«Т?рбие ж?мысыны? теориясы мен ?дістемесі» «5В0119» – «Шет тілі: екі шет тілі» маманды?ына арнал?ан О?У ?ДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР

1 ГЛОССАРИЙ

1. Акселерация – со??ы кезде бай?алып ж?рген организмні? даму процесіні? тездеуі, жынысты? жетілуді? ертерек басталуы.
2. Агрессия – латын тілінен тура аудар?анда (aggredi) “шабуыл жасау” деген ма?ынаны білдіреді. Психологиялы? т?сінікте агрессия дегеніміз адам?а немесе топ адамдарына ?арсы, олар?а белгілі бір психологиялы? немесе физикалы? ?асты? жасау?а ба?ыттал?ан жеке адамны? немесе топты? ?рекеті ж?не осындай белгілер бай?алатын ?рекет-?ылы? .
3. ?леуметтену – баланы? ?леуметтік т?жірибені оны? интеллектуалды? ж?не жеке дамуына с?йкес ме?геру процесі немесе н?тижесі.
4. Генотип – адамны? ата-тегінен м?ра?а алатын ?андай да бір белгілер немесе гендер жиынты?ы.
5. Даму да?дарысы – к?п жа?дайда адамны? бір физикалы? немесе психологиялы? жастан екіншісіне ?туде бай?алатын ?иынды?тар.
6. Индивид - ?леуметтік ?арым-?атнас объектісі ж?не саналы ?рекет етуші.
7. Индивидуалды? – психикалы?, физиологиялы?, ?леуметтік ерекшеліктерді? жиынты?ы, на?ты адамны? ерекшелігі.
8. Инсайт – адамны? ?андай да бір м?селені? шешімін к?тпеген жерден табуы.
9. Инфантилдік – ересек адамда балалы? жас?а т?н дене немесе психикалы? келбет са?талудан к?рінетін дамуды? кешеуілденуі.
10. Когнитивтік сфера – сана ж?не танымды? процестермен байланысты адам психологиясыны? бір б?лігі.
11. Орта – организмні? туып, дамып ж?не ?мір с?ретін сырт?ы шарттар, факторлар мен объектілерді? жиынты?ы.
12. Манипуляция – к?бінесе затты? ат?аратын міндетін ескермей-а? жасалынатын бір немесе екі ?олды? ?арапайым ?имылы.
13. Т?рбиелеу- ?рбір о?ушыны? ?ылыми к?з?арасын, адамгершілігін, белсенді шы?армашылы?ын ж?не ?леуметті кемелденген жо?ар?ы адамгершіліктегі ?йлесімді дамы?ан т?л?асын дамытуды ма?сат етеді.
14. ?жым- ?о?амды? пайдалы іспен  ш??ылданатын, жо?ары де?гейде дамы?ан адамдарды? ?йымдас?ан тобы.
15. Білім беру- б?л ма?сат о?ушыларды? танымды? іс-?рекеті т?сілін ме?геріп, олар ар?ылы ?ылым негіздерін игерілуін, белгілі бір білімдерді? , да?дылар мен іскерлікті ?йренулерін, ?здеріні? рухани , денелік ж?не е?бек ?аблеттерін жетілдірулерін, е?бек ж?не к?сіби да?дыларды игеруін к?здейді.

2 Д?рістер

№ 1. Т?рбие теориясы ж?не ?дістемесі п?ніне кіріспе.

1. Т?рбие процесіні? ма?ызы.
2. ?стаз шеберлігі.
3. Т?рбие ж?мысы ?дістемесіні? мазм?зм?ны.
4. Т?рбие ж?мысыны? ?дістері.

Ж?ргізіліп жат?ан т?жірибелік-педагогикалы? ж?мыстар халы?ты? идеялар мен т?жірибені жеткіншек ?рпа? т?рбиесіні? ??рамды б?лігі болып табылатынды?ын сенімді д?лелдеуде. Халы? педагогикасы жалпы, ?аза? хал?ы педагогикасы жеке ал?анда к?птеген ?асырлар бойына ?аланды, ??делді ж?не б?гінгі к?нге ?зіндік педагогикалы? д?ст?рлер мен к?з?арастарды жеткізіп, сонды?тан о?ыту-т?рбиелеу ж?йесінде лайы?ты орнын алуы керек.

