Биология сабагынан предметтик стандарт

«Биология» предмети боюнча предметтик стандарт: негизги жана предметтик компетенттүүлүктөр, компетенциялар, мазмундук тилкелер, күтүлүүчү натыйжалар, көрсөткүчтөр

Предметтик компетенттүүлүктөр, компетенциялар, күтүлүүчү натыйжалар, күтүлүүчү натыйжалардын кѳрсѳткүчтѳрү ( индикаторлору)

Бул сессиянын аягында катышуучулар:

• компетенттүүлүктөрдүн, предметтик компетенттүүлүктөрдүн (негизги компетенттүүлүктөр менен байланышын), алардын өнүгүү денгээлдерин сүрөттөй алышат;

• стандарттан сабакка максат коюунун негизги кадамдарын жана анын артыкчылыктарын сүрөттөй алышат;

• биология боюнча предметтик стандартты колдонуп сабактын максатын (күтүлүүчү натыйжаларды) жана күтүлүүчү натыйжалардын кѳрсѳткүчтѳрүн ( индикаторлорун) аныктай алышат.

-

Биологияны окутуунун максаты

Окуучулар жандуу

организмдердин

жана коомдун,

жаратылыштын

туруктуу өнүгүшү

жана табигый

экосистемаларды сактоо жана алардын ѳз ара аракеттенүүсүнүн ыкмаларынын ар түрдүү системалардын касиеттери жана иштѳѳ принциптери жөнүндө билимдерин колдонушат.

Биологияны окутуунун милдеттери

• Когнитивдик – окуучу молекулалык, клеткалык, ткандык, организмдик, экосистемалык деңгээлдеги жандуу системалардын түзүлүшүн жана иштѳѳ принциптерин түшүнөт жана жандуу организмдердин чөйрө түзүү ролун түшүнѳт.
• Жүрүм-турумдук – окуучу биологиялык изилдөөлөрдү жүргүзүү ыкмаларын билет жана практикалык ишмердүүлүгүндѳ экосистемалардын жана организмдердин иштѳѳ принциптери, түзүлүшү жөнүндө билимдерди колдонот.
• Баалуулук – окуучу жаратылышты рационалдуу эмес пайдаланууну жагымсыз натыйжаларын алдын алат жана тобокелди түшүнѳт, туруктуу өнүгүү, негизги жашоонун образы принциптерин карманат.

Компетенттүүлүк жана компетенция: Окшоштуктар жана айырмалар

• Негизги компетенттүүлүк – окуучунун социалдык тажрыйбасына негизделип жана окуу предметтеринин негизинде жүзөгө ашырылган көп функциялуулукка ээ болгон предметтен жогору турган коомдук, мамлекеттик, кесиптик заказдарга ылайык аныкталган, ченелүүчү билим берүүнүн натыйжасы.
• Компетенттүүлүк – инсандын интегралдык мүнөздөмөсү, ал билимди, окуу жана турмуштук тажрыйбасын, шыктуулугун жана баалуулуктарын пайдалануу менен реалдуу турмуш кырдаалдарында пайда болгон маселелерди жана көйгөйлөрдү чече билүү жөндөмдүүлүгүн аныктайт.

• Компетенция (латын сөзүнөн competentia) – бул билим аракети, инсандын алган билимин жана көндүмүн практикада пайдалануу, ачык эместик шарттарда чечим кабыл алып жана аларды ишке ашыруу жөндөмдүүлүгү.

Негизги компетенттүүлүктөр

1. Маалыматтык

2. Социалдык-коммуникациялык

3. “Өз алдынча уюштуруу жана маселелерди чечүү” компетенттүүлүгү

Предметтик компетенттүүлүктөр

1. Жандуу объектилерди таануу жана баяндоо

2. Кубулуштардын илимий түшүндүрмөсү (чечим)

3. Илимий далилдерди пайдалануу

Предметтик компетенттүүлүктөрдүн мүнөздөмөсү

1. Жандуу объектилерди таануу жана баяндоо

2. К убулуштардын илимий түшүндүрмөсү (чечим)

Окуучу:

- тирүү организмдердин негизги касиеттерин бѳлүп карайт;

