Ититии-олох төрдө

Киирии

Ититии- былыр- былыргыттан киһи-сүөһү үөдүйүөҕүттэн, биһиги тымныы усулуобуйалаах тыйыс айылҕабытыгар биир сүрүн тыын боппуруос буолар. Ол курдук, биһиги өбүгэлэрбит Эллэй Боотур саҕаттан көмүлүөк оһоҕу оттон, онно ас астанан, алаһа дьиэлэрин сырдатан –сылытан, ыччаттарын тэнитэн олорон кэлбиттэрэ.

Көмүлүөк оһох- былыргы саха балаҕаныгар иҥнэри соҕус төгүрүччү кэккэлэтэн баран, сигэнэн кэлгийэн, кумахтаах туойу симэн оҥоһуллубут оһох. (Олох былыргыта сутуруо дэнэр) онтукаларын оҥо хаһан, уот оттор сирдииллэрэ уонна үөлэстииллэрэ. Көмүлүөк оһох муостаттан үргүлдьү тахсар буолан билиҥҥи өйдөбүлүнэн ППБ (баһаарынай) өттүнэн олус кутталлааҕа. Өбүгэлэрбит сылаас сиртэн Баай күөл таһыттан кыйданан кэлбиттэрэ биллэр. Ол иһин эбитэ дуу, тыйыс айылҕалаах Саха сирин булалларыгар бэлэмэ суохтарыттан буолуо, оһох буруота бастаан түннүк үөлэһинэн, аанынан тахсар гына оҥоһуллубута. Кэлин истиэнэҕэ хайаҕас оҥорон онон тахсар гына оҥорбуттар, билиҥҥинэн форточка. Онтон арыый сайдан оһохторугар буруо тахсар мас үөлэстэри оҥорор буолбуттара. Кэлин 15-16-с үйэҕэ нууччалар кэлэн баһаарынай өттүнэн кутталлаах диэн кирпииччэ оһохтору оҥотторбуттара.

Ааспыт үйэ бастакы аҥарыгар дылы биһиги үлэлиир дьиэлэрбит кирпииччэ оһоҕунан оттуллара. Күн аайы оттук маһы илиинэн эрбээн тэрилтэ дьиэлэрин сылытан үлэ күргүөмнүү оргуйара.

Үйэбит сайдан 1964 сылтан тэрилтэлэр анал тус-туһунан хочуолунайдарга көспүттэрэ.

Биһиги суруйар дакылааппыт чинчийиллэр проблемата: Чэриктэй нэһилиэгэ тэриллибитэ 65 сааһынан оскуолаҕа ититии салаатыгар үлэлээбит хачыгаардар, истопниктар тустарынан буолар.

Актуальноһа: Ититии- былыр- былыргыттан киһи-сүөһү үөдүйүөҕүттэн, биһиги тымныы усулуобуйалаах айылҕабытыгар биир сүрүн тыын боппуруос буолар.

Чинчийиллэр объект: Чэриктэй оскуолатыгар ититиигэ үлэлээбит дьоннор.

Үлэ сыала: Чэриктэй нэһилиэгэ тэриллибитэ 65 сааһын туоларынан ититии салаатыгар үлэлиир уонна үлэлээбит хачыгаардары, истопниктары билии, сурукка-бичиккэ тиһии.

Гипотеза: дакылаат түмүгүнэн Чэриктэй оскуолатыгар ититиигэ үлэлээбит истопниктар, кочегардар тустарынан уонна Чэриктэйдээҕи ДьУоКХ туһунан дакылаат суруйдахха:

• Нэһилиэк төрүттэммитэ 65 сылынан кинигэҕэ тиһиллиэн сөп;

• Олохтоох музейга эбии матырыйаал быһыытынан хаалар;

• Дьоҥҥо-сэргэҕэ сырдатыллар.

Үлэ соруга:

• Кырдьаҕастартан үөрэх салаатыгар ититиигэ үлэлээбит истопниктары, кочегардары хасыһан үөрэтии, ахтыы хомуйуу;

• Чэриктэйдээҕи ДьУоКХ хас сыллаахха тэриллибитин чинчийии;

• ДьУоКХ үлэһиттэриттэн ахтыы хомуйуу;

• Суруйан бүппүт матырыйаалбын олохтоох нэһилиэнньэҕэ сырдатыы.

Методологическай төрүтэ: “Ититии- сайдыы төрдө” 2015 с. Уус-Алданннааҕы ДьУоКХ таһаарбыт кинигэтэ, “В.Ф. Афанасьев-Алданскай түөрэҕэ түспүт Чэриктэй орто оскуолатын 125 сыла” кинигэ туһанылынна уонна дьонтон ахтыы хомуйулунна.

Новизна: Чэриктэй нэһилиэгэр ититии салаатыгар үлэлээбит, ордук чуолаан оскуола хачыгаардарын, истопниктарын тустарынан сурукка тиһиллибэтэҕинэн (нэһилиэк кинигэтигэр киирбэтэҕинэн) кырдьаҕастартан ахтыы хомуйан суруйуу.

Дакылааппыт икки баска араҕыста. Бастакы баһыгар теоретическай чааһа киирдэ: Чэриктэйдээҕи оскуола уонна Уус-Алдаҥҥа, Чэриктэйгэ ДьУоКХ тэриллиитэ.

Иккис баска Малтахаан оскуолатыгар үөрэммит үөрэнээччилэртэн Рожин Н.П., Шергина П.И., Горохов Д.И., Горохова Н.В., Кытыл уулуссаҕа турар оскуолаҕа үөрэммит Ларионов Н.Е. уонна өр сылларга ититиигэ, маска үлэлээбит тракторист уонна качегар Говоров Н.Г. ахтыы ылылынна. Маны таһынан, ДьУоКх начальниктарыттан ахтыы уонна үлэлээбит дьон испииһэктэрин хомуйан үлэбитигэр киллэрдибит.

Түмүккэ өр үлэлээбит качегардар уонна начальниктар хаартыскаларын булан кыра альбом оҥоһулунна

I БАС

Оскуола- ыччаты иитэр сүдү күүс.

Александр III 1883 с. дойдуга церковнай-приходской оскуолалары аһыы туһунан укааһынан салайтаран, Саха сирин араас муннуктарыгар оскуолалар аһыллыбыттара. Оннооҕор улуус уһук сиригэр сытар аҕыйах нэһилиэнньэлээх Чэриктэй нэһилиэгэр 1888 с. церковной приходской оскуола аһыллыбыта. Онно 1882 с. тутуллан үлэҕэ киирбит Лөгөй Троицкай-приходской таҥаратын дьиэтэ уонна кини үлэһиттэрэ олук буолбут буолуохтаахтар.

Биһиги оскуолабыт улууска Мүрү, Дүпсүн оскуолаларын кэнниттэн үсүһүнэн 1888 сыллаахха аһыллыбыт кырдьаҕас оскуола.

