СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Jismoniy tarbiyadan slayd

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«Jismoniy tarbiyadan slayd»

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI  DENOV FILIAL MAXSUS SIRTQI BO`LIMI BOSHLANG`ICH TA`LIM VA SPORT TARBIYA YO`NALISHI   402 -GURUH TALABASI  Qudratova Nasibaxon Niyozboyevnaning “ JISMONIY TARBIYA NAZARIYASI VA METODIKASI ” FANIDAN  MUSTAQIL ISH  TAQDIMOTI .

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI DENOV FILIAL MAXSUS SIRTQI BO`LIMI

BOSHLANG`ICH TA`LIM VA SPORT TARBIYA YO`NALISHI 402 -GURUH TALABASI Qudratova Nasibaxon Niyozboyevnaning

JISMONIY TARBIYA NAZARIYASI VA METODIKASI

FANIDAN MUSTAQIL ISH TAQDIMOTI

.

MAVZU:Gimnastikada saf mashqlarini o`rgatish Reja: Гимнастикада эгилиб кутарилиш учун машклар Гимнастика жихозлари даги машқлар гимнастика, спорт ва туризм тарзидаги машқларни укитиш ўзининг хусусии методлари

MAVZU:Gimnastikada saf mashqlarini o`rgatish

Reja:

  • Гимнастикада эгилиб кутарилиш учун машклар
  • Гимнастика жихозлари даги машқлар
  • гимнастика, спорт ва туризм тарзидаги машқларни укитиш ўзининг хусусии методлари

Ҳаракат фаолиятларига турли ва конкрет вазифаларни хал этган холда ургатилади. Купгина холда куИидагиларга олиб келинади:

1. Ҳаракатнинг дастлабки мактабини таъминлаш, яъни ҳаракат фаолиятини мураккаб шакллари учун дастлабки базани яратган ҳаракат аппаратининг асосиИ бугинларида оддиИ ҳаракатларни бошкаришга ургатиш. Масалан юкори стардан чикиш.

2. "Ердамчи” машқлар янги ёки аИрим жисмоний сифатлар кобилиятларни ривожланишига таъсир этувчи воситалар сифатида фойдаланиладиган ҳаракатларга ургатиш. Масалан: хар-хил усулда баландликка сакраш- планкасиз оёкларни хар-хил кетма-кетли ҳаракатлари

3. Кундалик хаётда, фаолиятнинг мехнат, спорт ва бошка сохаларда зарур булган асосиИ ҳаракат куникма ва малакаларни шакллантириш хамда такомиллаштирувнинг керакли даражага олиб бориш. Масалан: хар-хил спорт турлари. Бу вазифаларнинг характерига ва урганилаётган ҳаракат фаолиятларининг хусусиятларига боглик холда укитиш жараёни бир катор хусусиятларига эгадир. Маълумки, вазифаларнинг киИинлигига караб уларга сарф буладиган вактлар хам турличадир. Масалан: бир-икки бугинли гимнастика ҳаракатларига ургатиш муълум холатларда нисбатан тезрок булади, лекин уларни ўзлаштириш хамда мураккаб ҳаракат фолиятларни юкори даражага оширишга баъзан Ииллаб вактлар кетади (мисол: шест билан сакраш).

БундаИ холатда ургатиш методикаси хам фарк килади. Ҳаракат фаолиятининг тўзилиш мураккаблиги маълум даражада ҳаракатга дастлабки ҳаракатда асосиИ методларни танлашни олдиндан аниклаИди. ОддиИ ҳаракатларга ургатишда бутунлича ургатиш қўлланилса, мураккаб машқларда эса кисмлаб ургатиш қулланилади. Ҳаракатнинг тайёрлов, асосиИ, якуниИ вазифалари орасида богланиш мухим ахамиятга ва хусусиятларга эгадир. Баъзи холларда ургатишнинг асосиИ вазифаларидан фоИдаланилса, (масалан, баландликка сакрашда, депсиниш) бошка холларда эса тайёрлов вазифасидан фойдаланилади, (масалан: тебраниш ва энгашган холда таянч холатга утиш), аИрим холларда якуниИ фазасидан ургатиш лозим (масалан, болаларга сакрашда юмшок кунишни ургатиш).

БундаИ холатда ургатиш методикаси хам фарк килади. Ҳаракат фаолиятининг тўзилиш мураккаблиги маълум даражада ҳаракатга дастлабки ҳаракатда асосиИ методларни танлашни олдиндан аниклаИди.

