"KOMPYUTER. KOMPYUTERDIN' TIYKARG'I' QURI'LMALARI' HA'M WOLARDI'N’ wazi'ypalari'

5 – klass

Informatika

Sa’ne: 23.10.2020 ji’l Klass: 5 Tema: KOMPYUTER. KOMPYUTERDIN' TIYKARG'I' QURI'LMALARI' HA'M WOLARDI'N’ wazi'ypalari'

Maqsetleri:

• 1 ) ta’limiy:O`quwshilarg’a Kompyuter. Kompyuterdin’ tikarg’I qurIlmalarI ha’m wazipalarI boyinsha tu’sintiriw;
• 2) tarbiyali’q: O`quwshilardi’ watandi’ su’ywge, bilimli, ko’z-qarasi’ ken’ izleniwshenlikke
• 3) rawuajlanti’ri’chi: Kompyuterdi kez kelgen jag’dayda paydalana biliw .
• 4) Kompetensiya: kommunikativ, Kompyuterdin’ tikarg’I qurIlmalarInda isley biliw, alg’an bilim, ko’nikpelerin hayatda qollay ali’w.
• 5) Saba tu’ri:Taza bilim beriwshi
• 6)Sabaq usi’li’:Aralas, tu’sintiriw, suraw-juwap
• 7)Jihaz: 5-klass kitabi’, kompyuter, doska , slayd

Sabaqti’n’ bari’si’

• 1) SHo’lkemlestiriw 3-minut ;
• 2) Ta’kirarlaw 5-minut
• 3) Taza tema.15-minut .
• 4) Woyi’n 5-minut.
• 5) Bekkemlew 10 –minut.
• 6) Oqi’wshi’lardi bag’law 5-minut
• 7). U’yge wazipa

Ta’kirarlaw

Qa'wipsizlik texnikasi' qag'i'ydalari'n biliw ne ushi'n kerek

Elektr togi' menen baylani'sli' qanday qag'i'ydalardi' bilesiz?

Kompyuter bo'lmesindegi u'skeneler uzaq waqi't xi'zmet

yetiwi ushi'n qanday qag'i'ydalarg'a a'mel yetiw kerek?

4. Sanitariya-gigiena talaplari'na a'mel yetpew nelerge ali'p keledi?

5. Kompyuterdi iske qosi'w ha'm jumi'sti' juwmaqlaw ta'rtibine itibar bermew qanday jag'daylarg'a ali'p keliwi mu'mkin?

Taza tema.

Bu'gingi ku'nde paydalani'li'p ati'rg'an zamango'y kompyuterlerge XX a'sirdin' 40-ji'llari'nda tiykar sali'ng'an boli'p. Kompyuter inglis tilinen « computer » so'zinen ali'ng'an boli'p, «yesaplag'i'sh» ma'nisin an'latadi '

Kompyuterdin' tiykarg'i' quri'lmalari'

Zamanago'y kompyuter to'mendegi tiykarg'i' quri'lmalardan turadi'

Мonitor

Sistemali' blok

Кlaviatura

• Sistemali' blok — wo'zinde birneshe quramali' quri'lmalardi' birlestirgen ha'm qorg'aw qabi'g'i'na woralg'an quri'lma . Wonda tiykarg'i' plata, processor, yad, qatti' disk si'yaqli' za'ru'rli quri'lmalar jaylasqan.

• processor — kompyuterdin' quramli'q quri'lmasi' yesaplani'p, basqa barli'q quri'lmalardi' basqaradi'

• Qatti' disk — mag'luwmatlardi' saqlawshi' yad quri'lmasi‘    

• Tez (operativ) yad — mag'luwmatlardi' waqti'nsha— kompyuter islewi dawami'nda saqlaydi‘

• Monitor (lati'nsha so'z boli'p, «yesletiwshi» , «xabar beriwshi» ma'nislerin an'latadi') — kompyuterdegi tekst , grafika ha'm basqa tu'rdegi mag'luwmatlardi' ekranda sa'wlelendiriwshi quri'lma boli'p, woni'n' birneshe tu'rleri bar

• Klaviatura - (tu'ymesheler quri'lmasi') baspa mashinkadag'i' si'yaqli'

tu'ymeshelerden ibarat boli'p, mag'luwmatlardi' kirgiziw quri'lmasi' yesaplanadi'

Tiykarg'i' quri'lmalardan ti'sqari', kompyuter basqara alatug'i'n quri'lmalar da bar. Wolar kompyuterdin' ja'rdemshi yamasa qosi'msha quri'lmalari' dep ataladi'. Kompyuter qosi'msha quri'lmalarsi'z da isley aladi', biraq bul quri'lmalarsi'z mag'luwmatlardi' basi'p shi'g'ari'w , nusqa ali'w yamasa jetkerip beriwdi a'melge asi'ri'p bolmaydi'.

Kompyuterge to'mendegi qosi'msha qurallardi' jalg'aw mu'mkin:

• - kompyuter «mi'shka»si'—kompyuterdi basqari'w quri'lmasi';

• - printer—mag'luwmatlardi' basi'p shi'g'ari'w quri'lmasi';

• - disk ju'rgiziwshi—CD (Compakt Disk) ha'm DVD (Digital Video Disk)lerdi woqi'ytug'i'n quri'lma;

• - skaner—qag'azdag'i' ko'rinis ha'm tekstlerdi kompyuter yadi'na kirgiziwshi quri'lma;

• - ses kolonkalari'—dawi'sli' mag'luwmatlardi' shi'g'ari'w quri'lmasi'

Logiqali’q shi’ni’g’I’w

1 . Bo’lmedegi ha’r muyeshte bir mi’si’qtan oti’rsa ha’ og’an qarama- qarsi ush mi’siqtan oti’rsa bo’lmede neshe mi’siq bar?

2. U’stel ustinde ush stakan su’t tur. Mi’siq’ bir stakan su’tti iship qoydi’. Neshe stakan qaldi’?

Usi adasqan ha’ripler arqili’ so’z qurasti’ri’w.

1.Nimotor -----------

2.Mpyuertko -------

3.aivruatikal --------

4.kamish ----------------

Bekkemlew.

1 .Kompyuter ha'm woni'n' wazi'ypasi' haqqi'nda ayti'p berin'.

2. Jeke kompyuterler qanday tiykarg'i' quri'lmalardan ibarat ha'm ne sebepten tiykarg'i' dep yesaplanadi'?

3.Kompyuterdin' tiykarg'i' quri'lmalari'ni'n' wazi'ypalari'n ayti'p berin'.

4.Sistemali' blok qanday quri'lmalardi' wo'z ishine aladi'?

5.Processor ha'm tez yadlardi'n' wazi'ypasi'n tu'sindirip berin'.

6.Kompyuterdin' ja'rdemshi quri'lmalari'na neler kiredi?

7.Printer, skanerlerdin' wazi'ypasi' neden ibarat?

U’yge wazipa

Ga'pti tu'sirilip qaldi'ri'lg'an so'zler menen toli'qti'ri'n':

Kompyuterlerdin' birneshe tu'ri bar: ... .

Kompyuter ... dep atalg'an tiykarg'i' quri'lmalardan ibarat.

Sistema blogi'nda to'mendegi quri'lmalar jaylasqan, bular: ... .

Klaviatura — ... .

OTIBDO____________________________U.Amanova