Кыргызстан, Талас
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
Была в сети 25.01.2024 07:47
Тыналиева Жайнагул Бекболотовна
учительница
34 года
1 286
40 098 
Местоположение
Специализация
Физика 8-кл кунумдук план
Категория:
Физика
27.01.2020 06:44
Просмотр содержимого документа
«Физика 8-кл кунумдук план»
8 – класс: Физика
Сабактын темасы:Нерселердин электрлениши жонундогу тарыхый маалыматтар. Электр заряды. Электр талаасы. Электр кучу.Электр талаасынын чыналышы.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулартема жонундотушунук алышат | Окуучулар тема жонундо тушунуп, айтып бере алса. |
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар заряд, электр, электр талаасы жана электр кучу, чыналышын билуу менен физика илимине болгон кызыуугусу артат. | Электр кубулуштарын билуу менен физика илимине болгон кызыгуусу артса |
| Тарбиялык | Алган билимдерин турмушта туура колдоно алса. | Коопсуздук эрежелерин сактап, алган билимдерин турмушта колдоно алса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, таякча, барактын кыркындылары, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт. (анектод,жанылык айтуу) Сабактын жабдылышын карайт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет жана жаңылыктарынан болушушот. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Окуучулардын билимин актуалдаштыруу | 12 | Окуучулардан заряд, электр жонундогу алгачкы тушунукторун сурап, турмуштан мисалдар келтиртет. | Окуучулар заряд электр жоундогу алгачкы маалыматтарын эстешип, суроолорго жооп беришет. Турмуштан мисалдарды келтириешет. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Жаны теманы тушундуруудон алдын окуучуларды 3 топко болуп, теманы слайд аркылуу тушундуруп, 3 топко 3 теманы бирден болуп берип, окуп даярдануусуна убакыт берет жана козомодойт. Убакыт бутору менен окуучулардан тема боюнча сурайт. Жакшы даярданып жооп берген топторго жылмаю тушурулгон стикерлер таркатылат. | Окуучулар 3 топко болунушуп, жаны теманы кунт коюп угушат. 3 топ оздоруно тиешелуу болгон темаларды алып, берилген убакыт ичинде даярданышат. Берилген убакыт бутоору менен топтор алган темаларын жакташат. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Окуучуларга отулгон тема боюнча маселе иштетет. Талаанын кайсы бир чекитинде жайланышкан 10 • 10-9 Кл зарядга 7 Н куч таасир зтет. Ушул чекиттеги талаанын чына- лышын тапкыла. Чыналышы 5 болгон электр талаасынын кайсы бир чекитинде 1*10-7Кл заряд жайгашкан. Ошол зарядга аракет эткен кучту эсептегиле. | Маселени иштеп мугалимге корсотушот. Талкуулашат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Эгер айнек таякчасын бир барак кагазга сургулоп туруп, колго жакындатсак акырын тырсылдаган унду угабыз. Ал эми карангыда болсо, ун менен кошо болор-болбос учкундар да корунот. Мындан сырткары ошол эле таякча кагаздын майда айрындыларын, чымчыктын тыбытын, чоргодон сызылып агып чыккан сууну озуно тартат (55-сурот). Ушундай эле кубулуш тарак менен кургак чачты тараган учурда да пайда болот.
Бир нерсени экинчисине сургендвн кийин, анын майда нерселерди озуив тартуу кубулушу нерселердин элсктрлениши деп аталат. Мындай электрленуу кубулушу биздин заманга чейинки VI кылымдарда эле белгилуу болгон. Алсак, грек философу Фалес янтарь таякчасын жунго сургондо майда нерселсрди тартаарын белгилеген.
Янтарь — жерде жуз миндеген жылдяр мурун оскон карагайдын таштай катьш калган чайьтры. Янтарь грекче электрон дегенди билгизет. Ошондон “электричество” деген ат келип чыккан.
Электр кубулуштары жонундогу илимдип тарыхы англиялык врач Вильям Гильберттин иштери менен башталат. Сурулуудон электрдин пайда болушу жонундогу эмгегин В. Гильберт 1600- жылы жарыялаган. Ушул эмгекте дуйнодо биринчи жолу «электричество» термини колдонулган. В. Гильберт ушундай касиетке жалгыз эле янтарь эмес башка нерселер да, мисалы айнектин ээ болорун жазып чыккан. Кийин резина, эбонит, пластмасса, капронду жунго сурткондо да электрлениши белгилуу болгон.
Электр заряды — электрленген нерселердин оз ара аракеттешүүкасиети.
Жаратылышта жарык жана карангы, бийик же жапыз, узун же кыска деген карама-каршылыктардай эле электр зарядынын да карама-каршы эки туру болот. Аларды шарттуу турде он жана терс деп аташкан. Ошентип атомдун ядросу он зарядга, ал эми электрондор терс зарядга ээ болушат. Он заряд «+», ал эми терс заряд «-» белгиси менен белгиленет. Ядродогу он зарядга ээ болгон болукчо протон деп аталат. Кадимки шартта атомдун ядросундагы протондордун саны аны айланып жургон электрондордун санына барабар. Протон менен электрондун заряддары да чондугу боюнча бирдей. Ал эми протондун массасы электрондун массасынан 1840 эсе чон.
Бир нерсени экинчисине сургондо биринин электрону экинчисине етуп кетет. Анткени электрондор атомдон, ошондой эле нерседен да ажырап кетууго жондомдуу. Ал эми протондор ядродон онойлук менен ажырабайт. Натыйжада электронун берген нерседе электрондордун саны аз, ал эми электронду алган нерседе электрондордун саны кеп болуп калат. Демек, биринчи нерседе протондордун саны электрондордун санына Караганда коп. Ошондуктан биринчи нерсени он заряддалган (он ион) деп, ал эми экинчи нерсени терс заряддалган (терс ион) деп аташат.
