Hayvonlarga qo'yilgan nomlarda bosh harf

KATTAQO`RG`ON SHAHAR

XALQ TA`LIMI BO`LIMI TASARRUFIDAGI

11-IXTISOSLASHGAN DAVLAT UMUMTA`LIM MAKTABI

Boshlang`ich sinf o`qituvchisi

Xamraqulova Gulchehra Abduraxmanovnaning

2-“G” sinfda

ona tili fanidan o`tkazgan

Mavzu: Hayvonlarga qo`yilgan nomlarda bosh harf

2018-2019-o`quv yili

Sana: 25-yanvar 2019-yil

Dars mavzusi: Hayvonlarga qo`yilgan nomda bosh harf

Dars maqsadi:

Ta`limiy maqsad: DTS talablari asosida dars o`tish. Hayvon nomini bildirgan so`zlarni imloviy to`g`ri yozish ko`nikmasini hosil qilish; o`quvchilar lug`atini shaxs va narsani, joy nomlarini bildirgan so`zlar bilan boyitish, so`zlarni o`rnida qo`llashga o`rgatish, hayvon nomini unga qo`yilgan nomdan farqlash ko`nikmasini o`stirish; FK-1: rasmlar asosida va o`qib eshittirilgan matn yuzasidan suhbatgakirisha oladi; nutq jarayonida o`zlashtirgan yangi so`zlarni og`zaki nutqda qo`llay oladi.

Tarbiyaviy maqsad: O`zbekistonning hozirgi taraqqiyot yo`li haqida qisqa ma`lumot berishorqali Vatanga muhabbat uyg`otib, o`quvchilarni jonivorlarga nisbatan mehr-muhabbat ruhida tarbiyalash. TK -3: o`quv fanini o`rganish va bir biridan farqlash;

Rivojlantiruvchi: hayvon nomlarini bosh harflar bilan yozilishi haqidagi bilimlarini mustahkamlash, o`quvchilar lug`atini boyitish; so`zlarni o`rnida qo`llashga o`rgatish. FK-2: mavzuga oid so`zlarni og`zaki va yozma nutqda qo`llay oladi; tinish belgilarini to`g`ri qo`llay olish.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi, bilimlarni umumlashtiruvchi.

Dars metodi: noan`anaviy, musobaqa, savol-javob, ta`limiy o`yinlar.

Dars jihozi: Slaydlar, tarqatma materiallar, uy va yovvoyi hayvonlar rasmlari, darslik.

DARSNING BORISHI:

1. Tashkiliy qism.

• O`quvchilarning darsga tayyorgarliklarini tekshirish.

̶ Aziz bolajonlar, darsga hamma tayyormi?

• Sinf sardori hisoboti tinglanadi.

̶ Darsni boshlashdan oldin darsning oltin qoidalari bilan tanishib olamiz.

̶ Hozir darsimiz qanday dars ekan?

̶ Ona tili.

̶ Ona tilimiz haqida she`rlar bilasizmi?

O`quvchi:

ONA TILIM

Sen onam tilisan, otam tilisan,

Sen bobom tilisan, asrlar oshgan.

Oh, ona tilginam, muqaddas tilim,

Bunchalar shirinsan, bunchalar so`lim.

̶ Judayam yaxshi. Qani, yana kim ona tilimiz haqida she`r yod olgan?

O

Buyuk Temur jahon bo`ylab,

O`z dovrug`in solgan tilim.

Mir Alisher bobomlardan

Meros bo`lib qolgan tilim.

̶ Aziz bolajonlar, har bir davlatni dunyoga tanituvchi boyligi bu o`z tilidir. Til borki, kishilar bir-birlari bilan so`zlashadi.

Bolajonlar, biz shunday maftunkornjannatmakon yurtda yashaymiz. 2019-yilni muhtaram Prezidentimiz qanday yil deb e`lon qildilar?

O`quvchi: ̶ 2019-yil “Faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili” deb e`lon qilindi.

- Shu kunlardagi siyosiy xabarlarni bilib boryapsizmi?

O`quvchi: ̶ O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Germaniya Federativ Respublikasida rasmiy tashrif bilan bordi.

O`quvchi: ̶ Shavkat Mirziyoyev Germaniyadagi vatandoshlar bilan uchrashdi.

O`quvchi: ̶ O`zbekiston va Germaniya 8 milliard yevrolik loyihalar bo`yicha kelishuvlar e`lon qildi.

