№ 19 жалпы орта білім беретін мектебі
Тақырыбы: « Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытуда заманауи технологияларды қолдану»
5 “з” түзету сыныбының сынып
жетекшісі
Мустафина Г.Қ.
Жобаның мақсаты:
Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытуда әр түрлі заманауи технологияларды пайдалудың жолдарын көрсету.
Жобаның міндеттері:
-Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытуда заманауи технологияларды қолдана отырып, оқушыларды өмірге бейімдеу, алған білім дағдыларын іскерлікпен қолдана білуге тәрбиелеу;
- Дамуындағы ауытқудың алдын алып, біріккен түрде жүмыстану(Монтессори технологиясы);
-Баланың коммуникативті және бейімделу дағдысын қалыптастыру ;
Күтілетін нәтижелер:
- Ерекше білімді қажет ететін оқушыларға көмектеседі;
- Оқушыларың сабаққа деген қызығушылығын арттырады;
- Сабақта пайдаланылатын көрнекіліктердің санын арттырады;
- Оқушыларды жеке жұмыс істеуге үйретеді;
- Оқушылардың есте сақтау, есту, көру, сөйлеу, ойлау қабілеттерін дамытады;
-Ерекше білімді қажет ететін оқушыларды сенсорлық және сенсомоторлық дамытады;
-Қол моторикасын жетілдіреді;
- Эмоциялық ерік саласын түзетеді және жетілдіреді;
- Қарым қатынас дағдыларын қалыптастырып және әлеуметтік бейімдеу жұмыстары жүргізіледі.
- Кіріспе
- Адамзат техниканың қарқынды дамуы арқасында жаңа дәуірге аяқ басты, Компьютерлер, Интернет, спутниктік теледидар, мультимедиа біздің өмірімізге шапшаң еніп үлгірді. Компьютерлік технологиялардың дамуы қоғамды жылдам өрістеп жатқан интеграциялық процестерге байланысты ақпараттандырудың ауқымды проблемасымен бетпе-бет келтіріп отыр.Бұл проблема тіршілігіміздің барлық саласын: ғылымды да, мәдениетті де, білім беру қызметін де, өндірісті де түгел қамтиды. Ақпараттық және басқа да инновациялық технологияларды пайдаланбайынша қазіргі өмірде бағдар табудың өзі қиын болатын жағдай туындауда. Бірақ біз бұл ғасырдың өзге де болмыстық шындығы бар екенін мойындауымыз керек. Ол - жалпы білім беретін мектеп оқушылары құрамының физикалық, психикалық және сенсорлық даму деңгейлері бойынша бір текті еместігі. Мектеп алдында мынадай міндет тұр: оқушылардың, соның ішінде денсаулық мүмкіндігі шектеулі балалардың ойдағыдай әлеуметтенуі үшін бірқатар біліктілік қабілетін қалыптастыру. Ерекше білімді қажет ететін балаларды қатарға қосу, әлеуметтендіру үрдісін дұрыс ұйымдастырып, түрлі әлеуметтік кедергіге қарсы тұра алатын тұлғаны қалыптастыруда заманауи технологияның барлық мүмкіндігін пайдаланамыз. Бұрын біз көрнекіліктерді көбінесе қағаздан жасап, оны әрдайым жаңартып отыратын болсақ, ал қазіргі таңда мен өз тәжірибемде әр түзету сабағында интерактивті тақтаны пайдаланамын. Біздің мектепте жаңа үрдіске сай жеке компьютерлермен, интерактивті тақтамен жабдықталған мультимедиа кабинеті ашылып, интерактивті тақта орнатылды. Сонымен қатар 2008жылы ерекше білімді қажет ететін оқушыларға арналған жаңа заман талабына сай арнайы сенсорлық кабинет орнатылды. Қазіргі уақытта білім беруде интерактивті құралдар мен белгілі жазушылардың түрлі әдістемелік нұсқаулықтары да кеңінен қолданылып жүргені баршамызға аян. Соның ішінде М.Монтессори, В.В.Воскобович, Маасару Ибука, Вольдорф мектебінің әдістемелері кеңінен қолданылып келеді.