Электр заряддарын еткеруу же еткербеесу боюнча нерселер эки турге болунет: откергучтер жана еткербогучтер. Откоргучторго металлдар, жер кыртышы, ар кандай эритмелер, адамдын денеси ж. у. с. кирет. Ал эми еткербегучтерге фарфор, айнек, резина ж. б. кирет.Корутундулап айтсак, электр заряды— заттардын электрдик касиетин муноздоочу физикалык чондук. Ал q(кю) тамгасы менен белгиленет. Бирдиги учун 1 кулон (Кл) алынат. Ал француз физиги Шарль Огюстен Кулондун наамынан берилген.
Корутунду: Мейкиндиктеги заряддалган нерселердин тегерегинде электр талаасы болот. Электр талаасы материянын бир туру. Электрдик оз ара аракеттешуу ошол талаа аркылуу журот.
Электр талаасынын ошол талаага алынып келинген зарядга аракет жасаган кучу электрдик куч деп аталат. Ал Fтамгасы менен белгиленет. Бирдиги учун 1 ньютон алынат.
Корутунду: Электр талаасынын чьщалышы талаанын башка зарядга аракет жасаган кучунун, ошол заряддын чондугуна болгон катышына барабар:
Электр талаасынын чыцалышынын бирдиги учун 1 Н/Кл алынат.
Мооноту:________________ ОББ:____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы:Кулондун закону
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | ОкуучуларКулондун закону жонундотушунук алышат | Окуучулар Кулондун законун тушунуп, айтып бере алса. |
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар кулондун закону ж/до оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат.ал б/ча жонокой мисалдарды иштей алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:Кулондун законуна Мисалдарды келтирип талдай алышат |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, карточка, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт. Сабактын жабдылышын карайт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уй тапшырманы карточка аркылуу сурап алат. Алынган жоопторду окуучулар менен биргеликте талкуулап, туура жооп берууго багттайт. | Окуучулар карточкаларды алышат жана андагы суроолорго жооп беришет. Берген жоопторунун тууралыгына ынанышат, талкуулашат | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Окуучуларга Кулондун закону качан жана кантип ачылганы жонундо кенири айтып берип, анын формуласын тушундурот. | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат. Кулондун закону боюнча доскада маселе иштешип, туура чыгарганына ынанышат. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Кулондун закону боюнча окуучуларга маселе иштетет. 1. Ар биринин чондуктары 10*10-9Кл болгон эки заряд, бири- биринен 3 см аралыкта турушат. 0з ара аракеттенишкен куч эмнеге барабар? 2. Заряддары q1= б • 10 -6Кл жана q2= - 12 • 10 -6 Кл болгон эки кичине шарча бири-бирине 60 см аралыкта жайгашкан. Алардын аракеттешуу кучу эмнеге барабар?
| Алган билимдерин бышыктоо максатында доскада отулгон тема боюнча маселе иштешет. Жайында отурган окуучулар иштеп келип мугалимге корсотушот. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Жогоруда белгиленгендей заряддалган нерселер бири-бирине аракет жасашат. Колдонууга жана айтууга оной болсун учун заряддалган нерселер же заряддалган болукчолор аракеттенишет дебестен электр заряддары аракет этишет деп коюшат. Биз дагы ушул шарттуу эрежени колдонобуз. Демек, электр заряддарынын ортосунда электрдик куч аракет этет. Бул кучту кантип аныктайбыз жана ал эмнеден коз каранды болот?
Бул маселени 1780-жылдары француз физиги Шарль Кулон изилдеген. Ал оз тажрыйбасында айлануучу таразаны пайдаланган (66-сурот).
Ал учурда заряддын чондугун так аныктоочу куралдын жок болгондугуна карабастан, Кулон заряддарынын катышы белгилуу болгон кичине шарчал арды даярдаган.
Эгер заряддалган шарды ошондой эле зарядцалбаган шар менен тийиштиргенде алар эки шарга тец болуштурулот. Натыйжада эки шарда тен алгачкы заряддын 1/2, 1/4 болуктерун алууга болот.Ар кандай кыйынчылыктарга карабастан Кулон томонкулорду далилдоого жетишкен. Заряддалган эки нерсенин оз ара аракеттешуу кучу алардын ар биринин заряддарынын чондугуна туз пропорциялаш. Башкача айтканда, эгер бироонун зарядын эки эсе чонойтсо, куч эки эсе чоноёт; эгер экоонун зарядын тек эки эсе чонойтсо, куч торт эсе чоноёт. Бул эки заряддын ортосундагы аралык турактуу болгон учурда аткарылат. Заряддалган нерселердин ортосундагы аралыктарды озгортсо, аракет этуучу куч да озгорорун Кулон аныктаган. Тажрыйбада заряддардын ортосундагы аралыкты эки эсе чонойтсо, куч терт эсе кичирейгендиги далилденген.
Заряддалган нерсенин башка заряддалгаи нерсеге аракет эткен кучу алардын заряддарынын кобойтундусуно туз, ал эми алардын ортосундагы аралыктын квадратына тескери пропорциялаш. Бул Кулондун закону деп аталат. Математикалык турдо томонкучо жазылат.
мындаk — пропорциялаштыккоэффициенти, qj жанаq2— экинерсенинзаряддарынынчоцдугу, r — экинерсенинортосундагыаралык.
Кулондунзаконунунтууралыгыететакэксперименттераркылуудалилденген. Пропорциялаштыккоэффициенти:
k=9 109Н-м2/Кл2.
