Кыргыз элинин баатырлары

Сабактын максаты:
1. Окуучуларга Ата Журтту суйуу, Ата Мекенди коргоо ар бир атуул учун ыйык экендигин тушундуруу.
2. Окуучулар эли, жери учун курошкон баатырлар баяны менен таанышат.
3. Окуучулардын патриоттук сезимин ойготуу, эр журоктуулукко, сезимталдыкка, эмгекке тарбиялоою

Сабактын жабдылышы: суроттор.

Сабактын журушу:
Уюштуруу.
Окучулардын сабакка даярдыгын байкап, аларга жакшы маанай каалоо.
Суроолордун тегерегинде маектешуу уюштуруу:
- Кандай адам эл камын ойлойт?
- Оз камын гана ойлоп жашоо туурабы?
- Сен чонойгондо мекенине, элине кандай пайда келтирсем деп ойлойсун?
 Мугалим: Ата Журт – ата-бабалар жашап откон жер. Ата Мекен – эч нерсеге алмаштыргыс касиеттуу ыйык жер. Аны коз карегиндей сактоо ар бир жарандын ыйык милдети.
   Тарыхка коз жугуртсок, жаратылышы кооз, байлыгы мол жерибизге коз арткандар коп болгон. Алар  элди талап-тоноп, чилдей тараткан, Ала-Тоону ээлеп алган учурлары болгон. Элибиз мункуроп турган чагында Манас баатыр туулуп, 12 жашында душмандын баатырларын женип, 40 жигит кураган. Ар бир кыйын кезенде эл ичинен эли-жери учун жан аябаган эр азамат баатырлар чыгып, Мекенди коргоп келди.
Анда, балдар кыргызстандын мамлекеттуулугун сактап келген баатырлар жонундо даярдап келген мааалыматтарынарды айтып бергиле.
1-окуучу: Манас кыргыз элин жок болуп кетуудон сактаган, жашоого уйроткон, кыйынчылыктарды женип чыгууга такшалткан.

     Эл учун деп соккон кыргыз журогу,
     Унутпастан аны айтып журолу.
     Кана, курбум бугун сен да эстечи,
     Кимдин сокпойт эл-жери учун журогу?

2-окуучу: Барсбек - оз мезгилинин саясий ишмери болгон. VII кылымда туркторго каршы тышкы саясат жургузгон. 711-жылы курман болгон.
3-окуучу:  Мукаммед - Кыргызстанды Монголстандын бийлигинен бошотуп алуу учун курошкон. Ысык-Колдун жээгинде Барскондун жанынан тосуп, 1526-жылы монголдорду Кашкарга суруп чыгарган .
4-окуучу: Тайлак баатыр –    1832 –жылы Кокондун беги Нарын, Ат-Башы, Ак-Талаа, Тогуз-Торо ороонунон бой жеткен сулуу кыздарды остуруп, балдарды сардарлыкка уйротобуз деген шылтоо менен жылкы, кой, тоо, баалуу таштарды чогултуп, 50 жоокер алып кетмек болот. Ошондо Тайлак баатыр жигиттери менен Назар бекти олтуруп, кыздар, балдарды бошотуп, уйлоруно жиберет.
5-окуучу:  Атаке баатыр  -  XVIII кылымда бир жагынан Цинь (кытай) баскынчылары, экинчи жагынан казак султандары, учунчу жактан Кокон хандыгы кыргыз жерин басып, элин коз каранды кылууга аракеттенет. Элин сакташ учун Россия менен ымала тузгон. Араб алфавитинде жазган каты Омск шаарындагы архивде азыркы кундо да сакталып турат.
6-окуучу: Атакенин баласы – Карабек, Карабектен – Жантай, Жантайдан Шабдан торолгон. Шабдан баатыр – оз мезгилинин кеменгер эл башчысы, элдин ынтымагы деп жанын аябай кызмат кылган. Бей-бечараларга кайрымдуу, кен- пейил, патриот адам болгон. Байлык топтоого, атак-данкка умтулган эмес.
7-окуучу: Ормон хан – XIX кылымдын орто ченинде тундук кыргыз урууларын бириктирууго киришет. Жыйын чакырып, Сарбагыш, Бугу, Саяк, Солто, Саруу, Кушчу, Черик урууларынан биримдик тузот. Казак султандарын жонго салат.
8-окуучу: Байтик баатыр – Чуй ороонун Кокон хандыгынын бийлигинен куткарууда чон эмгек синирген. Капитан чини жана орден менен сыйланган.
9-окуучу: Улуу Ата Мекендик согуштун баатырлары: 1941-1945- жылдарда дуйного дурболон салган коогалуу согуш башталды. Элин-жерин душмандан сакташ учун кыргыздын улан-кыздары согуш майданына аттанышкан.
Чолпонбай Тулобердиев – душмандын дзотун денеси менен жаап, эл-жери учун жанын берген.
10-окуучу: Дуйшонкул Шопоков – 1941-жылы Москваны коргогон 28 панфиловчулардын ичинде болгон. Салгылашуу учурунда ок тийип, оор жарадар болсо да бир нече гранатаны алып, келе жаткан танканын алдына боюн таштаган.
11-окуучу: Ооганстандагы коогаланда Кыргызстандан 7000ден ашуун жоокер катышкан. Алардын 30 га жакыны туулган жерине кайтып келген эмес.
Сулайманов Аблас – 56 жолу согуш операциясына катышкан, 1982-жылдын 20-августунда душмандын курчоосунда курман болгон.
12-окуучу: Эл аралык терроризмге каршы курошто Баткен жергеси жана баткендиктер «эрдик» медалына ээ болгон.
  Алар Тажидин Тайлаков- айыл окмотунун башчысы, Шахабидин Моложанов – милициянын лейтенанты, Мелис Торобеков, Расул Рахматуллаев - жоокерлер . Мындай бирдиктуу, ынтымактуу элди эч бир душман жене албасын Баткен окуясы далилдеди.        

Жыйынтыктоо:
«Эл-жери учун кызмат кылуу – бардык кызматтардан улуу» -дегендей ар-бирибиз Ата Мекенибизди суйуп, эли-жери учун жан куйгузгон атуулдардан бололу:                       

Жоокер ыры:
                          Элимдин бейпилдигин намыска бек сактаймын,
                          Энеке ак сутунду эл коргоп мен актаймын.
                          Эр жигит эл четинде, азамат жоо бетинде.
                          Алыста кыргыз элим, ар дайым сезимимде.

4