9-ынджы сыныф ичюн тешкерюв иши.

Айван базарында

Низам деде Эски-Юрткъа баргъанда, кунь къонмакъ узьре эди. Ямачларгъа кольгелер тюшкен, кунеш кок юзюни хафиф бир пенбеликлерле ялдызлагъан. Айван базарына кирди. Бир байтал ат сатыла эди. Арекетли, къуветли ат, амма къылыкъсыз дегиль. Башы кичкене, бели къыскъа, савры пек юксек дегиль. Энишли-ёкъушлы ерлерден яхшы кече билир. Айваннынъ ялынлары йипек киби, эм де сагъ янына бурулып тура. Кевдеси дюльбер эди. Атнынъ янына барып, бойнуны, сыртыны охшады. Атнынъ саиби: «Сыкълетте къалгъаным ичюн сатам, бабай, ёкъса сатыладжакъ айван дегиль бу», — деди. Буларны сёйлеген сонъ, байталнынъ агъзыны ачып, тишлерини косьтерди. «Там дёрт яшында. Бир сакъатлыгъы ёкъ. Бойлесини тапамазсынъыз».

Низам деде айваннынъ дегерини чокътан анълагъан эди. «Аттан анълайым, бизим де ишимиз айванасравджылыкъ. Малнынъ дегерини инкяр этмем. Къана, юрьсетчи, юрюшини де бакъайыкъ», — деди Низам деде.

Сатыджы байталны югенинден тутып, адамлар арасындан кечиререк, буюк чинар агъачынынъ янына алып кельди. Адымлары пек кениш дегиль эди. Къуйругъыны юксек тута, арада-бир савурып, пускуль-пускуль эндире. Бу атны алмалы эди. (152 с.)

9-___ сынЫФ ТАЛЕБЕСИ _______________________________________ «____»_______2019 С.

Токътав ишаретлерини ве арифлерни къоюнъыз.

Айван базарында

Низам деде Эски(Юрткъа) баргъанда кунь къонмакъ узьре эди. Ямачларгъа кольгелер т…шкен кунеш кок юзюни хафиф бир пенбеликлерле ялдызлагъан. Айван базарына кирд.... Бир байтал ат сатыла эди. Арекетли, къуветли ат амма къылыкъсыз дегиль. Башы кичкене бели къыскъа савры пек юксек дегиль. Энишли (ёкъушлы) ерлерден яхш… кече билир. Айваннынъ ялынлары йипек киби эм де сагъ янына бурулып тура. Кевдеси дюльбер эди. Атнынъ янына барып бойнуны сыртыны охшады. Атнынъ саиби_______Сыкълетте къалгъаным ичюн сатам бабай ёкъса сатыладжакъ айван дегиль бу___, — деди. Буларны с…йлеген сонъ байталнынъ агъ…зыны ачып тишлерини косьтерди. «Там дёрт яшында. Бир сакъатлыгъы ёкъ. Бойлесини тапамазсынъыз».

Низам деде айваннынъ дегерини чокътан ан…лагъан эди. ___Аттан анълайым бизим де ишимиз айванасравджылыкъ. Малнынъ дегерини инкяр этмем. Къана, юрьсетчи юрюшини де бакъайыкъ___, — деди Низам деде.

Сатыджы байталны югенинден тутып адамлар арасындан кечиререк буюк чинар агъачынын… янына алып кельди. Адымлары пек кениш дегиль эди. Къуйругъыны юксек тута арада-бир савурып пускуль(пускуль) эндире. Бу атны алмалы эди. (152 с.)

1. Сёзнинъ фонетик талилини беджеринъиз.

Дюльбер –

1. Джумленинъ синтактик талилини беджеринъиз

Къуйругъыны юксек тута, арада-бир савурып, пускуль(пускуль) эндире.

1. Джумленинъ эр бир сёзнинъ тамыр-ялгъаманы къайд этинъиз.

Сатыджы байталны югенинден тутып адамлар арасындан кечиререк буюк чинар агъачынын… янына алып кельди.