- Негізгі бөлім
- ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технологиялық бағытты дамыту мақсатымен атауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып табылады. Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды. Жас ұрпаққа мән - мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру - бүгінгі күннің басты талабы екені бәрімізге белгілі. Баланың жеке тұлға ретіндегі дамуы өзіндік көзқарасының қалыптасуы, ой - өрісінің кеңеюі балабақша қабырғасында басталатыны сөзсіз.
- Ерекше білімді қажет ететін оқушылардың танымдық қабілеттерін жетілдіру мақсатында , олардың жеке психофизикалық ерекшеліктерін ескере отырып түзете дамыту сабақтары өткізіледі. Ерекше білімді қажет ететін оқушылардың бойындағы кемшіліктерді түзету, жан- жақты жүргізілетін оқу- тәрбие жұмысының нәтижесінде оқушыларды қоғамдық өмірге бейімдеу, сонымен қатар зейінін қалыптастыру, ойлау, есте сақтау қабілеттерін және тілдерін дамыту, яғни танымдық қызметін дамытуда оқытушылар және арнайы маман иелері (дефектолог, логопед, психолог т.б) түрлі заманауи технологияларды қолданып келеді. Соның ішінде ең көп кездесетін технологиялардың бірі Монтессори әдісі, ойын терапиясы, арт терапия, құм терапиясы т.б. Сонымен қатар интерактивті құралдардың көмегімен мұғалімнің, оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашылып отыр.
- Заманауи білім беруде ақпараттық-коммуникативті технологиялардың мүмкіндіктері
- Сабақ барысында АКТ-ны қолдануды жоспарлаудың негізгі талаптары:
- Психологиялық ахуал туғызу, дамуындағы кемшіліктің ескеру;
- Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын ояту;
- АКТ-мен жұмыс істей білуге үйрету;
- АКТ-мен орындалатын жұмыстардың қызықты болуы;
- Топ оқушыларының білім деңгейі мен танымдық қабілеттері ескерілуі қажет;
- Тапсырмалардыорындаудаестімейтін оқушыға таныс емес сөздер мен сөз
- тіркестерін болдырмау;
- Оқушылар өзінің үйренгенін ортаға салып,бірлесе талқылап,олар туралы пікір алысуға мүмкіндік жасау.
- Сонымен қатар Мектеп жасана дейінгі балалардың өзіндік реттелуі: Зерттеудің алғы шарттары туралы Л. Выготскийдің ЖАДА туралы идеясы, Флейбелдің метатану үлгісімен таныстым. Мұнан соң яғни аптаның соңғы сабағы АКТ - ны сабақ беруде пайдалану демалыс және қарым-қатынас үшін АКТ-ны сенімді және сыни тұрғыдан пайдаланушыға айналатынын, интернет желісінде бірлескен жұмысқа қатысу үшін аса қажет нәрсе екенін түсіндім. Осындай дағдылар негізінде АКТ туралы білім, олардан ақпаратты алу, бағалау, сақтау, өндіру, ұсыну, алмасу үшін қолдану міндетті түрде қажет екендігін түсіндім.