Бүттүүн үөрэхтээһин биллэриллэн, Чэриктэйгэ 1931-1932 үөрэх дьылыгар начаалынай оскуола Дьөгүдэйдээҕи таҥара дьиэтигэр алтынньы 1 күнүгэр аһыллыбыта. Оскуола аһыллыытыгар икки кылааска 56 оҕо үөрэммитэ. Оччолорго бөһүөлэк суоҕа. Таҥара дьиэтэ Эбэттэн (былыргы аата «Дьөгүдэй») чугас, мыраан диэки баара. Нэһилиэк дьоно 5 аҕа ууһунан: «Дьэли», «Танда төрдө», «Ыччат», «Алдан», «Алаас» ыраах-ыраах тарҕаһан олороро. «Алаас» оҕолоро чугастыы Дүпсүҥҥэ, «Танда төрдө» оҕолоро Түүлээххэ үөрэммиттэрэ. Онон үргүлдьү былыр-былыргыттан Чэриктэй нэһилиэгин икки аҕа ууһун үгүс дьоно, бөдөҥсүйүү кэмигэр бу нэһилиэктэр дьонноро буолбуттара. Оскуола аһыллыытыгар 3-4 көс ыраах сытар ити аҕа уустарын кэрийэн, бастакы сэбиэскэй учууталлар оҕолору үөрэтэргэ агитациялаабыттара. Үгүс төрөппүт тута оҕолорун үөрэттэрэр кыахтара, усулуобуйалара суох буолан үөрэххэ ыыппатахтара. Кэлин баартыйа кытаанах дьаһала буоларын өйдөөн оҕолорун ыыппыттара, сорохтор чугаһаан дьиэнэн көһөн кэлбиттэрэ. 1936 сыл бэс ыйын 12 күнүгэр таҥара дьиэтин оскуолата умайбыта. Дүпсүн улууһугар кулубалыы сылдьыбыт Попов В.П. Малтахааҥҥа билигин да турар дьиэтигэр 1936-1937, 1937-1938 үөрэх дьылларыгар оҕолору үөрэппиттэрэ. Олохтоохтор мунньахтаан, маһын киллэрэн, уопсай күүһүнэн икки киэҥ-куоҥ үөрэнэр кылаастаах, учууталларга аналлаах икки хостоох, биир кухнялаах, көрүдүөрдээх оскуоланы 1938с. сайын туппуттара. Уус Рожин Николай Давыдович маастардаабыта.Оскуола тутуутугар тутууга дьоҕурдаах дьоннор: Шергин Иван Дмитриевич, Федоров Иван Михайлович, Свешников Николай Степанович уо.д.а. хомуллан үлэлээбиттэрэ. Бу оскуоланы саҥа бөһүөлэккэ 1953-1954 үөрэх дьылыгар көһөрөн, сэттэ уонус сылларга диэри үлэлээбитэ. Кэлин уопсай дьиэ буолан ыаллар олорбуттара. Билигин эргэрэн, алдьанан туһата суох балыыһа таһыгар турар.

Чэриктэйгэ ДьУоКХ тэриллиитэ

ДьУоКХ тэрилтэлэрэ тэриллиэхтэрин иннинэ Чэриктэй нэһилиэгэр колхозтар, совхоз, тэрилтэ дьиэлэрэ ититиилэрин бэйэлэрэ хааччынан олороллоро. Сорох тэрилтэлэргэ оһох оттооччу (истопник) диэн көрүллэрэ. Кэлин 1964 сылтан тэрилтэлэр туһунан котельнайдаммыттара. 1993 с. алтынньы ыйга Чэриктэйгэ улахан хочуолунай үлэҕэ киирэр. Молдованнар кэлэн туппуттара. Тэрилтэлэр: кулууп, администрация, почта, балыыһа дьиэлэрэ уопсай хочуолунайга холбоноллор.

Уус-Алдаҥҥа 1959 сыллаахха «Контора коммунальных предприятий и благоустройства Усть-Алданского улуса » диэн саҥа тэрилтэ арыллан үлэҕэ киирэр. Саҥа тэрилтэ хочуолунайтан ураты: электростанцияны, гостиницаны, баанньыгы, парикмахерскайы, олохтоох (жилищное) хаһаайыстыбаны, өрөмүөннүүр-тутар тэрилтэлэри хааччыйан олрбута.

1977 с. Өрөспүүбүлүкэтээҕи оҥорон таһаарар тэрилтэ “Якуткоммунэнерго” диэн саҥардыллан ааттанар.

1989-1991 с. тэрилтэҕэ нэһилиэктэр хочуолунайдара холбоһоллор.

2003 с. уопсайа 565 үлэһиттээх Уус-Алданнааҕы “ГУП ЖКХ РС(Я)” филиала буолар. Билиҥҥи туругунан 65 хочуолунайы: ол иһигэр чо5унан оттуллар 54, убаҕас оттугунан оттуллар 11 хочуолунай үлэлии турар.

Чэриктэйгэ 1992 сыл олунньу ыйга Чэриктэй нэһилиэгэр администрация иһинэн ДьУоКХ тэриллибитэ, бастаан дьиҥинэн сэбиэт иһинэн онтон администрациянан буолбута. Оччолорго сэбиэт онтон глава В.А. Соловьев этэ. ДьУоКХ начальнигынан Егоров Иннокентий Константинович этилэр. Уопсайа Чэриктэйгэ ДьУоКх тэриллэригэр 18 үлэһиттээх: 11 кочегар, 1 слесарь, 1 сварщик, 1 электрик, 2 истопник, почтаҕа 1 дизелист бааллара.

II БАС

Чэриктэй оскуолатыгар үлэлээбит истопниктар, хачыгаардар

1938с. олохтоохтор күүһүнэн икки киэҥ-куоҥ үөрэнэр кылаастаах, учууталларга аналлаах икки хостоох, биир кухнялаах, көрүдүөрдээх оскуола туппуттара. Малтахаан оскуолатыгар 1-2, 3-4 кылаастар кыттыһан биир кылааска үөрэнэллэрэ. Оччотооҕу үөрэнээччилэр ахтыыларыттан көрдөххө Малтахааҥҥа турбут олохтоох оскуола үс оттуллар кирпииччэ оһохтооҕо. Икки сылааҥка, биир билиитэ оһохтор этилэрэ. Оччолорго транспорт диэн суох буолан наар оҕуһунан соһуу маһы тиэйэн киллэрэллэрэ. Ону оскуола оҕолоро илиилэринэн эрбээн, хайытан, саһааннаан күүс-көмө буолаллара. Сылга саас ыам ыйыгар бэлэмнэммит мастарынан оскуоланы оттон сыл тахсаллара.

1953-54 сс. сайыҥҥы кэмҥэ оһох өрөмүөнүгэр оскуола оҕолорунан кирпииччэ үктэтэллэрэ. Салайааччы Мээчик- Попов А.М. уонна Дьүлэй Боппуок этилэр

Малтахааҥҥа турбут Чэриктэй оскуолата оһоҕун оччотооҕу оҕолор ахтыыларынан үлэлээбит учууталлар бэйэлэрэ үрдүгэр олорон эрэн оһоҕу оттон олорбуттар. Сорох кэмҥэ анал оһох оттооччу диэн эмиэ көрүллэ сылдьыбыт эбит. Ол курдук, Рожина Анна, Рожин Савва (Рожин А.С. аҕата), Горохов Иван Трофимович оттоллоро.Ахтыылартан көрдөххө:

«Мин, Рожин Николай Петрович, Чэриктэй оскуолатыгар 1937 с үөрэнэ киирбитим. Миигин кытта бииргэ үөрэммиттэрэ: Сыроватскай П.П., Горохов А.Д., Попов С.С., Свешников А.Г (эбээн уола)., Прокопий Петрович (Тоотуй убайа), Васильева Матрена Николаевна, Босиков Егор, Иванов Василий Михайлович уонна учууталбыт быраата Өнөр уола баара. Учууталбыт Тимофей Афанасьевич Өнөр киһитэ этэ.

Оскуолабыт маһынан оттуллара, остуорас мин ийэм этэ, убайым Сааба (Рожин Саабыска аҕата) оһох оттооччу этэ. Оччолорго чүмэчинэн олорорбут., тимир бөрүөнэн суруйарбыт. Саха тыла, нуучча тыла, ахсаан, ыраас суруйуу, физкультура уруоктара бааллара. История, айылҕа үөрэҕэ, география кэлин эбиллибиттэрэ.

