Внеклассное мероприятие

Түсэл- сонин «Тунхэнэй толон».

Зорилгонууд: үхибүүдые зохеохы дүршэлтэй болголго. Хүнүүдэй урда гаража хэлэжэ hургалга.

1. Олон мэдээсэлнүүд сооhоо хэрэгтэйгээ олон илгажа hуралга;

2. Hурагшадые олной урда гаража хѳѳрэжэ hуралга

3. Танин мэдэлгын ажал хэжэ hуралга

4. Түрэл хэлэнэй үүргын хажуугаар, ѳѳрынгѳѳ хэhэн ажал сэнгэжэ hуралга

5. Хэhэн ажалаа харуулга

Хабаадагшад: аха ангиин hурагшад

• Ажаябуулга: түсэл

• Хабаадагшадай тоогоор: бүлэгѳѳр ажал

• Хабаадагшадай харилсаа: 8-11 ангиин hурагшад

• Υнгэргэгдэхэ сагаараа: 40-45 мин. Хугасаа (нэгэ хэшээл)

Хэрэгсэлнүүд: презентаци, туhалалгын тараагдаха хэрэгсэлнүүд, фотоаппарат, принтер, ноутбук, фломастеры, маркеры, магниты, акварельные краски

Түсэлэй шатанууд:

1. Багшын оролто үгэ

2. Түсэл бэелүүлгэ

3. Бэлэн болоhон ажалай презентаци

4. Сэгнэлтэ

Түсэлэй ябаса:

1. Багшын оролто үгэ

- Сайн байна, хүндэтэ айлшад, Жэмhэгэй дунда hургуулиин эрхим hурагшад! Би хадаа Тоорын дунда hургуулиин буряад уран зохеол болон хэлэнэй багша Марина Ивановна гээшэб. Мүнѳѳдэр таанадаараа танилсажа, сугтаа үрэ дүнтэйгоор ажаллахабди гэжэ найданаб.(ерээд байhандаа баяртай, тандаа мүн баhа баярые хүргэнэб.)

Мүнѳѳдэрэйнгоо хэшээлдэ бидэ Сонин хэблэжэ гаргалгын түсэл бэелүүлхэбди. Хэшээлэйнгээ hүүлдэ бэлэн сониноо энэ самбарта харуулхабди.

Ажаллажа эхилхынгээ урда тээ сониной түүхэhээ гэhэн презентацида анхаралаа хандуулая.

Слайд 1 Эгээл түрүүн манай Росси гүрэндэ 1703 ондо Петр хаанай захиралтаар «Ведомости» гэhэн газетэ би болоhон байна.

Слайд2 Манай Буряад Орондо Түрүүшынхиеэ «Буряад үнэн» газетэ 1921 ондо буряад хэлэн дээрэ Шэтэдэ хэблэгдэн гараа. 1923 онhоо эхилээд Улан-Удэдэ хэблэгдэжэ эхилээ. 1958 он болотор «Буряад –Монголой үнэн» гэжэ нэрэтэй байгаа, харин хожомоо «Буряад үнэн» гэжэ нэрэтэй болоо. 1970 онуудаар «Буряад үнэн» долоон хоногой туршада 6 дахин хэблэгдэн гарадаг байгаа. Уран зохеолшо Дондубон Цыденжап Дондупович 1925 онhоо газетын редактораар ажаллаа. Олон жэлэй туршада А.Л. Ангархаев редактораар амжалтаяа туйлаhан байна. Мүнөө сагта ахамад редактораар Баир Кимович Ширапов ажаллажа байна.

Слайд3 1923 ондо «Буряад монгол үнэн» сонин хуушан буряад монгол бэшэгээр хэблэгдэдэг байгаа.

1931—1938  онуудта латин бэшэгээр хэблэгдээ, харин 1939 онhоо кириллица бэшэгээр хэблэгдэжэ эхилээ.

Слайд4 «Байгал» сэтгүүл 1947 ондо буряад хэлэн дээрэ хэблэгдэн гаража эхилhэн байна. Уран зохеолшо, оршуулагшан Никифор Рыбко сэтгүүлэй түрүүшын редактораар ажаллаа. Энэ сэтгүүл хадаа ород ба буряад хэлэн дээрэ хэблэгдэн гарадаг байгаа.

Олон жэлнүүд соо ахамад редактораар Африкан Бальбуров ажаллаhан байна. Сэтгүүлэй хуудаhанда олон уран зохеолшодой зохеолнууд хэблэгдэн гарадаг байгаа.Тиигэбэшье, гансал захеолнууд бэшэ, харин буддын шажанай, түүхын, ниитын мэдээсэлнүүд толилогдоо. Харин мүнөө сагта «Байгал» сэтгүүлэй ахамад редактораар Булат Аюшеев ажаллана.

Слайд5 Түнхэн аймагай түрүүшын газетэ 1932 ондо октябриин 29 ород хэлэн дээрэ хэблэгдэн гараhан байна.

