Doklad "Dramatik yaratmanın analizi"

Doklad «Dramatik yaratmanın analizi»

Çalışmanın neeti:

Dramatik yaratmalarına derindän analiz yapmak.

Çalışmanın strukturası:

1. Gagauz literaturasında drama yaratmaları.

2. Dramatik yaratmanın analizinä shema.

3. Dramatik yaratmasına kompleksli analiz.

1. Gagauz literaturasında drama yaratmaları.

Gagauz literaturası, bakarak başka dünnä literaturalarına, sayılȇr genä o üzerä, ki yazılı gagauz dili hem literaturası başladı ilerlemää 1957-ci yılda. Nışannanmış yıldan beeri çeketti tipardan çıkmaa toplumnar, üüretmäk kiyatları. Zamandaş vakıtta literatura bölümündä aktual problemaların arasında bulunȇr drama soyu da. İşin obyektı - drama yaratmaları gagauz literaturasında zamandaş vakıtta pek az aaraştırılı.

Literatura drama soyu peydalandı sade bir neetlän – geşmiş olayları koymaa, göstermää şindiki vakıtta, diriltmää fikirimizdä halkımızın geçtiklerini. Drama soyu ileerler sţena kanonnarına görä. İşlem gerçiklener bir kısa vakıtta hem maasuz dolayda. Drama yaşȇȇr sade sţenada, dirilder güüdeyi, toplȇȇr görüm süretlerini. Dramanın ilk özellii – dramatik harakteri, neredä karşı durȇrlar harakterlar. Diil sade personajların sözü, ama onnarın üzü, mimikası, jestleri çok açıklȇȇrlar siirediciya. Drama yaratması temellener konflikt oluşuna, angısı gerçekleer personajların sözünü.

Epik hem drama soyların var kimi senselä elementleri, ama drama soyu ayırılȇr derin tragediya / drama harakterınnän, personajların girginnii durumunnan.

Drama soyun janra özellikleri:

Komediya janrası – işlem gerçeklener şaka /satira formasında; gülmää alınȇr insannarın kusurları; olaylar baalı biri-birinä konflikt oluşunnan; personajların arasında gider düüş, neredä açıklanȇr onnarın harakteri hem kusur kaliteleri.

Drama janrası – en geniş tematikaya baalı soţial / yaşayış problemalarınnan; karşı durerlar biri-birinä harakterlär, konflikt oluşun çözümü götürmeer bilmemizlää, var nicä bulmaa çıkış; konflikt ilerlemesi koyȇr personajları başka uurlara,onnarın arasında baalanȇr türlü ilişkilär; konflikt götürmeer ölümä (baş personaj).

Tragediya janrası – belli eder halkın en cellat periodlarını, işlem açıklȇȇr pek derin konflikt oluşunu; konflikt çözülmesi getirer ölümä (baş personaj), belli ederäk, ki çıkış kurulmuş problemada yok… Drama soyu başladı ilerlenmää gagauz literaturasında 1970-ci yılın ortasında. Dramaturgiyanın hem teatrunun temelcisi sayılȇr D. Tanasoglu, angısı yazdı ilk piesayı gagauz dilindä «Bucakta yalın» (1974-cü yıl). Avtorun piesaları koyuldular sţenaya, ama tiparlanmadılar. Zamandaş vakıtta drama soyun ilerlener hepsi janraları. Var çalışmalar drama, komediya, tragediya uurunda. Dramaturglar piesalarda kullanȇrlar epik hem lirik soyların elementlerini, genışledip drama soyun becermeklerini. Busoy elementlär vererlär kolaylık taa ii annamaa personajların duygularını, ilişkilerini. Dramanın temelcisini sayȇrız D.Tanasogluyu («Bucakta yalın», «Sevdaya teklif», «Repetiţiya»).

Bu janrayı gagauz literaturasında ilerlederlär N. Baboglu («Mumnar saalık için») hem D. Kara Çoban (piesa-miniatürlär).

Komediyanın temelcisini var nicä saymaa D.Kara Çobanı. Miniatürlarında karşı geleriz birkaç piesaylan, angıları nışannarına görä uyȇrlar komediya janrasına («Orator-dublör», «Kama Petku»).

K. Vasilioglu da danışȇr komediya janrasına piesaylan «Topluş», ama en geniştän gerçekleer bu janranın kanonnarını T. Zanet piesaylan «Büülü maaza».

Tragediyanın temelcisi sayılȇr D.Tanasoglu («Oglan hem Länka»). İlerleder bu janrayı gagauz literaturada T. Zanet («Aaçlık kurbannarı»).