Тыаҕа эбэтэр дьиэ таһыгар саһааҥҥа үлэлиирбит. Кыра оҕолор үлэлиир этибит. Сэрии кэннэ тыаҕа тахсан маска үлэлиирбит.

Рожин Н.П., 2017 с

“Мин, Шергина Полина Ивановна, 1941 с . Чэриктэй нэһилиэгэр төрөөбүтүм. Ийэм Шергина Александра Григорьевна, аҕам Шергин Иван Васильевич диэнннэр. Бииргэ төрөөбүт 15 эбиппит. Мин саамай кыралара, 15 оҕобун. Маамам 16- һын алта ыйдаах ыарахан сылдьан эмискэ 1945 с-ха ыам ыйыгар өлбүтэ. Убайбыт Бүөтүр 17-лээх эбитэ үһү. Хараҕа суох эһэлээх этибит. Мин 5-кэ үөрэнэ сырыттахпына өлбүтэ. Тээтэм 7-кэ үөрэнэ сырыттахпына өлбүтэ. Мин саҥа оскуолаҕа киирбитим кэннэ тээтэм улаханнык ыалдьан быа сыарҕанан Дүпсээҕэ таһаарбыттара, онтон Бороҕонноппуттар этэ. Үтүөрэн кэлэн баран тымныы ууну кэһэн сыыстаран ыарыһах буолан 55 сааһыга өлбүтэ.

Мин 1949 с-ха бэлэмнэнии кылааска киирбитим. 1948 с киириэхпин кырам да бэрт, таҥас да суох диэннэр киллэрбэтэхтэрэ. Бэлэмнэнии кылааска үөрэнэрбэр интернакка олорбутум. Первэй кылааска үөрэнэрбэр өтөхпүттэн Малтахааҥҥа баран үөрэнэрбит, 5-6 км. этэ, аҥардас барыыта. Таҥас сап мөлтөҕө, тымныы, тыал буоллун биир күн тохтообокко үөрэнэрбит. Мин икки убайбынаан үөрэнэрбит. Иэдэспит түһэн, хабах курдук үллэн тахсар этэ. Наһаа да тоҥор –хатар аччыктыыр этибит да оҕо-оҕо курдук аһаран кэбиһэр этибит.

Нулевой кылааска Анна Степановна үөрэппитэ, Өлүөхүмэттэн сылдьар дииллэрэ. 1-2 кылааска Мария Егоровна Сыроватская үөрэппитэ. Сырдык харахтаах, ыраас сэбэрэлээх кыыс этэ. Наһаа маанытык таҥнар этэ. Ону дьоммор инник диэн кэпсиибин. Дьонум ону этэллэр: Ол кыаллар Таҕаан атахтар кыыстара диэн билэллэр эбит. Мария Егоровнаны сөбүлүүр этим. Кини мантан атын сиргэ үлэлии барбыта. Алта уон биэс сыл буолла да учууталым барахсаны, билигин да истиҥник, сылаастык, убаастабыллаахтык өйдүү-саныы сылдьабын. 3-с кылааска Мария Прокопьевна, Троев үөрэппиттэрэ. Оскуола сэбиэдиссэйинэн Рожин Егор Николаевич үлэлээбитэ. 4- с кылааска үөрэнэрбитигэр оскуоланы бөһүөлэккэ көһөрөн аҕалбыттара. Онон төрдүһү 11 булан бүтэрбиппит. Оччолорго оһох оттооччулары истопник дииллэрэ. Анна Рожина оттор быһыылааҕа, Троевтар да оттоллор этэ. Мин кырам бэрт буолан маска үлэлээбэтэҕим, убайдарым мин оннубар баран үлэлииллэрэ”

Шергина П.И., 2017 с.

“Мин, Дмитрий Ильич, Малтахаан оскуолатыгар 1947-50 сс. үөрэммитим. 9 сааспар үөрэнэ киирбитим. 4 кылааһы бүтэрэн баран Дүпсээ оскуолатыгар тахсан үөрэммитим. Малтахааҥҥа бастакы, иккис уонна үһүс, төрдүс кылаастар биир кылааска үөрэнэллэрэ, оҕотун ахсаанын чуолкай өйдөөбөппүн.

Малтахаан оскуолатыгар үс маһынан оттуллар оһох баара. Икки билиитэтэ суох сылааҥка оһох уонна биир билиитэлээх оһохтор бааллара. Билиитэлээх оһох хоһугар оскуола сэбиэдиссэйэ Дегтярев Уйбаан Иннокентьевич кэргэнинээн олороллоро. Оһох отторго туспа үлэһиттэр бааллара да кимнээҕин өйдөөбөппүн.

Малтахаан оскуолатыгар үөрэнэр кэммитигэр оҕуһунан мас киллэрэллэрэ, оччолорго транспорт диэн суоҕа, маһы кылааһынан үллэрэллэрэ. Ону биһиги илиинэн эрбээн, хайытан, саһааннаан биэрэрбит. Маска 3,4 кылаас оҕолорун үлэлэтэллэрэ. Маска наһаа уһуннук үлэлээбэт этибит, бириэмэлииллэрэ, эбиэттэн киэһэ чааһынан үлэлиирбит, үөрэнэн баран, ол курдук нэдиэлэ курдук буолара. Өлүүбүтүн бүтэрэрбит.»

Горохов Дмитрий Ильич, 2017 с

“Мин 1957 с-ха Чэриктэй начальнай оскуолатын 0-й кылааһыгар үөрэнэ киирбитим. Оскуолабыт ол саҕана 3 кылаастаах этэ. 4-с кылааска Дүпсээҕэ тахсан өүрэнэллэрэ. Оскуолабыт биһиги санаабытыгар наһаа улахан, үрдүк, киэҥ, сырдык этэ. Оччолорго отопление диэн туһунан баарын биһиги оҕолор түһээн да көрбөт этибит. Биһиги оскуолабыт маһынан оттуллар оһохторунан сылытыллара., өрүү ичигэс буолара. Мин өйдүүрбүнэн оскуола салҕаныан иннинэ үс оһохтооҕо. Оскуолабыт директорынан Дегтярев Иннокентий Иванович үлэлиирэ. Кини кэргэнэ Анна Рожина оһох оттооччунан уонна остуораһынан үлэлиирэ. Кинилэр оскуола арҕаа өртүгэр, таһыттан киирэргэ туспа ааннаах, биир хостоох дьиэ диэбит курдук олороллоро. Оҕолордоохторо. Ол дьиэлэрэ оскуола иһинэн эмиэ ааннааҕа, биһигин оскуолабыт учууталлара үөрэнэргэ эрэ буолбакка, үлэлииргэ эмиэ үөрэппиттэрэ. Үөрэх диэн эмиэ үлэ гынан баран, биһиги илиибит күүһүнэн үлэлииргэ эмиэ үөрэммиппит. Ол курдук, учууталларбыт үөрэнээччилэрин кытта саас аайы кыһын кыстыыр маспытын тыаҕа тахсан бэлэмниирбит. Онно хас да хамаандаҕа арахсан күрэхтэһии бөҕөтө, тиритии-хорутуу бөҕөтө буоларбыт. Барыт тимир эрбиинэн эрбэнэрэ. Килиин сүгэнэн хайыталлара, саһаанныырбыт. Оскуолабыт таһа бүтүннүү саһаан буолара. мин өйдүүрбүнэн 1964 с «Октябрь» колхоз киинин Чэриктэйгэ көһөрбүттэрэ. Икки дьиэни көһөрөн киллэрэн туруорбуттара. Отопление киллэрбиттэрэ. Билигин да биһиги дэриэбинэбит тэрилтэлэртэн ураты дьон дьиэтэ маһынан оттуллар, оһоҕунан ититиллэн олороллор.”