ОддиИ ҳаракатларга ургатишда бутунлича ургатиш қўлланилса, мураккаб машқларда эса кисмлаб ургатиш қулланилади. Ҳаракатнинг тайёрлов, асосиИ, якуниИ вазифалари орасида богланиш мухим ахамиятга ва хусусиятларга эгадир.

Баъзи холларда ургатишнинг асосиИ вазифаларидан фоИдаланилса, (масалан, баландликка сакрашда, депсиниш) бошка холларда эса тайёрлов вазифасидан фойдаланилади, (масалан: тебраниш ва энгашган холда таянч холатга утиш), аИрим холларда якуниИ фазасидан ургатиш лозим (масалан, болаларга сакрашда юмшок кунишни ургатиш).

Таянч тушунчалар: жисмоний машқ, ҳаракат, ҳаракат фаолияти, машқ техникаси, техника асоси, техника звеноси, техника детали, гигиеник омиллар, табиатни соғломлаштириш кучлари, жисмоний машқ, мусқўлнинг ута зуриқишини оптимал йуналиши, ҳаракатларнинг тавсифи, ҳаракат координатлари, тананинг вертикал холати, ҳаракатнинг йўли, ҳаракатнинг темпи, ҳаракатнинг амплитудаси, гимнастика, спорт, ўйин, саёхат, статик, динамик, циклик, ациклик,асосии машқ, ёндаштирувчи машқ, тайёрловчи машқ, спорт машқи, куч машқлари, тезкорлик машқлари, чаққонлик машқлари, чидамлилик машқлари, эгилувчанлик машқлари. Техника. Жисмоний машқлар техникаси. Жисмоний машқлар техникасининг ички ва ташки шакли. Техника асоси, негизи, қисми. Х,аракат траекторияси. Х,аракат амплитудаси. Х,аракат тезлиги. Х,аракатнинг вакт характеристикаси. Х,аракат суръати.

Таянч тушунчалар: жисмоний машқ, ҳаракат, ҳаракат фаолияти, машқ техникаси, техника асоси, техника звеноси, техника детали, гигиеник омиллар, табиатни соғломлаштириш кучлари, жисмоний машқ, мусқўлнинг ута зуриқишини оптимал йуналиши, ҳаракатларнинг тавсифи, ҳаракат координатлари, тананинг вертикал холати, ҳаракатнинг йўли, ҳаракатнинг темпи, ҳаракатнинг амплитудаси, гимнастика, спорт, ўйин, саёхат, статик, динамик, циклик, ациклик,асосии машқ, ёндаштирувчи машқ, тайёрловчи машқ, спорт машқи, куч машқлари, тезкорлик машқлари, чаққонлик машқлари, чидамлилик машқлари, эгилувчанлик машқлари. Техника. Жисмоний машқлар техникаси. Жисмоний машқлар техникасининг ички ва ташки шакли. Техника асоси, негизи, қисми. Х,аракат траекторияси. Х,аракат амплитудаси. Х,аракат тезлиги. Х,аракатнинг вакт характеристикаси. Х,аракат суръати.

Купчилик гимнастика снарядларида машқлар, баданнинг аирим кисмлари учун қўлланиладиган машқлар турли туман предметлар билан килинадиган машқлар ва бошкалар шулар жумласига киради.

Жисмоний машқлар мехнат ҳаракатлари негизида келиб чиқар экан, улар билан мехнат орасида купчилик умумиилик борки, бу ҳаракатнинг хар икки турида бимеханик, физиологик ва биохимик механизмларнинг муштараклигида ифодаланилади. Лекин бу жисмоний машқларни мехнат билан аини бир нарса деииш учун асос була олмаиди.

Маълумки, мехнат инсон билан табиат уртасидаги ҳаракат жараёнидир; инсон ташки табиатни ўзгартира бориб, унинг предметларини ўз эхтиёжларига мослаштиради. Лекин аини паитда ўзини хам ўзгартириб боради. Аммо жисмоний мехнат инсонга ишлаб чиқариш жараёнида ишлаб чиқаришни ривожлантириш конуниятларига буисунадиган иулдош омил бўлиб колади. Ижтиомии ишлаб чиқаришда мехнат унумдорлиги асосан ишлаб чиқаришнинг ўзини такомиллаштириш хисобига масалан: автоматлаштиришни жории этиш хисобига руи беради. Бунда жисмоний мехнатнинг улуши камаяди, бинобарин, ишловчининг жисмоний ривожланиши ва унинг бевосита таъсири хам камаяди.

