Mediata’limni rivojlantirishda elektron video kontentlarini yaratuvchi Fast Stone Capture dasturidan foydalanish samaradorligi.

Mediata’limni rivojlantirishda elektron video kontentlarini yaratuvchi Fast Stone Capture dasturidan foydalanish samaradorligi.

Alimov Mirkamol

TerDPI “Informatika va axborot texnologiyalari” kafedrasi o‘qituvchisi

Annotatsiya: Maqolada ta’lim tizimida elektron darslik yoki video qo’llanma tayyorlash bo’yicha zamonaviy dasturlardan foydalanish zamaradorligi xaqida ma’lumot berilgan. Ayrim mavzularni tushuntirish yoki ta’lim oluvchiga yetkazish muammodir. Bu esa mediata’lim bilan bog’liq masaladir. Kompyuter ekranidagi bajarilayotgan amaliy ishlarni yozib olish yoki rasmli fayl sifatida taqdim etish imkoniyatlari mavjud. Ilm olayotgan talabalarini o‘qitishda mediata’limga asoslangan elektron darsliklarni tayyorlashning afzallik jihatlari haqida to‘xtalib o‘tilgan.

Kalit so‘zlar: FastStone Capture, Kompyuter, mediatexnologiya, mobil dasturlar, Rrecord, Windows Media Video formati, BMP, GIF

Kirish. Kompyuter ekranida (displey) turli xil dasturlar yoki amaliy ishlar ketma-ketligi yuzasidan tushuncha berish, do'stingizga kompyuter bilan bog’liq muammolarni hal qilishga, masofadan amaliy yordam berishga to’g’ri kelib qoladi. Do'stingizga og’izaki yoki mobil tarmoq orqali tushuntirish anchalik murakkab jarayondir. Bunday holatlarda siz ekrandan audio va videolarni yozishingiz, sarflanadigan vaqt va asablargizni saqlashingiz mumkin.

Asosiy qism: Davlat ta’lim standartlarida ko’rsatilgan talablarni bajarish, darslarni qiziqarli tashkil etish o’qituvchidan katta mahorat, ziyraklik, yuksak did, ijodiy faoliyat, tinimsiz mehnat hamda zamonaviy dasturlardan oqilona foydalanishni talab qiladi. Mamlakatimizda ta’lim tizimini yanada takomillashtirish va yangiliklarni amaliyotga joriy etishda o’rgatuvchi elektron dasrliklar o’rni kattadir.

FastStone Capture - bu kompyuter ekranida yuz beradigan hamma xarakatlarni yozib olish va qayta ishlash uchun yordamchi dasturdir. Dastur foydalanuvchi uchun juda keng imkoniyatli ajoyib dizayn va to'liq namoyish etilgan ekranni yozib olish va yozib olish uchun mo’ljallangan dasturiy vositasi xisoblanadi. Siz uchun ekrandagi barcha tasvirlarni, shu jumladan dastur oynalarini, menyularni, to'liq ekranni, to'rtburchak shaklida yoki ixtiyoriy shaklda kerakli joylarni osongina rasmli fayl yoki video fayl sifatida saqlash imkonini mavjud.

FastStone Capture - ekranning barcha harakatlarini, shu jumladan ekranning o'zgarishi, mikrofon nutqi, karnay ovozi, sichqoncha harakatlari va juda ixchamlashgan nir necha formatdagi videofayllarni yaratish mumkin. Tayyorlangan rasmlarni muharrirga, faylga, buferga, printerga, elektron pochtaga, MS Word, MS Excel, MS PowerPoint hujjatiga yuborishingiz yoki veb-saytingizga xatolarsiz yuklashingiz mumkin. Tahrirlash vositalari yordamida izohlash (matn, o'q chiziqlari, tanlov), o'lchamlarini o'zgartirish, kesish, moybo'yoqli belgilar, chekka effektlar berishingiz mumkin. Bundan tashqari qo’shimcha funktsiyalar: tasvirni skanerlash, global tezkor tugmalar, fayl nomlarini avtomatik yaratish, tashqi muharrirlarni qo'llab -quvvatlash, rang tanlash kabi imkoniyatlari mavjud. Ekrandagi audio va video yozuvni namoyish qilish uchun ushbu dasturdan keng foydalanish mumkin. Har qanday shaxsiy kompyuterlar uchun dasturiy jixatdan mos keladi, osonlikcha operatsion tizim tanlamaydi. Xar qanday operasion tizim uchun mo’ljallangan versiyalari mavjud. Yana bir imkoniyatlaridan biri sizning videoingizni yuqori sifatli qayd etish imkonini beruvchi o'rnatilgan kodeklar mavjudligi bu quvonarli xoldir.