Халы?ты? д?ст?рлерді т?рбие процесінде пайдалануда б?л д?ст?рлерді? ?сіп келе жат?ан адам?а психологиялы? ?серін ж?не оларды ?олдануды? жолдарын білу керек. Б?л ?шін оларды жан-жа?ты зерттеу ж?не алын?ан н?тижелермен студенттерді, болаша? м??алімдер мен т?рбиешілерді ?аруландыру, олар?а халы?ты? д?ст?рлер мен педагогикалы? к?з?арастар жайлы білім беру, оларды? т?рбиелік м?мкіндіктерін ашу ?ажет.

Т?рбие процесіні? тиімділігі ?андай да бір техникалы? жа?алы?тарды, ?андай да бір ерекше айла-?дістерді енгізу жолымен емес, д?рысында т?рбие процесінде халы?ты?, адамды?, гуманистік принциптерді к?шейту жолымен к?теріледі. О?ытудан айырмасы т?рбиені жа?сартуда шешуші роль жа?а ойлап табуларда емес, ал на?ты халы?ты? негіздерді балалар мен ата-аналар, кіші ж?не ересек балалар, балалар мен педагогтар, ата-анадар мен педагогтар ж?не т.б. ?зара байланысында мейлінше ?айта жа?артуда; адамдар арасында?ы ?арым-?атынастарда жалпы, балалар арасында?ы жекелей ал?анда сезгіштік, ?айырымдылы?, сергектік, а? пейілділік, ізгілік а?уалын ту?ызуда.

Байланысты? жа?ынды?ы мен ?арым-?атынасты? ты?ызды?ы т?л?аны ?алыптастыру мен дамытуды? шешуші шарттары бола алады.

Сезімді т?рбиелеу м?селесі ?азіргі педагогика ?шін ой-?рісті дамыту?а ?атысты проблемалар?а ?ара?анда к?рделі ж?не ?зекті м?селеге айналуда. Шынайы халы?ты? негіздерді толы?ыра? енгізу б?л м?селені шешуде тірек ?ызметін ат?ара алады.

О?ушыларды? танымды? ?рекеті белсенділігін арттыратын ж?не о?ытуды? тиімділігін жо?арлататын жа?аша ?дістер мен т?сілдер не??рлым мол о?ыту не??рлым технологияландырыл?ан болса, адамды? пен адалдылы?ты?, ?айырымдылы? пен мейірімділікті? халы?ты? д?ст?рлеріне со??рлым к?п к??іл б?лу талап етілуі, демек, этникалы?, этикалы? ж?не психологиялы? ??былыстар мен м?ліметтерге назар аудару мен со??рлым к?бірек болуы за?дылы?ы о?ыту мен т?рбиелеуді? ?йлесімді бірлігіні? ерекше ма?ызды методикалы? аспектісі болып шы?ады.

Т?л?а ?алыптастыруда?ы ал?а жылжулар ?азіргі б?кіл ?ылым ж?не техникалы? жетістіктерді о?ыту процесінде т?рбиені? ма?ызды факторы ретінде барынша ?олдау ж?не халы?ты? пайдаланумен байланысты. Адамны? ?леметтенуінде т?рбиені? халы?ты? д?ст?рлері ?аза?стан т?уелсіз ал?ан ?азіргі жа?дайында ?о?амды? жа?аруы мен демократиялануы ісіне ?ызмет етіп тиісті орнын алуы ?ажет.

О?ыту мен т?рбиелеу арасында?ы ?йлесімді с?йкестік жас ?рпа?ты ?алыптастырып дамыту?а жалпы халы?ты? назар аударумен ж?не педагогикалы? д?ст?рлердегі б?кіл шынайы халы?ты?ты ?айта ?ркендетумен ?амтамасыз етілмек. ?о?амды? рухани м?дениетте т?рбиелеуді? таусылмас идеясы мен т?жірибесін са?таушы халы?ты? «педагогикалы? зердесі» жасампазды? роль ойнау?а ?абілетті.

