Балдар адабияты жана коркм корком окуунун негиздери БК-17-1-3-7-тайпалары үчүн

Балдар адабияты жана көркөм окуунун негиздери боюнча тест.

Мектепке чейинки билим берүү адистиги.

I вариант

1. Фольклордук чыгармалар деген эмне?

а) ыр түрүндөгү чыгармалар

б) романдар

в) элдик оозеки чыгармалар

г) аңгемелер

2) Эмгек ырлары кайсылар?

а) “Алдей” , “ Селкинчек”

б) “Акыйнек айтышуу”

в) “ Оп майда” “ Шырылдаң”

г) “ Тон чык” “ Сал билек”

3) Дидактикалык чыгармалар кайсылар?

а) макал – лакаптар, табышмактар, жаңылмачтар

б) эпостор. дастандар

в сүйүү ырлары

г) мифтер, жаңылмачтар

4) Сөздүү так айттууга үйрөтүүчү. эске сактоонун калыптанышындагы ролу чоң дидактикалык чыгарма

а) макал

б) лакап

в) бат айтма

г) табышмак

5) Эпикалык чыгармаларга кайсылар кирет?

а) макал, табышмак

б) эмгек ырлары, эм – дом ырлары

в) дастандар, сүйүү ырлары

г) Жомоктор, жөө жомоктор,уламыштар.

6) Көркөмдүгү, элестүүлүгү менен айырмаланган кара сөз түрүндөгү көлөмү чакан эпикалык чыгарма

а) сүйүү ыры

б) жөө жомок

в) Бешик ыры.

г) макал

7) Болгон окуя же чыныгы жашап өткөн адамдар жөнүндө баяндалып, бирок окуянын чын экени такталбаган эпикалык түр

а) анекдот

б) уламыш

в) тамсил

г) бат айтма

8) Балдар ырларын белгиле

а) “ Саринжи – Бөкөй”

б) “Жети каракчы”

в) терме ырлары

г) “Улагым” , “ Турумтай”

9) Дидактикалык чыгарма деп кандай чыгарманы айтабыз?

а) Көлөму чакан, тарбиялык маанидеги

б) кара сөз түрүндөгү чыгарма

в)оюн ырлары

г) эмгек ырлары

10) Сүйүү ырлары кайсы?

а) “ Селкинчек” , “Акыйнек”

б) “Секетбай” , “ Өзгөчөм”

в) “ Кыздын арманы” , “ Дилбарым”

г) “ Торпогум” , “ Алдей ыры”

11) Баатырдык эпосторду белгиле

а) “ Манас” , “Курманбек” в) “Кедейкан” , “Эр Эшим”

б) “ Кожожаш” , “Эр Табылды” г) “Ак Мөөр” , “Эр Төштүк”

12) “ Көзү көлдүн быткылдай, көрүнгөндү жуткудай” - деген саптар кайсы баатырга таандык

а) Курманбекке

б) Жаңылга

в) Манаска

г) Семетейге

13) Дүйнөлүк адабиятта “ Океан” деп аталган кайсы чыгарма?

а) “Манас”

б) “Алпамыш”

в) “Илиада”

г) “ Жаңыл Мырза”

14) “Манас” эпосунда элдик акылмандуулуктун символу кайсы каарман?

а) Жакып

б) Акбалта

в) Бакай

г) Кошой

15) “Манас” эпосун изилдөөчү Аңглиялык окмуштуну белгиле

а) А.Т. Хатто

б) Г.Имрат

в) М.Өмүрбай

г) И.Молдобаев

16) Жомок деп кандай чыгармаларды айтабыз?

а) Окуяларга бай, апыртмалуу чыгарма.

б) Сюжети татаал чыгарма

в) Каармандын ички сезимин билдирет

г) Адамга акыл үйрөтөт

17) Көркөм окуу искусствосунун негизги каражаттары

а) үн,дем алуу,дикция

б) тыныш белгилери

в) басым,мимика

г) тыным, ылдамдык, ыргак

18) Көркөм окуу искусствосунун тарыхы качан башталган?

а) 1843 – ж

б) 1945 – ж

в) 1906 – ж

г) 1864 – ж

19) Көркөм окуунун адабият сабагындагы ордун белгилөө кимге таандык?

