Бала т?рбиесіндегі ата-ананы? ролі

                                         Бала т?рбиесіндегі ата-ана мен мектепті? ат?аратын р?лі ?о?амымызды? ілгері дамуыны? ?зі ?ылым мен білімге тікелей байланысты. Елбасы Н?рс?лтан Назарбаев білім мен ?ылым ?ызметкерлеріні? екінші съезінде «Болаша?та е?бек етіп ?мір с?ретіндер – б?гінгі мектеп о?ушылары. М??алім оларды ?алай т?рбиелесе, ?аза?стан сол де?гейде болады. Сонды?тан ж?ктелген міндет ?те ауыр», - деген болатын. Осы ?ылым-білімні? негізін тере?дету н?тижесінде ?ана еліміз ?зіні? елдігін бас?а елдер алдында к?рсете алады.  «?рбір ?лтты? баласы ?з ?лтыны? арасында ?з ?лты ?шін ?ызмет ?ылатын бол?анды?тан, т?рбиеші баланы сол ?лт т?рбиесімен т?рбие ?ылу?а міндетті»,- дейді Ма?жан Ж?мабаев. Сонда сол халы?ты? ?аны мен жанын, рухын бойына сі?іреді.  Еліміз егемендігін алып, т?уелсіздік туы биікке к?терілген ?азіргі кезе?де б?гінгі ?рпа?ты? ?о?амымызда?ы жа?ару процесін ж?зеге асыруда?ы ж?ргізген ж?мысы ?шан те?із. Жеке ел болып дербес даму жолына т?скен осы бастамамызды баянды етіп, ны?айта т?суде жеткіншектерге ж?ктелер міндет те ерекше ?лкен. Ал е?се тіктеген ?аза?стандай жас мемлекет ?шін б?л міндет ау?ымдала т?спек. ?йткені Отанымызды?, ?о?амымызды? келешектегі шын жанашыры да, ар?а с?йері де осынау жас ?рпа? арасынан шы?па?. Демек, оларды лайы?ты ізбасар етіп дайындау, т?рбиелеп шы?ару ?шін білім ордаларында?ы білім, т?рбие ж?мыстарын к?шейтіп, ?лтты? ?ла?аттылы??а баулып ?сіру міндеті алда т?р.  Адамзатты т?рбиелеу ?те ?за? ж?не к?рделі процесс. Жеке басты? ?алыптасуы, оны? рухани жа?ынан дамуы бала кезден бастау алады. Жас шыбы? иілуге ?андай икем болса, бала да т?рбиені ?абылдау?а сондай бейім. Со??ы жылдары жалпы білім беретін мектеп пен жалпы?а бірдей орта білім беру ісін дамыту, жа?арту проблемаларыны? ау?ымдылы?ы соншалы?, о?ан жас ?рпа??а білім беру саласында ж?рген азаматтармен ?атар, ?лт т?рбиесіне бей-жай ?арамайтын ?рбір адам ?з ?лесін ?осуда. ?зім ?ызмет ететін Ал?а ?аласында?ы «Жасты? жігер» мектептен тыс аула клубыны? о?ытушылар ?жымы жас жеткіншектерімізге тияна?ты білім, к?сіптік ба?дар, рухани, идеялы? т?рбие беруде, алда т?р?ан к?птеген проблемалар?а д?рыс шешім табуды ж?зеге асырып келеді. Аула клубы 2009 жылы ??рылып, ?азіргі та?да шахмат, бейнелеу ?нері, ал?аш?ы конструкциялы? моделдеу, техникалы? конструкциялау, мерген-ат?ыш ?йірмелері бойынша 150 бала т?рбиеленіп жатыр.  ?азіргі заман талабына сай о?у-т?рбие ж?мысыны? т?рлері, сонымен ?атар оларды ?ткізу іс-шаралары ?немі ?згеріп, жа?арып дамып отыр. Б?гінгі к?нні? жас жеткіншектеріне тере? білім беріп ?