Dasturni ishga tushurgandan so’ng quyidagi oyna xosil bo’ladi.

Yuqoridagi oynada siz tasvirlarni yozish erkan tanlash imkoniyatingiz mavjud. Bunda rasm yoki video shaklda olishingiz va turli formatdagi dasturlarga uzatishishingiz mumkin.

Monitorni ekrandan videoni yozish uchun dasturni o'rnating va "Video" belgisini bosing.

Bu oynada siz erkanni video yozuv yozish oynalarini ixtiyoriy tanlashingiz mumkin.

- Video yoshishni boshlash.

- oldindan olingan video faylni taxrirlashingiz mumkin.

-Agar siz freymlarni tozalashni xohlasangiz, sichqoncha va boshqa elementlarning orqali "Options" tugmasini bosing.

5 ta yorliq bilan yangi oyna ochiladi: video, ovoz, tugmalar, chiqish, ogohlantirish. Sichqoncha, kursorning orqa chirog’ini, ekranning ko'rinishini va bizni namoyish qilamiz.

"Ovoz" (Audio) oynasida mikrofondan va chertishning tovush oralig'idan yozuvni o'rnatingiz mumkin.

Dasturning ichki muharriri bilan siz o'zingiz olgan videoni taxrirlashingiz va ularning orasidagi matnni qo'shib, slayd-shou effekti yaratishingiz mumkin. Agar siz videoni faylga eksport qila olmasangiz ham, uni to'g'ridan-to'g'ri dasturdan YouTubega yuklashingiz imkoniyati mavjud

FastStone Capture tasvirlarni BMP, GIF, JPEG, PCX, PNG, TGA, TIFF va PDF formatida saqlaydi. O'rnatilgan ekran yozuvchisi videoni WMV (Windows Media Video) formatida saqlay oldi.

• Suratga olish vositalari va chiqish parametrlariga tezkor kirish uchun kichik, ishlatish uchun qulay suratga olish paneli.

• Global tezkor tugmalar ekran tasvirini zudlik bilan faollashtiradi

• Derazalar, ob'ektlar, menyular, to'liq ekran, to'rtburchaklar / ixtiyoriy / sobit joylar va aylanadigan oynalar / veb -sahifalarni yozib olish mumkin.

• Bir nechta oyna va ob'ektlarni, shu jumladan ko'p darajali menyuni yozib oling

• Ekranni o'zgartirish, mikrofon nutqi, karnay tovushi, sichqonchaning harakatlari va yuqori siqilgan videofayllarni bosish (Windows Media Video formati) kabi harakatlarni yozish mumkin. O'rnatilgan video muharriri izohlarni chizish, kattalashtirish effektlarini qo'llash va keraksiz joylarni kesish imkonini beradi. Hatto videofayllarni animatsion GIF-larga aylantirishga imkon beradi.

• Chiqish joyini belgilash uchun parametrlar (ichki muharrir, bufer, fayl, printer ...)

• Annotatsiya moslamalarini, masalan, to'g'ri / egri matnlar, o'q chiziqlari, diqqat markazlari, suv belgilarini, to'rtburchaklar, doiralar, qadam raqamlari va boshqalarni chizish.

Yoritgich, soya, ramka, yirtilib ketgan chekka va xira chekka kabi effektlarni qo'llang

• Tanlangan maydonni xiralashtiring

• Rasmga taglavha qo'shing

• Ranglarning o'lchamlarini o'zgartirish, kesish, aylantirish, keskinlashtirish, yorqinlik, sozlash

• Orqaga qaytarish / Qayta qilish

• Bir vaqtning o'zida bir nechta skrinshotlarni olish va tahrirlashga imkon beruvchi yorliqlarni qo'llab-quvvatlash

• Bir nechta ish joylarida yorliqlarni tartibga solish va guruhlash (ixtiyoriy). Har bir ish maydoni o'zining oxirgi ishlatilgan papkasini eslab qoladi va ichki muharrirning alohida nusxasi sifatida ishlaydi.