а) М.А.Рыбникова

б) В.В.Голубков

в) И. Абакуллов

г) Л.С.Троицкий

20) Макал – лакаптардын айтылыш өзгөчөлүгү

а) баланын көңүлүн буруу

б) тарбиялык маанисинин так чагылдырылышы

в) баланын ойлоосун өстүрүү

г) жаттап айтуу

II вариант

1. Оюн ырлары кайсылар?

а) “Салбилек” , “Алдей”

б) “Селкинчек”, “Бизден сизге ким керек”

в) “Шырылдаң”, “Тон чык”

г) “Оп майда”, “Бекбекей”

2) Лирикалык чыгармаларды белгиле

а) калптар, Терме ырлар

б) эпостор, тамсилдер

в) макалдар , легендалар

г) эмгек ырлары, сүйүү, бешик, оюн ырлары

3) Эпостор,уламыштар адабий түрдүн кайсы түрүнө кирет?

а) лирикалык

б) эпикалык

в) дидактикалык

г) турмуштук

4) Баланы тапкычтыкка, акылдуулукка, байкагычтыкка тарбиялай турган көркөм сөз өнөрү

а) табышмак

б) жаңылмач

в) калптар

г) терме ырлар

5) Тамсилдеги окуялар кимдердин турмушунан алынат

а) адамдардын

б) малдардын

в) канаттуулардын

г) тоолордун

6) Элдин эң баалуу таалим тарбия мектеби кайсы чыгармада?

а) уламыш в) макал

б) жомок г) оюн ырлары

7) Турмуштук жомоктор кайсылар?

а) Сыйкырдуу таяк”,”Айдагы кыз”

б) “Жети баатыр”,”Эшек жолборс”

в) “Ырыс алды-Ынтымак,” “Акылдуу дыйкан”

г) “Жети таз менен жеке таз”,

8) “Кыз узатуу”, “ Токмок салды”, “Жарамазан” ырлары лирикалык чыгармалардын кайсы түрүнө кирет?

а) турмуш ырлары

б) салттык ырлар

в) эмгек ырлар

г) оюн ырлар

9) “Куштар кетти,”Тору тай”,”Чабалекей”чыгармалары кайсы акындын калемине таандык?

а) Ж. Бөкөмбаевге

б) К.Маликовго

в)А.Осмоновго

г)К.Баялиновго

10) Кошок , арман ырлары жанрлардын кайсы түрүно кирет?

а) дидактикалык

б) эпикалык

в) лирикалык

г) уламыш

11) Көлөмдүү, окуяга бай чыгармалар кайсы жанрга кирет?

а) Эпикалык

б) лирикалык

в) дидактикалык

г) жок

12) “Сыйкырдуу сака” жомогу маанисине карай кандай жомок?

а) кереметтүү в) адабий

б) Турмуштук г) элдик

13) “Манас” эпосунан үзүндуну кагаз бетине 1856 – жылы түшүргөн окмуштууну белгиле

а) К.Рахматулин

б) Ч.Валиханов

в) В.Радлов

г) М.Ауезов

14) Көркөм окуу, оюн ачык билдирүү, түшүнүктүү сүйлөө кайсы сабактарда керек болот

а) адабият, алгебра

б) геометрия, физика

в) бардык сабактарда

г) кыргызтили, тарых

15) “Көркөм окуу – адабияты окутуунун башкы формасы” – деген ойду айткан профессор ким?

а) В.В.Голубков

б) Н.К.Крупская

в) А.Я.Закушняк

г) М.А.Рыбникова

16) Сакасына арманын айткан каарман

а) миң койлуу бала

б) кою жок бала

в) жүз койлуу бала

г) беш жүз кой кайтарган бала

17) Көркөм окуунун негизги мааниси, максаты.

а) кеп жана ойлоо уйротуу

б) чындыктын чагылышына көңүл буруу

в) сөз жана сөз айкаштарын болуп көрсөтүү

г) образдуу, көркөм,туура интонация менен окуу

18) Көркөм окуудагы фонологиялык же үн каражаты

а) туура айтуу в) үндүн ыргагы

б) интонация г) басым

19) Акылмандыкты, тапкычтыкты, көрөгөчтүктү даңазалаган жомокту белгиле

а) “Сыйкырдуу чака”

б) “Алтын куш”

в) “Ажыдаар аял”

г) “Акыл Карачач”

20) Акмакты издеткен хан кайсы жомокто берилген?