Ахтыыны биэрдэ Горохова Н.В., 2017 с.

Бу оскуоланы саҥа бөһүөлэккэ 1953-1954 үөрэх дьылыгар көһөрөн, сэттэ уонус сылларга диэри үлэлээбитэ. Кэлин уопсай дьиэ буолан ыаллар олорбуттара. Билигин эргэрэн, алдьанан туһата суох балыыһа таһыгар турар.

1964 с. тэрилтэлэр бары туһунан хочуолунайдаммыттара. Кэлин үйэ сайдан, совхозка тыраахтар бэриллэн 60-с сыллар ортолоругар анал тырахтарыыс, дружбист көрүллэн оттук маһы тыраахтарынан тиэйэр буолбуттар. Ол гынан баран, өрүс суола суоҕунан тохсунньу ыйга дылы хочуолу маһынан оттоллоро. Маска саас «Ленинский коммунист» диэн ааттаан, оскуола үөрэнээччилэрин көмөлөһүннэрэн, совхоз этинэн, арыынан хааччыйан субботник тэрийэллэрэ. Маһы тыраахтар тэрилтэлэр дьиэлэригэр тиэйэн аҕалара. Аҕалбыт мастарын кылаастарынан үллэрэн нэдиэлэ кэриҥэ үлэлээн: илиилэринэн эрбээн, саһааннаан бүтэрэллэрэ.

Билигин Кытыл уулуссаҕа турар 1964 с. тутуллубут эргэ мас оскуола эмиэ туһунан хочуолунайдаах этэ. Онно 1966-70 сс. хачыгаарынан үлэлээбиттэрэ:

Стручков Ефим Петрович,

Горохов Денис Леонтьевич,

Сивцев Афанасий Гаврильевич,

Сивцев Иннокентий Андреевич,

Бочкарев Петр Васильевич,

Турчин Федор,

Ларионов Егор Ильич,

Шадрина Марфа Семеновна,

Говоров Николай Гаврильевич.

1980 сылларга кочегарынан үлэлээбиттэрэ:

Васильев Леонид Егорович,

Ларионов Николай Егорович,

Молокотин Михаил Михайлович.

Тракторист- Говоров Николай Гаврильевич

Дружбист – Лугинов Петр....

«Мин, Ларионов Николай Егорович, Саһылга (Благодатнайга) 1963 с үөрэнэрбэр оскуолабыт оһоҕунан, маһынан оттуллар этэ. Учууталларынан Конникова Татьяна, Акулина Романовна, Готовцев Иннокентий о.д.а үлэлээбиттэрэ. Оһоҕу күҥҥэ хас та да оттоллоро. Үөрэнэр сирбит кулууп этэ. Мин эбэм Ларионова Марфа Николаевна оттор этэ. Онтон 1966 с. кулууп умайбыта., онно саҥа оскуола туппуттара. Ол оскуола икки оһохтоох этэ. Ол оскуола билигин эргэ оскуола (кырата) буолан турар. 1968 с.Чэриктэй оскуолатыгар көһөн киирбитим., онно хочуолунайынан оттуллар этэ. Кочегарынан улахан Денис Горохов, Турчин Федор, Ларионов Егор Ильич о.д.а үлэлээбиттэрэ. 80-с сс кэнники кочегарынан Баһылайап Лүөҥкэ, Молокотин Миисэ, мин үлэлээбиппит. Кыһын тохсунньуга дылы хочуолунай оһоҕо маһынан оттуллар этэ. Маһы Говоров Ньукулай- тракторист, Лугинов Бүөтүр- дружбист бэлэмнээн аҕалаллар этэ. Тохсунньуттан Хангалаас чоҕун таһаллар этэ. Директорынан Босиков Г.Д., Свешников Н.Н., Иванов Н.И., Попов Д.Е. үлэлээбиттэрэ. Ити кэмҥэ Андросов К.П. директордаабыта.

1974 с. дылы үөрэммитим. Маска субботниктар буолаллар этэ. Онно кылаас оҕолоро көхтөөхтүк үлэлиир этибит. Күрэхтэһии буолааччы. Бастаабыт оҕолорго бирииһэ кэмпиэт, бичиэнньэ биэрэллэр этэ. Илиибитинэн эрбиирбит, маһы Шадрин Уйбаан уонна Лугинов Бүөккэ охтороллоро. Ол охтубут маһы мутуктаан, хайытан, саһаанныыр этибит. Кыстыыр маспытын оннук булунарбыт. Маска «Ленинский коммунист» субботник диэн ааттаан, субботникка үс күнү быһа сылдьарбыт. Дьиэбититтэн сылдьан үлэлиирбит. Эти, арыыны холкуос хааччыйара. Бэйэбит килиэптээх, эбии астаах кэлэрбит. Бэһис кылаастан үөһээ оҕолор бары хабыллан барарбыт. Кэнники 1994 с таас оскуола киирбитэ. Онтон ыла уопсай хочуолунайга холбонон барбыта.”

Ахтыыны сруйда Ларинов Н.Е., 2017 с

Говоров Николай Гаврильевич ахтыытыттан көрдөххө оччолорго хочуолга үлэлииргэ усулуобуйа олус мөлтөҕө. Кир, быыл быыһыгар үлэлииллэрэ. Сирэй-харах, таҥас –сап наһаа киртийэрэ. Барыта илиинэн үлэ буолара.

«Мин, Говоров Николай Гаврильевич, 1939 с тохсунньу 3 чыыһылатыгар Бүлүү оройуонугар Төҥүргэстээх нэһилиэгэр төрөөбүтүм. Орто Бүлүүгэ лесниктээбитим. Бүлүүттэн Чэриктэйгэ 1968 сыл кыһын кэлбитим уонна баччааҥҥа дылы олоробун. Бүлүүттэн кэлбиппин кэннэ саҥа тыраахтар Беларусь биэрбиттэрэ. Онон совхозка тырахтарыыһынан үлэлээбитим. Ол үлэлии сылдьан дьоннор отторун Дүпсүн,Бээди, Чэриктэй нэһилиэктэрэ илиинэн, атырдьаҕынан тиэйэ сылдьалларын көрөн олус соһуйбутум. Ону тойонум Уйбаас оҕонньордуун от анньар биилкэ оҥорбуппут. Мин сүбэлээн, ыйан-кэрдэн биэрэр этим. Онтон ыла тыраахтарынан онон соһор буолтара. Дьон үлэтэ чэпчээбитэ. Дьон үөрбүтэ-махтаммыта. Мас соһорго (мастарын тыраахтарга биэс- алта куруусчут киһи) сыарҕаҕа тиэйэ сылдьалларын көрөн эмиэ олус соһуйбутум. Ону аҥардас көрүчүөк, торуоска оҥорон баайан соһорго үөрэппитим. Дьон эмиэ үөрэн-көтөн махтаммыттара. Дьон, совхоз үлэтэ чэпчээтэҕэ. Сайын Шасси тыраахтар биэрэн от оҕустараллар, мунньууга сылдьыбытым. Сарсыарда биэскэ туран суунан- тараанан, аһаан баран алтаҕа ходуһаҕа тахсарбыт. Киэһэ аҕыска- тоҕуска ходуһаттан тахсарбыт. Аны тахсан баран, техника көрүнүү буолара. Ити курдук, үлэбин сыаналаан Саха Республиката 1977 с “Үлэ кыайыылааҕа “ знагын туттарбыта уонна харчынан бириэмийэлээбитэ. Икки этээстээх оскуола уонна көтүллүбүт кулууп тутуу мастарын мин соһон киллэрбитим.

