Ақпараттық РНҚ ның түзілуі

Сабақ: Ақпараттық РНҚ ның түзілуі

Мектеп: Ж.Егінбаев атындағы интернаты бар орта мектеп

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Уәлиев Ұлан Бақыткелдіұлы

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың  мақсаты

ақпараттық  РНҚ   туралы түсінік беру.

Тілдік мақсаттар

Терминдерді айта отырып маңызын ұғыну

Алдыңғы білім

Генетикалық ақпараты біледі

Күтілетін нәтиже

РНҚ – ның атқаратын қызметін  түсінеді;

РНҚ – ның, нуклеотидтердің   биологиялық маңызын түсінеді

Құндылықтарды дарыту

Құрмет

Негізгі ұғымдарды талдау кезінде оқушылардың бірі-бірінің пікірімен санасып құрмет көрсетуі.

Ынтымақтастық

берілген тапсырманы орындауда бірлесіп жоспарлау оқушыларда ынтымақтастық пен шыдамдылықты қамтамасыз етеді.

Ашықтық

Оқушылар •   РНҚ-ның құрылымы мен қызметтерін біледі және талдайды,топқа берілген тапсырманы  бірге талдайды.

Еңбек және шығармашылық

Оқушылардың білімге қызығушылығы, өзін-өзі дамытуы.

Пәнаралық байланыстар

Химия

АКТ қолдану дағдылары

Қажетті қосымша ақпараттарды іздеп тауып ала білу дағдылары

Бастапқы білім

Бұл тақырып  8 оқыту жылдарында өткен материалдарды қайта зерделеуге арналған.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Сабаққезіндегі іс-әрекеттер

Ресурстар

І. Ұйымдастыру кезеңі

0-2 мин

Сәлемдесу.Оқушыларды топқа бөлу арқылы алдағы сабақтың не туралы болатынын пайымдату, назарларын жаңа сабаққа қарай бағыттау

ІІ. Ой шақыру

3-7 мин

 «Еркін сөйлеу» ойыны. (3 – 5 оқушыдан үйге берілген тапсырмаға шолу ретінде сабақ сұралады)

Органикалық заттардың тотығу есебінен жасушаның энергиямен қамтамасыз етілуі.Биологиялық тотығу және жану.Анаэробтық және аэробтық гликолиз.

Митохондриялар – жасушаныі энергиялық стансасы. ДНҚ матрицасына сәйкес ақпараттың РНҚ – ның  түзілуі. 

Дәптермен жұмыс

ІІІ. Мағынаны тану

8- 15 мин

16- 30 мин

30 -35 мин

 1.Жеке жұмыс.  оқушылар осы тақырып туралы не білетіндіктерін айтады.

2.Топтық жұмыс. «Бірін – бірі оқыту» ойыны.Мәтінді оқып талдау жасайды.Топ 5ке бөлінеді.10 минут уақыт ішінде бір – біріне түсіндіріп бағалайды.

Ақпараттық РНҚ (аРНҚ) — нәруыздардың синтезделуі үшін ДНҚ-дағы генетикалық ақпаратты рибосомаға тасымалдайтын рибонуклеин қышқылы

Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) — жоғары молекулалық байланыс; нуклеин қышқылдарының типі. Табиғатта кеңінен таралған. РНҚ-ның көмірсу бөлігінде рибоза қанты, ал азотты негіздері ретінде аденин, гуанин, цитозин және урацил болады.

Рибонуклеин қышқылдары рибосомалық (рРНҚ), ақпараттық (аРНҚ) және тасымалдаушы (тРНҚ) болып бөлінеді. Рибонуклеин қышқылы тізбегі бірнеше ондаған нуклеотидтерден бірнеше мыңдаған нуклеотидтерге дейін созылатын біржіпшелі полинуклеотидтерден тұрады. Организмде РНҚ белоктармен кешенді байланысқан рибонуклеотидтер түрінде болады. РНҚ генетикалық ақпараттың жүзеге асуы мен белок синтезіне қатысып, барлық тірі организмдерде аса маңызды биологиялық рөл атқарады. Көптеген вирустарда РНҚ-н жалғыз нуклеинді компонент (құраушы) құрайды. Осындай РНҚ вирустарда РНҚ биосинтезімен қатар ДНҚ биосинтезінде де матрица рөлін атқара алады (кері транскриптаза). Бактериялар, өсімдіктер және жануарлар клеткаларында құрылымы, метаболизмі және биол. қызметтері әр түрлі РНҚ типтері кездеседі. Мысалы, рРНҚ рибосоманың құрамына еніп, клеткадағы РНҚ-ның негізгі массасын құрайды және көлемі, құрылымы түрлі организмдерде әр түрлі болады. Клеткада негізінен рРНҚ-да белоктың биосинтезі жүреді; тРНҚ клеткада амин қышқылдары қалдықтарын жалғастырып алып, оны белок синтезі өтіп жатқан жерге тасымалдайды.

3.Жеке жұмыс. «Кім жылдам »ойыны.

Сабақты қорытындылау мақсатында сұрақтар беріледі.

1.Ген деген не? Ген қайда орналасқан?

2.Тұқым қуалау ақпараты деген не? Ол қайда орналасқан?

3.Ақпараттық РНҚ – ның құрылысы мен қызметі қандай?

4.Транскрипция деген не?

- қосымша ресурс көздерімен жұмыс;

- талдау;

- Оқушылар ұғымдарды қалыптастырады және дәптермен жұмыс жүргізеді;

 Үлестірме қағазымен жазбаша жұмыс

IV.Рефлексия

35-45 мин

Рефлексивті бейне

• Бүгін не білдім..
• Қызықты болды..
• Қиын болды..
• Мен тапсырманы орындадым..
• Енді мен жасай аламын..
• Өмірде қолдануға үйретті..
• Енді менің жасағым келеді..

Қосымша ақпарат

Дифференциация – сіз қосымша қолдау көрсетуді қалай жоспарлап отырсыз? Анағұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырма беруді жоспарлайсыз?

Бағалау  - сіз оқушылар білімін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Пәнаралық байланыстар Денсаулық сақтау және қауіпсіздік қағидаларын орындау

Байланыс АКТ

Мәндер байланысы

.

Жеке және топтық жұмысты бағалау

Үй тапсырмасы

Ақпараттық рнқ ның түзілуі

Рефлексия

Сабақтың мақсаттары/Оқу мақсаттары шынайы ма? Сіз бүгін не оқып білдіңіз? оқу атмосферасы қандай болды? Мен дайындаған оқу дифференциациясы табысты ма? Мен уақытты сақтадым ба? Мен жоспарға қандай өзгеріс енгіздім және неге?

Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол жақта келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы бағалау

Сабақтың қандай екі аспектісіеңтабысты (сабақ берумен оқытуды қарастырыңыз)?

1:

2:

Қандай екі мезет сабақты жақсарта алар еді (сабақ берумен оқытуды қарастырыңыз)?

1:

2:

Мен сабақтан топпен жекелеген адамдар туралы маған келесі сабаққа дайындалуға көмек беретіндей не білдім?