М. Монтессори әдісі балаларға жауапкершілікті сезінуге, өздігінен шешім қабылдауына, топта да, жеке де жұмыс жасай алуына, таңдау жасай алуына, өз уақытын ұйымдастыра білуіне, өзіне сеніммен қарауына мүмкіндіктер береді, қолайлы жағдай туғызады. Бұл әдістің мақсаты - балалардың табиғи мінезін, қабілетін, тәрбиешінің нұсқауымен емес, өз еркімен тәуелсіздік рухында тәрбиелеу.»Өзімнің жасауыма мүмкіндік бер»дейді мұндағы бала. Балаларға дауыстап сөйлеу бұл әдісте мүлдем жоқ. Ұйымдастырушысы балаларға әр сала жайлы қызықтыра мағлұмат береді. Балалардың жас ерекшеліктері әр түрлі, 3пен 6 жас бірге өз қалауларымен жұмыс жасайды. Бұл жастың қабілетін ашуға, үлкеннің кішіге мейірім, қамқорлығын сезінуге мүмкіндік берері сөзсіз. Қай салада жұмыс жасау бала қалауында: зертханада, жаратылыстану, аспан әлемі, асхана, қолөнер, бейнелеу, сумен, т. б. Еркін жұмыс жасау барысында жетістігін өзі көріп, қатесін де өзі жөндеуі - ішкі дүниесін тәртіпке баулып, жеке адамгершілік қасиеттерін дамытады деп ойлаймын.
Монтессори тәрбиелеу жүйесі
Баланың сенсорлық, тілдік, математикалық,
өмірлік тәжірибесін және қоршаған орта туралы
ұғымдарын қалыптастыру
Монтессори материалдарымен балалардың жұмыстануы
* тактілі-кинетикалық сезімталдығы мен қолдың ұсақ моторикасын дамытады; * бұлшық етке түскен күшті басады;; * бала өзін өзгелердің қорғайтынын сезінеді, * белсенділікті дамытады, бала тіліне түсінікті түрде жеткізілетін өмірлік тәжірибені шыңдайды; * жағымсыз күшті жеңуді үйретіп, көңіл-күй сезімін қалыпқа түсіреді; балаға ойынды шынайы өмірмен астастыруға мүмкіндік береді. Болып жатқан жағдайлардың мәнін түсініп, мәселенің шешімін табуға көмектеседі; * «нашар суретші» кешенінің алдын алып, дайын пішіндер арқылы композиция құруға үйретеді; * шығармашылығы дамиды, сәтті жетістікке жеткізетін өзгеше шешімдер табады; * көру мен кеңістік бағдарын жетілдіріп, тілдік мүмкіндігін шыңдайды; * сөздік қорын молайтады; *дыбыстық-буындық талдау мен синтездеу дағдысын қалыптастырады; * фонематикалық дыбыс пен қабылдауды дамытады; * лексикалық-грамматикалық қатынас тілін дамытуға жағдай жасайды; * әріп үйренуге көмектеседі, жазу мен оқу дағдысын қалыптастырады.
Құм терапиясы
АРТ-ТЕРАПИЯ мүмкіндігі: - балада когнитивтік дағды қалыптастырады: назарды, жадыны және ойлау қабілетін дамытады; - әдеттегіден өзгеше ракурс арқылы өмірлік тәжірибесін жетілдіреді; - бейнелі, қимылдық және дыбыстық құралдарды қолдана отырып, қарым-қатынас жасауға үйренеді; - өзі және өзгелер риза боларлықтай мәнерлі сөйлеуге дағдыланады; - құнды, әлеуметтік дағды қалыптастырады; - жаңа рольдерді меңгеріп, жеке тұлғаның беймәлім қырларын ашып, оны бақылауды үйренеді; - өзін-өзі бағалауын көтереді; - шешім қабылдап үйрену дағдысын жетілдіреді; - босаңсу, жағымсыз ойлар мен жағымсыз сезімдерге бой алдырмауға көмектеседі; - бейнелеу өнерімен, әуенмен шұғылданып, шығармашылық қабілетін шыңдайды.
Сенсорлық бөлме
№ 19жалпы орта білім беретін мектебінің Ерекше білімді қажет ететін балаларға арналған сенсорлық бөлмесі.
Жалпы моториканы дамыту
- Ойын терапиясы ( Воскобович, Ибука әдістемелері )
Воскобович әдістемесінің негізгі принциптер.