Окуучу:

3. Илимий далилдөөлөрдү пайдалануу

- жандуу жана жансыз жаратылыштын айырмасын аныктайт;

- белгилүү кырдаалда биологиялык билимдерди колдонот;

Окуучу :

- илимий изилдегенге (илимий кɵйгɵйлɵрдү кое билүү) мүмкүн болгон жандуу жаратылыштагы кырдаалды аныктайт;

- биологиялык кубулуштардын илимий далилдүү баяндоосун же түшүндүрмɵсүн, жандуу жаратылыштагы ɵзгɵрүүсүнүн болжолдоосун жүргүзѳт;

- илимий фактыларды жана маалыматтарды түшүндүрѳт, жыйынтык чыгарат;

- илимий изилдɵɵлɵрдү издɵɵ үчүн керектүү ɵзɵктүү түшүнүктѳрдү аныктайт;

- илимий далилдүү баяндоолорду, түшүндүрмɵлѳрдү жана болжолдоолорду тааныйт.

- практикада далилдердин маалыматтарын пайдаланат;

- биологиялык системалардын негизги мүнөздөмөлөрүн

- коомдо жана жаратылыш чөйрөдө илимдин жана технологиянын жетишкендиктерин колдонуунун натыйжаларына баа берет.

(ыкмалар, усулдар, каражаттар) аныктайт.

Негизги жана предметтик компетенттүүлүктөрдүн байланышы

• Биринчи деӊгээл: Түшүнүү;

• Экинчи деӊгээл : Колдонуу;

• Υчүнчү деӊгээл : Талдоо.

Мазмундук тилкелер

• Мазмундук тилкелер предметтин окуу материалынын мазмунун чагылдырат, анын негизги ядросу болуп эсептелинет.

Биология предмети боюнча мазмундук тилкелер

1. Организм – биологиялык система катары.

2. Организмден жогорку системалар.

3. Органикалык дүйнѳнүн кɵп түрдүүлүгү жана эволюциясы.

4. Адам жана айлана-чɵйрɵ.

Күтүлүүчү натыйжалар

• Окуучуларды окутуунун күтүлүүчү натыйжаларын төмөнкүдөй кодировкасы пайдаланат:
• - биринчи сан – окутуу классы;
• - экинчи сан – мазмундук тилкенин номуру;
• - үчүнчү сан – предметтик компетенттүүлүктүн номуру;
• - төртүнчү сан – күтүлүүчү натыйжанын саны .
• Мисалы: 10.1.1.1.
• «10» – онунчу класс;
• «1» – мазмундук тилке: “ Организм – биологиялык система катары ”;
• «1» – предметтик компетенттүүлүк: « Жандуу объектилерди таануу жана баяндоо »;
• «1» – күтүлүүчү натыйжа: « Негизги органикалык заттардын физикалык, химиялык касиеттерин баяндайт, молекулалардын касиеттери жана түзүлүшүнүн ѳзгѳчѳлүктѳр ортосундагы ɵз ара байланышын түзѳт».

Окуучуларды окутуунун күтүлүүчү натыйжалары (баскычтар жана класстар боюнча)

Мазмундук тилке жана компетенттүүлүккө ылайык билим берүүчү натыйжалар

Мазмундук тилке / Компетенттүүлүк

10-класс.

Организм – биологиялык система катары / 1.Жандуу объектилерди таануу жана баяндоо.

10.1.1.3. Негизги органикалык заттардын физикалык, химиялык касиеттерин баяндайт, молекулалардын касиеттери жана түзүлүшүнүн ѳзгѳчѳлүктѳр ортосундагы ɵз ара байланышын түзѳт.

11-класс.

11.1.1.2. Табигый жана жасалма тандоону, географиялык жана экологиялык түр пайда болууну, микро - жана макроэволюцияны, биологиялык прогрессти жана регрессти салыштырат.

К өрсөткүчтөр

• К өрсөткүчтөр – бул аракет жана байкоо жүргүзүлгөн жүрүм-турум же башка маалыматтар, алар стандарт менен байланыштуу болгон кээ бир элементтердин катышуусун, абалын жана ишке ашыруу шарттарын көрсөтөт.

