Казак адебиетинен сабак жоспары

Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім – философиялық лириканың негізін салушы ақын.

Сабақтың мақсаты:

а) білімділігі: Шәкәрімнің шығармашылығындағы философиялық ойлардың дәстүрге негізделуі және философиялық лириканың негізін салушы екендігін ұғындыру.

ә) дамытушылығы: Шығармаларын оқыту арқылы оқушылардың өзіндік ой қорытындысын жасай білуін және шығармашылық қабілетін дамыту.

б) тәрбиелігі: Оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа, ішкі рухани тазалыққа тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Шәкәрімнің өлеңдер жинағы, «Аңыз адам» журналы, Шәкәрім туралы мақалалар, слайдтар

Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, пікірлесу, топтастыру, талдау, еркін жазу, екі жақты күнделік.

Сабақтың жүрісі:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Сәлемдесу

2. Оқушыларды түгендеу

ІІ. Оқушылардан Шәкәрім туралы білетіндерін топтастыру арқылы тақтаға жаздырту. Мұғалім өзі қосымша деректер бере отырып, жаңа сабаққа көшу.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Шәкәрім – философиялық лириканың негізін салушы ақын.

«Шәкәрім – шалқыған ақыл-парасаттың ақыны, пәлсапашыл, ойшыл қаламгер» М.Әлімбаев.

Кіріспе: Кейбір ғалымдардың пікірінше, қазақта философия болмаған, жоқ делініп жүр. Шынында, бұл – қате пікір. Қазақ ақынының көбі философ, ойшыл болған. Қазақ философиясын дамытқан тұлғалардың бірі – Шәкәрім. Ол кісі – діни философ. Философиялық ойларын сопылық дәстүрге негізделген. Оны Шәкәрімнің «Білімділерге бес сауал» деген еңбегіндегі сауалының бірі – «Жақсы адам деп қандай адамды айтамыз» - деп сұрайды да, өзі жауап беріп: «Жақсы адам дегеніміз – мейірімді, ынсапты, ақ ниетті, адал еңбек ететін адам», - дейді. Осы еңбегінің бесінші сауалында: «Заман өткен сайын адамның адамшылығы бұзылып бара ма, әлде түзеліп келе ме?»-дейді. Қандай жауап айтсаңыз да, бұған дәлелмен жауап беріңіз,-дейді Шәкәрім. Өлеңдерінде философиялық ойларын дамыта түседі.

-Сіздерге Шәкәрімнің осы ойлары төңірегінде өз пікірлеріңізді білдіру сұралады. (Ситуациялық сұрақтар тастап, оқушы пікірін білу. Түйінді ойларын қағаз бетіне түсіру).

Пікірталас:

• Жақсы адам деп қандай адамды айтамыз?

• Заман өткен сайын адамның адамшылығы бұзылып бара ма, әлде түзеліп келе ме?

Оқушылар пікірлері тыңдалғаннан кейін сабағымыздың негізіне көшу.

Топпен жұмыс

Тапсырмалар:

• «Екі жақты күнделік» стратегиясы бойынша өлеңдерінен ең маңызды жолдарын тауып, өз көзқарасыңды жеткізе біл.

• Өлеңдерін қазіргі заманмен байланыстырыңыз.

• Егер сен ақын болсаң, қандай тақырыпта өлеңдер жазар едің?

  Философиялық, педагогикалық, психологиялық

  Жастық, махаббат

  Лирикаларының

  тақырыбы

  Ағартушылық, гуманистік

  Халық мұңы,

  арманы, заман

  адамы

Оқушыларды 4 топқа бөліп, іздену тапсырмаларын беру.

ІV. Бекіту тапсырмалары:

«Екі жақты күнделік» (Осы өлеңдерден ең маңызды деген жолдарды табу).

«Талап пен ақыл» өлеңі».

«Насихат» өлеңі.

«Кісіге адамшылық неге керек?» өлеңі.

-Шәкәрімнің өнеге, өсиетке толы өлеңдерінен нені ұқтық?

Ақынның өлеңдері қайрат пен жігерге толы, ұлттық намыс пен сана-сезімді оятумен құнды, ол адамдарды адалдыққа, адагершілікке, шыншылдыққа, ізгілікке, имандылыққа тәрбиелейді. Әрбір адам осы қасиеттермен құнды және қадірлі болады.

V. Қорытынды.

-Заманының шындығын жырлаған Шәкәрім Құдайбердіұлының ұрпағына қалдырған мұрасы ұшан-теңіз.

-Өнегелі еңбегі бүгінде зерттеліп,ұрпақ тәрбиесіне мол үлесін қосуда.

-Шығармаларында халық мұңы, арманы, мұраты, өзінің сол халықты бақытқа, жақсылыққа жеткізуге ұмтылысы жырланады.

-Шәкәрім шығармаларын оқи отырып, біз өзімізге қандай тәрбие алдық?

Бойымызға қандай асыл қасиеттер жинақтадық?

Жақсылық

Адалдық

Ақыл-ой

Имандылық

Қайраттылық

Жігерлілік

Адамгершілік

Талаптылық

Шәкәрім шығармаларынан

нені үйрендім?

VІ. Бағалау.

VІІ. Үйге тапсырма. «Әркімнің сіңірген еңбегіне қарай сыйла». (Ой толғау жазу)