• Tashqi muharrirlarni qo'llab-quvvatlash;

• BMP, GIF, JPEG, PCX, PNG, TGA, TIFF va PDF formatida saqlash;

• Rasmlarni skanerdan oling;

• Rasmlarni bitta PDF -faylga aylantirish;

• Rasmlarni bitta rasm fayliga birlashtirish;

• Bir nechta rasmlarni to'plamda chop etish;

• olingan rasmlarni elektron pochta orqali yuborish;

• Olingan rasmlarni OneNote, Words, Excel va PowerPoint hujjatlariga yuboring

• Olingan rasmlarni veb-serverga (FTP) yuborish;

• Foydalanuvchi tomonidan belgilangan vaqt oralig'ida ekranni avtomatik qayta yozib olish kabi imkoniaytlari mavjud.

Kompyuterda, planshetlarda yoki telefonda foydalanilayotgan mediata’limga asoslangan elektron darsliklar ta’lim oluvchining dunyoqarashini shakllantirishda, mustaqil fikrlashda mavzuni tez o‘zlashtirishda muhim hisoblanadi.

Xulosa: Zamonaviy ta’lim tizimida ta’lim beruvchi o’z yo’nalishi bo’yicha video darsliklar tayyolashi zamon talabidir. Shu munosabat bilan FastStone Capture dasturi kompyuter ekranidagi rasmlar va video kesib olish va sifatli yozish va taxrirlash imkoniyati bilan ajralib turadi.

Yuqoridagi oynada olingan rasm va tasvirlarni o’zgartirish yoki taxrirlash imkoniyatini mavjud. Ta’lim beruvchi tomonidan FastStone Capture dasturi yordamida masofadan turib murakkab ishlarni video yozuv shaklida, rasm shaklida tayyorlab masalaga oydinlik kiritish mumkin. Ta’lim beruvchi xamda ta’lim oluvchi o’rtasidagi bir-birini tushintirish yoki o’rgatish lozim bo’lgan video qo’llanmalarni tayyorlash imkonini beradi. Ta’lim beruvchi oldindan bu video qo’llanma yoki rasmli ma’lumotlarni tayyorlaydi xamda ta’lim oluvchiga oldindan berishi mumkin. Ta’lim oluvchining mustaqil bajarishi uchun ko’rsatmalarni ovozli va tasvirli uzatishi imkoniyati mavjud. Bu kabi mediatexnologiyalarga asoslangan o’rgatuvchi elektron darslik sarasiga kiruvchi video dasrlar tayyorlash jamiyatimizda ta’lim sifati oshirish xizmat qilishiga ishomamiz.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Ya. Mamatova, S. Sulaymanova “O‘zbekiston mediata’lim taraqqiyoti yo‘lida”. O‘quv qo‘llanma. «Extremum-press». Toshkent – 2015

2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ―”O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi farmoni. – T.: 2017.

3.Zakirova F.M, Babadjanov S.S “Bo‘lajak o‘qituvchining mediakompetentligini rivojlantirish” Toshkent–2020 “Aloqachi” nashriyoti.

4. M.M.Alimov “Informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish bo’yicha ta’lim samaradorligini oshirishda fan to‘garaklarining axamiyati”. Журнал номи Международный научно-образовательный электорнный журнал «ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА В XXI ВЕКА”.2 tom. 1104 стр.

5. M.M.Alimov. Эффективность обучения информатике и информационным технологиям в средней школе с помощью медиатехнологий. Oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi jizzax politexnika instituti. Zamonaviy tadqiqotlar, innovatsiyalar, texnika va texnologiyalarning dolzarb muammolari va rivojlanish tendensiyalari mavzusidagi Respublika miqyosidagi ilmiy-texnik anjumani materiallari to‘plami. 2- Qism (2022 yil 8-9-aprel).2-qism.237 bet

6.M.M.Alimov. “Информатика ва ахборот технологиялари фанига интеграциялашган медиатаълимни ташкил этиш” УЧЕНЫЙ XXI ВЕКА. МОСКВА.Международный научный журнал.

7.Информатика ва ахборот технологиялари фанини ўқитишда медиатаълимга асосланган “Ўқитишнинг беш поғонали метод”идан фойдаланиш орқали ўқувчилар фаоллигини ошириш. Elektron ta’lim” – “Электронное обучение” – “E-learning” September, 2022, No2, Vol. 4 ISSN2181-1199.

8.Mediata’lim sohasida interaktiv multimedia xizmatlaridan foydalanish samaradorligini oshirish. Educational Research in Universal Sciences. https://erus.uz/ issn 2181-3515 volume 2, special issue 12 october 2023. Multidisciplinary Scientific Journal.