Мас кэрдэр этибит. Биир эрэ дружба баара, ол сотору-сотору алдьанар буолан ыксаан сүгэнэн кэрдэрбит. Онтон тыраахтарга тиэйэн аҕаларбыт. Биэс-алта куруусчут үлэлиирэ. Оннук ыалларга, тэрилтэлэр хочуолларыгар мас соһорбут. Сүрдээх тымныы буолара. тыраахтарбыт сотору-сотору бүөлэнэрэ. Тоһуттар тымныыга, 60 кыраадыс тымныыга, сиргэ ону оҥосторбут.

1967 с. кочегаркаҕа көспүтүм. Оскуола, балыыһа хочуолугар үлэлээбитим. Өйдүүрбүнэн үлэлээбит кочегардар: Стручков Ефим Петрович, Горохов Денис Леонтьевич, Сивцев Афанасий Гаврильевич, Сивцев Иннокентий Андреевич, Бочкарев Петр Васильевич, Васильев Леонид Егорович о.д.а үлэлээбиттэрэ. Ол кэмҥэ дириэктэринэн Босиков Гаврил Дмитриевич, Попов Дмитрий Егорович үлэлээбиттэрэ. Ити мин үлэлиир кэмнэрбэр этэ.

Хачыгаардар биэдэрэнэн чох таһарбыт, маһы бэйэбит эрбэтэн, хайытан отторбут. Күлбүтүн күрдьэҕинэн баһан биэдирэнэн таһаарарбыт. Барыта илии ыарахан үлэтэ этэ. Хочуол иһигэр үлэлииргэ усулуобуйа суоҕа, кирдээх быыл быыһыгар үлэлиирбит. Силлээтэххэ силбит хап-хара буолара. хаһан да ол хочуолу тоҥорбокко үлэлээбитим. Дьон да, үлэһит да тоҥобут диэбэтэхтэрэ.

Онтон саҥа икки этээстээх мас оскуола тутуллубута. Ол умайбыта. Ити билиҥҥи таас оскуола миэстэтин диэкинэн турбута. Онно директор Иванов Нил Игнатьевич онтон Свешников Николай Николаевич этилэрэ. Онно бу кочегардар үлэлээбиттэрэ. Биир хочуол үлэлээбитэ. Муҥхалыы сылдьан 1998 с. улаханнык төбөбүнэн оһоллонон балыыһаҕа истопнигынан көспүтүм.

Совхоз үлэлиир кэмигэр биригэдьииринэн Шергин Петр Иванович, сэбиэтинэн Аманатов Николай, управляющайынан Босиков Николай Дмитриевич этэ.

Үлэлээбит тыраахтардарым: ДТ-75, ДТ-54, МТЗ-82, МТЗ-80 уонна Шасси.

Манан ахтыыбын суруйан бүттүм, ити тугу өйдүүрбүнэн суруйдум”.

Говоров Николай Гаврильевич, 2017 с

Чэриктэйдээҕи ДьУоКХ начальниктара уонна үлэһиттэрэ.

Үөһэ этиллибитин курдук 1992 с. олунньу ыйтан Уус-Алдаҥҥа ДьУоКХ диэн тэрилтэ үлэлээбитэ. Онно нэһилиэк ититэр салааларын барытын холбообуттара.

Бастакы начальнигынан, ас-таҥас, харчы кырыымчык кэмигэр, 90- с сылларга Егоров Иннокентий Константинович үлэлээбитэ.

1992-1999 сс. начальник- Егоров Иннокентий Константинович

Саамай уустук кэмнэргэ салайбытым.

“1991 сыл олунньу ыйга Чэриктэй нэһилиэгэр администрация иһинэн ДьУКХ тэриллибитэ, бастаан дьиҥинэн сэбиэт иһинэн онтон администрациянан буолбута. Оччолорго сэбиэт онтон глава В.А. Соловьев этэ. ДьУоКХ начальнигынан мин Егоров И. К. этим. Биир ДТ-75 тракторынан Сельхоз-химияттан атыылаһан тэринэн нэһилиэк коммунальнай үлэтин саҕалаабыппыт. Икки котельнайынан кулуубу уонна детсады ититэн олорбуппут. Маһынан уонна чоҕунан оттор этибит. Чохпутун Дүпсүн совхоз массыыналара биэрэктэн таһаллара. Тэрилтэбитигэр ахсыа буолан үлэлээбиппит. 1994 сыл квартальнай котельнайдаах, икки этээстээх таас оскуола үлэҕэ киирбитэ, оччолорго биир водовоз, биир самосвал, ЗИЛ массыыналаах, икки МТЗ трактордаах бэйэбитин дьаһанар тэрилтэ буолбуппут. Кыһынын бэтэрээннэргэ, кыамматтарга, коммунальнайдаахтарга мастарын-отторун босхо таһан биэрэрбит, сайынын отторун оттуулларыгар көмөлөһөрбүт. Дэриэбинэ бөҕүн -сыыһын аналлаах свалка оҥорон, онно таһар этибит. Үлэһиппит элбээбитэ, котельнайдарга 11 кочегар, 1 слесарь, 1 сварщик, 1 электрик, 2 истопник, почтаҕа 1 дизелист бааллара. Күһүн өрүс туруон иннинэ Алдан өрүһүнэн чох аҕалаллара 5000 тоннаттан тахса чох, сороҕор 300 тонна чох улууска диэн ааттанан кэлэрэ. 1995 сыл сайыныгар гараж туттубуппут 4 миэстэллээх. Ол иннинэ КП гараһын техникаларбыт турбуттара. 1996 сыл Бороҕон нэһилиэгэ тоҥоругар биһиги дизельнэй станция холбонон тоҥмотохпут. Тэйиччи олорор буолан барытыгар бэлэмнээх этибит.

Ити сыл нэһилиэк ДьУоКХ-ын барыларын холбоон Бороҕоҥҥо кииннэммиппит. Итинтэн ыла хамнас кэлиитэ, котельнайдарга саппаас чаас кэлиитэ мөлтөөн барбыта. Барыта Чэриктэй нэһилиэгэр ДьУоКХ тэрилтэтигэр 14 кочегар, үс тракторист, биир суоппар, биир слесарь, биир дизелист, биир электрик, биир начальник, икки истопник барыта 24 үлэһит үлэлээбитэ. Элбэх уларыйыылар буолбуттара тэрилтэбитигэр да, үлэлиир үлэһиттэрбитигэр да. Ити курдук, 1 999 сыл кыстыгын аһан баран, үлэлээн бүппүтүм. Мин кэннибиттэн Винокуров А.А. үлэлии киирбитэ”.

Егоров Иннокентий Константинович

1992-1999 сс Чэриктэйдээҕи учаастак начальнига.

ДьУоКХ үлэһиттэрэ:

-1992 сыл туругунан 11 үлэһиттээх.

-1996 сыл туругунан элбээн 24 үлэһиттээх үлэлээбит.

Ол курдук 1992-94 сс үлэлээбиттэрэ:

Чэриктэйдээҕи оҕо саадын уонна оскуола кочегардара:

Молокотин М.М., Горохов Е.В., Горохов Д.Д., Ларионов Н.Е., Румянцев В.А., Сивцев Л.И., Сивцев Е.И., Копырин Д.Н., Попов С.С., Рожин Н.З., Горохов Г.Е.