а) “Акылдуу дыйкан”

б) “ Жалкоо аял”

в) “Айлакер бала”

г) “Алтын уя”

III вариант

1) Эм– дом, ырым-жырым ырлары кайсы түргө кирет?

а) эпикалык в) лирикалык

б) дидактикалык г) мифтер

2) Санат,насыят, терме ырлары, табышмактар фольклордук чыгармалардын кайсы түрүнө кирет?

а) дидактикалык в) прозалык

б) лирикалык г)эпикалык

3)“ Айдаганы беш эчки ышкырыгы таш жарат” дидактикалык чыгарманын кайсы тʏрʏ?

а) макал в) табышмак

б) лакап г) санат ыры

4) Карышкыр оң каарман болгон кыргыз эл жомогу кайсы?

а) “Кʏйө турган таш” в) “Алтын кумура”

б) “Алтын куш” г) “Акыл Карачач”

5) Жер – суу, тоо – таш, айбандардын аталышында кандайдыр чындык негизи бар сыяктуу окуянын баяндалышын билдирген эпикалык чыгарма

а) легенда в) калптар

б) тамсил г) эми – дом ырлары

6) Жомоктук – фантастикалык сюжеттке ээ, табияттын жаныбарлар дʏйнөсʏнʏн сырын ачууга умтулуудан келип чыккан чакан ангеме тʏрʏндөгʏ көркөм чыгарма

а) табышмактар в) мифтер

б) санат ыры г) уламыш

7) Адамдардын кулк – мʏнөзʏндөгʏ он жана терс сапаттарды элестʏʏ курч сөздөр менен белгилʏʏ ыргакта, ирети менен саналып берилген чыгарма

а) терме ырлары

б) дастандар

в) сʏйʏʏ ырлары

г) санат насыят ырлары

8) Көлөмʏ чакан, аягы кʏлкʏлʏʏ бʏткөн фольклордук чыгарма

а) жомок

б) лакап

в) анекдот

г) эмгек ырлары

9) Дидактикалык чыгармалардын ичинен эн көлөмдʏʏсʏ

а) калптар

б) санат – насят ырлары

в) табышмактар

г) макалдар

10) Эсирген хан кайсы жомокто айтылат?

а) “Жалкоо”

б) “Жээренченин баласы”

в) “Акылдуу дыйкан”

г) “Жезкемпир”

11) Жакшыдан жаман туулабы? – деп табышмактатып сураган хан

а) Рашид хан

б) Жаныбек хан

в) Каныбек хан

г) Ашым хан

12) Көркөм окууда “ тон менен интонация көрктʏʏ окуунун ачкычы” – деп атаган окумуштууну атап көрсөт.

а) Станиславский

б) Е.В.Язовицкий

в) М.А.Рыбникова

г) С.Л.Выгодский

13) Чындыктын жалпыланган чагылышы катары кеп менен тыгыз байланыштагы каражат

а) сʏйлөө

б) көрктʏʏ окуу

в) ырдагы тон

г) ойлоо

14) ХХ кылымдын Гомери ким?

а) С. Орозбаков

б) Б. Сазанов

в) С. Каралаев

г) М.Багышов

15) Автору белгилʏʏ болгон жомоктун аталышы?

а) адабий жомок

б) сыйкырдуу жомок

в) кереметтүү жомок

г) оозеки жомок

16) Ынтымаксыз бир туугандар жөнʏндөгу айтылган жомок.

А) “Арман” в) ) “Ырыс алды – ынтымак ”

в) “Алкыш” г) “Карачач”

17) Ырды көрктʏʏ окуунун негизги каражаты.

а) поэтикалык тыным в) семантикалык тыным

б) пауза г) логикалык тыным

18) Организимде кислород азайганда дем алуу борборунун абалы кандай болот?

а) Борбордун иштөөсʏ жогорулайт

б) кескин төмөндөйт

в) орточо абалда болот

г) өзгөрбөйт

19) Т.Сатылгановго таандык чыгарма

а) “Турумтай менен торгой”

б) “ Эшек менен булбул”

в) “Жетим кыз”

г) “Аккан суу”

20) Бешик, оюн, сүйүү, арман ырлары кайсы кайсы адабий тʏргө кирет?