̶ Judayam yaxshi. Mana siz siyosiy yangiliklarni ham bilib boryapsiz?

Keling endi, darsimizga qaytsak. Bugungi darsimizni har doimgidan noan`anaviyroq o`tamiz. Hozir o`lkamizda qish fasli bo`lgani sababli darsimizni “Jonivorlarga g`amxo`rlik” deb nomlaymiz.

Jonivorlarimiz qishda o`zlariga ozuqa topishga ancha qiynalib qoladilar. Shuning uchun biz darsimiz davomida ularga ozuqa bo`ladigan, o`zlari yoqtirgan sabzavot va mevalardan yig`ib beramiz.

Mana, siz uch guruhga bo`linib oldingiz, Demak:

I guruh - Quyonchaga sabzi yig`ib beradilar.

II guruh - Olmaxonchaga yong`oq yig`ib beradilar.

III guruh - Tipratikanga olmacha yig`ib beradilar.

Qani, har bir guruh o`zaro kelishgan holda guruh sardorini tayinlab olsin-chi?

Guruh sardorlari e`lon qilinadi.

Darsimiz shiori: Ona tilim, jon dilim, so`zlarga boy, jon tilim.

1. O`tilgan mavzuni mustahkamlash.

• O`tilgan mavzu: Kishilarning ismi va familiyasida bosh harf

• Uy ishi: 182-mashqni tekshirish . siz bu mashqda o`quvchilarni bajaradigan ishlari haqida gaplar tuzishingiz kerak edi.

O`quvchilar tuzgan gaplarini og`zaki aytadilar.

• “O`rnini to`ldir” o`yinini o`tkazish orqali o`tilgan mavzuni mustahkamlash

Bunda har bir o`quvchi o`ziga berilgan tarqatmadagi bo`sh qatorlarni to`ldirishi kerak.

Qatorlardan o`quvchilar bajargan ishlari tekshirilib,vaqtida rag`batlantirib boriladi.

• “Blits” so`rovi o`tkazish

1. Shaxs (kishilar) nomini bildirgan so`zlar qaysi so`roqqa javob bo`ladi?

2. Narsa nomini bildirgan so`zlar qaysi so`roqqa javob bo`ladi?

3. Bittadan ortiq shaxsni bildirgan so`zlar qaysi so`roqqa javob bo`ladi?

4. Kishilarning ismi va familiyasini bildirgan so`zlar qaysi so`roqqa javob bo`ladi?

5. Mamlakat, shahar, qishloq, ko`cha, daryo va tog` nomlari qanday yoziladi?

6. Bunday otlarni biz qanday otlar deymiz?

̶ Bugungi siz bilan o`tadigan mavzumiz ham atoqli otlarga kiradi.

1. Yangi mavzu: Hayvonlarga qo`yilgan nomlarda bosh harf

Savollar:

1. Sizning uyingizda uy hayvonlari bormi?

2. Siz ularga qanday munoisabatda bo`lasiz?

Ona tabiatimiz go`zal va xilma-xildir. Hayvonot olamiga nazar tashlasak, ular tabiatning boir bo`lagi bo`lib, insonning sodiq do`stidir.qadim-qadimdan insonlar hayvonlarga yaxshi munosabatda bo`lib, ularning ayrimlarini o`zlariga o`rgatib, xonakilashtirganlar. Xonakilashtirilgan hayvonlarga nom qo`yilgan. Hayvonlarga qo`yilgan nomlar bosh harf bilan yoziladi.

O`quvchilarga turli hayvonlarning rasmlari ko`rsatiladi. Ular bu hayvonlarga qo`yilafdigan nomlardan aytadilar.

It – Olapar, Qoplon, …

Mushuk – Mosh, Malla, …

Sigir – Targ`il, Govmish, …

Siz bu so`zlarni bosh harf bilan yozishni yodingizda saqlashingiz lozim.

• Daftarga sana yozdirib, husnixat daqiqasi o`tkazish.

Kichik h va bosh H harflaridan bir qatordan yozdirish.

• Rasmli diktant o`tkazish.

Monitorda ko`rsatilgan hayvonlarga nom qo`yib, nomini yozish.

Yozdirilgan so`zlar daftardan o`qitiladi.

183-mashq. Mashq sharti o`quvchilarga o`qitiladi va shartiga ko`ra bajariladi.