Центральнай котельнай кочегардара:

Попов А.Е., Попов В.П., Румянцев В.А., Бочкарев Н.М., Горохов Н.Н., Молокотин М.М., Горохов Н.В., Горохов Д.В., Бочкарев В.В., Сивцев В.Ф., Шелковников Д.Е., Шелковников А.И.

Сантехниктар:

Румянцев В.А., Сивцев А.А., Попов Н.Н.

Электриктар: Горохов Р.В., Гоголев П.Г.

Сварщиктар Горохов В.В., Новгородов В.В., Говоров Нь. Н.

Трактористар

Шадрин И.И., Ушницкий С.И., Прядезников Е.Е., Лукачевский Ф.Н., Сивцев С.Д., Сивцев Ф.Ф.

Суоппардар: Горохов С.Н., Горохов А.Д.

1999-2001сс. начальник Винокуров Алексей Захарович.

2001-2002 сс. Начальник- Бочкарев Яков Михайлович

Мин, Бочкарев Яков Михайлович, Чэриктэйдээҕи Дьиэ-уот коммунальнай хаһаайыстыба начальнигынан 2000-2002 сс. Оччолорго Чэриктэй баһылыга Босиков Гаврил Гаврильевич рекомендациятынан Улуустааҕы ДьУоКХ Генеральнай директора Троев В.Д. бирикээһинэн ананан үлэбин 2000 сыл от ыйыттан саҕалаабытым.. Оччолорго Чэриктэйдээҕи ДьУоКХ социальнай объектары, ол эбэтэр Школа, Администрация ЖКХ хонтуоратын, библиотеканы, кулуубу, больницаны, КП, Почта дьиэлэрин итиинэн хааччыйар этэ.

Центральнай котельнай, КП котельная, Детсад котельная үс сиринэн үлэлииллэрэ. Сайын эрдэттэн Центральнай котельнайга капитальнай ремонт үлэтин саҕалаабыппыт. Үс саҥа КСВ-3 күүстээх оһохтору аҕалтарбыппыт, саҥа кууннаах, бульдозердаах МТЗ-83 трактор уонна аварийнай түгэҥҥэ үлэлиир саҥа дизельнай тсанция аҕалбыппыт. Үлэһиттэр сайын бары уоппускаҕа бараллара. Ол иһин кэпсэтэн алта киһилээх бригада кэлэн демонтаж, монтаж (эргэни ктүрүү, саҥаны туруоруу котельнайдары туруорбута. Дьэ, доҕор... демонтаж, монтаж бүтэн балаҕан ыйа кэлэн саҥа отуннубут гыммыппыт оһохторбут буруолара тахсыбат, котельнай иһэ ыыс-быдаан буруо. Бу хайдаҕый диэн буолла? Онтон көрбүппүт дымоход эпсэри кирпииччэлэммит, поддуб үрэр дьааһыга салгыҥҥа үрэр хайаҕаһа суох диэн буолла... үлэлээбит биригээдэни үнтү мөхтүбүт, муннукка хаайдыбыт, хайдах билбэккитий диэн, аны омуктар: “Көтүрүҥ да сабаас бары көмөлүөхпүт диэтибит!”

Бары саба түһэн 1,5 суукканан барытын көтүрэн, саҥалыы тутан үлэлэттибит... дьэ оһохпут тардар да тардар, сылаас температуратын объектарга начаас үлүгэр тиэрдэр буолла... үөрүү-көтүү, кыайыы-хотуу буоллубут. Дьэ үлэ-хамнас күөстүү оргуйда.

Гаврил Гаврильевич Баһылык туруорсуутунан куораттан быһа кэпсэтэн хас биирдии үлэһиттэргэ спецодежда бэйэтэ сатыы салааскаланан соһон аҕалан туруортаабыта, фильтрдаах мааскаҕа тиийэ.

Арай биирдэ улахан авария буола сыспыттаах. Уопсай бары объектарга насос нөҥүө барар уу уровена түһэн хаалбытын билбэккэ кочегар ыбылы оттон баран барбытын кэннэ (оттубуттарын кэннэ 4-5 чаас итиитин тутар этэ) сантехник Горохов С.Н. үлэтинэн кэлэн таба көрөн бириэмэтигэр давлениятын таһааран быыһаммыппыт. Кыратык хойутаабыппыт буоллар үс котел эстиэхтээх этэ. Кыра дьиэ саҕа үс котел олох оргуйан эккирээн олороллор этэ.

2002 с. бүтэрэрбэр дьаһайар кыахтаах диэн Константин Егоровиһы анатан бирикээс таһааттарбытым. Ол кэннэ 2003-2005 сс. Чэриктэй нэһилиэгин Баһылыгынан үлэлээбитим”.

Бочкарев Яков Михайлович 1999-2001 сс.

1999-2001 сс. ДьУоКХ үлэһиттэрэ:

Центральнай котельнай кочегардара:

Молокотин Михаил Михайлович, Шелковников Дмитрий Егорович, Горохов Николай Николаевич, Попов Валерий Егорович.

Детсад котельнайа:

Сивцев Леонид Иванович, Попов Семен Семенович, Сивцев Егор Иванович.

КП, Почта котельнайа:

Сивцев Федосий Федосеевич, Горохов Егор Васильевич.

Трактористар:

Сивцев Федосий Федосеевич- ДТ-75, Попов Петр Семенович- МТЗ-82, Горохов Андрей Дмитриевич- грузовик-самосвал “Урал”.

Водовоз суоппара:

Горохов Дмитрий Васильевич.

Сантехниктар: Горохов Сергей Николаевич, Сивцев Гаврил Афанасьевич, Румянцев Афанасий Васильевич.

Электросварщик: Горохов Василий Васильевич.

Объект охраннига: Шелковников Константин Егорович”.

Бочкарев Яков Михайлович. 31.01.2017с

2003-2006 сс. начальник -Шелковников Константин Егорович

Тэрилтэбит бастыҥнар ахсааннарыгар сылдьарыттан астынабын

“2003 с. ДьУоКХ Чэриктэйдээҕи учаастагар начальнигынан анаммытым. Тэрилтэҕэ 1996 с. үлэлии сылдьра буоламмын бииргэ алтыспыт дьоннорбунаан уопсай тылы түргэнник булан өйдөһөн үлэлээбиппит. Ол саҕана тэрилтэ үс котельнайдаах, хас да техникалааах, сүүрбэттэн тахса үлэһиттээх этэ. Аан бастаан үлэлиир-сынньанар усулуобуйабытын тупсараары котельнайбыт иһин ыраастаан эбии икки бытовой хостору оҥостон, кырааскаланан, сэргэхситии буолбута. Үлэҕэ ирдэбил күүһүрбүтэ. Үлэ хаамыытынан туох буолбатаҕа баарай? Тоҥуу- хатыы, алдьаннахха түүнү-күнүһү аахсыбакка сылдьыы, ол быыһыгар сэмэлэнии, хайҕаныы барыта баара.

