Ата-аналарға арналған психологиялық кеңестер

Советы педагога-психолога для родителей

В период юношества обычно родители впадают в две кардинально противоположные крайности. Либо продолжают чрезмерно опекать, не давая молодому человеку или девушке расправить свои крылья, либо жёстко отделяют их – ты взрослый, выживай сам, как сможешь. Ни тот, ни другой сценарий не имеет благоприятной перспективы для вашего ребёнка.

Если вы посмотрите, что происходит в этот период с человеком, то поймёте, какую колоссальную нагрузку он испытывает в этом возрасте. Тут и интенсивная учёба, и профессиональное становление, и выстраивание взаимоотношений с противоположным полом, и создание семьи, и активная социализация, и постижение своего внутреннего «Я».

А в этот момент многие родители расслабляются и считают, что дальше он уже сам пойдёт по жизни. С одной стороны, это правильно – надо дать свободу, самостоятельность, позволить принимать собственные решения.

Но не забывайте, что ближе и роднее вас у ребёнка никого нет на данном этапе. И ваш совет, ваша моральная поддержка, понимание, одобрение, безусловная любовь ему сейчас, может быть, даже нужнее, чем в 5-ти летнем возрасте.

• Если вас просят, вы можете дать совет. Но не ждите, что этому совету ваш ребёнок будет неукоснительно следовать. И если потом что-то пойдёт не так, не надо говорить – я же тебя предупреждал.

• Очень важно на данном этапе максимальное принятие и одобрение. Даже если с вашей точки зрения, сын или дочь делают всё неправильно. Ведь сейчас главное, чтобы они почувствовали свои силы, пощупали хотя бы свои возможности, увидели свой потенциал.

• Очень тщательно следите за всем, что вы говорите. Одно ваше неосторожное слово может надолго лишить вашего взрослого ребёнка желания что-либо делать, вообще, просто обрежет ему крылья. И каждое своё действие мы, так или иначе, сопоставляем с их мнением.

• В юношеском периоде человек очень раним, очень восприимчив. И то, что вам кажется весьма незначительным, может вогнать его в настоящую депрессию.

• Никогда не относитесь пренебрежительно к его переживаниям, проблемам, «заморочкам» (как нам кажется). Ведь то, что вы считаете обычным и повседневным, для него может быть абсолютно новым и незнакомым жизненным опытом, с которым он сталкивается впервые и только учится реагировать в предлагаемых обстоятельствах.

• Как бы вы ни были заняты, всегда найдите возможность пообщаться с вашими взрослыми детьми. Но только не в форме допроса с пристрастием, а душевно, доверительно, без назиданий и критики.

• А вот чрезмерной опеки не надо. Этим вы не поможете, а только навредите. Тогда ваш ребёнок никогда не станет взрослым, который рассчитывает на свои силы, умеет решать жизненные задачи и является гармоничной личностью.

В общем, принцип достаточно простой – как у врачей – не навреди, но и не забудь оказать помощь и поддержку. Конечно, соблюсти эту золотую середину бывает очень непросто. Но если вы желаете вашим детям счастливой и полноценной жизни, то, будьте добры, потрудитесь ещё немного и не оставляйте ваших повзрослевших чад без вашего участия и ответственной родительской любви.

Ата-аналарға арналған педагог-психолог кеңесі

Жастық шақ кезеңінде ата-аналар екі жақты ұстанымға көшеді, біреулері баласын шектен тыс қамқорына алып жүрсе, енді біреулері сен ересек адамсың, өзіңді-өзің асырай аласың деп қатаң түрде бөлектейді. Екі жағдайда да Сіздің балаңыз үшін жағымды нәтижеге әкелмейді.

Егер Сіз осы кезеңдегі адамның өмірі қалай болатынын көрсеңіз, осы жас кезеңдерінде бала қаншама қиындықты сезінетінін түсінер едіңіз. Мұнда қарқынды оқу процесі, маман болып қалыптасу, қарама-қарсы жыныс өкілімен өзара қарым-қатынас орнату және отбасын құру, белсенді түрде әлеуметтену, өзінің ішкі «Менін» меңгеру жүріп жатады.

Осы шақта көптеген ата-аналар баласының әрі қарай өзі жетіледі деген оймен өздерін босаңсытады. Бір жағынан бұл дұрыс – балаға еркіндік беру, бұл оның бойында өзбеттілік, өзі шешім қабылдай алуға үйретеді. Бірақ мынаны ұмытпағанымыз жөн, осы кезеңде бала үшін ата-анадан жақынырақ адам жоқ. Бала үшін 5-жасындағы шағына қарағанда дәл қазіргі уақыттағы Сіздің кеңесіңіз, моральдық тұрғыда қолдауыңыз, түсіністік танытқаныңыз, мақұлдағаныңыз, шексіз махаббатыңыз ӨТЕ ҚАЖЕТ.

• Егер балаңыз сізден кеңес сұраса, беруіңізге болады, бірақ балаңыз тап сол кеңеспен жүреді деген ойдан аулақ болыңыз және басқаша болатын болса, «мен саған солай боларын айтқанмын» деп айтпай-ақ қойыңыз.

• Сіздің пікіріңізше балаңыз немесе қызыңыз дұрыс жасаймай жатса да, осы кезеңде баланы толықтай қабылдап және мақұлдағаныңыз өте маңызды. Себебі олардың дәл қазір өздерінің күш-қуатын сезініп, мүмкіндіктерін пайдаланып, өздерінің потенциалын көре білуі маңызды.

• Өзіңіздің айтқан сөздеріңізге өте сақ болыңыз. Сіздің бір байқамай айтып қалған сөзіңіз ересек балаңыздың бір нәрсені жасауға деген ұмтылысын тоқтатады. Яғни олардың пікірімен санасып отыруымыз керек.

• Жастық шақ кезеңінде адам әсершіл, тез қабылдағыш келеді. Сіз үшін аса мәні жоқ болып көрінген нәрсе балаңызды депрессияға ұрындыруы мүмкін.

• Балаңыздың мәселелеріне, уайымдарына мән бермей өтпеңіз. Сізге күнделікті әрі қарапайым болып көрінген жағдай, балаңыз үшін бірінші рет кездесіп тұрған жаңа әрі бейтаныс өмірлік тәжірибе болуы ықтимал.

• Қаншалықты уақытыңыз болмай жатырса да ересек балаңызбен сөйлесетін уақыт табыңыз. Тек сұрақ астына алып сөйлесу, сынау формасында емес, керісінше рухани, сенімді әңгіме ретінде болсын.

• Баланы шектен тыс қамқорлыққа алу, өбектеу қажет емес, мұндай әрекетпен сіз тек зиян тигізетініңіз анық. Онда сіздің балаңыз ешқашан есеймейді, өз алдына шешім қабылдай алмайды, өз күшіне сене алмайды.

Жалпы алғанда дәрігерлер айтпақшы, «Зиян келтірме, бірақ көмек пен қолдау көрсетуді ұмытпа» деген қарапайым қағиданы ұстануға шақырамын. Әрине бұл ережелерді ұстану оңай емес, дегенмен де егер сіз балаңызға бақытты, толыққанды өмір сүруді тілейтін болсаңыз, онда ересек балаңыздың өміріндегі ата-ана ретіндегі орныңыз бен ата-аналық махаббатыңыздан айырмаңыз.

Педагог-психолог: Талпакова Санагуль Аскаровна