ана ?оймай, рухани байлы?ын арттырып, оларды пысы?ты??а, шира?ты??а, т?рлі ?нерге, шеберлікке ?йрету ?ажет.  Осы орайда бізді? мекеме ?жымы ?ажымай, талмай е?бектеніп келеді.  Атап айтса?, «Жасты? жігер» аула клубыны? атына Наурыз мейрамына арнал?ан «Жастар шы?армашылы?ы - 2010» А?т?бе ?алалы? техникалы? шы?армашылы? орталы?ыны? к?рмесіне белсене ?атыс?аны ?шін ма?тау ?а?азымен марапатталды, «?лем ?а?аздан» атты космосты? жер серіктеріні? ?а?аздан жасал?ан макеттеріні? к?рмесінде «Жасты? жігер» аула клубы команда бойынша 1-ші д?режелі дипломмен марапатталды. Балалар к?ніне арнал?ан асфальт?а сурет салудан белсенділік таныт?аны ?шін , 2011 жылы «Жас?спірімдер шы?армашылы?ы-2011» облысты? к?рмесінде командалы? есеп бойынша ІІ д?режелі дипломмен марапатталды.  Т?уелсіздікті? 20 жылды?ына байланысты «Жасты? жігер» аула клубыны? атынан арнайы дайындал?ан алтын, к?міс, ?ола медальдары, ма?тау ?а?аздары ?р айды? 20 ж?лдызында ?ткізілетін сайыстарда же?імпаз о?ушылар?а табысталып жатыр. « Бітер істі? басына  Жа?сы келер ?асына»,- демекші жас ?рпа? т?рбиелегіміз келсе, іскер басшыны? жетекшілік етуімен ата-ана мен мектеп бірігіп, ынтыма?таса отырып, мектептегі т?рбие ?йде жал?асын табатындай етіп ?йымдастыра білгеніміз ж?н.  Б?л ж?мыстарды тияна?ты ат?аруда білім беру ?жымы ?зіне мынадай міндеттер алып отыр:  - ?азіргі білім беру, икем, да?ды де?гейіне ?ойылатын талаптар негізінде мемлекеттік ?алыпта жо?ары білім беру; - М??алім, ?осымша білім беруші педагогтар психологиялы? ж?не білім беруді? барлы? м?селелеріні? жеке шешімін табуды ?амтамасыз ету; - Санитарлы?-гигиеналы? ?алыпты ескере отырып, белгіленген де?гейде білім беруді? ?ажетті жа?дайларын жасау; - О?ушыларды? білім сапасын к?теру, жеке ?абілетін дамыту, жеке ?ызы?ушылы? де?гейін к?теруде ке? к?лемде ?осымша ?ызмет т?рлерін та?дау м?мкіндігін ?амтамасыз ету, та?ы сол сия?ты міндеттерді ?оя отырып, ж?мыс істеу. Біра? т?рбие біржа?ты болса, онда н?тиже к?ткендегідей болмауы м?мкін.  Сонды?тан ата-аналардан ?з міндеттеріне ?те жауапкершілікпен ?арап, ?рпа? т?рбиесін тек мектепке ысырып ?ойма?андарын ?алар едік. Б?л ?шін т?мендегідей міндеттерді еске салып ?ойса? арты? болмас деп ойлаймын. Олар:  - Ата-ана мектеп ?жымымен ты?ыз байланыста болып, ?з баласыны? ?рекетін ба?ылауды ?амтамасыз ету; - Бала?а жан?яда ?алыпты жа?дайды? са?талуын, о?уына ?ажетті материалды ?амтамасыз ету; - Мектеп жар?ысын орындау; - Баланы? уа?ытында т?рып, кешікпей саба??а келуін, себепсіз ?алмауын, сырт к?рінісін талап бойынша орындауды ?амтамасыз ету. ?азіргі заманымыз жа?