Воскобович ойындары кішкентай балалар мен одан жасы
үлкен балаларға да арналған. Себебі ол ойындарды
ауыстырып баланың ыңғайына келтіріп алуға болады. Бұл
ойындар тек дамытпайды, сонымен қатар оқытады және
үйретеді. Осы ойыншықтардың көмегімен бала көптеген
жаңа сөздерді, сандар мен әріптерді үйренеді, олардың логикалық
ойлау қабілеттері және ұсақ қол моторикасы дамиды.
Күтілетін нәтиже:
Ерік және мінез қасиеттерін бекітеді, адамгершілік сапаны жетілдіреді.
Ұжымдық сезім әрекеттері өсе түседі.
Эстетикалық тәрбие беру құралына айналады.
Еңбек тәрбиесін беру мақсаттарын шешуге мүмкіндік береді.
Дене күшінің жетілуіне көмектеседі.
Воскобовичтың көптеген ойындары балабақшаларда кеңінен қолданылып жүр. Соның ішінде көп кездесетін ойындарының бірі: «чудо головоломок», «Воскобович шаршысы», «түрлі түсті тор», «геоконт», «шнурка-малыша» т.б. Воскобович ойындары қолмен және білезік жұмыстарына яғни ұсақ қол моторикасын дамытуға жақсы әсер етеді. Воскобович әдісімен оқытылған балаларда геометриялық фигуралармен қиындық тумайды және олар ерте жастан оқи бастайды. Ол балалар мектепке еш киналмай барады және сабаққа деген ынтасы да жақсы болып келеді, себебі ол балалар өз уақытында мектепке дейінгі жасында түрлі «балалар ойындарымен» ойнады, енді олар тек белгілі білімді міндет етеді.
Масару Ибуканың «Үштен кейін кеш» атты кітабы бала тәрбиесі мен дамуының ерте кезінде қалыптастыру керек екенін айтады. Бірінші үш жылдық бала зияттылығының(интелектуалдылығының) қалыптасуына үлкен ықпал етеді. Жан-жақты даму кезеңінде әр күн маңызды болып саналады. Баланы жастан дейтін едік, дұрыс емес, баланы бесіктен де емес, құрсақтан тәрбиелеу керек. Біздің қалыптасқан дағдымыз бойынша адам тәрбиені жүре келе, қоғамнан жинақтайтын тәрізді. Алайда, құрсақтағы баланың өзі анасынан тәрбие ала бастайды. Автордың пікірі бойынша кішкентай балалар кез-келген нәрсені тез қабылдап алады. Бала тәрбиесін ерте кезден дамыту үшін өте қарапайым, түсінікті әдістерді ұсынады және оған қоршаған орта үлкен ықпалын тигізеді, - дейді Масару Ибука. Оның ойынша, үлкендер әрең қабылдап, ұғатын нәрсені, кішкентайлар ойнап жүріп қабылдайды. Бүгінгі таңда ана мен бала тәрбиесіне көп көңіл бөлу керек. Сонда ғана жастар жанашыр және бауырмал болады. Автордың да негізгі ойы мынада жатыр: ерте кезеңде дұрыс қалыптасқан тәрбие - надандық, сауатсыздық, өзіңе деген сенімсіздікті жояды, сол арқылы кедейшілік, өшпенділік, қылмыс азаю жолына түсер. Ешбір бала кемеңгер(гений) болып, не ақымақ болып туылмайды. Барлығы бала өмірінің шешуші сәтіндегі, яғни алдыңғы мидың даму кезеңінің деңгейі мен стимуляциясына байланысты. Бұл үш жасқа дейінгі уақыт. Бала-бақшадағы тәрбие кеш болады.