Моонотү:________________ ОББ:____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Электр талаасындагы жумуш
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучуларэлектр талаасындагы жонундотушунук алышат | Окуучулар электр талаасын тушунуп, айтып бере алса. |
| Онуктуруу-чулук | Электр талаасындагы жумуш темасы аркылуу окуучулар логикалык ойлоосун онуктурушот жана билим алууга ар дайым даяр, уюштуруучу боло алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:Кулондун законуна Мисалдарды келтирип талдай алышат |
| Тарбиялык | Билим алууда бири-бирине жардамдашууга, кам корууго жана тырышчаактыка тарбияланышат. | Билим алууда бири-бирине кам коруп, тырышчаак боло алса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, карточка, проектор, маселелер жыйнагы ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет. 1. Айлануучутаразанынтузулушужанаиштешижонундоозоюнардыайткыла. 2. Кулондун законунун эрежесин айтып бергиле. 3. Корунушу боюнча Кулондун законунун формуласына окшош кайсы формуланы билесинер (7-кл.)? Ал формулалар эмнеси менен окшош жана кандайча айырмасы бар? | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы улантып тушундуруп кетет. Темадагы формуланы суроттор аркылуу тушундуруп, анализдейт. Окуучуларды 3 топко болуп, ар бир топко маселе жазылган бирден карточка таркатат жана козомолдойт. Жоопторун окуучулар менен бирге талкуулайт | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, суроолорго жооп беришет. 3 топко болунушуп топто маселе иштешип, мугалимге корсотушот. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Жаны тема боюнча суроо берет: 1. Механикалык жумуш менен электр талаасындагы жумуштун окшош жактары барбы? 2. Электр талаасындагы жумуштун формуласын жазгыла. 3. Жумуштун бирдиги учун эмне алынат? Ал эмнеге барабар? 4.Электр талаасындагы аткарылган жумуш заряддалган болукчонун кыймылынын траекториясынан коз карандыбы? | Суроолорго жооп беришет. Туура жооп бергенине ынанышат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Заряддалган нерсенин электр талаасына заряддалган башка кичине нерсени алып келеек, ага электр талаасы Fкучу менен аракет этет. Эгер экеонун заряды теги боюнча бирдей болсо, анда Fкучунун таасиринде экинчи заряддалган нерсе биринчисинен туртулуп алыстайт. Демек, экинчи заряддалган нерсе бир чекиттен экинчи чекитке которулуш жасайт. Бул учурда электрдик куч жумуш аткарат. Ал жумушту аныктоо учун томенку мисалга кайрылалы.
Чондугу боюнча бирдей, белгилери боюнча карама-каршы заряддалган А жана В пластинкаларынын (67-сурот) ортосундагы электр талаасын алалы. Пластинкалардын олчому, алардын ортосундагы аралыкка Караганда бир нече эсе чон болсун. Он заряд менен заряддалган пластинкага жакын жердеги а чекитине он заряддалган кичине шарчаны жайгаштыралы. Электрдик куч шарчага аракет этип, аны В пластинкасын кездей жылдырып bчекитине которот. Бул учурда электрдик куч жумуш аткарат.
МындаА — электрталаасынынжумушу, Е — электрталаасынынчыналышы, q — которулуугадуушарболгонкичинешарчанынзаряды, d — пластинкалардынортосундагыаралык. Адаттагыдайэлеэлектрталаасынынжумушунунбирдигиучун 1 джоульалынат.
Электрталаасынынаткарганжумушузаряддалганнерсенинкыймылынынтраекториясынынформасынанкозкарандыболбостон, анынбаштапкыжанаакыркычекиттердегиабалынанкозкарандыболот. Ал биздин мисалда он заряд менен заряддалган шарча А йластинкасынын жанында чон потенциалдык энергияга, ал эми В чекитинде кичине потенциалдык энергияга ээ болору менен тушундурулот. Ал эми терс заряд учун тескерисинче болот. Анын жумуш аткаруута жондомдуу болгон потенциалдык энергиясы В пластинкасынын жанында чон болот.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Электрталаасынын потенциалы. Чыналуу
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Электр талаасынын потенциалы жана чыналуусу жонундо тушунук алышат. | Окуучулар теманы тушунуп, айтып бере алса. |
| Онуктуруу-чулук | Темадагы формулаларды анализдоо менен логикалык ойлоосун онуктурушот жана физикага болгон кызыгуусун арттырышат. | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:формулаларды анализдоо менен логикалык ойлоосун онуктуро алса. |
| Тарбиялык | Окуучулар билим алууда тырышчаак болууга тарбияланышат. | Тырышчаактык менен билим ала алса
|
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор, маселелер жыйнагы ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет: 1. Механикалык жумуш менен электр талаасындагы жумуштун окшош жактары барбы? 2. Электр талаасындагы жумуштун формуласын жазгыла. 3. Жумуштун бирдиги учун эмне алынат? Ал эмнеге барабар? 4.Электр талаасындагы аткарылган жумуш заряддалган болукчонун кыймылынын траекториясынан коз карандыбы? | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы улантып тушундуруп кетет. Темадагы формуланы суроттор аркылуу тушундуруп, анализдейт. Окуучуларды 3 топко болуп, ар бир топко маселе жазылган бирден карточка таркатат жана козомолдойт. Жоопторду окуучулар менен бирге талкуулайт | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, суроолорго жооп беришет. 3 топко болунушуп топто маселе иштешип, мугалимге корсотушот. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Жаны тема боюнча суроо берет: 1. Электрдик потенциал электр талаасынын кандай касиетин муноздойт? 2. Электр талаасынын потенциалынын формуласы кандай? 3. Чыналуу деген эмне? Анын бирдиги. 4. Чыналуу менен чыналыштын ортосунда кандай байланыш бар? | Суроолорго жооп беришет. Туура жооп бергенине ынанышат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Электр талаасынын кучун муноздоочу чондук чыналыш экендиги менен биз мурда таанышканбыз. Откон параграфтын аягында келтирилгендей электр талаасы потенциалдык энергия менен да муноздолет. Электр талаасынын ар кандай чекитинде, анын потенциалдык энергиясы да ар кандай болот. Ал энергияны муноздоо учун электр талаасынын потенциалы деген атайын физикалык чондук киргизилген. Потенциал — лат.созу. Бизче куч, кубат дегенди билгизет. Электр талаасынын потенциалы 
тамгасы менен белгиленет. Электр талаасынын кайсы бир 
чекитинде qзаряды 
потенциалдык энергиясына ээ болсо, анын электрдик потенциалы теменку формула менен аныкталат.