Биир өйүнэн- санаанан үлэлээтэххэ сүүрбэччэ эр киһи тугу тулутуохпутуй, үлэһиттэр да оннук санааҕа кэлбиттэрэ. Бэйэбит күүспүтүнэн түөрт буоксалаах харааһы көтүрэн икки буоксалаах гына тутан үлэҕэ киллэрбиппит. Үлэбит түмүгэ да көстөн барбыта. Үс сыл субуруччу сыл түмүгэр улуус үрдүнэн бастыҥ үлэлээх учаастактар ахсааннарыгар сылдьыбыппыт. Иккитэ телевизор бириэмийэтигэр түбэспиппит. Общественнай үлэттэн араас субботниктартан да туора турбатахпыт. Сыл аайы сезон бүтүүтэ, үлэни-хамнаһы үмүрүппүччэ ааспыты ахтыһа, иҥникини торумнуу айылҕаҕа тахсан ыһыахтыыр үтүө үгэскэ кубулуйбута. Пенсияҕа тахсан баран, 2008 с. Бэйэм баҕабынан начаальниктан тохтоон тэрилтэм иһигэр атын миэстэҕэ көһөн билигин да үлэлии сылдьабын. Урукку өртүгэр тохтуу- тохтуу үлэлээбиппин аахтахха 22-с сылын ититии эйгэтигэр үлэлии сылдьарбыттан киэн туттабын. Өр кэмҥэ бииргэ үлэлээбит, сорохторо билигин да үлэлии сылдьар табаарыстарбын Дмитрий, Егор, Василий, Руслан, Николай, Сергей Гороховтары, Валерий Поповы, Дмитрий, Сергей Шелковниковтары, Егор, Леонид Сивцевтэри, Михаил Молокотины, Дмитрий Бурнашеву олус истиҥник саныыбын. Ити сылларга улуустааҕы ДьУоКХ тэрилтэтигэр директордарынан Троев В.Д., Копырин П.П. үлэлээбиттэрэ. Отдел начальниктарынан Г.В. Васильев, П.И. Харитонов, Т.Е. Васильев, Е.П. Павлов, А.А. Алексеев, Д.И. Петрова, О.Н. Кириллова, П.Н. Иванов, Р.Р. Петров, Е.П. Портнягина, Д.Д. Павлов бары да кыахтаах салайааччылар бааллара. Администрация хонтуоратыгар мунньахтарга кэллэххэ ирэ- хоро кэпсэтэн , сүбэ-ама ылан , сорох ардыгар сэмэлэнэн да буоллар олус дуоһуйан тарҕаһарбыт. Материальнай ыскылаакка үлэлээбит Афанасий Носовы, Василий Артамоновы ахта-саныы сылдьабын. Учаастактар начальниктарынан үлэлээбит үөлээннээхтэрбин П. Ушницкайы, П. Копырины, Г. Матвеевы, Р. Лугиновы, А. Гоголевы, М. Черноградскайы, М. Протопоповы, А. Бережневы, В. Алексеевы, И. Троевы, С. Никитины о.д.а көнө сүрүннээх, үлэҕэ чахчы бэриниилээх дьонунан сыаналыыбын. Сылын аайы зоналарынан арахсан ыытыллар спартакиада улахан сэргэхситиини таһаарар. Хотугу зонаҕа киирсэр тоҕус нэһилиэк хамаандалара бары кыттан илин-кэлин түсүһэн үөрүү-көтүү улахана буолар этэ.

Саҥа дьыл ыһыах бырааһынньыктара олус бэркэ ыытыллар этилэр. Ону тэрийээччилэринэн, көҕүлээччилэринэн чахчы да салайар талааннаах профсоюз лидера Борисов А.Н. уонна кини хамаандата буолаллара. Билигин тэрилтэбит саҥа технологияны, модун күүстээх техникаларынан сэбилэнэн сыл аайы кыаҕыран иһэр. Директор Готовцев А.В. бу уустук кэмнэргэ сөптөөх суолу тутуһан үлээлбитин түмүгэр тэрилтэбит Республика бастыҥнар ахсааннарыгар сылдьарынан киэн тутта истэбит.

Шелковников К.Е. 2003-2008 сс. Чэриктэй учаастагын начальнига.

2003 сыл туругунан ДьУоКХ үлэһиттэрэ:

Центральнай хочуолунай кочегардара:

Бурнашев Валерий Николаевич, Горохова Нина Петровна, Рожин Николай Захарович, Горохов Николай Николаевич, Шелковников Дмитрий Егорович, Молокотин Михаил Михайлович,

Маҕаһыын кочегардара:

Горохов Егор Васильевич

Детсад кочегардара:

Сивцев Леонид Иванович, Сивцев Егор Иванович, Егоров Афанасий Николаевич.

Тракторист:

Сивцев Гаврил Афанасьевич

Горохов Сергей Николаевич- сантехник

Горохов Дмитрий Васильевич-шофер

Горохов Руслан Васильевич-электрик

Горохов Василий Васильевич- сварщик

Румянцев Афанасий Васильевич- дизелист

2005 сылга- бу састаап үлэлиир

2006 сыллаахха:

Центральнай хочуолунай кочегардара:

Горохов Николай Николаевич, Шелковников Егор Константинович, Попов Валерий Прокопьевич, Бурнашев Дмитрий Олегович, Шелковников Дмитрий Егорович, Молокотин Михаил Михайлович

Маҕаһыын кочегара

Горохов Егор Васильевич-

Детсад кочегардара:

Сивцев Леонид Иванович, Сивцев Егор Иванович, Шелковников Сергей Константинович, Попов Семен Семенович.

Техүлэһиттэр:

Прядезников Егор Егорович- тракторист

Горохов Сергей Николаевич- сантехник

Горохов Руслан Васильевич-электрик

Горохов Василий Васильевич- сварщик

Румянцев Афанасий Васильевич- дизелист.

2006-2007 сс.- начальник Борисов Василий Сергеевич

2007 с. центральнай хочуолунай кочегардара:

Горохов Николай Николаевич, Попов Валерий Прокопьевич, Бурнашев Дмитрий Олегович, Шелковников Дмитрий Егорович, Молокотин Михаил Михайлович, Горохов Е.В.

Маҕаһыын кочегардара:

Горохов Егор Васильевич

Васильев Роман Прокопьевич

Детсад кочегардара:

Сивцев Леонид Иванович, Сивцев Егор Иванович, Шелковников Сергей Константинович, Попов Семен Семенович.

Техүлэһиттэр:

Бурнашев Валерий Гаврильевич- тракторист

Горохов Василий Афанасьевич-водовоз

Горохов Сергей Николаевич- сантехник

Горохов Руслан Васильевич-электрик

Горохов Василий Васильевич- сварщик

Сивцев Василий Федосеевич- дизелист

Шелковников Константин Егорович-снабженец

2008-2015 сс. начальник Рожин Александр Саввич

Бары уопуттаах, дьоҕурдаах үлэһиттэр.

“Мин 2008 сыл балаҕан ыйын 18 күнүгэр Чэриктэйдээҕи олох-дьаһах хоммунаалынай хаһаайыстыба учаастагын начальнигынан ананан үлэбин саҕалаабытым. Оччолорго филиал директорынан Копырин П.П., главнай инженерынан Алексеев А.И., главнай механигынан Васильев Т.Е., ПТО начальнигынан Петров Р.Р., главнай бухгалтерынан Петрова Д.И. үлэлииллэрэ. Киирээт, МТЗ– 82 т ракторга саппаас чаас туруорсан «Туймаада Лизинг» продукцияларын саҥа мотор, саҥа перенэй ходовой чаастарын, рулевой усилитель, саҥа күлүөһэлэри ылан уларытан тракторбытын тилиннэрбиппит, тракториһынан Дмитриев Г.А., Тектясов П.Г., Попов П.С. үлэлээбиттэрэ. 2009 сыл 390 сыл усталаах теплотрассаны 100% саҥардан үлэлэппиппит, ханна да буоларын курдук, куруук бөһүөлэк субботниктара биһиги үлэһиттэрбит кыттыыта суох ааспат. 2009 -2010 сс. ДьУОКХ филиалын Хотугу зоната диэн сыл аайы ыытыллар күрэххэ 2-3 бириистээх миэстэлэргэ тиксибиппит.

