"Бухгалтерлік есептің даму тарихы"

Бухгалтерлік есеп

FR

FABRIKAM RESIDENCES

Бухгалтерлік есеп

• Бухгалтерлік есеп — кәсіпорынның қызметі туралы расталған деректер алу мақсатымен оның қаржы-шаруашылық қызметін бақылау, қорытындылау және бейнелеу әдістемесі мен жүйесі; кәсіпорынның ресурстарын және қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелерін есептеу жүйесі.
• Ол қабылданған ережелер бойынша құжаттардың белгіленген нысандарын пайдалана отырып жүргізіледі.
• Бухгалтерлік есеп-қисаптың зерттеу объектілері — ақшалай нысанда тұлғаланған шаруашылық құрал-жабдығы, олардың өндіріс, орналасу, айналыс барысындағы қозғалысы, сондай-ақ олардың құралу және пайдаланылу көздері.

Добавить нижний колонтитул

• Бухгалтерлік есеп заңды тұлғалардың қорлары мен қор көздерін және қаржы айналысын, шаруашылық операцияларының мазмұнын нақты құжаттар негізінде үздіксіз және өзара байланысын сақтай отырып, арнайы өлшеу бірлігімен тіркеп отыру.
• Бухгалтерлік есеп жүргізу құжаттау мен түгелдеу, есеп-шоттар мен екіжақты жазу, бағалау мен өзіндік құнын шығару, баланс пен қорытынды есеп әдістеріне негізделген.

Добавить нижний колонтитул

Бухгалтерлік есептің дамуы

• Бухгалтерлік есеп бойынша алғашқы кітапты 1494 жылы белгілі математик, монах Лука Пачоли жазды. Бұл кітап математикадан болатын, «Арифметика, геометрия сомалары, пропорциялар мен қатынастар туралы ілім» деп аталған.
• Онда «Жазбалар мен шоттар туралы трактат» деп аталатын бөлім қосарлы бухгалтерияны жүргізудің тәсілдерін сипаттайды. Итальяндық қосарлы бухгалтерия есептің дамуына үлкен үлес қосты.
• Ежелгі Ресейде есепті шіркеулер мен монастырларда жүргізді.Жазба кітаптарында мал саны, жер өлшемдері сияқты деректер болды. Петр І Ресейдегі есептің дамуына үлес қосты. Арнаулы мектептерде есеп жүргізетін адамдарды даярлап, есеп кітаптарын жүргізуді ұйымдастырды. Петр І мемлекеттің табыстары мен шығындарына ғана есеп жүргізіп қана қоймай,  қазыналық зауыттарда да есеп жүргізуді талап етті. Одан кейінірек орыс тілінде бухгалтерлік есеп туралы баспа кітаптар шыға бастады. 1783 жылы бухгалтерлік есеп туралы «Коммерция және  сауданың кілті, немесе бухгалтерия ғылымы, көпестер шоттарының шығуы » деген алғашқы кітап шықты. Адамзат қоғамы сияқты, бухгалтерлік есеп те ежелден дамып келеді.

• Ерте заманда бухгалтерлердің өз таңбасы болған. Бухгалтерлердің интернационалдық таңбасында - Күн, Таразы және Бернуллидің қисық сызығы белгіленіп, бұл таңбаға «Ғылым - Ұлттық - Тәуелсіздік» деген сөздер жазылған. Күн - қаржылық әрекеттің жарық болуын, таразы - баланстық теңдікті, ал Бернулли сызығы - есептің бір кезде пайда болып, өмір бойы жүргізілетіндігін бейнелеген.
• «Есеп» термині құдайдың құпиясы мағынасында қаралған. Ертедегі Египетте фараондар үйінің «бас бухгалтері» Неферхотеп дейтін философ болыпты. «Ақылы терең, жүрегі шыдамды, шындық іске қуанатын, әділетсіздікке сыртын көрсететін, қолы таза, жамандықты қуатын, шындықты жаза білетін, өтірікке бармайтын» деген нақыл сөздерді жазып қалдырған осы Неферхотеп болса керек.
• Жазылған кітаптар мен ғылыми және тарихи мақалаларға сүйенсек, бухгалтерлік есеп тарихы алты мың жылды құрайды екен.

