21 февраля - Международный день родного языка

«Как ни говори, а родной язык всегда останется родным. Когда хочешь говорить по душе, ни одного французского слова в голову нейдет, а ежели хочешь блеснуть, тогда другое дело». Лев Толстой.

Международный день родного языка, провозглашенный Генеральной конференцией ЮНЕСКО 17 ноября 1999 года, отмечается с 2000 года ежегодно 21 февраля с целью содействия языковому и культурному разнообразию и многоязычию.

Родной язык. Он впитан с молоком.

Звучит как музыка, нам сердце услаждая

В международный день родного языка

На языке родном тебе я пожелаю:

Люби язык, храни на день и на века!

Не забывай мелодию родного языка.

Слушайте Белоруссия — Песняры на Яндекс.Музыке

В современном мире Международный день родного языка могут отмечать носители шести тысяч языков, 95% из которых находится в обиходе всего у 4% населения планеты. Как и исчезающие виды животных, языки стремительно вымирают. Почти половина из существующих в мире языков находятся на грани исчезновения, тысячи языков не используются системами образования, не представлены в Интернете. Каждый месяц исчезают два языка, чтобы выжить, языки нуждаются в нашей поддержке и заинтересованности. Потеря языка это потеря самобытности.

Языковеды утверждают, для того, чтобы язык продолжал существовать на нем должны говорить не менее 100 тысяч человек. К сожалению, ничто не бывает вечным, в том числе и языки, послужив своему народу, просто вымирают. Однако, такой скорости исчезновения, как в прошлом веке не было никогда. Специалисты объясняют это развитием современных технологий. В частности, языки, не представленные во «Всемирной паутине» обречены на исчезновение. Язык — это не просто средство для общения, это мощный инструмент, благодаря которому сохраняется и развивается культурное наследие нации, как в материальных так и нематериальных формах. Для любого человека, язык на котором говорили его родители, является важным элементом культурного сознания: он формирует сознание, отражает менталитет и обычаи, накапливает традиции, опыт предыдущих поколений, позволяет передать потомкам. К сожалению, в настоящее время, много языков находится на гране полного исчезновения. У некоторых языков не остается живых носителей, поэтому очень важно стимулировать изучение иностранных языков. Еще Святой Августин говорил «Для изучения языка гораздо важнее свободная любознательность, чем грозная необходимость».

Следовательно, главная цель, которая декларируется праздником содействие языковому разнообразию мира, а так же и стимул к изучению иностранных языков населением разных стран, что, в свою очередь способствует не только более полному пониманию культурных традиций, но и солидарно.

ВЕРШЫ ПРА РОДНУЮ МОВУ

Анатоль Грачанікаў

Мова

Мова. Родная мова

У марах, у песнях, у снах.

Мае ў ёй кожнае слова

Свой колер, і смак, і пах.

Зліваюцца гукі ў словы

I ў рэчышча роднай мовы,

Як рэкі ў мора, цякуць,

I думкі мае плывуць

На хвалях і дзён, і начэй

Да сэрцаў людскіх і вачэй.

Янка Купала

Роднае слова

Магутнае слова, ты, роднае слова!

Са мной ты на яве і ў сне;

Душу мне затрэсла пагудкаю новай,

Ты песень наўчыла мяне.

Бяссмертнае слова, ты, роднае слова!

Ты крыўды, няпраўды змагло;

Хоць гналі цябе, накладалі аковы,

Дый дарма: жывеш як жыло!

Свабоднае слова, ты, роднае слова!

Зайграй ты смялей, весялей!

Хоць гадзіны сыкаюць, кружацца совы,

Жывеш ты на хвалу людзей.

Загнанае слова, ты, роднае слова!

Грымі ж над радзімай зямлёй:

Што родная мова, хоць бедная мова,

Мілей найбагатшай чужой!

Рыгор Барадулін

Мая мова

Сцвярджаюць гісторыкі і мовазнаўцы,

Што паступова сціраюцца грані нацый

І, нібыта як перажытак,

аджыць павінна абавязкова

Мова маці маёй – беларуская мова…

Што мне, як імя ўласнае, блізкая і знаёмая,

Што па жылах маіх цячэ

і сонным Сажом і Нёманам.

Я чакаю часіну сябрыны людской,

Але не згаджуся, што родныя мовы луской

Былі на рыбіне чалавецтва,

Якая ў вечнасць плыве акіянам вечнасці.