Халы? шы?армашылы?тарыны? т?рбиелік м?мкіндіктерін ?азіргі т?рбие ма?саты ж?не міндеттерімен ты?ыз байланыста ?арастыруды? да м?ні зор.

О?ушыларда халы?ты? шы?армашылы?ыны? к?ркемдік ??ндылы?ы жайлы т?сінік ?алыптастыру ?шін кіршіксіз арман мен ?мір орны?тырушы, к??іл к?йді алып беруші болып табылатын кейіпкер бейнелерін к??ілге ?онымды пайдалана алу; халы? туындылары, тіл музыкасы, ?ні, ?неріні? м?нерлілігі, ?уенділігі, к?ркемдік ай?ындылы?ын к?рсету ?ажеттілігі туындайды.

Адамгершілікке т?рбиелеу процесінде озы? халы?ты? д?ст?рлерді, жо?ары идеялы? ертегілер, ма?алдар, м?телдер, ж?мба?тарды ?олдану тиімді. Халы? педагогикасынан ?негелерге сыныптан тыс ж?мыстарда, газеттер мен журналдар беттерінде, радио мен теледидар хабарларында тиісті орын берілуі керек.

Педагогикалы? ?деп м??алімні? е? к?сіптік белгісі. ?андай да бір маманды?ты? ?зіне т?н белгісі болатынды?ы сия?ты. Мысалы, ол белгі адамны? ?йреншікті ?детінен, с?йлеген с?зінен, тіпті киім киісінен де бай?алуы м?мкін. М??алім к?сібіні? ерекшелігі е? алдымен оны? м??алімдік ?детінде. ?нші ?шін ?н, музыкант ?шін музыканы ??у ?андай ?ажет болса, м??алім ?шін ?деп сондай ?ажет. ?азір бізде ?стазды? шеберлік жайлы к?п айтылып ж?р. М?ны? ?зі за?ды. Шеберлікті ?дайы шы?дамайынша мектеп алдына ?ойылып отыр?ан ?ыруар міндеттерді ж?зеге асыру м?мкін емес. Сонымен, ?стазды? шеберік дегеніміз не?

• М??алімні? ?мірге к?з?арасы, оны? идеялы? нанымы, оларды ?з

?лтыны? азаматы рухында т?рбиелеуі, ол ?шін ?з бойына осы ?асиетті сі?ірген адам болуы ?ажет;

• ?з п?нін жетік ме?геру;
• О?ыту мен т?рбиелеуді? ?діс-т?сілдерін міндетті т?рде ме?геру;

Біра? осы айтыл?ан 3 ?асиет бол?анмен, м??алім о?ушылармен ?оян ?олты? араласпаса, педагогтік ?деп жо? жерде саба?, т?рбие іске аспайды.

Сонымен, ?стаз шеберлігі дегеніміз – тек м??алімні? жан-жа?ты ж?не методикалы? сауаттылы?ы ?ана емес, ол ?рі с?зді бой?а сі?іруі. К.Д.Ушинскийді? с?зімен айт?анда, «педагогика теориясын ?анша жетік білгенмен, педагогты? ?депті? ?ыр-сырын ме?гермейінше, б??ан оны? ?олы жетпейді.»

Педагогикалы? ?деп – м??алімні? ?рбір на?ты іс ?стінде т?рбие м?селесіні? е? ?тымды ?діс-т?сілдерін ?олданып, о?ушыларды еліктіріп ?кететін к?сіптік сапасы.

?стазды? ?деп жайын с?з еткенде  біз ?рдайым ?алымдарды? зерттеулеріне назар аударамыз. ?алымдарды? зерттеулеріне ?ара?анда «?стаз», «Т?рбиеші», «М??алім» деп ?астерлі маманды?ты? сыр-сипаты 200-ден астам компоненттерден т?рады.

Педагогикалы? ?депке аны?тама беру ?шін 3 т?рлі к?з?арас?а негізделеді.