Электр талаасынын потенциалдарынын айырмасы электрдик чыналуу деп аталат. Чыналуу Uтамгасы менен белгиленет. 
болгондуктан
Чыналуунун бирдиги учун 1 вольт (В) алынат. Ал италиялык физик (1745-1827) Алессандро Вольтанын наамынан коюлган.
Электр талаасындагы эки чекиттин ортосундагы чыналуу U = 2 кВ. Чекиттердин ортосундагы аралык 10 см. Талаанын чыналышы эмнеге барабар?
| Берилди: | Формула: | Чыгаруу: |
| U = 2 кВ d = 10 см=0.1 м | U=Ed E= | E= |
| Е=? |
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Заттардын электр сыйымдуулугу. Конденсаторлор. Конденсаторлордун сыйымдуулугу.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар тема жонундо тушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: Тема ж/до тушунук алып, айта алса. |
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар электр сыйымдуулугу ж/до оз ойлорун далилдуу айтып беришет, конденсаторду пайдалана алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: Электр сыйымдуулугу ж/до Мисалдарды келтирип талдап жана конденсаторду пайдалана алышса |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет: 1. Электрдик потенциал электр талаасынын кандай касиетин муноздойт? 2. Электр талаасынын потенциалынын формуласы кандай? 3. Чыналуу деген эмне? Анын бирдиги. 4. Чыналуу менен чыналыштын ортосунда кандай байланыш бар? | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы улантып тушундуруп кетет. Темадагы формуланы анализдейт. Окуучуларды эки топко болуп, темаларды берет. Окуучулардын оз алдына даярдануусуна убакыт берип, козомолдоп турат. Убакыт буткондон кийин топторго берилген темаларды сурайт | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, эки топко болунушот. Топтор оздоруно берилген темаларды алышып, берилген убакытта даярданышып мугалимге айтып беришет. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Топко болунгон окуучуларга жаны тема боюнча суроо берет: 1-топ: Заттын жылуулук сыйымдуулугу менен электр сыйымдуулугунун ортосундагы кандай окшоштук бар?Электр сыйымдуулугу деген эмне?Электр сыйымдуулугунун формуласын жана бирдигин жазгыла. Физикалык маанисин тушундургуло. 2-топ:Конденсатор деген эмне? Конденсатордун тузулушу.Конденсатордун сыйымдуулугу эмнеге барабар? Конденсатордун заряддары топтоо касиетин далилдоону кандай тажрыйбаларды билесинер? Андай тажрыйбаларды озунор да ойлоп табууга аракет жасагыла. | Топтор суроолорго ойлонуу менен жооп беришип. Жоопторун талкуулашат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Нерсени ысытканда ал озуно кандайдыр бир жылуулук санын топтоп алат, ал эми муздаганда ал жылуулук санын болуп чыгарат. Ал жылуулук саны заттын тегине, массасына жана температурасынын озгорушуно коз каранды болот. Заттын жылуулук санын топтоп алуу касиети анын жылуулук сыйымдуулугу деп аталат.
Заттардын заряддарды топ- топ алуу жана сактап туруу касиетин муноздоочу физикалык чондук электр сыйымдуулугу деп аталат. Электр сыйымдуулугу С тамгасы менен белгиленет. Анын чондугу
формуласыбоюнчааныкталат. Бул, нерсенинпотенциалын 1 бирдиккеозгортууучунзарылболгонзаряддынчондугунтушундурот.Электрсыйымдуулугунунбирдигиучун 1 фарада (Ф) алынат.
«Конденсатор» деген латын сезу. Бизче «коюлантуу» дегенди билгизет. Электрдик кубулуштарды уйренууде бул соз электр заряддарын жана алар менен байланышкан электр талааларын топтоштуруу, ирилештирууго арналган тузулуштор менен байланышта колдонулат. Бул тузулуштун пайда болушу «лейден банкасы» деп аталган курал менен байланышта. Ал курал 1745 - жылы немец физиги Э. Г. Клейст (1700 - 1748) тарабынан тузулгон. Лейден банкасы ичи жана сырты алюминий фольгасы менен капталган айнек идишинен турат. Аны конденсатор катары биринчи жолу америкалык окумуштуу жана агартуучу Б. Франклин (1706 - 1790 ) колдонгон.
Конденсатор — электр заряддарын топтоп алууга арналган тузулуш. Ал бири-бирине жакын жайланышкан, бирок тийишпеген эки еткергучтон турат. Ал откоргучтор обкладкалар деп аталат. Алардын ортосу откорбогуч заттар (диэлектриктер) менен болунуп турат. 69-суротто эн жонокой жалпак конденсатор корсотулгон.