Жисмоний машқларга келганда эса, уларнинг таъсири жисмоний тарбия жараёнининг конуниятлари билан белгиланади. Жисмоний машқларнинг ёрдамида унинг жисмоний ва маънавии кобилиятларини ривожлантириш максадида инсонга муайян максадни кўзда тутилган таъсир утказилади. Аирим холларда Жисмоний машқлар билан мувофик равишда амалга ошириладиган жисмоний мехнат атрофидаги ташки мухит қулай булган шароитларда (урмонда, далада ишлаганда ва хакозо) муайян юклама билан ишлаганида жисмоний тарбиянинг ёрдамчи воситаси сифатида намоён булиши мумкин. Лекин шу тарика фойдаланиладиган жисмоний мехнат жисмоний тарбия максадлари ва конуниятларига буисуниб колади, бунда унинг мохияти ва йуналиши ўзгаради. Юкорида аитилганларни хисобга олиб, жисмоний машқларни жисмоний тарбия конуниятлари асосида амалга ошириладиган фаолиятдир деб таърифлаш мумкин.

Жисмоний машқларнинг асосии тушунчалари - Жисмоний машқлар назариясини билиш куиилган педагогик вазифалардан келиб чикиб, укитувчига энг самарали жисмоний машқларни танлаб олишга имконият яратади. Жисмоний машқларнинг педагогик классификациясидан тула фоидаланади ва жисмоний машқларни кушимча воситаларини комплекс қўллаиди.

Жисмоний машқлар тушунчаси - одамнинг ҳаракати ва ҳаракат фаолиятининг богликлиги билан тасаввур килинади.

Эрталабки гимнастика учун хеч кандаи спорт базаси зарур эмас. Жисмоний машқларнинг мазмуни ва шакли - Барча ходиса ва жараенларга ухшаш жисмоний машқлар ўзининг мазмуни ва шаклига эга.

Эрталабки гимнастика учун хеч кандаи спорт базаси зарур эмас.

Жисмоний машқларнинг мазмуни ва шакли - Барча ходиса ва жараенларга ухшаш жисмоний машқлар ўзининг мазмуни ва шаклига эга.

Жисмоний машқни бажаришда содир буладиган механик, биологик, психологик жараенларнинг туплами жисмоний машқ ларнинг мазмунини вужудга келтиради, уларнинг таъсиридан ҳаракат фао лияти учун кобилият ривожланади. Шунингдек машқ мазмунига унинг булакларини туплами (масалан, ўзунликка сакраш машқи мазмунига танага тезлик бериш, депсиниш хавода учиш, ерга тушиш звенолари) машқни бажаришда хал килинадиган вазифалар, шунингдек машқни бажаришдан организмда содир буладиган функционал ўзгаришлар киради. Бу элементларнинг барчаси жисмоний машқнинг умумии мазмунини вужудга келтиради. Жисмоний машқнинг шакли уларнинг ички ва ташки структурасини мувофиклигида куринади. Машқнинг ички структураси шу фаолиятни бажаришда иштирок этадиган скелет мусқўллари, уларнинг кискариши, чўзилиши, буралиши ва х.к., биоме ханик, биохимик богланишлар, энергия сарфлаши, юрак-томир, нафас олиши, нерв бошкаруви ва бошка органалардаги жараенларни, уларнинг ўзаро боглик лигини, келишилганлигини ўз ичига олади.

Жисмоний машқни бажаришда содир буладиган механик, биологик, психологик жараенларнинг туплами жисмоний машқ ларнинг мазмунини вужудга келтиради, уларнинг таъсиридан ҳаракат фао лияти учун кобилият ривожланади. Шунингдек машқ мазмунига унинг булакларини туплами (масалан, ўзунликка сакраш машқи мазмунига танага тезлик бериш, депсиниш хавода учиш, ерга тушиш звенолари) машқни бажаришда хал килинадиган вазифалар, шунингдек машқни бажаришдан организмда содир буладиган функционал ўзгаришлар киради. Бу элементларнинг барчаси жисмоний машқнинг умумии мазмунини вужудга келтиради. Жисмоний машқнинг шакли уларнинг ички ва ташки структурасини мувофиклигида куринади. Машқнинг ички структураси шу фаолиятни бажаришда иштирок этадиган скелет мусқўллари, уларнинг кискариши, чўзилиши, буралиши ва х.к., биоме ханик, биохимик богланишлар, энергия сарфлаши, юрак-томир, нафас олиши, нерв бошкаруви ва бошка органалардаги жараенларни, уларнинг ўзаро боглик лигини, келишилганлигини ўз ичига олади.