Біріншісі - педагогикалы? ?деп о?ушылармен ?арым-?атынас?а жалпы адамзатты? ?дептілік сі?іру, екіншісі – м??алімні? жеке басыны? психологиялы? ерекшелігі. ?шінші – м??алім шеберлігіні? жеке бір б?лігі. Ал?аш?ы екі к?з?арас бойынша педагогикалы? ?деп м??алімні? о?ушылар?а деген с?йіспеншілігі, олармен шынайы ?арым-?атынасы, оларды? ?адірін біліп силауы, ?айырымдылы?, ілтипаттылы?, байсалдылы?, сенімділік сия?ты мінез ?асиеттері ?атарында ?арастырылады. ?шінші к?з?арас бойынша педагогикалы? ?деп - о?ушылармен дара ерекшелігі ?ажетті ?арым-?атынастар орнату ж?не сол ?алпында ?стай білудегі арнайы к?сіби іскерлік ретінде ?арастырылады. О?ан жалпы педагогикалы? амал-т?сілдерді? ед?уір б?лігі, жекелеп айт?анда педагогикалы? тактика болып табылады. «Такт» латынша «тастуб» - «жанасу», «т?йсіну» деген ма?ына, ал «тактика» грекше «т?ртіпке келтіру» деген с?зден шы???ан.

Т?рбие – педагогикалы? процесті? е? ма?ызды, ?зіндік бет-ба?дары бар, ?з мазм?ны, принциптері, ?зіне т?н формалары, ?дістері, т?сілдері бар. Сонды?тан, педагогикалы? ?ылымны? дамуына байланысты, т?рбие ж?мысыны? методикасы  да ?зіндік беті бар ?ылыми п?н ретінде ?алыптасып келеді.

Б?л п?нні? міндеті – т?рбие беру ж?мысын ?йымдастыруды? негізгі ба?ыттары мен принциптерін формалары мен ?дістерін ашып к?рсету, педагогтар?а т?рбие беру ?нерін ме?геруге к?мектесу.

Сонымен, т?рбие ж?мысыны? методикасы дегеніміз – белгілі ма?сат?а жетуді? амал-т?сілдік ??ралдар жиынты?ы.

Б?л ?те к?рделі ?нер. Ол ?зінен ?зі келе ?оймайды. Б?л ж?нінде К.Д.Ушинский «Педагогиканы? пайдасы туралы» ма?аласында теориясыз педагогикалы? практика медицинада?ы т?уіпшілікпен бара-бар деп жазды. Сондай-а? ?зіні? «Адам?а т?рбие беру ?дістері» атты е?бегіні? ал?ы с?зінде  « ... т?рбие беру ?неріні? ж?ртты? б?ріне дерлік таныс ж?не т?сінікті іс, ал кейбіреулерге  тіпті о?ай іс болып к?рінетін ерекшелігі бар, б?л адамны? онымен теориялы? немесе практикалы? танысты?ы не??рлым азыра? бол?ан сайын со??рлым т?сініктірек ж?не о?айрыра? болып к?рінеді. Ж?ртты? барлы?ы дерлік т?рбие беру т?зімділікті талап ететінін мойындайды, кейбіреулер б?л ?шін туа біткен ?абілеттілік ж?не іскерлік, я?ни да?ды керек деп ойлайды, біра? т?зімділік туа біткен ?абілеттілік пен да?дыдан бас?а, арнаулы білім деп ?ажет екеніне, бізді? к?птеген педагогикалы? шалыс ?адамдарымыз барлы?ыны? да к?зін осы?ан жеткізе аларлы?тай бол?анымен, білуде біреулер ?ана к?з жеткізеді.»

А.С.Макаренко да педагогтік шеберлікті, т?рбие беру ?нерін ме?геруге ?лкен м?н береді: «Мені? педагогикалы? т?жірибем туралы» баяндамасында ол: «... педагогтік шеберлік – тіптен бос іс емес... т?рбиеші шеберлігі ... д?рігерді? ?з шеберлігіне ?йрету ?андай керек болса, т?рбиеші шеберлігіне де сондай-а?, музыкантты ?йрету ?андай ?ажет болса, т?рбиеші шеберлігіне де сондай ?йретілуі тиіс», - дейді. Ол «т?рбие бере білу - ?нер» деген д?рыс т?йін жасады.