Мазмундук тилке

Компетенттүүлүк

1. .

Жандуу объектилерди таануу жана баяндоо

Күтүлүүчү натыйжалар

10.1.1.1. Жандуу организмдердин негизги касиеттерин аныктайт

Деңгээлдер

Окуучу ушул жыйынтыкка жетишет, эгерде:

I

• биологиянын изилдөө объектилерин, белгилүү биолог окумуштууларын атай алса;
• биологиялык изилдөөлѳрдүн негизги усулдарын баяндаса;
• биологияны жандуу жаратылыш жөнүндө илимдин комплекси катары, биологиянын негизги өнүгүү баскычтарын мүнөздөсө.

II

Репродуктивдүү

• биологиялык изилдөөлѳрдүн заманбап усулдарын талдаса;
• заманбап коомдо биологиянын коомдук, илимий, таанып-билүү маанисин, илимдердин ѳнүгүүсүнүн келечегин баалай алса;
• илимий изилдөөлѳрдү ѳткѳрүүнүн методологиясын, билимди практикада колдонсо.

III

(билим, түшүнүү)

Продуктивдүү

• медицина, айыл-чарба, кээ бир өндүрүш тамактарынын ѳнүгүүсү үчүн бийик маанидеги заманбап биологиялык изилдөөлөрдѳн жыйынтык чыгарса;
• заманбап биология илимдеринин ѳнүгүүсүндѳ негизги багыттарын жана тенденцияларын формулировкалай алса;
• негизги илимий түшүнүктɵр менен колдоно алса.

Креативдүү

( алгоритм боюнча колдонуу)

(өз алдынча түзүү, тандоо )

6

Предметтик стандарт жана сабактын планы, алардын байланышы – предметтик компетентүүлүк, мазмундук тилкелер, күтүлүүчү натыйжалар

Сабакты пландаштыруу: максаты

• *…« окутуу натыйжалуу болушу үчүн окуучуларды уюштуруу, мейкиндик, убакыт жана материалдарды камсыз кылуу» ” *

• Эки негизги максаттар ...

• Окуучулардын класстагы бардык сабактарда кызматташуусуна ѳбѳлгѳ түзүү.
• Маанилүү жана продуктивдүү жумушчу чѳйрѳсүн тузүү.

• *“Первые Дни Школы”, Вонг.

Сабакты пландаштыруу: Негизги суроолор

• Сабактын аягында окуучулар эмнени билип жана жасай алышы керек?
• Бул окутууну чакыруу үчүн эмне кылам?
• Бул окутууну жеӊилдетүү үчүн окуучулар эмне кылышат?
• Бул окутуунун ишке ашкандыгын кантип баалайм?
• Баа берүүнүн натыйжасы менен ѳтпѳй калгандар менен кандай иш–аракеттерди кылам?

Күтүлүүчү натыйжаларга жетишүү

Күтүлүүчү натыйжала р

Предметтик компетенттүүлүк

Кѳрсѳткүчтѳр(индикатор)

Мазмундук

тилке

Жаӊы стандарттын негизинде сабактын пландары: кайтарым дизайн

Айрым маанилүү сабактарды пландаштырууда кайарым дизайн методу пайдалуу методдордун бири болуп саналат. Мында биринчи кезекте натыйжага ѳзгѳчѳ кѳӊүл бурулат:

• Күтүлүүчү натыйжаларды аныктагыла.
• Окуучулардын окуп жаткандыгынын далилин аныктагыла.
• Иш – аракеттерди аныктагыла ( максатка жетүү үчүн кандай аракет кылуу керек).
• Окуу мазмунун (контент) аныктагыла.

Сабактын планын иштеп чыккыла.

Шыктандыруучу окутуу чөйрө

6 - сессия

Шыктандыруучу физикалык чөйрөнү түзүү:

Физикалык

(мейкиндиктик) чөйрө

канчалык ыӊгайлуу

уюштурулса, ошончолук

инсандын

интеллектуалдык

жана инсандык өнүгүүсүнүн,

анын тарбиялануусунун

деӊгээли,

эмоционалдык

абалынын көрсөткүчтөрү

көз каранды экендигин

изилдөөлөр көрсөтөт.

