Коп клеткалуу балырлар

Тема:К ѳп клеткалуу жашыл,курѳн жана кызыл тустогу балырлар. Балырлардын жаратылыштагы ролу жана практикалык мааниси

К ѳ п клеткалуу жашыл балырларлардын к ѳ пчулугу жип сыяктуу болот. Алардын кээ бирлери ѳ з ѳ н суулардын тубунд ѳ гу таштарга, жээктеги думурл ѳ рг ѳ жабышып, жашыл жибеке окшоп ѳ с ѳ т. Мындай балырлардын бири-улотрикс. Ал бири-бирине улашып, катар жайгашкан бир турдуу клеткалардан турат. Клеткалары бир ядролуу. Хроматофору шакек формасында болот.

Спирогира башка жип сыяктуу балырларга оролуп алар суунун устундо жашыл турмокчолор турундо калкып журот. Спирогиранын денеси узата келген чон клеткалардан тузулот. Клеткалардын сырты туссуз былжыр менен капталган. Ичинде клеткалык ширеге толгон ири вакуолдору кыйма-чийме сызмадай корунот. Тегерек ядросу туш-тушунан цитоплазмадан кеткен жипчелерге илип койгон жылдызчадай корунот. Жашыл тасмадай хромотофору бир клеткада бироо же экоо, бири-бирине оролушуп жайгашкан.

Ыраакы чыгыш дениздеринде жана Тундук Муз океанында к ѳ п жылдык ѳ сумдук , кур ѳ н туст ѳ гу – ламинария балыры ѳ с ѳ т. Ламинарияда тамыр жок, анын ордунда ризоиддери бар. Атлантика океанында Саргасс денизинде кур ѳ н балырлар суунун устунд ѳ калкып жург ѳ н тыгыз массаны пайда кылып, кемелердин журушун ѳ тоскоол болушат.

Кызыл балырлардын копчулугу тропик жана субтропик дениздеринде таштарга жармашып ѳ с ѳ т. Адамдар дениз балырларын химия ѳ н ѳ р жайында пайдаланышат. Дениз балырларын дениз жээктериндеги ѳ лк ѳ л ѳ рдун, мисалы, Япониянын калкы к ѳ п колдонот.

Хлорелла балырын ѳстурѳ башташты,себеби анда белок,май жана витаминдер кѳп.Аны тоютка кошуп малга беришет.Жер шаарындагы элдер курѳн жана кызыл балырларды тамак-ашка пайдаланышат. Кытайда,Японияда ламинария жашылча катары тамакка кошулат.Кызыл балырларды атайын ѳстурушѳт.

Бул балырда йод,калий тузун,целлюлоза,спирт,уксус кислотасын,витаминдерди жана микроэлементтерди алышат.Андан башка момпосуй ѳндурушундѳ жана ысык ѳлкѳлѳрдѳ этти,балыкты убактылуу ороп коюш учун пайдаланышат.

Тест

1Кайсы балырдын клеткасынын керегесинде кремний бар жана алар дениздин тубун ѳ чокмѳлѳрду пайда кылат?

а)диатомдуулар б)курѳн балырлар в)кызыл балырлар г)кѳк жашыл балырлар

2Бир клеткалуу балырдын кайсы органоиди фототаксиске катышат?

а)кѳзчѳсу б)ядросу в)узун шапалагы г)жыйрылуучу вакуолу

3Кайсы балырдын катмарлары ткандарга бѳлунѳ баштаган?

а)жашыл балырлар б)курѳн балырлар в)кызыл балырлар г)кѳк жашыл балырлар

4Балырлар кандай жол менен кѳбѳйгѳндѳ зооспораларды п.к?

а)жыныстуу б)вегетативдуу в)жыныссыз г)коньгация

Тест

1Кайсы балырдын клеткасынын керегесинде кремний бар жана алар дениздин тубун ѳ чокмѳлѳрду пайда кылат?

а)диатомдуулар б)курѳн балырлар в)кызыл балырлар г)кѳк жашыл балырлар

2Бир клеткалуу балырдын кайсы органоиди фототаксиске катышат?

а)кѳзчѳсу б)ядросу в)узун шапалагы г)жыйрылуучу вакуолу

3Кайсы балырдын катмарлары ткандарга бѳлунѳ баштаган?

а)жашыл балырлар б)курѳн балырлар в)кызыл балырлар г)кѳк жашыл балырлар

4Балырлар кандай жол менен кѳбѳйгѳндѳ зооспораларды п.к?

а)жыныстуу б)вегетативдуу в)жыныссыз г)коньгация