Біз жо?арыда т?рбие ж?мысыны? методикасы дегеніміз – белгілі ма?сат?а жетуді? амал, т?сілді?, ??ралды? жиынты?ы деген едік. Ал методиканы? екі т?рі бар:

1. О?ыту методикасы (?р п?нні?)
2. Т?рбие методикасы – б?л педагогикада о?ыл?ан кейбір та?ырыптарды?

?атысы бар. Мысалы, т?рбие теориясы, т?рбиені? жалпы ?дісі, сынып жетекшісі, азаматты? т?рбиені? салалары. ?рине, біз осы та?ырыптар?а с?йенеміз. Біра?, онда біз теориясын айтса?, енді т?рбиені? сан алуан практикасы туралы ж?мыстарды? т?рлерін айтамыз.

Ал, методика?а не жатады?

1. Педагогтік, к?сіптік да?дылар – на?ты айт?анда, т?рбие ж?мысын ?йымдастыруды? да?дылары.
2.  Балалармен ?те тиімді, ?серлі коммуникативтік да?дылар. (да?ды- ?асиеттер, бас?аша айт?анда, педагогикалы? ?арым-?атынас деген с?з) ?стазды? балаларды? ж?регіне жол таба алуы.
3. Педагогикалы? техника – м?ны А.С.Макаренко педагогикалы? ?нер дейді. К.Д.Ушинский айтуы бойынша да «Т?рбиелеу ісі - ?нер» дейді (Воспитание – это искусство)

А.С.Макаренко «т?рбие - ?нер, о?ан арнайы ?йрету керек»,- дейді. Педагогикалы? ?нерге не жатады?

1. ?стазды? с?йлеу ?нері
2. ??гімелесе білу ?нері
3. Бетпе-бет ?сер ету ?нері
4. ?стазды? ?зін-?зі т?рбиелеуді ме?гере білу ?нері
5. ?уана, ренжи білу ?нерін ме?гере білу

Осыны? б?рі педагогикалы? техника?а жатады.

1. М??алім т?рлі функция ат?арады:
   1. О?ушы
   2. Т?рбиеші

Ал т?рбиешіні? е? негізгі ?асиеттері неде? Ол коллективті ?йымдастыру, топтастыру. Егер осы ?асиеттері болмаса, онда оны т?рбиеші деуге болмайды.

Т?рбие методикасыны? ма?ызы – болаша? педагогтар?а т?рбие ж?мысыны? моделін т?сіндіру.

Т?рбие ж?мысыны? моделі – о?ыту процесі сия?ты т?рбие де екі на?ты процесс:

1. Т?рбиеші
2. О?ушылар

Бізді? ?азіргі т?рбие ж?мысында бір жа?ы басым. Мысалы, т?рбие

жоспарын сынып жетекшісі о?ушыларсыз ?зі жасайды. Сондай-а? сынып са?атын ?зі дайындауы керек. Ал шынды?ында б??ан о?ушылар да ?атысуы керек. ?азіргі жариялы?, б?кпесіз к?пті? к?мегімен, пікірімен санасу деп отыр?ан жо? па.

Т?рбие ж?мысыны? моделі

Т?рбиеші                                                                              О?ушы

Іс-?рекет

Коллективті ?рекет                                     Жеке басты? дамуы

Т?рбиеші о?ушы?а, о?ушы т?рбиешіге ?сер ету бол?ан жа?дайда екі жа?ты процесс іске асады. Орта? ?рекет болуы керек. М??алім – о?ушы; о?ушы – м??алім орнына т?ра білуі керек. Т?рбие іс-?рекет бол?анды?тан о?ушы мен о?ытушы орта істі шеше білу керек. С?йтіп, н?тижеде б?кіл о?ушылар ?йымы, ата-аналар тобы коллектив болып шеше алмаса, оларды? ж?мысын ноль деуге болады. Ал коллектив сыныпта ?алыптасып жетекшісі жо? болса да ?здері ат?ара береді. М?ндай жа?дайда жеке басты? жан-жа?ты дамуына ы?пал етеді. Егер осы д?режеге жетсек т?рбие ж?мысыны? ма?сатына жеткеніміз.