сарып, халы?ты? ?л-аухаты артып келеді. Дегенмен де ?рт?рлі діни к?з?араста?ы адамдарды? ?гіт-насихатына балаларды? еріп кетпеуін ?ада?ала?анымыз ж?н.  Ата-аналар балаларды м?мкіндігінше к?п уа?ыт уйде жал?ыз ?алдырмау?а, немен ш??ылданатынын, мектепке ?алай барып келуін, к?нде ?анша саба? болып, ?аншада ?айтатынын біліп отырулары керек. Баланы? саба?тан тыс уа?ытын ?алай ?йымдастыру керек? Оларды? кітап о?уына, м?дени тыны?уына жа?дай жасап к?мектесу ?ажет. Осы орайда ?аламызда?ы мектептен тыс ?осымша білім беру мекемелеріні? алар орны ерекше екенін атап ?ткім келеді. «Т?рбие отбасынан басталады» десек те, к?йбе? тіршілікке алданып ж?ріп, отбасында?ы ?рбір баланы? ?рекетін, ?ылы?тарын ба?алап, ба?ыт-ба?дар беруге к??іл кейде аз б?лінеді. ?рбір ата-ана баласыны? ынтасын, ?ызы?ушылы?ын бай?ап, оны? ?зін-?зі дамыту ?шін жа?дай жасап, ы?пал етуі керек. Мектеп пен ата-ана ынтыма?таса ж?мыс ж?ргізсе, бала?а тиісті к??іл б?ле білсе, олармен санаса білсе, келешекті? шын жанашыры, елді? ар?а с?йер азаматтары т?рбиеленіп шы?ары с?зсіз. Бала – Отанымызды? келешегі, бізді? жал?асымыз. Сонды?тан бала т?рбиесі – баршамыз?а орта? іс. ?р ата-ана ?з баласын еліне, хал?ына шын берілген, хал?ын ??рметтей алатын, дені сау, білімді, е?бекс?йгіш, жан-жа?ты жетілген азамат етіп т?рбиелеуді борышым деп есептеуі керек. Бала т?рбиесіндегі ата-ана мен мектепті? ат?аратын р?лі ?о?амымызды? ілгері дамуыны? ?зі ?ылым мен білімге тікелей байланысты. Елбасы Н?рс?лтан Назарбаев білім мен ?ылым ?ызметкерлеріні? екінші съезінде «Болаша?та е?бек етіп ?мір с?ретіндер – б?гінгі мектеп о?ушылары. М??алім оларды ?алай т?рбиелесе, ?аза?стан сол де?гейде болады. Сонды?тан ж?ктелген міндет ?те ауыр», - деген болатын. Осы ?ылым-білімні? негізін тере?дету н?тижесінде ?ана еліміз ?зіні? елдігін бас?а елдер алдында к?рсете алады.  «?рбір ?лтты? баласы ?з ?лтыны? арасында ?з ?лты ?шін ?ызмет ?ылатын бол?анды?тан, т?рбиеші баланы сол ?лт т?рбиесімен т?рбие ?ылу?а міндетті»,- дейді Ма?жан Ж?мабаев. Сонда сол халы?ты? ?аны мен жанын, рухын бойына сі?іреді.  Еліміз егемендігін алып, т?уелсіздік туы биікке к?терілген ?азіргі кезе?де б?гінгі ?рпа?ты? ?о?амымызда?ы жа?ару процесін ж?зеге асыруда?ы ж?ргізген ж?мысы ?шан те?із. Жеке ел болып дербес даму жолына т?скен осы бастамамызды баянды етіп, ны?айта т?суде жеткіншектерге ж?ктелер міндет те ерекше ?лкен. Ал е?се тіктеген ?аза?стандай жас мемлекет ?шін б?л міндет ау?ымдала т?спек. ?йткені Отанымызды?, ?о?амымызды? келешектегі шын жанашыры да, ар?а с?йері де осынау жас ?рпа? арасынан шы?па?. Демек, оларды лайы?