Dramaturglar piesalarında becerdilär kullanmaa haliz, pak gagauz dilini. Çoyu danıştı folklor elementlerinä, zenginnederäk yaratmaların içindeliini. Piesalarda kullanıldı: maanilär, söleyişlär, frazeologizmalar, evelki türkülär.

Piesalar açıklȇȇrlar aktual temaları: D.Tanasoglunun piesası «Sevdaya teklif» yazıldı 1980-ci yıllarda, ama var nıcä sölemää, ani gösterer büünkü günün problemalarını / konfliktlerini;

T. Zanet yaratmasında «Büülü maaza» çıkarȇr üzä o problemaları, angılarınnan karşı geleriz zamandaş vakıtta da;

K.Vasilioglunun biricik piesası «Topluş» açıklȇȇr aktual temayı – gagauz dilindä dooru lafetmää;

D. Kara Çoban miniatürlarında danışȇr ölä aktual problemalara, angıları diveç kalaceklar yaşamakta: bobaların hem uşakların arasında ilişkilär; karıların küüdä zor yaşaması, insana köstek koymak;

Kimi piesalarda açıklanȇr halkımızın cellat vakıtları: N. Baboglu «Mumnar saalık için», D. Tanasoglu «Bucakta yalın», T. Zanet «Aaçlık kurbannarı». Onnar nicä anmak taşları herzaman getireceklär aklımıza halkımızın çektiklerini hem girginniini, terbiedip evlad boyları adam olmaa hem vatanımızı korumaa.

2. Dramatik yaratmanın analizinä shema.

1. Genel harakteristika: kurmak istoriyası, yaşamaklı temeli, fikir, literatura kritikası.

2. Süjet, kompoziţiya:

Temelli çatışmak, gelişimin etapları;

Çözülüşün tabeeti (komikli, tragediyalı, dramalı)

3. Ayırı işlemin, sţenanın, oluşun analizi.

4. Personaj için materialın toplaması: personajın görünüşü, davranışı, sözleşmekli harakteristika, sözün içindelii, manerası, stili, sözlük, kendinä harakteristika, personajların biri-birinä harakteristikaları, avtorlu remarkaları; dekoraţiyaların, intererların rolu süretin gelişimindä.

5. Çıkışlar:

Konu, ideyası, başlıın manası, süretlerin sistemi. Yaratmanın janrası, artistik özgünnüü.

3. Dramatik yaratmasına kompleksli analiz.

Analizi yapmaa deyni lääzım islää annamaa literatura dramatik soyun teoriyasını. Sadece ozaman bu iştä olaceklar başarılar.

1. Yaratmanın düzmäk zamanı, fikirin istoriyası, epohanın kısadan harakteristikası.

2. Piesanın baalantısı nesoysa literatura akımınnan yada kultura epohasınnan.

3. Dramatik yaratmann çeşidi hem janrası: tragediya, komediya, drama (soţial, yaşayış, filosoflu).

4. Dramanın işlem organizaţiya speţifikası: pay edilmäk işlemnerä, sţenalara, aktlara, oluşlara hem başka.

5. Piesanın afişası (payallannar).

Adların özellikleri («söleyici» adlar).

Baş, ikincili hem sţena dışankı personajlar.

1. Dramatik çatışmanın özellikleri: trajik, komik, dramatik, soţial, yaşayiş, filosoflu.

2. Dramatik işlemin özellikleri: dışankı - içyankı; «sţenada» - «sţena ardında», dinamik (aktivli örüyer)- statik.

3. Piesanın kompoziţiya özellikleri.

Temel elementlerin olması hem speţifikası: ekspoziţiyalar, emotional gerilimin, çatışmanın hem onun çözülmesin büülmesi, emotional gerilimin eni büülmesi, kulminaţiyası. Nicä biri-birinnän baalı «sivri noktalar» (emoţiyalı sţenalar) yaratmanın?

Nicä piesanın ayırı komponentlerin kompoziţiyası (aktların, işlemnerin, olayların)?

1. Piesada dialogun kurmak speţifikası. Monologlarda hem dialoglarda herbir personajın konun ötmesindä özelliklär.

2. Piesanın tematikası. Baş konular. Anatarlı epizodlar (sţenanın hem olayların), angıları yardımcı olȇrlar yaratmanın tematikasını açıklamaa.

3. Yaratmanın problematikası. Baş problemalar hem anatarlı epizodlar, angılarında problemalar pek keskin bildirili. Avtorun görüşü koyulmuş problemanın çözülmesindä.

4. Avtorlu remarkaların speţifikası, angıları açıklȇȇrlar:

• personajın işlemini;

• sţenada durumu, kostümnarı dekoraţiyaları;

• sţenanın yada olayın ideyasını hem kefini;

Avtorlu poziţiyanın speţifikası, angısı verili remarkaların yardımınnan.

1. Piesanın adında maanası.