?діс дегеніміз – ал?а ?ойыл?ан ма?сат?а жетуді? жолы. Т?рбиелеу ?дістері – т?рбиелік міндеттерге ?ол жету ?шін т?рбиешілер мен т?рбиеленушілер коллективтеріні? бірлескен ?зара байланысты ?ызмет ету жолдары мен т?сілдері.

С?йтіп, т?рбие ?дісі – м??алімдер мен о?ушыларды? ?йымдас?ан т?рбие процесінде жеке баланы? ма?сатты ба?ытта ?алыптасуын ?амтамасыз ететін к?рделі комплекс дейміз.

Т?рбие ?дісіні? негізгі т?рлері:

1. Сендіру ?дісі – с?зге негізделген баяндама, ??гіме, диспут, лекция; б?л е? жетекші ?діс.
2. Практикалы? ?діс – жа?ымды мінез-??лы??а жаты?тыру – о?ан т?рлі тапсырмалар беру. ?о?амды?-азаматты?, пионерлік тапсырмалар беру. Спорт?а, т?рлі ?йірмелерге, экскурсиялар?а ?атыстыру?а тапсырмалар беру.
3. Ынталандыру ?дісі – м?ны Бабанский стимуляция жасау деп атайды, к?термелеу ж?не жазалау б?л педагогикада к?мекші ?осымша ?дістер ретінде ?арастырылады.
4. ?зін-?зі т?рбиелеу ?дісі – Сухомлинский: «Бала ?зін-?зі жетілдіруге икемделмесе оны ж?з м??алім де т?рбиелей алмайды»,- дейді. «Мені? атым – ?ожа» балалар киносында ?ожаны? айна алдына отырып, ?зіне-?зі б?йры? беруі.                                                                                                                                                                                                        

Енді с?з т?рбие ж?мысыны? моделін жасау керек. Алдымен т?рбие ж?мысыны? моделі деген не, соны ?арастырайы?.

Модель деген ?ылыми термин, барлы? ?ылымда ?олданады. Модель алда т?р?ан ж?мысты? ой ж?зіндегі к?рінісі, бейнесі деуге болады. ?сіресе математикада к?п ?олданылады, математиктер математикасыны? мазм?нын жина?ты схема формасында берді. Олай болса, т?рбие ж?мысында да схема ар?ылы беруге болады. ?азіргі кезде «Атамекен», «К?усар б?ла?» т.б. ба?дарламалар бар. Міне, осы ба?дарламалар?а ?арап ?рбір сынып?а жылды?, то?санды? немесе жалпы мектепті? жопарын жасау ол да модель болып табылады. Б?л модельді? мазм?ны ?азіргі ?лтты? т?лім-т?рбиеге, салт-д?ст?рлерге орай ?лтты? ?асиеттер ?алыптастыру. Т?рбие ж?мысыны? моделіне кіретін б?ліктер мыналар:

Диагностикалы? ж?мыстар – б?л термин медицинада ?олданылады. Ал сынып жетекшісі ?шін алдын-ала б?рын бол?ан н?рсемен, б?гінгі к?нгі жа?дайы жоспарлау ?шін, сыныпты? ?азіргі де?гейін салыстыра отырып озат м??алімдерді? іс-т?жірибелеріне ар?а с?йеу.

Жоспарлау – м?нда дайын д?ниені к?шірмей, балаларды ?атыстыра отырып, ?ызы?тыратын сыныптан тыс ж?мыс т?рін ойлану, балаларды? талап тілегін ескеру.

?йымдастыру ж?мыстары – бір ?ана сынып жетекшісі емес, т?рбие ж?мысында да ата-аналарды? да к?мегі керек. ?йткені ?азіргі ата-баба салтын, д?ст?рін пайдалануда ?зіміз білмегенде с?рау, к?мегін алу.