1938 онhоо 1940 он болотор «Улаан туг» газетэ долоон хоногто гурба дахин хэблэгдэн гарадаг болоо.

1963 ондо «Улаан туг» гэhэн газетэ «Саяны» гэжэ нэрэтэй болоо. Буряад хэлэн дээрэ «Саяан» гэhэн газетэ гаража эхилээ hэн. Һүүлэй жэлнүүдтэ «Мундарга» гэжэ нэрэтэй болоо. Түнхэн нютагаймнай уран зохеолшод «Мүнхэ Сарьдаг» гэhэн литературна нэгэдэл би болгожо, аймагай газетэдэ олон зоной урма татама, уран hайхан зохеолнуудые хэблүүлэн гаргадаг болоhон юм.

Мүнѳѳ сагаар харахада, энэ сонин тухай сэдэб ехэ hонирхолтой, юундэб гэхэдэ, шэнэ онол аргануудые хэрэглэжэ залуушуул сэтгүүл болон сонинуудые уншахаяа болижо байна, тиигэжэ сонин гаргажа танай hонирхол татаха хүсэлэнтэйб.

Слайд 6 сонин хэблэлдэ бэлдэжэ байхадаа бидэ ямар дүримүүдые баримталха еhотойбибди гэхэдэ, иимэ:

Эгээл шухала хубинуудынь хадаа иимэ:

1. Түрүүшын нюур – сониной нэрэ, эгээл хэрэгтэй мэдээсэл;

2. hүүлшын нюур - сонин тухай мэдээсэл;

3. зарим бэшэ хуудаhанууд.

Түрүүшын ба hүүлшын хуудаhанhаа бэшэ зарим нюурнуудтань, онсо дүрим баримталагданагүй. Түрүүшын хуудаhан дээрэ ниитын мэдээсэл бэшэгдэнэ.

Ажалаа дүүргэжэ эхилхынгээ урда манда ахамад редактор ба фото корреспондент хэрэгтэй. Ахамад редактор хадаа ябуулагдажа байhан ажалаа харалсажа, туhалалсажа байха еhотой, тиигээд таанадhаа бэшэhэн мэдээсэлнүүдыетнай абажа, сониндо хэблүүлхэ. Фоторепортер ондоогоор хэлэхэ болоо hаа юун гэдэг бэлэй- папарацци тиимэ гу? Фотозурагуудые буулгажа, баhал сонин соогоо оруулалсаха аргатайт.

1. Түсэл бэелүүлгэ

Сониной түүхэтэй нэгэ бага танилсабабди, хэблүүлжэ гаргахадаа ямар дүрим баримталнаб гэжэ хараадаа абажа ерэhэн хойноо сониндоо бидэ нэн түрүүн нэрэ hанажа гү, али шэлэжэ абаха еhотойбди. Таанад юун гэжэ hананабта, би баhаа ѳѳрынгѳѳ талаhаа нэрэнүүдые дурадхаха байнаб.

Түнхэнэй толон

hургуулиин ньюс сонинойнгоо нэрэ шэлэбэбди, муноо ямар булангууд (рубриканууд) байхаб гэжэ бидэ шэлэхэ еhотойбди. Танай анхаралда 9 булангуудай нэрэнууд эдээн сооhоо таанад 5 шэлэхэт, харин улэ нэгынь би шэлэхэб.

1.Шэнэ hонин

2. Мэдэхэ хэрэгтэй

3. Ерээдүйн hургуули

4. Тайзан

5. Амаршалнабди

6. Загвар

7. Реклама

8. Минии бүлын тобшо заабаринууд

9. Танилсая, нүхэр!

Ямар булан соо юун тухай бэшэхыень хэлэжэ үгэхэ. Тиигээд ямар булан нэн түрүүн байха еhотойб, алиниинь хоердохи г.м. тухай хэлсэхэ.

1. Бүлэгѳѳр ажал ябуулга. Энэ уедэ ахамад редактор ба фотокорреспондент хоернай оорынгоо ажал хэжэ байна. 10 мин.саг угтэнэ. Бэшээд, булэг бухэнэй ахалагша редакторта ажалаа тушаана. Нэгэ хоер угоор юун тухай бэшэhэнээ хэлэжэ үгэнэ. Тиигээд бэшэhэн мэдээсэлнуудынь абажа ерээд, оороо сониноо уншагшадтаа турадхаха. Иигээд сагнай ябажа эхилнэ.

Багша ɵɵрɵɵ статья бэшэнэ.

1. Бэлэн болоhон ажалай презентаци

hурагшадай хэлэhэнэй hүүлээр багша ѳѳрѳѳ тобшолол гаргана

1. Сэгнэлтэ

хэшээл тандаа hайшагдаа гу? Нюурнуудые харуулагты даа.

1. Υнэмшэлгэ hурагшадта барюулга.

Иигээд хэшээлэмнай дүүрэбэ, дахин уулзатараа баяртай!