ты ізбасар етіп дайындау, т?рбиелеп шы?ару ?шін білім ордаларында?ы білім, т?рбие ж?мыстарын к?шейтіп, ?лтты? ?ла?аттылы??а баулып ?сіру міндеті алда т?р.  Адамзатты т?рбиелеу ?те ?за? ж?не к?рделі процесс. Жеке басты? ?алыптасуы, оны? рухани жа?ынан дамуы бала кезден бастау алады. Жас шыбы? иілуге ?андай икем болса, бала да т?рбиені ?абылдау?а сондай бейім. Со??ы жылдары жалпы білім беретін мектеп пен жалпы?а бірдей орта білім беру ісін дамыту, жа?арту проблемаларыны? ау?ымдылы?ы соншалы?, о?ан жас ?рпа??а білім беру саласында ж?рген азаматтармен ?атар, ?лт т?рбиесіне бей-жай ?арамайтын ?рбір адам ?з ?лесін ?осуда. ?зім ?ызмет ететін Ал?а ?аласында?ы «Жасты? жігер» мектептен тыс аула клубыны? о?ытушылар ?жымы жас жеткіншектерімізге тияна?ты білім, к?сіптік ба?дар, рухани, идеялы? т?рбие беруде, алда т?р?ан к?птеген проблемалар?а д?рыс шешім табуды ж?зеге асырып келеді. Аула клубы 2009 жылы ??рылып, ?азіргі та?да шахмат, бейнелеу ?нері, ал?аш?ы конструкциялы? моделдеу, техникалы? конструкциялау, мерген-ат?ыш ?йірмелері бойынша 150 бала т?рбиеленіп жатыр.  ?азіргі заман талабына сай о?у-т?рбие ж?мысыны? т?рлері, сонымен ?атар оларды ?ткізу іс-шаралары ?немі ?згеріп, жа?арып дамып отыр. Б?гінгі к?нні? жас жеткіншектеріне тере? білім беріп ?ана ?оймай, рухани байлы?ын арттырып, оларды пысы?ты??а, шира?ты??а, т?рлі ?нерге, шеберлікке ?йрету ?ажет.  Осы орайда бізді? мекеме ?жымы ?ажымай, талмай е?бектеніп келеді.  Атап айтса?, «Жасты? жігер» аула клубыны? атына Наурыз мейрамына арнал?ан «Жастар шы?армашылы?ы - 2010» А?т?бе ?алалы? техникалы? шы?армашылы? орталы?ыны? к?рмесіне белсене ?атыс?аны ?шін ма?тау ?а?азымен марапатталды, «?лем ?а?аздан» атты космосты? жер серіктеріні? ?а?аздан жасал?ан макеттеріні? к?рмесінде «Жасты? жігер» аула клубы команда бойынша 1-ші д?режелі дипломмен марапатталды. Балалар к?ніне арнал?ан асфальт?а сурет салудан белсенділік таныт?аны ?шін , 2011 жылы «Жас?спірімдер шы?армашылы?ы-2011» облысты? к?рмесінде командалы? есеп бойынша ІІ д?режелі дипломмен марапатталды.  Т?уелсіздікті? 20 жылды?ына байланысты «Жасты? жігер» аула клубыны? атынан арнайы дайындал?ан алтын, к?міс, ?ола медальдары, ма?тау ?а?аздары ?р айды? 20 ж?лдызында ?ткізілетін сайыстарда же?імпаз о?ушылар?а табысталып жатыр. « Бітер істі? басына  Жа?сы келер ?асына»,- демекші жас ?рпа? т?рбиелегіміз келсе, іскер басшыны? жетекшілік етуімен ата-ана мен мектеп бірігіп, ынтыма?таса отырып, мектептегі т?рбие ?йде жал?асын табатындай етіп ?йымдастыра білгеніміз ж?н.  Б?л ж?мыстарды тияна?ты ат?аруда білім беру ?жымы ?