Конденсатордун электр сыйымдуулугу — конденсаторлордун электр заряддарын топтоо, ошондой эле топтолгон заряддарды жана аны менен байланышкан электр талаасын сактап туруу касиетин муноздоочу физикалык чондук. Конденсатордун электр сыйымдуулугу бир пластинанын зарядынын пластиналардын ортосундагы чыналууга болгон катышына барабар:
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Электр тогу.Электр тогунун булагы. Электр чынжыры жана анын болуктору.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема ж/дотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар электр тогу ж/до оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат. турмушта билимдерин колдоно алат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:электр тогу ж/до Мисалдарды келтирип талдай алышса |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет: Заттын жылуулук сыйымдуулугу менен электр сыйымдуулугунун ортосундагы кандай окшоштук бар?Электр сыйымдуулугу деген эмне?Электр сыйымдуулугунун формуласын жана бирдигин жазгыла. Физикалык маанисин тушундургуло. Конденсатор деген эмне? Конденсатордун тузулушу.Конденсатордун сыйымдуулугу эмнеге барабар? Конденсатордун заряддары топтоо касиетин далилдоону кандай тажрыйбаларды билесинер? | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы улантып тушундуруп кетет. Окуучуларды эки топко болуп, темаларды берет. Окуучулардын оз алдына даярдануусуна убакыт берип, козомолдоп турат. Убакыт буткондон кийин топторго берилген темаларды сурайт | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, эки топко болунушот. Топтор оздоруно берилген темаларды алышып, берилген убакытта даярданышып мугалимге айтып беришет. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Топко болунгон окуучуларга жаны тема боюнча суроо берет: 1-топ: «Ток» деген создун мааниси эмнеде? Электр тогу деген эмне? Электр тогун алыш учун кандай шарттар керек? Ток булагынын кандай турлорун билесннер? Алардын ар бири жонундо озунордун оюнарды айткыла.Ток булактарынын бардыгында кандай кубулуш журушу мумкун? 2-топ:Электрди керектеечулор кайсылар? Электр чынжыры эмнеден турат? Электр чынжырында ток булагынын мааниси кандай? Электрдик схемадагы шарттуу белгилерден мисал келтиргиле. Жонокой чонтек фонарынын схемасын чийгиле. Кайсыл учурда чынжыр туюк, кайсы учурда ажыратылган болот? Схемасын чийгиле. | Топтор суроолорго ойлонуу менен жооп беришип. Жоопторун талкуулашат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Электр тогу деп еткергучтегу заряддуу болукчолордун багытталган кыймылын айтабыз.
Откоргучто электр тогун алыш учун анда электр талаасын тузуш керек. Ал талаа еткоргучтогу заряддуу болукчолорге таасир этет. Натыйжада болукчолор багытталган кыймылга келип, электр тогу пайда болот.
вткергучте узгултуксуз ток болсун учун, анда ар дайым электр талаасы болуп турушу керек. Откоргучтогу электр талаасы электр тогунун булагы аркылуу тузулот.
Токту керектеочу куралдардын иштеши учун, алар ток булагына откоргучтор (зымдар) аркылуу бириктирилиши керек. Куралдардын нормалдуу иштешин камсыз кылуу учун атайын жонго салуучу тузулуштор колдонулат. Мисалы, лампочканы мезгил-мезгили менен очуруп, куйгузуп туруу учун ажыраткычтар жана кошкучтар колдонулат. Ал эми ар кандай тузулушторду электр тогуна кошуп же ажыратып туруу учун кнопкалар, рубильниктер, ачкычтар пайдаланылат. Демек, электр энергиясын турмушта пайдалануу учун электр чынжырлары тузулот.
Электр чынжыры ток булагынан, токту керектоочулордон жана жонго салуучу тузулуштордон турат. 75-суротто жонокей электр чынжырынын схемасы корсотулгон. Мында: 1 — ток булагы; 2 — ажыраткыч; 3 — электр лампочкасы; 4 — туташтыруучу зымдар. Бул жонокой чынжыр чонток фонарынын схемасын элестетет. Электр лампочкасы электр тогун керектоочунун милдетин аткарат.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Электр тогунун аракеттри. Токтун багыты. Токкүчү. Амперметр
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема ж/дотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар электр тогу ж/до оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат. турмушта билимдерин колдоно алат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:тема ж/до мисалдарды келтирип, трмушта колдоно алса. |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет: «Ток» деген создун мааниси эмнеде? Электр тогу деген эмне? Электр тогун алыш учун кандай шарттар керек? Ток булагынын кандай турлорун билесннер? Алардын ар бири жонундо озунордун оюнарды айткыла.Ток булактарынын бардыгында кандай кубулуш журушу мумкун? Электрди керектеечулор кайсылар? Электр чынжыры эмнеден турат? Электр чынжырында ток булагынын мааниси кандай? Электрдик схемадагы шарттуу белгилерден мисал келтиргиле. Жонокой чонтек фонарынын схемасын чийгиле. Кайсыл учурда чынжыр туюк, кайсы учурда ажыратылган болот? Схемасын чийгиле. | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы улантып тушундуруп кетет. Окуучуларды эки топко болуп, темаларды берет. Окуучулардын оз алдына даярдануусуна убакыт берип, козомолдоп турат. Убакыт буткондон кийин топторго берилген темаларды сурайт | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, эки топко болунушот. Топтор оздоруно берилген темаларды алышып, берилген убакытта даярданышып мугалимге айтып беришет. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Топко болунгон окуучуларга жаны тема боюнча суроо берет: 1-топ: Электр тогунун кандай аракеттерин билесинер? Токтун жылуулук аракеттерин кандай тажрыйбада байкаса болот? Турмуштан мисалдар келтиргиле.Токтун химиялык аракетин кантип байкоого болот?Токтун химиялык аракетин колдонууга мисал келтиргиле. Токтун магниттик аракетин байкоого мисалдар келтиргиле. Токтун магниттик аракетин уй шартында байкагыла. Колдонулуучу материалдар: батарея, узун мык, сырты изоляцияланган зымдар, майда мыктар, ийне же тооногучтор. 2-топ:Электр тогунун багыты кандайча аныкталат? Электр тогун лайда кылуучу белукчелер кайсылар?Ток кучу эмнени мунездейт?Ток кучунун чокдугу эмнеге барабар?Ток кучунун формуласы кандай жазылат?Ток кучунун бирдиги учун эмне алынат?1 ампер деген эмнени билгизет?Амперметр деген эмне? Амперметр электр чынжырына кандайча бириктирилет? Амперметрдин кандай турлорун билесинер? | Топтор суроолорго ойлонуу менен жооп беришип. Жоопторун талкуулашат. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Токтун жылуулук аракети менен биз кундолук турмушта кенири таанышпыз. Мисалы, уйдв колдонулуп жургон электр лампочкасынын ичиндеги вольфрам зымы аркылуу ток откондо, ал ысып, кучтуу жарык болуп чыгарат.
