"Конспект "Белгилевюч"

Адатланмагъан ачыкъ дарс

Д/ темасы: Белгилевюч. Беклешдирив дарс.

Д/ мурады: 1. Белгилевюч деген экинчи даражалы уьюр

жумлада не ерни тутагъанны, не англата-

гъанны, о къайсы тил гесимлерден этиле-

генин токъташдырмакъ.

2. Яшланы жумлаларда белгилевючню тюз

тапма, тюбюне толкъунлу гьыз тартып

белгилеме уьйретмек.

3. Белгилевючлери булангъы жумлалар къур-

ма уьйретмек.

4. Яшланы позия асарлагъа гьавасландырмакъ.

5. Табиатны, илмуну, яшавну сюйме кёмек

этмек. Экология культурасы яратыв.

Дюньягъа тюз къаравун яратыв.

Къурал: суратлар, карточкалар, презентация гьазирлеген

къураллар: компьютер, интерактивная доска.

Дарсны барышы.

I. Къурум мюгьлет. Яшланы дарсгъа къуршав. Яшлар булан саламлашыв.

Яшлар! Гюн яхшы болсун,

Иржайсын савлай алам.

Эркин Къумукъ тюзюмден

Бары да яшгъа салам!

Дарсны мурадын, алдыбызгъа салынгъан борчланы билдирив.

Белгилеп юрюйбюз бар затны:
Тюс булан татывун, ювугъун, арегин.
Замангъа гёре де, ерине гёре де,
Неченчи болма да герегин.

Белгисиз болмай гьеч бир зат да,
Адамны бар нече белгиси.
Белгилей гьар адам ёлдашын,
Ол излей оьзюне тенглисин.

II. Сынавун мекенлешдирив:

1. Берилген шиъруну бир гесегинден белгилевючлени тапдырыв.

Гёзел дюньям, гьасретликден оьзюнге

яшыл язбаш мен де Ерге гелгенмен.

Мунда нече сююнч гёзлей адамны

Тангларынгны къатывундан гёргенмен.

2. Яшлагъа дарсда «Сапар» чыгъагъаныбызны, сапарны заманында тюрлю-тюрлю станциялагъа ёлугъажагъыбызны айтыв.

III. Янгылыкълар яратыв. Тестлеге гёре иш.

«Илму» станция.

1. Белгилевюч шу соравлагъа жавап бере:

А. Ким? Не?

Б. Нечик? Къайсы? Нече? Неченчи?

В. Не эте? Не этежек? Не этген?

2. Белгилевюч болуп гелмей:

А. Атлыкъ;

Б. Сыпатлыкъ;

В. Ишлик;

Г. Сыпатишлик.

3. Белгилевюч оьзю белгилейген

сёзню:

А. Алдында геле;

Б. Артында геле.

4. Бу жумлаланы къайсында «АЛТЫН» деген сёз жумланы белгилевючю болуп гелген?

А. Алтын чыгъагъан еринде сыйлы.

Б. Алтын чечекни сыйы болмас.

В. Алтын тапгъанда, тюймеге чюпюрек

тапмагъан.

5.«Бёрю сокъмакъ» деген сёз тагъымда «БЁРЮ» деген сёз къайсы сёз бола?

А. Таби сёз;

Б. Баш сёз.

6. Шу жумлаланы къайсында белгилевюч

санавлукъдан этилген?

А. Биринчи ерни алгъан Магьамматгъа багьалы савгъат берилди.

Б. Сабур тюбю - сув алтын.

В. Къызыл пайпелеклер авлакъны толтуруп къойгъан.

Г. Эртенги чакъ къызарса, элимни яв чапгъандай, ахшамгъы чакъ къызарса, гелиним улан тапгъандай.

7. Бу жумлада белгилевюч къайсы тил гесимден этилген?

Алгъасагъан сув денгизге етмес.

А. сыпатлыкъдан; Б. атлыкъдан В. орунчадан; Г. сыпатишликден.

1. Берилген суратлагъа гёре жумлалар тиз.

2. Къутгъарылгъан белгилевючлени тап:

Йырдыр мени яшавумну тереги,

Йырчы Къазакъ къыйгъан ону савунда.

. . . еллер япыракъларын ойнатып,

Емиш берсин герек о … бавунда.

3. Берилген сёзлер жумланы белгилевючю болагъан кюйде къоллап жумлалар тизигиз:

ахшамгъы, юртлу, исси, генг.