Биологик, меха ник, психологик ва бошка жараенларнинг машқ бажаришдаги алоқаси, ўзаро келишилганлиги югуриш машқларида бошкача булса, штанга кута ришда бошкача дир. Бунда ички структура турлича булади. Машқнинг ташки шакли, ташки структураси эса уша машқнинг ташки куриниши, ҳаракатни бажариш паитига кетган вакт еки куч сарф этиш меъери ва интенсивлиги куриниши билан характерланади.

Жисмоний машқлар шакли ва мазмуни ўзаро боглик бўлиб, бир-бирини таказо этади. Мазмуннинг ўзгариши шаклни ўзгаришига олиб келади. Мазмун шаклга нисбатан асосии ролни уинаиди. Масалан, хар-хил масофада тезлик сифатининг намоён булиши югуриш техникасининг хам турлича булишига сабабчи булади (кадамнинг катталиги, частотаси, тана нинг холати ва х.к.). Шакл мазмунга таъсир курсатади. Аник маълум бир ҳаракат учун намоён булаетган жисмоний сифатлар шу жисмоний машқни бажаришдаги малакага таъсир килади. Шунинг учун сўзувчи кучи билан гимнастикачи кучи, штангачи кучи бир-биридан фаркланади. Жисмоний машқни шакли ва мазмунинг рационал мувофиклигига эришиш жисмоний тарбия назарияси ва амалиетининг асосии муаммоларидандир. Бу муаммо кисман ҳаракат малакаси ва куникмаси, шунингдек жисмоний сифат ларига хам таалуклидир

Жисмоний машқларнинг педагогик классификацияси - Жисмоний машқлар классификацияси уларни хоссалари бир бирига боглик булган синфларга булиш демакдир. Бундаи булиниш натижасида система ташкил булади ва хар бир синфлар аник жоини эгаллаиди ва ўз навбатида гурухларга булинади. Жисмоний машқлар классификацияси укитувчига жисмоний машқларни характерли хусусиятларини хоссаларини ажратиб олишга ва пежагогик вазифаларга жавоб берадиган жисмоний машқларни топиш процессини енгиллаштиради. Х,ар бир жисмоний машқлар бир эмас бир нечат холатларга эга.

Жисмоний машқларнинг педагогик классификацияси - Жисмоний машқлар классификацияси уларни хоссалари бир бирига боглик булган синфларга булиш демакдир. Бундаи булиниш натижасида система ташкил булади ва хар бир синфлар аник жоини эгаллаиди ва ўз навбатида гурухларга булинади.

Жисмоний машқлар классификацияси укитувчига жисмоний машқларни характерли хусусиятларини хоссаларини ажратиб олишга ва пежагогик вазифаларга жавоб берадиган жисмоний машқларни топиш процессини енгиллаштиради. Х,ар бир жисмоний машқлар бир эмас бир нечат холатларга эга.

Бир хил жисмоний машқлар хар хил классификация бериши мумкин. Турникда тортилиш анатомик тўзилишда қўл елка ва гавда мусқўлларини ривожлантириш учун ҳаракат сифатларини ривожлантириш классифкациясида кучни ривожлантириш учун берилади. Х,ар бир холатда ягона классификация бўлмай бир канчаси булади. Хозирги холатда жисмоний машқларнинг бир нечта классификацияси мавжуддир. 1.  Жисмоний тарбия системаси тарихии шаклланган хоссаларига караб жисмоний машқлар классификацияси (гимнастика, ўйинлар, туризм, спорт). Бу классификациясига караб 4 гурухга булинади.

Бир хил жисмоний машқлар хар хил классификация бериши мумкин. Турникда тортилиш анатомик тўзилишда қўл елка ва гавда мусқўлларини ривожлантириш учун ҳаракат сифатларини ривожлантириш классифкациясида кучни ривожлантириш учун берилади. Х,ар бир холатда ягона классификация бўлмай бир канчаси булади.

Хозирги холатда жисмоний машқларнинг бир нечта классификацияси мавжуддир.

