Խաչվող հասկացություններ

և

Պատճառ հետևանք

Ամեն պատճառ հետևանք կամ հետևանքներ ունի:

Պատճառահետևանքային կապերի ուսումնասիրության նպատակներից

մեկը սովորողների' հետևանքներն ուսումնասիրելն է նույնիսկ այն

դեպքերում, երբ դրանք դուրս են մարդու վերահսկողությունից:

Պատասխանելով «Ինչպե'ս դա տեղի ունեցավ», «Ինչո' տեղի ունեցավ»

հարցերին' սովորողները պետք է կարողանան անցնել «Ի նչը ստիպեց, որ

տեղի ունենա», «Ի'նչ պայմաններ էին դրա համար անհրաժեշտ» հարցերին:

Ավելի բարձր դասարաններում սովորողները պետք է կարողանան

այսօրինակ հարցերին պատասխանել իրենց հայտնի գիտական տեսությունների հիման վրա: Պատճառահետևանքային կապերը բացահայտելը շատ կարևոր է վերլուծական շարադրանքներ/էսսեներ գրելիս :

Խաչվող են այն ընդանրական (հիմնական) հասկացությունները որոնց օգնությամբ հնարավոր է տալ աշխարհի և նրա ճանաչողության համակարգված նկարագրությունը:

Այս հասկացություններն ուսումնասիրելիս կարևորվում են որտե'ղ և ե'րբ հարցերը: Սովորողներն ուսումնասիրում են տարբեր ժողովուրդների կենցաղը, պատմությունը որոշակի ժամանակաշրջանում և վայրում, նրանք սովորում են ուսումնասիրել իրենցից առաջ ապրած մարդկանց կյանքը, պատմական տվյալ ժամանակաշրջանը, նրանց ձեռքբերումները և քաղաքակրթության մեջ ունեցած նշանակալի դերը:

Ժամանակի և տարածության ըմբռնումը խիստ կարևոր է լեզվական համակարգի շատ կարևոր իրողություններն ուսումնասիրելիս, օրինակ‘

մակբայների' ժամանակ, տեղ և գործողության այլ հատկանիշներ դրսևորելու առանձնահատկությունները,

բայի խոնարհման հարացույցում ժամանակի դրսևորումները,

հայոց լեզվի զարգացման փուլերը ուսումնասիրելիս և այլն:

Այս խաչվող հասկացության ուսումնասիրության ընթացքում սովորողները փորձում են պատասխանել այն հարցին, թե ինչ է ստեղծարարությունը, որն է դրա դերը, նպատակը:

Սովորողները ուսումնասիրում են այն ուղիները, որոնցով մենք աստիճանաբար բացահայտում, ապա նաև արտահայտում ենք գաղափարներ, համոզմունքներ: Այս ուսումնասիրության ընթացքում սովորողը բացահայտում է, որ շատ մարդիկ ստեղծում են նաև համագործակցելով, միասին

աշխատելով: Նրանց համատեղ աշխատանքի արդյունքը որոշակի արժեքներ են, որոնք մարդկանց հարստացնում են թե նյութական, թե հոգևոր առումներով: Գրական երկն ուսումնասիրելիս մենք նախևառաջ րացահայտում ենք նրա գեղագիտական կողմը, նրա միջոցով որոշակի արժեհամակարգի ձևավորումը և այլն:

և

Անհատներ հարաբերություններ

- Մարդն առանց հասարակության չի կարող գոյատևել, նա հասարակական էակ է: Նա մենակ չէ և ամեն պահի ստեղծում է որոշակի հարաբերություններ այլոց հետ: Այս առումով կարևոր է, որ սովորողը հասկանա, թե ով է ինքը, ինչ դեր ունի այս համայնքում, և ովքեր են մենք-ը: Աշակերտն ուսումնասիրում է նշանավոր կամ իր կողքին ապրող անհատների կյանքը, համոզմունքները,

արժեհամակարգը, մշակութային ընդհանրություններն ու տարբերությունները, ձևավորում հանդուրժողական վերաբերմունք շրջապատի մարդկանց նկատմամբ: Սովորողը նշանավոր մարդկանց կենսագրության ուսումնասիրությամբ սովորում է հասկանալ իրեն ու այլ մարդկանց, արժևորել իր և այլոց զգացումները, ապրումները, աշխարհայացքը և տեսակետները: Այս հասկացությունն ամբողջովին գրականության տիրույթում է, չնայած մենք գիտենք, որ

լեզուն ևս հասարակական երևույթ է:

Վերջ