кая?кайда?кайдан?сорау- ларына җавап бирә белүне камилләштерү | | |
18 | Төсләр | 1 | Предметларның төсен әйтәбелү. Бер-береңнең яшен сорый белү. | | |
19 | Тән әгъзаларының исемнәре | 1 | Тән әгъзаларының исемнәрен әйтә белү | | |
20 | Сәламәт булу өчен киңәшләр бирү. | 1 | Сәламәт булу өчен киңәшләр бирә белү. Авыру кешенең хәлен сорау,аңа дару чәй, тәкдим итә белү | | |
21 | Мин сабын белән кул юам төзелмәсе | 1 | Мин сабын белән кул юам төзелмәсе белән танышу. | | |
22 | Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтү, сорау. | 1 | Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтә, сорый белү. | | |
23 | Һава торышы | 1 | Һава торышын сорый, урамга чакыра белү. Язның ошаганын, ошамаганын әйтә белү. Аңлап, сәнгатьле укый белү. | | |
24 | Мин бүләк бирәм | 1 | Кемгә бүләк бирүне әйтә белү. | | |
25 | Кунакта | 1 | Нинди ризыклар яратканыңны , нинди ризык кирәк икәнен, ннәрсә белән чәй эчкәнеңне әйтә белү. | | |
26 | Туган көн – зур Бәйрәм | 1 | Туган көн турында сөйли, Туган көн белән котлый белү | | |
27 | Ашамлыклар кибетендә | 1 | Кибеттә сатып ала белү. | | |
28 | Барый Рәхмәт “Аш вакыты” | 1 | Аңлап, сәнгатьле уку | | |
29 | Киемнәр кибетендә | 1 | Киемнәрнең исемен, төсен, нинди кием кигәнеңне әйтә белү | | |
30 | Кайда? соравы | 1 | Кайда? Соравына җавап бирә белү күнекмәләрен камилләштерү; | | |
31 | Исемнәрне урын-вакыт килешендә сөйләмдә куллану | 1 | Исемнәрне юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендә куллану күнекмәләрен камилләштерү | | |
32 | Габдулла Тукай “Бала белән күбәләк” | 1 | Җәйге ял турында сөйли белү күнекмәләрен формалаштыру | | |
33 | Без Сабантуйга барабыз Йомгаклау | 1 | Дусларны Сабантуй бәйрәменә чакыра белү | | |