Токтунхимиялыкаракетитуздардын, кислоталардынэритмесиаркылуутоктунотконуэлектроддордозаттардынболунупчыгуусумененмуноздолот.
©ткергучтункееилишаянтыаркылууубакытбирдигиичинде отконзаряддардынсанынкорсотуучуфизикалыкчондуктоккучудепаталат.Эгерзаряддыq, убакыттыt тамгасымененбелгилесек, токкучу
болот.
Ток кучунун бирдиги учун 1 ампер (А) алынат. Ал токтун законченемдерин ачууга зор салым кошкой француз окумуштуусу Ампердин ысымынан алынган.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Электр чыналуусу. Вольтметр.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема ж/дотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар электр чыналуусу ж/до оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат. турмушта билимдерин колдоно алат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:тема ж/до мисалдарды келтирип, трмушта колдоно алса. |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроо берет:Электр тогунун кандай аракеттерин билесинер? Токтун жылуулук аракеттерин кандай тажрыйбада байкаса болот? Турмуштан мисалдар келтиргиле.Токтун химиялык аракетин кантип байкоого болот?Токтун химиялык аракетин колдонууга мисал келтиргиле. Токтун магниттик аракетин байкоого мисалдар келтиргиле. Электр тогунун багыты кандайча аныкталат? Электр тогун лайда кылуучу белукчелер кайсылар?Ток кучу эмнени мунездейт?Ток кучунун чокдугу эмнеге барабар?Ток кучунун формуласы кандай жазылат?Ток кучунун бирдиги учун эмне алынат?1 ампер деген эмнени билгизет?Амперметр деген эмне? Амперметр электр чынжырына кандайча бириктирилет? Амперметрдин кандай турлорун билесинер? | Окуучулар суроолорго жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышып, талкуулашат. | НК2 | ПК3 | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо,жана аны жаны темага байланыштыруу мн жаны теманы баштоо. Тема боюнча кыскача тушунук беруу,турмуштан мисалдарды келтируу, (Формуласын тушундуруп анализдоо ж.б) | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, тушунбогон жерлеринен суроолорду беришип, жооп алышат. | НК1 | ПК2 | |
| Бышыктоо | 6 | Жаны теманы бышыктоого суроолор берет: Электр чыкалуусу электр талаасынын кандай касиетин муноздойт? Электр чыналуусу деген эмне? Чыналуунун бирдиги учун эмне алынат? 1 В эмнени билгизет? Чыналуунун вольттон башка кандай бирдиктери бар? Чыналуу кандай куралдын жардамы менен олчонот? Чынжырдын болугундогу чыналууну олчоо учун вольтметрди кандайча туташтырат? Ток булагынын чыналуусун олчоо учун вольтметрди кандай туташтырат? Окуучуларды туура жооп берууго багыттайт. | Окуучулар суроолорго ойлонуу менен жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышат | НК2 | ПК3 | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Чынжырдагы электр тогу токтун булагы тарабынан тузулгон электр талаасынын таасиринде пайда болот. Электр талаасы откоргучтогу электрондорго таасир этип, аларды багытталган кыймылга келтирет. Токтун чон же кичине болушу электр талаасынын энергиясына байланыштуу. Ал болсо электр талаасындагы потенциалдардын айырмасына же чыналууга жараша болот.
Электр тогу тузгон электр талаасынын энергиясын муноздоочу физикалык чондук электр чыналуусу деп аталат. Чыналуу ар дайым электр талаасы аткарган жумуш менен аныкталат. Анткени откоргучтор аркылуу заряддалган болукчолор кыймылга келгенде электр талаасы жумуш аткарат. Эгер кандайдыр бир qзарядын которуштурууда аткарылган жумуш белгилуу болсо, чынжырдын ошол болугундогу чыналуу:
болот.
Токбулагынынуюлдарындагыжечынжырдынаркандайболукторундогучындлуунуолчоочукуралвольтметрдепаталат.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Өткөргүчтүн электрдик карлышы. Өткөргүчтүн салыштырма каршылыгы.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема ж/дотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар темадагы схемаларды тушунуу менен элестетуусун жана логикалык ойлосун онуктурушот | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:темадагы схемаларды элестетуун жана логикалык ойлоосун онуктуро алса |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроолор берет. Окуучуларды торт топ ко болот. Торт топтун бири- бирине берилуучу суроолорду даярдоосуна 2минут убакыт берет. Берилген суроо-жоопторун козомолдойт. | Окуучулар торт топко болунушуот. Берилген убакыт ичинде бири-бирине берилуучу суроолорду жазышат жана суроолорду бири-бирине беришип, жоопторду алышат. | | | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо,жана аны жаны темага байланыштыруу мн жаны теманы баштоо. Тема боюнча кыскача тушунук беруу,турмуштан мисалдарды келтируу, (Формуласын тушундуруп анализдоо ж.б) | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, тушунбогон жерлеринен суроолорду беришип, жооп алышат. | | | |
| Бышык-тоо | 6 | Жаны теманы маселе иштоо менен бышыктайт. | Отулгон тема боюнча маселе иштешет. | | | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Электр каршылыгы — откоргучтун электр откорумдуулугун муноздвочу физикалык чондук. Ал R тамгасы менен белгиленет. Бирдиги учун 1 Ом альтнат. Бул бирдик немец физиги Омдун ысымынан аталган.