а) Лирикалык в) Дидактикалык

б) Эпикалык г) Бат айтма

IV вариант

1) «Турумтай менен торгой» тамсилиндеги ашкереленген жагдай

а) эмгекчидик в) жалкоолук

б) кенебестик г) ач коздук

2) Кыргыз адабиятында тамсил жанрын баштоочу ким?

а) Т.Молдо в) Калык Акыев

б) Токтогул Сатылганов г) Мукай Элебаев

3) Барпы Алыкуловдун балдарга арналган ырлары

а) “Аккан суу” в) “Мөлмөлум”,”Перизат”

б) “Гөзал кыз г) “жетим кыз”,”Ынтымак”

4) К.Тыныстановдун балдар учун жазылган жомоктору

а) «Алдар көсөө менен шайтан»,”Көмөч” в) « Ач карышкыр»

б) «Акылман казы»,”Акылсыз хан” г) « Үч ууру»,”Тулку менен суур”

5) “Күч бирдикте “ жомогун ким жазган ?

а) Т.Үмөталиев в) Элдик жомок

б) К.Баялинов г)Ж.Турусбеков

6) Акылдуулук менен жеңишке жеткен каарман кайсы тамсилде берилет.

а) “ Эшек менен булбул” в) “ Итканадагы карышкыр”

б) “ Бөдөнөнүн түлкүнү алдаганы” г) “ Бөрү менен түлкү”

7) Жеңесинен кордук көргөн кыз кайсы чыгармада

а) “ Ажар” в) “ Жетим кыз”

б) “ Карачач” г) “ Балалык”

8) “Жакшыдан жаман туулбайт” деген саптар кайсы жомокто айтылат:

а) “ Сыйкырдуу сака” в) “ Акылдуу дыйкан”

б) “ Жээренченин баласы” г) “ Алтын – куш ”

9) Барпынын чыгармаларынын тарбиялык мааниси?

а) адеп – ахлак, ынтымак в) ишенбөөчүлүк

б) көрөалбастык г) ичи тардык ач көздүк

10) Акыл насаат тууралуу айтылган чыгармалар.

а) жомоктор в) санат, термелер

б) тамсилдер г) табышмакар

11) “ Ач карышкыр” жомогунун автору ким?

а) Токтогул в) Т.Молдо

б) Калык г) Барпы

12) Адам акылынын артыкчылыгы кайсы чыгармада берилген?

а) “ Жолборс минген киши” в) “ Түлкү менен суур”

б) “ Эшек менен жолборс” г) “ Эшек менен булбул”

13) Жер бетиндеги жаратылышты баккан керемет?

а) Аба в) “Аккан суу”

б) От г) Табият

14) “ Ач карышкыр” жомогунун адам турмушуна байланыштуулугу.

а) ач көздүк, жемкорлук в) гумандуулук, биримдик

б) көрө албастык, ичитардык г) ынтымак болуу

15) Жеңижоктун чыгармаларындагы негизги идея

а) Философиялык в) ачкөздүк

б) гуманизм г) ынтымаксыздык

16) Шайтанды алдаган каарман ким кайсы чыгармада?

а) “ Эшек менен жолборс” Жолборс

б) “ Түлкү менен суур” Түлкү

в) “ Түлкү менен кене” Түлкү

г) “ Алдар көсөө менен шайтан” Алдар көсөө

17) Сөздөрду, муундарды, фразаларды, тыбыштарды айтуудагы тактык кайсы?

а) үн күчү в) дикция

б) дем алуу г) үндүн тембри

18) Сүйлөмдү толуктап анын бүткөндүгүн билдирген тынымдын аталышы.

а) логикалык тыным в) речтик тыным

б) психологиялык тыным г) тыным болбойт

19) Ал же бул өлчөмдөгү айтуунун бирдей ылдамдыкта айтылышы.

а) ыргак в) тыным

б) темп г) дем алуу

20) Үндүн ар кандай ыргакта бийиктеп же төмөндөшү кандай аталат?