Шыктандыруучу физикалык чөйрөнү түзүү:

• Классты кооздоодо (жасалгалоодо) түстөрдүн окуучулардын психологиялык, физикалык абалына таасирин эске алуу керек.

Бул жерден төмөнкү педагогикалык шарттарга көӊүл буруу керек:

А) окуучулардын курагы;

Б) түстү кабыл алуу мыйзамдары;

В) маани (мазмундук) жүктөм

Шыктандыруучу психологиялык чөйрө түзүү :

Сабактагы психологиялык коопсуздуктун керектүү шарттары болуп:

• бири - бирине (мугалим - окуучу, окуучу - окуучу) ишенимдүү мамиле;
• сыйлоо жана кунт койгон өз ара мамиле эсептелет.

Коопсуз психологиялык чөйрөнү түзүүдөгү маанилүү принциптер:

• өнүктүрүүчү окутууга таянуу;
• психологиялык коргоо

жана колдоо;

• ой жүгүртүүнүн,

талдоонун жана чечимди кабыл алуунун өз алдынчалуулугун тарбиялоо жана калыптандыруу.

Шыктандыруучу академиялык билим берүүчү чөйрө:

• Сабактарда инсанга багытталган окутуу технологияларын пайдалануу менен шыктандыруучу академиялык билим берүүчү чөйрөнү түзүү мүмкүн болот.
• Эгер баланы кызыктуу сабак же оюн түрүндө окутса, анда окуган жеӊил болот. Адатта окуучулар окутуунун көнүлсүз (суз), кызыксыз методдорунан тез тажашат жана алар окууга кызыгууну жоготушат.
• Өнүктүрүүчү окутуу методдорун пайдалануу менен, силер окутууга кызыгууну пайда кыласыӊар жана баланы көп жана тереӊ шыктандыра аласыӊар.

Шыктандыруучу академиялык билим берүүчү чөйрө:

• Окуучулар (мугалимдер) үчүн жеткиликтүү максаттарды коюу жөн гана жакынкы келечекте жетише турган абалды ачык гана көрсөтпөстөн, кийинчерээк жетишкендиктерди ченөөгө жардам берет.
• Максаттарды ишке ашыруу окуучуларга канааттануу жана ишенимдүү сезимин пайда кылат жана аларга жаӊы максаттарга жетишүүгө шыктандырат.

Академиялык чөйрөнү түзүүдөгү баалуулуктар:

• Окутуунун мааниси
• Окутууда демилгелөө, жардам берүү, колдоо
• Мактоо жана колдоо
• Мугалимдин инсандыгы

Жумушчу окутуу чөйрөсү

• Жакшы жумушчу, оптималдуу чөйрө окутууга шарт түзөт.
• Ызы-чуу, туура эмес уюштуруу балдардын көнүл буруусун төмөндөтөт жана окутууда кыйынчылыктарды туудурат

Сабактагы академиялык чөйрөнүн эмпирикалык көрсөткүчтөрү Эмпирикалык -тажрыйбанын негизинде практикалык гана ишмердүүлүккө негизделген билимдер Эмоционалдык фондун көрсөткүчү: Вербалдык: окуучулар менен өз ара аракеттенүү процессине оптимистик багыт алууну сөз менен көрсөтүү; Вербалдык эмес: жылуу жылмаюу, күлүү, шашпаган жана позитивдүү тон.  

Сабактагы академиялык чөйрөнүн эмпирикалык көрсөткүчтөрү 2. Кызматташууга жөндөмдүүлүктүн көрсөткүчү: Вербалдык: окуучуларга тактоочу суроолор менен кайрылуу (Сен кантип ойлойсуӊ? Бул сага жагабы?), башкалардын оюна жана пикирине кызыгууну билдирүү Вербалдык эмес: көӊүл коюп угууну көрсөтүү    

Сабактагы академиялык чөйрөнүн эмпирикалык көрсөткүчтөрү 3 . Өз ара аракеттенүүнүн натыйжалуулугунун көрсөткүчү: Вербалдык: маселелерди чыгаруунун сөз менен тастыкталышы, жыйынтык менен канааттануу; Вербалдык эмес: аткарган иштен анын жыйынтыгын чыгарууда, канааттануу алганды көрсөткөн жандоолор.    