Каршылыктын Омдон чон жана кичине да бирдиктери колдонулат: миллиом (мОм); килоом (кОм); мегаом (МОм).
1 м0м=0,001 Ом; 1 кОм=ЮОО Ом; 1 МОм=ЮООООО Ом.
Электр каршылыгы откоргучтун узундугуна туз, кесилиш аянтына тескери пропорциялаш жана откоргучтун затынан коз каранды. Бул коз карандылыкты биринчи жолу немец физиги Г. Ом аныктаган жана аны томонку формула менен туюнткан
Мында R— откоргучтун каршылыгы, l — откоргучтун узундугу, S— кесилиш аянты, 
— заттын салыштырма каршылыгы.
откоргучтун салыштырма каршылыгы деп узундугу 1 м жана кесилиш аянты 1 мм2 болгон откоргучтун каршылыгын айтабыз.
Каршылыктын формуласынан салыштырма каршылыкты тапсак:
Туура кесилиш аянты 200 мм2жез откоргучунун каршылыгын эсептегиле.откоргучтун узундугу 400см.
| Берилди: | Формула: | Чыгаруу: |
| L=4м S=200 мм2 |
|
|
| R=? |
Узундугу 15см, туура кесилиш аянты 2 мм2болгон откоргуч электр тогуна 2,2 мОм каршылык корсотот. Заттын табиятын тапкыла.
| Берилди: | Формула: | Чыгаруу: |
| R=2,2мОм=2.2*10-3 Ом l=15 см=0,15м S=2 мм2 |
|
Алюминий |
| R=? |
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Чынжырдын бөлүгү үчүн Омдун закону.
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема жонундотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар Омдун закону боюнча оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат. | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:Омдун закону жонундо мисалдарды келтирип талдай алышса |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Уйго берилген тапшырма боюнча суроолор берет. Ток кучунун еткергучтун касиетинен коз каранды экендигин кандай тажрыйбада корсотсо болот? Электр каршылыгы деген эмне? Электр каршылыгынын бирдиги учун эмне алынат? Откоргучтун электр каршылыгы болушунун себеби эмнеде? откоргучтун каршылыгы анын узундугунан жана кесилиш аянтынан кандайча коз каранды? Электр каршылыгынын откоргучтун узундугунан, кесилиш аянтынан жана заттын тегинен болгон коз карандылыгын аныктоочу тажрыйбаны айтып бергиле. откоргучтун салыштырма каршылыгы деген эмне? «Заттын салыштырма каршылыгы» жана «откоргучтун салыштырма каршылыгы» тушунукторунун айырмасы барбы? Болсо кандай.Салыштырма каршылыктын бирдиги кандай? | Окуучулар суроолорго ойлонуу менен жооп беришет. Берген жоопторуна ынанышат жана талкуулашат. | | | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо,жана аны жаны темага байланыштыруу мн жаны теманы баштоо. Тема боюнча кыскача тушунук беруу,турмуштан мисалдарды келтируу, (Формуласын тушундуруп анализдоо ж.б) | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, тушунбогон жерлеринен суроолорду беришип, жооп алышат. | | | |
| Бышыктоо | 6 | Омдун закону кайсыл уч чондуктун ортосундагы байланышты корсотот? Омдун законунун эрежеси кандай айтылат жана формуласы кандай жазылат? Омдун законунун тууралыгын далилдоочу тажрыйбалар жонундо айтып бергиле.Омдун закону боюнча чыналууну жана каршылыкты аныкгоочу формуланы жана бирдиктеринин ортосундагы байланышты жазгыла. Тажрыйбадан апынган жыйынтыктар боюнча ток кучунун чыналуудан коз карандылыгынын графигин чийгиле. Тажрыйбадан апынган сан маанилерди колдонуп ток кучунун каршылыктан коз карандылыгынын графигин чийгиле. | Отулгон тема боюнча суроолорго жооп беришт. | | | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Откоргучтогу ток кучу анын учтарындагы чыцалууга тузпроиорциялаш.
Откоргучтогу ток кучу анын каршылыгына тескери пропюрциялаш.
Ток кучунун чынжырдын болугунун учтарындагы чыналуудан жана ал белуктун каршылыгынан болгон коз карандылыгы Омдун закону деп аталат. Анткени, бул законду 1827-жылы Г. Ом ачкан.
