Gagauz dili hem onun funkţional stilleri. N.Baboglu «Güllerdä yaşlar» (2-nci urok)

Uroon etapları

Verilän vakıt

Operaţional neetlär

Metodlar hem kolaylıklar

UROON İÇİNDEKİLERİ

İş çeşitleri

Kantarlamak

1.Dikatın

çekilmesi

2.Neetleri belli etmäk, problema koymak. Üürenmäk

çalışmasına motivlemäk.

3.Eni materialı üürenmäk/ üüretmäk.

4.Materialın kaavilenmesi hem becermeklerin oluşturması.

5.Kantarlamak

6,Feedbackın gerçeklenmesi.

7.Evdeki işin verilmesi.

2 m

5 m

10 m

10 m

10 m

5 m

3 m

-sölemää, angı funkţional stilleri var;

söz stilleri için bilmää, nicä artistik stilini tanımaa, verili yaratmada nışannarı belli etmää;

annatmada karı süretinä analiz yapmaa;

evelki hem zamandaş karıları uydurmaa;

sözlükleri kullanmaa, lafların maanalarını bilmää;

-personajların yaptıklarını kantarlamaa.

Üüredicinin sözü.

Prezentaţiya.

Çiftlerdä iş.

Soruş-cuvap

Çıkış.

Prezentaţiya.

Patret.

Söleyiş.

Çıkış.

-Zaman hayır olsun!

Biz sizinnän birinci urokta bulduk artistik kolaylıklarını. Söledik, ani annatma «Güllerdä yaşlar» girer kiyat, artistik stilinä. -Bu artistik kolaylıklarını avtor taa çok kimin için yazȇr?

Da, dooru sölediniz. O adam - Todur Aflatarlı. Ama şindi lääzım olacek urokta geçälim karı personajına.

Büünkü ikinci urokta biz sizinnän N.Baboglunun annatmasınnan «Güllerdä yaşlar» taa derindän tanışacez.

Sizin önünüzä koyulȇr te bu neetlär:

-sölemää, angı funkţional stilleri var;

-söz stilleri için bilmää, nicä artistik stilini tanımaa, verili yaratmada nışannarı belli etmää;

-annatmada karı süretinä analiz yapmaa;

-evelki hem zamandaş karıları uydurmaa;

-sözlükleri kullanmaa, lafların maanalarını bilmää;

-personajların yaptıklarını kantarlamaa.

Taa bir teklifim sizä var, urokta kendi ballarınızı koyunuz yapracıklara, uroon bitkisindä notanız belli olacek.

-Gagauz karısı N.Baboglunun annatmasında nesoy?

Saburlu, çalışkan, cana yakın, kaavi, oolu için düşünän, garip aalardı, çocuunu kurtarmaa isteer.

-Verili lafların arasından angıları karının neetini göstererlär?

Şindi iki üürenici tablaya çıkȇrlar da cuvap ederlär iki türlü: «kayılım», «diil kayılım». Cuvaplarınızda lääzım olsun argumentlär.

1.Orta yaşta karı. Onun yaşamasından bu annatmada verili bir gün.

2.Bu kadın fukaarä yaşȇȇr.

3.Kendisi lääzım para kazansın, ani aylesini baksın.

4.O vakıtlar, açan Sovet Birlii daldı, çoyu işsiz kaldılar.

5.Satıcıyka işleer.

6.Kendi vakıdında bir çok razgelän karılarından biri.

7.Karı tertip, bu belli ondan, ani yaşlarını basmasına silärmiş.

8.Avtor verer onu, nicä bir ii personajı.

9.Ama neçinsä karının adını koymamış.

10.Bir büük probleması var: oolunu yolda maşina çinemiş.

11.Bu kadın becerer lafetmää adamnan hem kalan satıcılarlan.

12.Müşterilärlän annaşmaa becerer.

13. Ona deyni oolu ilk erdä durȇr, isteer onu kurtarmaa.

14.Kocası için bişey sölenmeer, aylesi varmış.

15.Zanaat uurunda belli, ani satıcı çalışarak, işini beener.

-Bizim önümüzdä gagauz karının süreti toplandı mı?

PROBLEM SORUŞLARI.

-Var dı mı nicä bu kadın başka türlü yaşamasını kursun?

-Kendi oolunu kurtarmaa deyni neyä hazır olȇr bu ana?

-Nesoy ecel büün seçerlär kendinä zamandaş karılar?

-Kimin için karı taa çok aalardı?

-Neçin avtor annatmanın adını «Güllerdä yaşlar» koymuş?

-Evellär gagauz karının eceli niceymiş?

