К?міртек ж?не к?міртекті? таби?атта?ы айналымы.

§ 21. №4,5,6. 95 бет

Минералды тыңайтқыштар

дегеніміз не?

Өсімдік құрамына неше

химиялық элемент кіреді?

Тыңайтқыштар құрамына қарай

қандай болып жіктеледі?

Өсімдікке қажетті

ауадан және судан

алынатын элементтер

қандай?

• Қанша бейметалл элемент бар?
• Қандай бейметалл элементтер оргоногендер

қатарына жатады?...

3. Азот тыңайтқыштарының маңызы.

4. Фосфор тыңайтқыштарының маңызы.

5. Калий тыңайтқыштарының маңызы.

6. Органикалық тыңайтқыштарға нені жатқызуға болады?

7. Елімізде тыңайтқыш өндірістері қай қалаларда орналасқан?

8. Қаратау фосфоритінен минералдық тыңайтқыштар

алудың негізін қалаған Қазақстандық ғалым, академик...

• Минералды тыңайтқыштарды қандай жағдайларды ескере

отырып қолдану керек?

10. Преципитат дегеніміз не?

Тыңайтқыштар

Аталуы

Фосфорит ұны

Фосфор

Сильвинит

Азот

қос

суперфосфат

Калий

карбамид

Преципитат

Натрий селитрасы

ХАТ

келді!

Кімге : 9 “А” сыныбына

«2030-дың біз барысымыз,

Жетістікке бастайды әр ісіміз.

Өркениетті елімізді көркейтетін

Химияны оқу парызымыз.»

Кімнен: Менделеев үйі,4 подъезд,

2 қабат, 6 пәтерінде тұратын элементтен.

Білемін

Үйрендім

Білгім

келеді

1928 жылы

“ көміртек” деп

атауды аудармашы

Р.Бөкейханов

ұсынған.

Орысша “углерод”

деп атауды

1824 жылы

орыс ғалымы

М.В.Соловьев

ұсынған.

1781 ж.франсуз

ғалымы А.Лавуазье

көміртекті латынша

“ карбонеум, карбо-

көмір” деп жазған.

Көміртектің

аллотропиялық

түр өзгерістері

Алмаз

Карбин

Графит

Карбиннің сызықтық

құрылымы

Алмаздың кристалдық торы

Графиттің кристалдық торы

Көміртектің химиялық қасиеті:

0 +4

А) Тотықсыздандырғыш қасиеті: С -4 е- → С

Өзгерісті жүзеге асыр.

СО ← С + С uO →

↓

СО 2

0 -4

Б) Тотықтырғыш қасиеті: С + 4е- → С

С + ?→ СН 4

В) Белсенді металдармен немесе олардың оксидтерімен

әрекеттесіп, карбидтер түзеді.

Са + С

СаО + С →

Деңгейлік тапсырмалар

№ 1. 1 моль NaHCO 3 қыздырғанда(қ.ж) СО 2 қандай

көлемі түзіледі?

№ 2. 15 % қоспасы бар 200г СаСО 3 ыдырағанда

Қ.ж. Неше литр СО 2 бөлінді?

“ 5”

№ 1. Өзгерісті жүзеге асырыңыз

С → СО → СО 2 → Na 2 CO 3 →NaCl

№ 2. Адам тыныс алғанда сағатына 54 г СО 2

шығарады. Көмірқышқыл газының көлемі

қанша болады?

“ 4”

№ 1.Метандағы (СН 4 ) көміртектің

массалық үлесі қандай?

№ 2. СН 4 , СО 2 , СО, С тотығу

дәрежелерін анықта.

“ 3”

• Адсорбция дегеніміз не?
• Көміртектің неше аллотропиялық түр өзгерісі бар?

1. Бұл затты тамақпен уланған жағдайда таблетка

түрінде қолданады. Оны қайыңды ауасыз жерде қыздыру

арқылы алып, одан әрі өңдейді. Бұл қай дәрі?

2. Техникада “құрғақ май” ретінде қолданылатын зат.

• Көміртектің металдармен қосылысы

қалай аталады?

2. Алмаздың кристалдық торының пішіні қандай?