зіне мынадай міндеттер алып отыр:  - ?азіргі білім беру, икем, да?ды де?гейіне ?ойылатын талаптар негізінде мемлекеттік ?алыпта жо?ары білім беру; - М??алім, ?осымша білім беруші педагогтар психологиялы? ж?не білім беруді? барлы? м?селелеріні? жеке шешімін табуды ?амтамасыз ету; - Санитарлы?-гигиеналы? ?алыпты ескере отырып, белгіленген де?гейде білім беруді? ?ажетті жа?дайларын жасау; - О?ушыларды? білім сапасын к?теру, жеке ?абілетін дамыту, жеке ?ызы?ушылы? де?гейін к?теруде ке? к?лемде ?осымша ?ызмет т?рлерін та?дау м?мкіндігін ?амтамасыз ету, та?ы сол сия?ты міндеттерді ?оя отырып, ж?мыс істеу. Біра? т?рбие біржа?ты болса, онда н?тиже к?ткендегідей болмауы м?мкін.  Сонды?тан ата-аналардан ?з міндеттеріне ?те жауапкершілікпен ?арап, ?рпа? т?рбиесін тек мектепке ысырып ?ойма?андарын ?алар едік. Б?л ?шін т?мендегідей міндеттерді еске салып ?ойса? арты? болмас деп ойлаймын. Олар:  - Ата-ана мектеп ?жымымен ты?ыз байланыста болып, ?з баласыны? ?рекетін ба?ылауды ?амтамасыз ету; - Бала?а жан?яда ?алыпты жа?дайды? са?талуын, о?уына ?ажетті материалды ?амтамасыз ету; - Мектеп жар?ысын орындау; - Баланы? уа?ытында т?рып, кешікпей саба??а келуін, себепсіз ?алмауын, сырт к?рінісін талап бойынша орындауды ?амтамасыз ету. ?азіргі заманымыз жа?сарып, халы?ты? ?л-аухаты артып келеді. Дегенмен де ?рт?рлі діни к?з?араста?ы адамдарды? ?гіт-насихатына балаларды? еріп кетпеуін ?ада?ала?анымыз ж?н.  Ата-аналар балаларды м?мкіндігінше к?п уа?ыт уйде жал?ыз ?алдырмау?а, немен ш??ылданатынын, мектепке ?алай барып келуін, к?нде ?анша саба? болып, ?аншада ?айтатынын біліп отырулары керек. Баланы? саба?тан тыс уа?ытын ?алай ?йымдастыру керек? Оларды? кітап о?уына, м?дени тыны?уына жа?дай жасап к?мектесу ?ажет. Осы орайда ?аламызда?ы мектептен тыс ?осымша білім беру мекемелеріні? алар орны ерекше екенін атап ?ткім келеді. «Т?рбие отбасынан басталады» десек те, к?йбе? тіршілікке алданып ж?ріп, отбасында?ы ?рбір баланы? ?рекетін, ?ылы?тарын ба?алап, ба?ыт-ба?дар беруге к??іл кейде аз б?лінеді. ?рбір ата-ана баласыны? ынтасын, ?ызы?ушылы?ын бай?ап, оны? ?зін-?зі дамыту ?шін жа?дай жасап, ы?пал етуі керек. Мектеп пен ата-ана ынтыма?таса ж?мыс ж?ргізсе, бала?а тиісті к??іл б?ле білсе, олармен санаса білсе, келешекті? шын жанашыры, елді? ар?а с?йер азаматтары т?рбиеленіп шы?ары с?зсіз. Бала – Отанымызды? келешегі, бізді? жал?асымыз. Сонды?тан бала т?рбиесі – баршамыз?а орта? іс. ?р ата-ана ?з баласын еліне, хал?ына шын берілген, хал?ын ??рметтей алатын, дені сау, білімді, е?бекс?йгіш, жан-жа?ты жетілген азамат етіп т?рбиелеуді борышым деп есептеуі керек.