Evel gagauz karıların eceli pek zormuş. Onnar sıkı baalı halkın yaşamasınnan. Yazıcılar herzaman göstererlär аdamın güçlüünü hem karının haksızlıını. Sevinmeliksiz, küçüklük hem aar iş gagauz karıların bahtıymış ,üzlärcä yıl olurmuş. Karılar çalışarmışlar kırda, käär iki cannı da olarak. Uçsuz kenarsız acı duyulêr büük yaşlı karıların aklına getirmeklerindä, onnarın şenniksiz gençlii için, açan onnar zor yaşamak sebepinä görä yoktu nicä korusunnar kendi uşakların yaşamalarını. Kırda aar iştän kaarä karının başına kalardı bütün evdeki işlerin ükü: ruba dokuması, çorbacılık, uşak büütmesi hem hayvan bakması. Karılar o vakıt taa zanaatlanarmışlar ölä işlärlän nicä yapaa ditmäk, pala dokumak... Bakmayarak hepsi bu zanaatlara, karının zaameti paaya koyulmazmış, onuştan onnarı cümnedä hiç saymazmışlar.

Gagauz karının yaşamasında haksızlık hem aşaalamak belli olarmışlar taa onun duumasından. Kız durarmış en alçak uurda, hem sayılarmış, ani o becerer sade ev içindä uygunnuk yaratmaa. Küçüktän taa izmettä, ev işlerindä. Genç kızın durumu pek önemliydi, açan onu everärmişlär. Kendi ecelini gagauz kızları yokmuş nica kendibaşına seçsinnär. Kız evermesindän sora ayledä olurmuş çok baarış, kötü davranmak hem karıya el kaldıması.

Evlendiynän, karı baalı olarmış diil sade adamına, ama adamın anasına-bobasına da. Eer o kaybettiyseydi adamını, karı yokmuş nicä saabi olsun ne çorbacılıına, ne dä kendi ecelinä. Adamın anası hem bobası karar verärmişlär, kimä karıyı evermää enidän. Gagauz kızlarında yoktu hak olmaa üürenilmiş. Siirek kimdä varmış kısmet üürenmää başlankı klaslarda da.

Ya bakınız prezentaţiyada verili bir yaşlı karının patredinä.

-Nesoy onun elleri?

-Karının elleri neyi bizä göstererlär?

Sizä deyni verili patrettä Avdarma küüyündän bir karı. Angısı Kiriyet küüyündä altı küçük yaşlı uşaklı bir dul adama evlenmiş. Aralarında taa iki çocuk duumuş. Bu karı olmuş sekiz uşaan anası... Te sizä yaşamaktan örnek nicä karı kendi bütün ömürünü kocasına hem uşaklara başlamış.

Allaa yaratmış karıyı bir neetlän, ani uşak duudursun. Onuştan en önemni karının funkţiyası bu dünnedä o.

Zamandaş cümnedä gagauz karıların statusu niceymiş?

Zamandaş cümnedä karıların hem adamnarın birtürlü hakları var. Saygı karılara hep büük uurda durêr. Kadınnar anıldılar herbir uurda: yazıcılık, muzıka, resimcilik, politika, bilim hem başka erlerdä dä.

Verili söleyişlerdän birini tefterinizä yazınız. Angı söleyiş taa çok uyȇr annatmaya «Güllerdä yaşlar»? * Aalemä kuyu kazma, kendin düşärsin.
* Vakıt geçer, çatı sarılȇr!
* Zorun önündä kolay da varmış.

Gagauz karısına deyni ne durȇr birinci erdä, ikinci, üçüncü? Verili laflardan ayırınız o üç lafı, angısı sizä deyni en yakın. Yaşamak paalılıkları, zaamet, material varlıı, üüretim, eşlenmäk, aylä, uşak duudurması, din, dil, etnik tarafından kendini bildirmäk...

Üürenicilär, pek gözäl çalıştınız, geldi vakıt balları saymaa.

Kimdä en çok bal, onnar nota «10» kazanȇrlar. Ama kimdä en aaz bal, nota «5». Ortası da belli olȇr, tablada yazılı.

-Nesoy çıkışa var nicä gelmää 2-nci uroon bitkisindä?

Evdeki iş:

Siz olaydınız bu personajın erinä, nicä kendinizi götüreceydiniz? Verili soruşa yazılı cuvap vermää.

Saa olunuz, ani benimnän barabar iki urok işlediniz. Bän isteerim, ani yaşamanızda yaşlan alayarsaydınız sadece ozaman, açan sizä gül başlȇȇrlar da bu iş olȇr sevinmeliktän...

Üürenicilerin kantarlaması.

Üüredicinin kantarlaması.

Üürenicilerin kantarlaması.

Üüredicinin kantarlaması.