Омдун законунун эрежеси: чынжырдын белугундогу ток кучу ал болуктун учтарындагы чыналууга туз, ал эми каршылыкка тескери пропорциялаш. Формуласы:
Омдун закону негизги физикалык закондордун бири болуп эсептелет.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Реостаттар
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар реостаттын тузулушу жана колдонушулу жонундо тушунук алышат | Окуучулар реостаттын тузулушун тушунуп, колдоно алса. |
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар электр приборлорун колдонуу мумкунчулугун жана техникалык кругозорун онуктуро алышат | Приборлорду колдонуп, кругозорун остуро алса |
| Тарбиялык | Электр приборлорун колдонууда тактык жана тыкандыкка уйронушот. | Коопсуздук эрежелерин сактаса |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Окуучуларды торт топко болуп, ар бир топко карточкалар таркатылат. Карточкада суроо менен кошо бирден мисалдар берилет. Даярданууларына убакыт берип козомолдойт. | Торт топко болунушот. Берилген убакыт ичинде карточкадагы суроолорго жооп жазышып, маселени иштешет. Жазылган баракты мугалимге алып келип тапшырат жана топтор жазгандарын жакташат. | | | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо,жана аны жаны темага байланыштыруу мн жаны теманы баштоо. Тема боюнча кыскача тушунук беруу,турмуштан мисалдарды келтируу, (Формуласын тушундуруп анализдоо ж.б) | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, тушунбогон жерлеринен суроолорду беришип, жооп алышат. | | | |
| Бышыктоо | 6 | Реостат деген эмне? Реостат эмне учун колдонулат? Жонокой реостаттын тузулушу кандай? Жылдыргычтуу реостаттын тузулушун айтып бергиле. Ток кучун жонго салуу эмнеге негизделген? | Отулгон тема боюнча суроолорго жооп беришт. | | | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Кундолук турмушубузда ток кучун бирде азайтып, бирде кобойтуп турууга туура келет. Мисалы, радиокабылдагычтын унун чокойтуп же азайтууда, электр плиткасын катуу ысытууда же азайтууда биз атайын жасалган куралдын жардамында ток кучун жонго салып турабыз.
Чынжырдагы ток кучун каршылыкты озгортуу менен жонго салып туруучу курал реостат деп аталат.
Женекой реостат катары узундугун озгортуп турууга ынгай- лаштырылган зымды алса болот. Ал зымдын салыштырма каршылыгы чон болууга тийиш. Бул максатта никелин же нихром зымдары пайдаланылат.
Колдонууга ынгайлуу реостаттардын бири жылдыргычтуу реостат. Анын тышкы керунушу 99а-суротто, ал эми схемадагы белгиси 99б-суротто корсотулгон. Бул реостатта керамикадан жасалган цилиндрге никелин зымы тыгыз оролгон. Зымдар бири-бирине тийишип турганы менен токту откорбойт. Анткени зымдар ток откорбос материал (окалин) менен капталган. Оромдордун устунде металл езокчо бекитилген. Ал боюнча металл пластинка жылып журет. Пластинкалар оромдуп эки капталына кысылып тийип турат. Пластинка менен оромдордун зымдарынын тийишкен жеринде сурулуунун натыйжасында окалин изолятору сыйрылып тушет. Чынжырдагы ток оромдордон жылып журуучу пластинкага, пластинкадан озокчого, андан 1-клеммага берилет. 1 жана 2-клеммалар аркылуу реостат электр чынжырына бириктирилет.
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
8 – класс: Физика
Сабактын темасы: Откоргучторду удаалаш жана жарыш туташтыруу
| Сабактын максаттары | Корсоткучтор | |
| Билим беруучулук | Окуучулар-тема жонундотушунук алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу: теманы тушунуп, айтып бере алса.
|
| Онуктуруу-чулук | Окуучулар тема боюнча оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат. | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:тема жонундо мисалдарды келтирип талдай алышса |
| Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
| Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо | ||
| Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт.
Сабактын жабдылышын карайт жана келбеген окуучуларды жоктойт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Келбеген окуучулар жонундо маалымат берет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | | | Маанай |
| Уй тапшырманы суроо | 12 | Реостат деген эмне? Реостат эмне учун колдонулат? Жонокой реостаттын тузулушу кандай? Жылдыргычтуу реостаттын тузулушун айтып бергиле. Ток кучун жонго салуу эмнеге негизделген? | Окуучулар уйго берилген тапшырма боюнча суроолорго ойлонуу менен жооп беригет жана талдашат. | | | Формативдик |
| Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо,жана аны жаны темага байланыштыруу мн жаны теманы баштоо. Тема боюнча кыскача тушунук беруу,турмуштан мисалдарды келтируу, (Формуласын тушундуруп анализдоо ж.б) | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат, тушунбогон жерлеринен суроолорду беришип, жооп алышат. | | | |
| Бышыктоо | 6 | Окуучулар эки топко болот. Биринчи топко удаалаш туташтырууну корсотуп беруусу болсо экинчи топко жарыш туташтырууну корсотуп берууну жана алдардын колдонулуштарын тушундуруусун тапшырат | Эки топко болунгон окуучулар мугалим айткандай тутштырууларды корсотушот жана кайсыл жерде колдонулуштарын айтып, беришет. | | | суммативдик |
| Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
| Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо |
| | | |
Тиркеме:
Адатта откоргучторду туташтыруунун эки жолу колдонулат. Ал ар удаалаш жана жарыш туташтыруу деп аталат.
Экиоткоргуч(R1=10 Ом, R2=10Om)биринчиучурдаудаалаш, алэмиэкинчиучурдажарыштуташатдейли. Жалпыкаршылыктыкантип табабыз?
Каршылыктын мааниси:
а) удаалаш туташтырганда алардын жалпы каршылыгы эки каршылыктын суммасына барабар:
б) Эки откоргучжарыштуташтырылсажалпыкаршылыктыаныктоочуформула:
Чыналуунун маанси:
а) удаалаштуташтыруудачынжырдагыжалпычыналууайрымболуктогучыналуулардыпсуммасынабарабар:
б) жарыштуташтыруудачынжырдынбардыкболугундочыналуубирдей:
Ток кучунун мааниси:
а) удаалаш туташтырууда чынжырдын бардык болугундо ток кучу бирдей:
б) жарыш туташтырууда чынжырдагы жалпы ток кучу анын ар бир болугундогу ток кучторунун суммасына барабар:
Мооноту:________________ ОББ:_____________________________
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
Полезное для учителя
Реализация образовательных программ осуществляется с применением исключительно электронного обучения и ДОТ