а) речтин мелодикасы в) темп

б) үндүн күчү г) тембр

V вариант

1)“Алдар көсөө менен шайтан” чыгармасындагы жеңишке жеткен сапаттар.

а) акылмандык, амалкөйлүк в) алдамчылык, келесоолук

б) аңкоолук, тапкычтык г) айлакерлик, билбестик

2) “ Жетим менен сыйкырчы” жомогунда бала эмнеге ээ болду?

а) мектепке окууду в) сыйкырчыдан өнөр үйрөндү

б) өз алдынча билим алды г) өнөргө ээ болгон жок

3) Ак куржун толо кимдин ыры калды?

а) Жеңижоктон в) Барпыдан

б) Токтогулдан г) Калыктан

4) “ Ууруну каракчы тоноптур” – деген накыл кеп кайсы жомокко тиешелүү?

а) “ Түлкү менен суур” в) “Эшек менен жолборс ”

б) “ Жолборс минген киши” г) “Акылман казы”

5) Ачкөдүк менен адилеттүүлүктүн күрөшү кайсы чыгармада берилген?

а) “ Адыл мерген” в) “ Жетим кыз”

б) “ Көмөч” г) “ Чабалекей менен жылан”

6Жаныча жашоого, билимге үндөгөн чыгарманы атап көрсөт.

а) Ж. Турусбеков “Иниме кат”

б) Ж.Бөкөнбаев “ Жылан менен бака”

в) Т.Үмөталиев “ Күч бирдикте”

г) А.Токомбаев “ Жетим менен сыйкырчы”

7) “ Күч бирдикте” жомогундагы атанын ыкмасы

а) акылдуулук, көрөгөчтүккө үйрөтүү

б) Бир боо табылгы алып келүү

в) адепсиздик, бузукулукка тарбиялоо

г) Окууга жиберүү

8) “Энелик сезим” аңгемесинин автору ким?

а) Ж. Бөкөнбаев в) Т.Молдо

б) Т. Сатылганов г) Т.Сыдыкбеков

9) “ Иниме кат” чыгармасындагы көркөм бөтөнчөлүк.

а) мээримдүүлүк в) сабатсыздык

б) билимдүүлүк г) жалкоолук

10) “ Жылан менен бака” чыгармасындагы күрөштүн берилиши.

а) жакшылык, жамандык, ишенүүчүлүк

б) алдамчылык, калп айтуу

в) боорукердик, жардамдашуу

г) текебердик, жардам бербөө

11) “ Чептен эрдин күчү бек” жомогундагы идея.а)Күч менен басып алуу б)Чеп куруу в) патриоттуулук, мекенди сүйүү г) акылдуулук, айлакерлик

12 “ Акыл Карачач” жомогу кандай жомок?

а) турмуштук в) айбанаттар жөнүндө

б) кереметтүү г) баатырдык

13.”Манас” эпосун жыйноочулардын бири

а)Ч.Айтматов в) Родлов

б) Т.Касымбеков г) Т.Сыдыкбеков

14) Дидактикалык чыгармалар кайсылар ?

а) макал – лакап, табышмак, жаңылмач в) турмуш, сүйүү ырлары

б) эпостор, дастандар г) мифтер, легендалар

15) А.Осмоновдун балдарга арнаган чыгармаларын белгиле.

а) “Жеңишбек” в) “Бороондуу күнү”

б) “ Ата Журт” г) “ Китепти сүй”, “ Ким китептин душманы?”

16) Коёндун бөжөгүн баккан ит кайсы чыгармада?

а) “ Уюкка тийбе” в) “ Күч бирдикте”

б) “ Энелик сезим” г) “Чолпонбай”

17) Акындын ички сезимин билдирүүдө колдонулган тыным.

а) психологиялык тыным в) интанациялык тыным

б) логикалык тыным г) тыным болбойт

18) Бирдей темпте жана өлчөмдөгү үн кыймылынын так кайталанышы эмне деп аталат?

а) темп в) ритм

б) тембр г) дикция

19)Көркөм окуудагы дем алуу.

а) интонация в) тембр

б) так айтуу г) сүйлөп жатканда өпкөдөгу абаны туура пайдалануу

20) Тыным деген эмне?

а) Үндү бийик көтөрүү в) Үн чыгарбай токтолуу

б) мимика г) Тез сүйлөө