1. Жумлаланы толу кюйде синтаксис якъдан

чечив:

1. Анадан осал тувгъан уланны, тюелеге минип чыкъса, ит хабар.

2. Наллангъан ат да сюрюне.

3.Машин уллу таш ёл булан бара.

2.Гьар гёрсетилген тил гесим белгилевюч болуп гелеген кюйде жумлалар тизигиз:

IV. Башлапгъы бажарывлукъларын болдурув:

Яратывчулукъ диктант.
(берилген атлыкълагъа белгилевючлер тап)

Сыйыр …, …, …, … .

Терек …, …, …, … .

Бёрю …, …, …, …, … .

Конкурс «Сен магъа, мен сагъа»

Чечеген ёммакъланы командалагъа гёре чечив

1-нчи команда

1.Балдан да татли, базарда да сатылмай.

2.Къуйругъун тутса, арангъа гире.

3. Акъ тарлавда къара урлукъ, чачгъангъа эте къуллукъ.

2-нчи команда

1.Яшай беш агъа-ини, биринден бири тири.

2.Бири сёйлей, экиси къарай, экиси тынглай.

3.Тили ёкъ, амма сёйлей, охусанг гёнгюнг кюйлей.

(Гьар тюз чечилген чечеген ёммакъгъа 3 балл бериле. Къайсы команда утса, олагъа медаль тагъыла.)

V. Рефлексия:

VI. Уьйге иш: §15-17, Тапшурувлар 81, 82. (сайлап бирин этмек).

Савболугъуз, яшлар!
Биз барыбыз да «Гьаят» деген станциягъа арив къыйматлар булан етишдик.

СТАНЦИЯ «ГЬАЯТ»

ФГОС-гъа гёре гьалиги

дарслагъа салынагъан талаплар

Янгы стандартлар – Россия Федеральный билим берив тармагъыны аслу масъаласы. Янгы стандартланы гьукумат ягъында тасдыкъ этилген гьар кимни билим алывгъа ихтиярларын беклешдиреген пачалыкъ документ. Стандартланы гьазирлев ва токъдашдырыв Конституцияны нормаларын болдурув бола. Гьукуматны бары билим берив идаралары стандарт гёрсетеген нормаланы яшавгъа чыгъарма герек. Стандатланы кюрчюсюнде Жамият дыгъар сёйлешив токътагъан. Айры охувчуну, уьягьлюню, ата-ананы гьукумат булангъы аралыгъын гёрсете. Гьукумат охувчу яшдан бир тюрлю гьассиллени талап этеген йимик, охувчу ва ата-аналар да гьукуматдан герекли шартланы талап этме ихтияры бар (Общественный договор между школой, родителями и обществом).

Биз барыбыз да билеген кюйде Россия Федеральный билим берив тармагъында уллу алмашынывлар болуп тура. Бизин дарслагъа да, охувгъа янашагъан кююбюзге де буссагьатгъа кёп талаплар салына. Билим алывну сан янын артдырмакъ учун ону ичделигин янгыртыв, охутув къайдаланы алышдырыв - лап аслу къайдалардан болуп белгиленген. Янгы стандартлар яшавну чалтлыкъда болагъан алышынывларын гёз алгъа тута, янгы масъалаланы чечеген, касбусун бек бажарагъан, тарыкъ болса, ону алышдырма болагъан гьаллашыв хасиятлы адамланы онгарма талап эте.
Гьали мен Сизге инг аслу затгъа къаравугъузну бакъдырайым, о не десегиз, биринчи план тизеген кююбюз де алышынагъанлыкъ.

Янгы стандартлагъа гёре план шулай тизиле:

• 1. Къурум мюгьлет.

• 2. Сынавун мекенлешдирив мюгьлет.

• 3. Янгылыкъ ачыв, янгылыкъ яратыв мюгьлет.

• 4. Башлапгъы бажарывлукъланы болдурув мюгьлет.

• 5. Рефлексия.

• 6. Уьйге иш берив.

Янгылыкъ ачыв мюгьлетде( «Новая тема») гьали бизге дарсны яшлагъа айтып къоюгъуз, англатыгъыз демей, яшлар англар йимик ёллар излегиз дей. Озокъда, алынгъан билимлени камиллешдиреген гезиклер де бола.

Бу салынагъан стандартлар уьч талапдан къурулгъан:

1. Аслу охув программаланы къурулушуна талаплар.

2. Аслу охув программаланы мюлк этивню гьассилерине талаплар.