Суроолор, суроолор

• Кандай суроолор бар?
• Кандай комментарийлер бар?

Билим берүүчүлүк стандарттар …

• Билим берүүчүлүк стандарттар, окуу китептери жана окуу материалдары социалдык, маданияттык нормаларды калыптандырууда жана алдыга жылдырууда чоӊ роль ойнойт. Андыктан, алар гендердик теӊчилик, социалдык инклюзия жана маданият аралык толеранттуулук нормаларын өзүнө камтыган чен-өлчөмдөргө жооп бериши керек.

Чөйрөнү уюштуруунун компоненттери

• Окуу ишмердүүлүгү, предмет боюнча мугалимдердин рефлексиясы
• Кесипке багыт алуу - ишмердүүлүктүн ар түрдүү түрлөрүн демилгелөө
• Класстан тышкаркы иштерди жана коомдук жашоону (коммуникация) уюштуруу

Ой жүгүртүү үчүн суроолор

• Мектепте канчалык реалдуу өзүн өзү башкаруу өнүккөн?
• Ал жакка эркек балдар жана кыздар кантип тартылышат?
• Анда ар түрдүү кружоктор жана секциялар барбы?
• Ар башка этникадагы же ар түрдүү жыныстагы балдар үчүн бул секция жана кружоктор жеткиликтүүбү?
• Мектепте өзүнүн көйгөйүн же көйгөйлүү кырдаалды коркпой келип жана талкуулай турган адам же орган барбы?

Күтүлүүчү натыйжалар:

• катышуучулар сессиянын аягында:
• шыктандыруучу билим берүүчү чөйрөнү түзүү үчүн талаптар тууралуу билишет;
• сабактын планын ишке ашыруу үчүн керектүү убакытты жана ресурстарды көрсөтө алышат.

Сессия 6.1. Практикалык сессия

Сессия 6.1 Практикалык сессия 1-кадам

Тренер тѳмѳнкүдѳй нускама берет:

• окуу иш - чараларын даярдоо үчүн конкреттүү теманы тандагыла;
• билим, билгичтик жана жөндөмдүүлүгүн көрсөтө алган окуу ишмердүүлүгүнүн конкреттүү максатын, милдетин аныктагыла.
• окутуунун методдорун жана ыкмаларын аныктагыла (мисалы, акыл чабуулу методу, талкуулоо, ролдук оюндар, интерактивдүү презентация, кырдаалдык маселелердин сереби, маселелерди чыгаруу ж.б.);
• аудиторияга маалыматты берүү үчүн флипчарт же сүрѳттѳрдү пайдалануу менен, зарыл болгон шарттарда визуалдык ресурстарды түзгүлө (мисалы, схеманын ар түрдүү түрү, менталдык карталар, сүрөт, таблица, текст).
• ѳзүңүздүн тобуңузда ролдорду бѳлүштүргүлө (чоң топ болгон шартта) же башка тренинг катышуучуларын кошкула.

Cтандартка жетишүү үчүн сабакта колдонулган методдор жана ыкмалар

7 - сессия

• Метод – «окуучулардын таанып билүүчүлүк жана практикалык ишмердүүлүгүн, алар тарабынан билим берүүнүн мазмунун ѳздѳштүрүүсүн уюштурган мугалимдин максаттуу багытталган аракеттери жана … окутуунун максаттарына жетишүүсү» (Я.И. Лернер и М.Н. Скаткин).
• Ыкма – бул конкреттүү ишмердүүлүк, сабактын бир үзүндүсү.
• Стратегия – белгилүү план боюнча, белгилүү иреттүүлүктѳ, белгилүү максатка жетишүү үчүн мугалим жана окуучулар тарабынан пайдаланган окуу материал менен иштѳѳ ыкмаларынын системасы. Мугалим жана окуучунун аракеттеринин так планы.

К өңүл бурганыӊызга чон рахмат!