Ерте дамутудың негізгі мақсаты - бақытсыз балаларды болдырмау. Балаға жақсы әуенді тыңдату және скрипкада ойнату, бұның барлығы одан атақты музыкант шығару үшін емес. Оған шет тілдерін данышпан лингвист болу үшін емес, тіпті оны бала бақшаға не мектепке жақсы дайындау үшін емес. Ең бастысы баланың шексіз әлеуетті (потенциалды) мүмкіндіктерін дамыту, сол арқылы оған және әлемге улкен қуаныш сыйлау. Нәрестенің әлеуетті мүмкіндіктері мол. Өйткені, ол дәрменсіз, нақ осы қасиеті үшін оның мүмкіндіктері зор.
Масару Ибука «Үштен кейн кеш»
- Рудольф Штайнер – Вальдорф оқу жүйесінің негізін қалаушы
- Рудольф Штайнер (1861 - 1925) ол ең қызық және біздің жүз
жылдығымыздың таң ғажайып құбылыстарының, яғни: барлық
мән мағынасы олар үшін алғаш рет ашылып, мәдениет үшін
жемісті болған Гетенің табиғи – ғылым еңбектерінің редакторы
және басып шығарушысы; философия саласындағы түбегейлі
еңбектердің және ғылым теориясының авторы; антропософия
негізін қалаушы ретінде ол әлем мен адамның рухани
тараптарын зерттеу әдістерін жасауға талпынды; жаңа
көркемөнер қозғалысы – эфритмия пайда болды,
және оларға архитектурада, театрлық көркеөнерде термеші күш берілді;
олармен негізделген ауылшаруашылығын жүргізу әдістері ауылшаруашылығының
экологиялық пионері болып саналады, аләлеуметтік өмірдегі идеялары көптеген
мекемелердің, кеңесші фирмалар мен банктердің қызметінің негізіне қойылған; және
олармен шабытталған емдік педагогика мен медицина туралы ескертпеу мүмкін емес.
Бірақ ең көп атақ даңқты - бәрінен бұрын онымен(Рудольфпен) жасалған педагогика
негізінде жұмыс істейтін бала бақшалар мен мектептердің педагогикалық мекемелерде
көп таралуына байланысты алды. Оқу және үйрену - оның барлық өмірінің негізгі
себептері болып саналады. Вальдорф педагогикасында баланың «тіршілік әлемі»
ескеріледі, яғни баланың әлемді көруі мен оны сезінуі. Ол балалның мойнына «ғылыми
ұғымдарды» іліп, өз астына таптауға емес, баламен бетпе-бет кездесуге тырысады.
Вольдорф мектебі
- Қорытынды
-
- Өзгеріске,жаңалыққа толы бүгінгі заман талабы мұғалімге алдында отырған бірі шапшаң,бірі баяу,енді біреулері төмен қабылдайтын зейіні,қабылдауы,есте сақтауы,ойлауы әр қилы шәкірттердің жүрегіне жол таба білетін білім біліктілігі жоғары,жаңашыл,ізденімпаз ерен қасиет иесі болуды міндеттейді. Әлемдік оқу үрдісінің өзегі - жаңа технологиялар екені мәлім. Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс-тәсілдермен ерекшеленеді.Әдіс-тәсілдерді мұғалім ізденісі арқылы оқушы қабілетіне, қабылдау деңгейіне қарай іріктеп қолданады интерактивті модульдік технология қағидаларын іске асыру барысында оқушылардың танымдық белсенділіктерін, білім сапасын жоғарлатуға көмектеседі. Биік жетістіктерге жету үшін, мұғалім баланың мінез-құлқын, сана-сезімінің жетілу дәрежесін таным үрдістерінің(түйсігі, қабылдауы, ес, ойлау, сөйлеу, зейінінің) дұрыс бағытта қалыптасып, дамуын қадағалап әрі дамытып отыру керек.
- Сонымен қатар ерекше білімді қажет ететін балаларды оқытудағы ақпараттық–коммуникациялық технологияларды қолдану: біріншіден, оқушылардың білімін берік меңгерту құралы болса, екіншіден, балалардың сабаққа деген қызығушылығын, белсенділігін арттырып, білім сапасын көтеру болып табылады.
-
Назарларыңызға рахмет!