1. Жисмоний тарбия системаси тарихии шаклланган хоссаларига караб жисмоний машқлар классификацияси (гимнастика, ўйинлар, туризм, спорт). Бу классификациясига караб 4 гурухга булинади.

а) Гимнастик машқлар ҳаракат жараёнида ва ҳаракатда куп киррали бўлиб, организмни тўзилиши ва функцияси таъсир килади. Шунингдек тугри комат чироили ва координацияга таъсир килади;

б) Ўйин машқлар ҳаракат фаолиятини табиий турлардан тўзилган югуриш, сакраш, улоктиришдан иборатдир. Улар ўзгарувчан фаолиятда ўйин холатларида қулланилади;

в) Туристик жисмоний машқлар тури, югуриш, чангида юриш, туристикларни енгиб утиш, велосипедда юриш ва табиатнинг табиий шароитларидан фойдаланилади;

г) Спорт машқлари ҳаракат жараёнидаги гурухларни ягона спорт классификацияси асосида стандартлашган холатда бажарилади ва спортда юкори натижага эришиш учун қулланилади.

2. Мусқўл фаолиятининг хусусиятларига караб жисмоний машқлар классификацияси 4 гурухга булинади:

а) Тезкорлик - кучлилик жисмоний машқлари шугулланувчилардан киска вакт ичида максимал зур беришни талаб килади. Мисол: ^иска масофага югуриш, иргитиш;

б) Чидамлиликни талаб киладиган ёки куп вакт даврга нисбатан юкори зур беришни талаб киладиган жисмоний машқлар. Мисол: Урта ва ўзок масофага югуриш;

в) Координацион ҳаракатларни курсатадиган, талаб киладиган жисмоний машқлар. Мисол: Гимнастик снаряддаги машқлар, сувга сакраш. Ҳаракат сифатларини комплекс талаб киладиган жисмоний машқлар. Булар хар доим ўзгариб турадиган шароитларда зуриқиш сатхи доимо ўзгаради. Спорт ҳаракатли ўйинлар, якка олишувлар.

Х,аракат техникаси ва унинг ташки формаси деган тушунчалар муайян бир ташки шаклга, холатга ва гавданинг ҳаракатига риоя килиш талаб этиладиган жисмоний машқлар (бадиии гимнастика, сувга сакраш, конькида фигурали учиш) дагина маълум даражада бир-биирга мос келади. Жисмоний машқлар техникаси тухтовсиз ўзгариб туради ва такомиллашиб боради. Спортчининг доимо рекорд натижаларга эришиши учун интилиши, таълим услубларининг такомиллаштирилиши ва ҳаракат конуниятларининг чукур илмии асосда ишлаб чикилиши жисмоний машқларнинг янада янги хамда анча самарали формаларини топишга олиб келмокда. Деярли хар бир спорт турида хозирги замон спорт техникаси билан утган ииллар спорт техникаси таккосланса унга ишноч хосил килинади. Спорт техникасининг ўзгариши маълум даражада анча такомиллашган спорт инвентаридан фойдаланиш билан боглик. Жисмоний машқларнинг техникаси изланиш натижасидир. Спортчиларнинг шу давр учун ҳаракат фаолиятини бажариш усулларни практикада синаш ва илмии амалиёт килишдир.

Х,аракат техникаси ва унинг ташки формаси деган тушунчалар муайян бир ташки шаклга, холатга ва гавданинг ҳаракатига риоя килиш талаб этиладиган жисмоний машқлар (бадиии гимнастика, сувга сакраш, конькида фигурали учиш) дагина маълум даражада бир-биирга мос келади.

Жисмоний машқлар техникаси тухтовсиз ўзгариб туради ва такомиллашиб боради. Спортчининг доимо рекорд натижаларга эришиши учун интилиши, таълим услубларининг такомиллаштирилиши ва ҳаракат конуниятларининг чукур илмии асосда ишлаб чикилиши жисмоний машқларнинг янада янги хамда анча самарали формаларини топишга олиб келмокда. Деярли хар бир спорт турида хозирги замон спорт техникаси билан утган ииллар спорт техникаси таккосланса унга ишноч хосил килинади. Спорт техникасининг ўзгариши маълум даражада анча такомиллашган спорт инвентаридан фойдаланиш билан боглик.

Жисмоний машқларнинг техникаси изланиш натижасидир. Спортчиларнинг шу давр учун ҳаракат фаолиятини бажариш усулларни практикада синаш ва илмии амалиёт килишдир.


Скачать

© 2020, 2942 11

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!