?орытынды, талдау – жетістіктер мен кемшіліктерді айту. Міне  б?лар модельге кіретін ??рамды б?ліктер.

№2 Педагогикалы? ?ызмет ретінде т?рбиені? жалпы за?дылы?тары.

Т?рбие жеке т?л?аны? санасына, мінез-??л?ыны? д?рыс ?алыптасуына ?сер ететін ??рал. Т?рбие процесінде жеке т?л?аны? сана-сезімі мен а?ыл-ойына ж?йелі т?рде ?сер етіп, оны? д?ние танымын ?алыптастырады, ерік-жігері мен моральды? бейнесіні? ?алыптасуына ы?пал етеді. Сонды?тан, т?рбиені? м?ні, біріншіден, ?о?ам ?шін саналы, белсенді азаматты ?алыптастыру болса, екіншіден, жеке адам ?шін оны ?мір с?ре білуге, ?зін ?орша?ан ортамен ?арым-?атынас жасай білуге ?йрету.

Т?рбиені? ?о?амда?ы ат?аратын ?ызметіне орай ?зіндік ерекшеліктері бар.

Т?рбие ?о?амды? ??былыс. ?йткені, ?о?амны? материалды? жа?дайыны? ?суі, идеалогиясыны? ?згеруімен байланысты т?рбиені? ма?сат міндеттері, мазм?ны мен оны ?йымдастыру т?сілдері толы?ып, жа?а жа?дай?а с?йкес жа?сарып отырады.

Т?рбие ма?сатты процесс. Т?рбие ма?саты ай?ын ?рі на?ты ?мір жа?дайына сай белгіленсе ?ана ?з н?тижесін д?рыс береді.Т?рбие ма?саты ?о?амны?, мемлекетті? ?л-ау?аты ж?не оны? саясатымен ?р?ашанда ты?ыз байланысты болады.

Т?рбие – бірт?тас процесс, себебі адам жеке т?л?а ретінде т?рбиеленеді. ?йткені т?л?аны? ?алыптасып, дамуы т?тас процесс.

Т?рбие ?за? ?рі к?рделі процесс. Адам баласы ту?аннан бастап, есейіп ержеткеге дейін т?рбиені? ы?палында болса, кейінгі уа?ытта ол ?зін-?зі т?рбиелеу процесімен жал?асып отырады.

Т?рбие – к?пжа?ты процесс. Жас?спірімдері азамат етіп т?рбиелеу, ?о?амды? пайдалы е?бекке ?зірлеу процесі?о?амны? барлы? азаматтарыны? міндеті, жан?я, мектеп пен ж?ртшылы?пен бірлесіп ат?аратын орта? ма?саты.

Т?рбие процесін табысты, н?тижелі ?йымдастыру т?рбиешілерге, алдымен т?рбие за?дылы?тарын жете т?сінуді ?ажет етеді.

Т?рбие за?дылы?тарына:

• баланы? ?немі жетілуі, даму жа?дайында болуы, б?л – таби?и за?дылы?;
• баланы? ?зіні? т?рлі ?рекетінсіз ж?не оны? сырт?ы орта мен таби?и ?арым-?атынасынан тыс т?рбие болмайды;
• т?рбие мен дамуды? бірлігі ж?не ?зара байланыстылы?ы;
• т?рбие мен ?зін-?зі т?рбиелеуді? бірлігі ж?не ?зара байланыстылы?ы;
• т?рбиеде біры??ай дайын рецепті? болмауы ж?не оны ?олдану м?мкін еместігі;
• ?о?амны? ?немі ?ркендеп дамуы, онда ?мір с?ріп отыр?ан ?рбір жеке адамны? к?ш-?уатымен ?мірлік позициясына т?уелді екендігінде, сонды?танда т?л?а т?рбиесі , б?л за?ды ??былыс.

Т?рбие принциптері деп – т?рбие процесінде оны? мазм?нын, ?йымдастыру т?сілдері мен формаларн ж?зеге асыруда т?рбиешілерді? пайдаланатын басты т?рбие идеяларыны? жиынты?ы.