3.Аслу охув программаланы яшавгъа чыгъармакъ учун шартлагъа талаплар( требования к условиям реализации основных программ).

Аслу билим берив программалар шулай бёлюклерден къурула:

1. Англатыв кагъыз (пояснительная записка).

2. Умуми билим беривню гьар канзисини муратлары (цели образования для каждой ступени).

3. Базис охув план (вариативные уроки).

4.Билим беривню ичделигини кюрчюсю (фундаментальное ядро содержания общего образования).

5. Охув предметлени уьлгюлю программалары

(примерные программы) (Тахо- Годи –научно- исследовательский институт).

6. Умуми охув гьаракатланы болдурув программа.

(УУД учебных действий).

7. Охувчуланы билимлерин, бажарывлукъларын, мер- дешлерин къыйматлав ( ситема оценки знаний учащихся).

8. Тарбиялав ва жамиятлашдырыв программа (социальная программа).

Охувну яшавгъа чыгъармакъ учун шулай тюрлю гьасиллер айрыла:

I. Личностные (энчили);

1.Ватандаш бирлигин тарбиялав (формирование гражданской идентичности).

Ватанны сююв, абурлав, оьзюню миллетине амин болув. Оьз халкъыны тарихин, тилин билип, Ватаныны алдында жаваплыкъны тарбиялав.

2. Охувгъа жаваплы кюйде янашыв. Оьз камиллешивге, оьзбашына билим алывгъа гьавасландырыв.

3. Дюньягъа тюз къаравларын яратыв(формирование правильного мировоззрения).

4. Толерантность. Башгъа тили, дини бар адамгъа абурлу кюйде янашыв. Дюньяда яшайгъан бары да халкъланы динин, адатларын абурлав.

5. Жамиятда юрюлеген яшавтуруш гьалланы билив.

6. Гьаллашыв бажарывлукълар яратыв. Гьар тюрлю ишлерде уллулар ва гиччилер булан байлавлукълар юрютюв (коммуникативность)

7. Къувунлу гьалларда оьзюн тутуп ва башгъалагъа зиян болмайгъан гьалда иш гёрмек.

8. Экология культурасын яратыв.

9. Уьягьлюню агьамиятлылыгъын англатыв, агьлюню вакиллерине рагьмулу янашыв.

10. Эстетика гьакъылын оьсдюрюв.

II. Метапредметный гьасиллер:

1.Оьзбашына оьзюню охувуну муратларын токъташдырып бажармакъ.

2. Оьзбашына муратлагъа етишив планны къуруп бажармакъ; охув масъалаланы чечмек учун асыллы ёлланы сайлап бажармакъ.

3.Оьзюню ишин къыйматлап бажармакъ.

4. Англавланы белгилеп, жамлашдырып, классификация этип, себеплерин токъташдырып бажармакъ.

5. Маъналы охуп бажармакъ(осмысленное чтение).

6. Муаллимлер ва тенглилери булан бирге иш гёрюп бажармакъ.

7. Оьзюню гьислерин, ойларын айтмакъ учун тилни элементлерин къоллап бажармакъ.

8. ИКТ бажарывлугъун болдурув ва оьсдюрюв.

III. Метадология гьасиллер.

Буссагьатгъы кёп маълуматлы девюрде тарыкълы затны тюз алып, оьзбашына пикир этип, охув масъалаланы оьзбашына чечип болмакъ. Бу - «деятельностный янашыв» бола. Бу янашыв охувчулар билимлени гьазир кюйде топламайгъанлыгъы. Ахтарыв ишлени натижасында билимге оьзлер ес болагъанлыгъы бола.

1. Билим алывгъа уьйретив(учить учиться).

2. Яшав гьалланы англама уьйретмек(агьамиятын, себеплерин, бир-бири булангъы аралыкъларын).

3.Гьалиги замангъы агьамиятлы масъалаланы ичинде баш алып болмагъа уьйретмек.

4.Ругь байлыкълардан пайдаланма уьйретмек.

5. Касбу булан байлавлу ва башгъа тюрлю масъалаланы чечмеге уьйретмек ( гьаллашыв, маълумат излев, анализ этив, бирликде иш гёрюв).

25 декабрь 2017 г.

Республиканский семинар педагогов по родным языкам

на тему: «Реализация ФГОС второго поколения в обучении

родному языку и литературе

25 декабрь 2017год

Нестандартный урок-обобщение на тему

«Определение»

Урок провела учитель Костекской СОШ

Атавова Супуяханым Гасановна