Дем алуу органдары

Адамдын дем алуу органдары.

Адамдын дем алуу системасынын мааниси канды кычкылтек менен жабдып, комур кычкыл газын болуп чыгаруу. Адам мурун менен дем алат.Адамдын тупку тегинде мурун болгон эмес,маймылда мурун жок… Адамдын муруну эмне учун мындай озгорууго учураган?

Дем алуу органдарына:1. мурун

2.алкым

3. коко

4. кекиртек

5.колко

6.опко кирет.

Мурундун тузулушу: Мурун кемирчек менен экиге болунот. Мурундун ичинде туктор бар. Ал чандарды, микробдорду кармап калат. Мурундун ичинде бездер болуп, алар былжыр болуп чыгарат, ал былжыр микробдорду зыянсыздандырат. Булар бир нече кызматты аткарат.

1. Коргоо. Абаны тазалайт.

2. Мурунга кирген абаны жылытат.

3. Жыт билуу кызматын аткарат.

4. Нымдайт.

5. Беттин мимкасына катышат.

Андан ары аба алкымга , андан кокого отот. Кокодо эки тешик бар.

1. Дем алуу

2. Тамак отуучу.

Коконун аба отуучу болугу былжыр менен капталган, ал абдан сезгич. Ошондуктан ага чон же ботон нерсенин бир кичине буртугу тушсо же жагымсыз жыт болсо, жотол пайда болот. Натыйжада анын ичи тазаланат.

Ушул процессти байкагансынарбы?

1. Шашып тамк жегенде.

2. Тамак жеп жатып суйлогондо.

3. Ойлонуп тамак жегенде.

Кекиртек аын узундугу 15 см .Кекиртектин ичи опкодон келген кучтун эсебинен майда толкун сыяктуу кыймылга келип турат. Ушул толкундар майда кирпикчелерди пайда кылат. Ал кирпикчелер бир минутада 500 жолу толкундун багыты менен кыймылдап турат. Бул кирпикчелер мурун кокодон отуп кеткен чандарды сыртка чыгарат. Бул какырык.Эгер кекиртектеги бул кирпикчелер болбосо, ар бир адамдын омурунун аягына чейин опкого жарым челек чан толуп калмак. Кекиртек жарым шакекчелрден турат. Анын артында кызыл онгоч бар.

4-5- арка омуртканын тушунда кекиртек эки колкого ажырайт.Он колко он опкого,сол колко сол опкого биригет. Колколор колкочолорго ажырайт. Алардын учу альвеолдор менен бутот. Альвеолдордун стенкасы бир катмарлуу клеткадан туруп, ушул жерде кычкылтек менен комур кычкыл газынын алмашуусу журот.

Опко жуп орган. Он опко уч улуштон, сол опко эки улуштон турат. Опко сыртынан жука чел опко плеврасы менен капталып турат. Ал опкону коргоо кызматын аткарат. Аба отуучу жолдон эч тоскоолдуксуз отуп, альвеолдон кайра кайтат. Ушул опкодон келе жаткан аба жылчыктан кысылып отот. Бул ун жылчыгы. Ал ун байламталары жана булчундардан турат. Опкодон келген аба булчундарды кыймылга келтирип, байламталар бири-бирине жакындайт. Ошондо дабыш пайда болот.

-Эгер баарыбызда ун жылчыгы бирдей болсо , эмне учун ундорубуз ар турдуу?

-Себеби ундун озгорушуно тил,жумшак тандай,астынкы жаак, тиш катышат.