So`zlarni yozish uchun har bir qatordan 3 tadan o`quvchi chiqib, xattaxtada yozadila

• Dam olish daqiqasi:

Aytilgan hayvonlar nomini o`quvchilar ingliz tilida aytadilar.

To`g`ri aytgan o`quvchilar rag`batlantirib boriladi.

• Matn uch guruhga bo`lib o`qitiladi. Matnga sarlavha qo`yiladi. Matnning birinchi qismi yozdiriladi.

Yaxshi odat

• Siz ham biror hayvonga mehr qo`yganmisiz? savoli bilan o`quvchilarga murojaat qilinadi. O`quvchilar o`zlari mehr qo`ygan hayvon nomlarini aytib, ularning xususiyati haqida so`zlab beradilar.

• Mana, Davron otga mehr qo`ygan ekan. Hozir ot haqida sizlarga qiziqarli ma`lumot beradi. Otning qanday xususiyati borligini bilib olasiz.

Tabiatda otga teng keladigan jonivor yo`q. otlar qadim zamonlardan beri insonning ajralmas hamrohiga aylangan. Otlar go`zallik, oliyjanoblik, sadoqat kuchlilik ramzidir. Otlar insonga ichki xotirjamlik bag`ishlaydi. Ular soxtalik va yolg`onni ko`tara olmaydi. Odamlarning o`ziga bo`lgan munosabatini masofadan turib sezadi.

Tibbiyot amaliyotida otda yurish, hatto oyoq-qo`li falaj umidsiz bemorlarni ham oyoqqa turg`izgan, ko`zi ojizlik, karlikdan qutqazgan. Ot chopgan vaqtda otdagi barcha davolovchi va kuch bag`ishlovchi quvvatlar ot mingan kishiga o`tadi.

Otlar ajoyib ruhshunos. Ular insondagi noxush o`zgarishlar, kayfiyatsizlik, g`azab yoki asablar tarangligini darrov sezadi. Otlar egasiining bunday holatidan xabardor bo`lib, uning yoniga oshiqadi. Unga yaqinlashib, yomon quvvatini o`ziga olib, yaxshisini egasiga uzatadi.

O`qituvchi 185-mashqni “Aql charxi” o`yini orqali bajartiradi. Matn nima haqida yozilgan? (Matn sirk haqida yozilgan.) sirkda qanday hayvonlar qatnashadi? (sirlda it, mushuk, maymun qatnashadi.)ularga qanday nom qo`yilgan? Hayvonlarga qo`yilgan nomlarni matndan toping-chi?

O`quvchilar mashq matnidagi hayvonlarga qo`yilgan nomlarni eslab qolib, alifbo tartibida yoddan yozadilar. Topshiriqni to`g`ri va birinchi bajargan o`quvchini o`qituvchi rag`batlantiradi.

Namuna: Maymoq, Olg`Ir, Qoramosh, Chita.

1. Mavzuni mustahkamlash

• Tarqatmali materiallar bilan ishlash

№1.

O`qing va ko`chiring. Hayvonlarga qo`yilgan nomni bildirgan so`zning tagiga chizing.

Oqilning Oqyol nomli oti bor. U juda chiroyli. Oqyolning bolasiga Boychibor deb nom qo`yishgan.

№2.

Mushuk nomlaridan qaysilarni bilasiz? Ular ishtirokida gap tuzing.

№3.

Savollarga javob bering.

Uyingizda hayvonlar bormi?

Ularga qanday nom qo`ygansiz?

№4.

O`qing. Nuqtalar o`rniga hayvonlarga qo`yilgan nomni bildirgan so`zlarni qo`yib ko`chiring.

Farhod iti … ni erkalaydi. Ra`no … nomli mushugini siladi. Haydar chavandozning … nomli oti bor.

Qo`yish uchun so`zlar: Malla, G`irkok, Ziyrak.

1. Darsni yakunlash va baholash

1. Dars sizga yoqdimi?

2. Nima uchun jonivorlarni sevishimiz kerak? (Chunki ular insonning yaqin do`sti.)

• O`quvchilarning javoblari umumlashtirilib, jonivorlarga ozor bermaslik kerakligini, ular bizning sodiq do`stimiz ekanligi yodga tushiriladi.

• Har bir guruh o`ziga tegishli jonivoriga yig`gan ozuqa soni sanalib, natijasiga ko`ra guruhlar rag`batlantiriladi.

1. Uyga vazifa berish.