Галеюць увосень гаі-касмачы,

Па вясне расціскаюць лісты

Свае кулачкі маладыя.

І калі нават мова мая замаўчыць,

То не зробіцца мёртвай латынню.

Словы, дзе кожны гук

Азяблай сініцай цінькае,

Не стануць тэрмінамі медыцынскімі.

Гэтыя словы

Павінны вывучыць будуць нанова,

Каб даведацца,

Як Русь мая, белая

Ад вясновай наквеці

І касцей няпрошанай набрыдзі

З-пад чарапастых свастык,

Вольнай воляй сваёй даражыла,

Як з братамі і сёстрамі

Шчыра дружыла.

Калі мова мая

Уліецца ў агульны людскі акіян –

Пацячэ ў ім, стрыманая,

Цёплым Гальфстрымам.

І будзе мне сэрца грэць

Кожным ашчаджаным словам,

Бо як жыта спрадвечная

Беларуская мова!

Алесь Бачыла

Матчына Мова

Жывое ў вяках беларускае слова –

Народа душа і народа хвала.

Цябе абзывалі “мужыцкаю мовай”,

А нам жа ты матчынай мовай была.

І самай прыгожай, і самаю мілай,

Той маці, што шыла нам світкі з радна,

Што ўлетку на рэчцы палотны бяліла,

А ўвосень авёс дажынала адна.

Той маці, што зімамі кросны снавала,

Што з самай калыскі, як толькі магла,

Сумленнасці, праўдзе, дабру навучала,

Старанна ад розных хвароб берагла.

Прыеду дадому. І што за праява.

Пачую гаворку, ці песню, ці верш –

Здаецца са мной размаўляеш ласкава,

І сцежкаю поруч са мною ідзеш.

У маках чырвоных гарыць прыгуменне.

О матчына мова! Маленства вясна!

Ніколі ніхто мне цябе не заменіць,

Бо ты, як і маці, на свеце адна.

Генадзь Бураўкін

Я ведаю

Я ведаю:

Нядобрых моў няма,

У кожнай мілагучнасць ёсць і сіла,

Якая песняроў ускаласіла

І мудра зберагла,

Каб не скасіла

Іх не хлусня,

Ні слава,

Ні турма.

Я слаўлю мову,

Што яднання дар

Дала і акадэміку, і цеслю.

І ў думках нават я не перакрэслю

Чужую споведзь і чужую песню,

Якія зразумець мне лёс не даў.

Як самая дакладная з навук,

Нам мова праз стагоддзі захавала

Пах палыну,

І тонкі звон метала,

Арліны клёкат,

Гулкі гул абвала –

Усё, што пераліта ў кожны гук.

І правіла прыдумалі не мы,

Што там,

Дзе не шануюць роднай мовы,

Мялеюць рэкі,

Нішчацца дубровы,

Каля магілак пасвяцца каровы,

Народ там мёртвы,

А той край – нямы.

Быць у пустэльні не жадаю я.

І не хачу я мець сяброў бязмоўных,

Бо на зямлі ў нас столькі моў чароўных,

Малення поўных

І здзіўлення поўных,

Усіх пявучых

І ўсіх − галоўных.

І толькі так −

Як роўная між роўных −

Жыць можа мова родная мая.

Максім Танк

Родная мова

З легендаў i казак былых пакаленняў,

З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,

З сузор’яў i сонечных цёплых праменняў,

З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.

З птушынага шчэбету, шуму дубровы,

I з гора, i з радасцi, i з усяго

Таго, што лягло назаўсёды ў аснову

Святынi народа, бяссмерця яго, –

Ты выткана, дзiўная родная мова.

Няма на зямлi таго шчасця i гора,

Якога б ты нам перадаць не магла.

Няма такiх нетраў, глыбокага мора

I гор, праз якiя б ты не правяла

Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння

Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй

Над спаленай хатай, над родным загонам,

Над будучыняй і песняй маёй –

Над тым, што было i што век будзе вольным.

Народ пранясе цябе, родная мова,

Святлом незгасальным у сэрцы сваiм

Праз цемру і годы змаганняў суровых.

Калi ж ападзе і развеецца дым

I нiвы васкросшыя закаласяцца, –

Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,

Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,

Цымбалам дасi iх сарэбраны гром

I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.