Үлэһиттэр бары уопуттаах, дьоҕурдаах дьон буолаллар. 2011 с. эдэр саҥалыы көрүүлээх Готовцев А.В. директорынан ананан биһиги филиалбытыгар кэлбитэ. Кэллэ кэлээт, үлэ бөҕөтүн ыытан саҥалыы модульнай котельнайдары туттаран, эргэ котеллары саҥардан Уус-Алдан филиалын бастыҥнар кэккэлэригэр киллэрдэ. Ол курдук, Чэриктэй учаастагар 2012 с. саҥа кВм (Ижевскэй) 5,16 мВт Котел үлэҕэ киирбитэ. 2013 с. Эргэ КВС – 1,1 3 котелбытын уларытан саҥа 3 КВР-0,8 котеллары туруоран үөрүүбүт муҥура суох.

Ол курдук, итинэн эрэ бүппэккэ билигин өссө даҕаны үлэ билигин элбэх. 2012 техниктар быт «ССТ» диэн тэрилтэ тэриллэн онно барбыттара. «Саха спец транс» начальнигынан Крылов П.Г. наһаа бэриниилээхтик күүскэ үлэлии сылдьар. Механигынан Черкашин Н.Г. 2012-2014 сс. олус таһаарыылаахтык үлэлээбитэ, ол курдук эдэр кэскиллээх киһини таба көрөн «ССТ» Тааттатааҕы филиалыгар начальнигынан ананан барбыта. Билигин механигынан эмиэ Шелковников Е.Е. үлэтин саҕалаата.

Филиалбыт главнай инжнерынан бэйэтин үлэтигэр эппиэтинэстээх саҥалыы көрүүлээх Цой Е.И. үлэлиир. Итини тэҥэ биир эмиэ сүрүн специалист главнай энергетик Васильев Г.В. ханнык да түгэҥҥэ түргэн быһаарыыны ыла охсоро. киһини астыннарара, ити курдук эмиэ түргэн быһаарыылах АДС начальнига Черкашин О.Г., директоры производствоҕа солбуйааччы Рожин В.В. буолаллар.

Биһиги учаастакпыт бу ааспыт 2013 с. оттукка көрдөрүүтүгэр кыра учаастактарга «Лучший участок» диэн номинация хаһаайыннара буолбуппут. Биһиги коллективпытыгар Шелковников К.Е. уонна Горохов С.Н. өр сылларга сыраларын биэрбит икки үлэһиттээхпит, иккиэн сүүрбэттэн тахсалыы сыл эҥкилэ суох биир коммунальнай хаһаайыстыбаҕа үлэлээбит дьон”.

Рожин А.В. 2008-2015 сс Чэриктэй учаастагын начальнига

2008-2015 сс ДьУоКХ үлэһиттэрэ:

Центральнай хочуолунай кочегардара:

Шелковников Дмитрий Егорович, Горохов Николай Николаевич, Бурнашев Дмитрий Олегович, Молокотин Михаил Михайлович, Попов Валерий Прокопьевич, Горохов Евгений Вавильевич, Попов Сергей Валерьевич- 2012 сылтан

Маҕаһыын кочегардара:

Горохов Егор Вавильевич , Атласов Алексей - 2013-2014 сс., Васильев Роман Петрович, Борисов Василий Сергеевич.

Детсад кочегардара:

Попов Семен Семенович, Сивцев Леонид Иванович, Сивцев Егор Иванович, Шелковников Сергей Константинович

Горохов Сергей Николаевич-сантехник

Горохов Руслан Васильевич-электрик

Горохов Василий Васильевич-сварщик

Горохов Василий Афанасьевич - водитель

Трактористар: Бурнашев Валерий Гаврильевич, Тектясов Павел Петрович - тракторист 2009-2010 сс., Попов Петр Семенович- 2010-2014 сс.

Шелковников Константин Егорович- транспортировщий топлива

Слесарьдар: Дмитриев Геннадий Александрович - слесарь, Сивцев Иннокентий Иннокентьевич - 2010-2015сс.

Дизелист: Сивцев Василий Федосеевич.

2015 с. начальник Ларионов Егор Николаевич

“Мин, Ларионов Егор Николаевич, 2015 сылтан начальнигынан ананан үлэлии олоробун. Чэриктэйдээҕи ЖКХ учаастагар уон икки киһи үлэлии- хамныы сылдьар. Билиҥҥи көрдөрүүнэн биэс улахан объектарга ититиини биэрэ олоробут. Ону таһынан быйыл тоҕус ыалга ититиини холбоору олоробут”.

2015 сылтан начальник Ларионов Е.Н., 2017 с.

1.Горохов Николай Николаевич- - центральнай хочуолунай кочегара

2. Горохов Егор Васильевич - центральнай хочуолунай кочегара

3.Попов Валерий Прокопьевич центральнай хочуолунай кочегара

4.Бурнашев Дмитрий Олегович- центральнай хочуолунай кочегара

5. Попов Сергей Валерьевич- центральнай хочуолунай кочегара

6. Шелковников Константин Егорович- р=транспортировщик тполива

7. Сивцев Василий Федосеевич- дизелист

8. Горохов Василий Васильевич- тракторист, сварщик

9. Румянцев Афанасий Васильевич- сварщик

10. Горохов Сергей Николаевич- сантехник

11. Спиридонов Куприян Валерьевич- электрик

12. Сивцев Иннокентий Иннокентьевич- слесарь ремонтник.

2017 сыл:

1.Горохов Николай Николаевич- - центральнай хочуолунай кочегара

2. Горохов Егор Васильевич - центральнай хочуолунай кочегара

3.Попов Валерий Прокопьевич центральнай хочуолунай кочегара

4.Бурнашев Дмитрий Олегович- центральнай хочуолунай кочегара

5. Карманов Федор Альбертович - центральнай хочуолунай кочегара

6. Шелковников Сергей Константинович - транспортировщик топлива

7. Сивцев Василий Федосеевич- дизелист

8. Спиридонов Виктор Викторович - тракторист, сварщик

9. Румянцев Афанасий Васильевич- сварщик

10. Горохов Сергей Николаевич- сантехник

11. Сивцев Саргылан Николаевич- электрик

12.Попов Андрей Валерьевич - слесарь ремонтник

Түмүк

1.Малтахаан оскуолатыгар үөрэммит үөрэнээччилэр ахтыыларыттан көрдөххө “Ленинскэй үлэ” тэриллэн оскуола оҕолорун көмөлөрүнэн мас хайытан, саһааннаан көмөлөһөллөр. Билиҥҥи өйдөбүлүнэн “Тимуровскай” көмө диэн буолар.

2.Оччотооҕу оһох оттооччулары кочегар диэн буолбакка Истопник диэн ааттылыыллар.

3.1964 с. тэрилтэлэргэ чоҕунан оттуллар тус туһунан хочуолунайдар үлэҕэ киирбиттэр. Тохсунньу ыйга дылы маһынан онтон өрүс мууһа үчүгэйдик турдаҕына чоҕунан оттуллар эбит.

4.1992 с олунньу ыйтан Чэриктэйгэ Уус-Алданнааҕы ЖКХ филиала тэриллэн үлэҕэ киирэр. Тэрилтэлэр бары уопсай улахан хочуолунайга холбоноллор.

5.Чэриктэйдээҕи ДьУоКХ туһунан урут суруллубатах, нэһилиэк кинигэтигэр киирбэтэх буолан матырыйаал олус аҕыйах этэ. Уус-Алдан ДьУоКХ 2013 с 55 сааһын туолар юбилейдаах кинигэтиттэн сорох матырыйааллар туһанылыннылар. Төһө кыалларынан начальниктартан ахтыы уонна хаартыска хомуйан үлэбитигэр киллэрдибит. Альбом оҥордубут.