Добавить нижний колонтитул

Бухгалтерлік есептің міндеттері келесілер болып табылады:

• шаруашылық жүргізуші субъектінің қызметі туралы толық ақпарат жинау;
• ақшалай, материалдық, еңбек, отын – энергетикалық ресурстарды норма мен нормативтерге сәйкес бақылау жасау;
• қаржылық - өндірістік қызметтік тиімділігін  арттырып, жоғалтулардың алдын алу;
• өндірілген өнім, көрсетілген қызметтің іс жүзіндегі құнын анықтау;
• шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржылық қорытындыларын анықтау.

Добавить нижний колонтитул

Шаруашылық есепте қолданылатын өлшегіштер.

Кәсіпорындар жұмысынын барлық көрсеткіштері шаруашылык есепте санмен өлшенеді. Ол көрсеткіштердін заттай мазмұнын толықтыру үшін үш өлшегіш қолданылады:

1) заттай өлшегіш;

2 )еңбек өлшегіші;

3) ақша өлшегіші;

Заттай өлшегіш негізінен нақты шаруашылықта бар заттың құбылысын есептеу үшін қажет. Әр түрлі заттай өлшегіштерді есепте пайдалану ол заттардың физикалық қасиетіне байланысты болады. Заттай өлшегіштің шаруашылық есепте дұрыс көрсетілуі материалдарды түгелдігін тексеруде және басшылық жұмысында үлкен маңызға ие.

Еңбек өлшегіші еңбек шығынын өлшейді, әрбір жұмыс орнындағы жұмысшылардың өндірістік немесе басқа да жұмысты орындауға кеткен уақытын өлшейді. Олар жұмыс күнін жұмыс сағатымен өлшейді. Еңбек өлшемі арқылы еңбектің өнімділігі, жұмысшылардың еңбек ақысын төлеу мөлшері, жұмыс күнінін мөлшері анықталады. Еңбек өлшегіштері көбінесе заттай өлшегіштермен бірге қолданылады.

Ақша өлшегіші- өндіріс құбылыстарын біркелкі және біртектес сипатта есептеу үшін қолданылатын өлшегіш. Ақша өлшегіші жұмыста әмбебап өлшем деп аталады. Ақша өлшегішінің ерекше қасиеті, шаруашылықтағы барлық құбылысты заттай немесе еңбек өлшегішінде болсын, соларды біріктіріп ақшалай өлшегішке келтіреді де, бір жүйеде шаруашылық көрсеткіштеріне есеп жүргізуге мүмкіндік туғызады. Бұл үш өлшегіштің көрсеткіштері шаруашылық есепте бірін-бірі ажыратуға болмайтын өлшегіштер болып табылады. Егер бұл есептер жүйесін жинақтап, біріктіре қортындылап , онда олардын мағынасын бүтіндей халық шаруашылығы есебі деп түсінуге болады. Аталған есеп түрлерінін әрқайсысының өз мақсатымен әдістері, көрсеткіштерді пайдалану жане нақтылы іске асыру, мәліметтерді өндеу жолдарына қарай өз ерекшеліктері болады.

Добавить нижний колонтитул

• Шаруашылық есептінң маңызын кұрайтын - бухгалтерлік есеп.
• Бухгалтерлік есеп- экономикалыкқ ғылымдар ішінде өзінше бір ғылыми сала өзінің пәні бар,оны зерттеп талдайтын, өз алдына ғылыми даму жолдарын анықтайтын, шаруашылыктағы есеп жұмысын ұйымдастыру, орындау жолдарын нақты бір жүйеге келтіріп беретін әдіс-тәсілдері бар, яғни бухгалтерлік есеп ғылымының теориясы бар.
• Қоғамдық өндіріс процестері бухгалтерлік есеп ғылымының пәні деп айтуға болады немесе қоғамдық өндіріс процестері бухгалтерлік есепке алынатын бір тұтас тұлга деуге болады. Бухгалтерлік есеп болмаса, қоғамдық өндірістің өсіп дамуы мүмкін емес.

FR

FABRIKAM RESIDENCES

7

Название здесь

7

Назарларыңызға рахмет!

7

7