Кыргызстандын түштүгүн оруссияга каратуунун толук аякташы.

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Батыштагы жеңип алуулар ислам динин аймакка таралышынын мааниси анын Орто Азиядагы элдердин өз ара мамилелесине чарба жүргүзүүсүнө кошкон салымын анализдейт .

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ,патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

.Окуучулар Батыштагы жеңип алуулар ислам динин аймакка таралышынын мааниси анын Орто Азиядагы элдердин өз ара мамилелесине чарба жүргүзүүсүнө кошкон салымын анализдей алса .

• Окуучулар маалыматка ээ болуу менен ѳз оюн эркин айта алышат кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсүн калыптанат

• кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ,патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ үйрѳнүшѳт

Негизги компетенттүүлүктѳр:

Предметтик компетенттүүлүктөр

Маалыматтык компетентүүлүк: алынган тарыхый социалдык маалыматка сынчыл талдоо жасап курчап турган реалдуулука карата өз позициясын аргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар менен салыштыра алат:
Социалдык-коммуникациялык

өз максаттарын башка адамдардын жана социалдык топтордун кызыкчылыктары мененсалыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга
(диний, этникалык, профессионалдык, инсандык ж.б.), башка адамдарга карата урматтоо мамилесинин негизинде өз көз караштарын маданияттуу коргой алат.
Ѳз ишин уюштуруу жана маселелерди чечүү компетенттүүлүгү:окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

1. Хронологиялык жана картографиялык:

Тарыхтагы негизги окуялардын даталарын атайт жана мезгилдерге бөлүштүрө билет, хронологиялык талблица түзө алат.

Тарыхый цивилизациялык:

дүйнөлүк маданияттын көптүрдүүлүгү жөнүндө элестете алат.

3. Этномаданий:

өз жана башка этностордун тарыхый-маданий баалулуктарын анализдей алат

4.Социалдык жарандык

жалпы адамзаттын негизги баалуулуктарды анализдей алат

Сабактын мазмуну

Кампотент-р

ресурстар

баалоо

НК

ПК

усулдар

каражаттар

Уюштуруу: Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү

Беш манжа

Белек берүү

а) үй тапшырмасын текшерүү:

б) ѳтүлгѳн теманы кайталоо: анын жаңы тема менен

байланышы

НК₂

ПК₄

Жаңы теманы түшүндүрүү:

Карахандар мамлекетинин башкаруучулары ал кездеги күч кубаттуу Багдад халифтигинин таасири тараган мусулман өлколөрү менен соода –сатык руханий агартуу илим өңүтүндөгү карым катнашын чыңдай алган Сатук Бууракандын уулу Байташтын учурунда 960 -жылы ислам дини мамлекеттин расмий дини деп жарыяланган .962-жылы Алп –тегин Газнавийлер мамлекетин негиздеген.Себук-тегиндин жана анын уулу Махмуд Газневинин султандыгынын тушунда өзгөчө кубаттуу дөолот болгон.

1-топ: Мамлекеттик жаңы идеология .

2-топ: Саманийлердин кулашы.

3-топ: Газнавийлер мамлекети менен Карахандардын ынтымагы .

4-топ: Карахандардын чыгыштагы коңушулары .

5-топ: Йабакулардын жетегиндеги саясий ынтымакка каршы күрөш .

НК₁

НК₂

ПК₁

ПК2

Мээге чабуул

ангемелешүү

Окуу китеби

Кезектшип бири бирин окутуу

Акыл чабуулу

Оозеки

№1 тиркеме

№2 тиркеме

Көрсөт

-мөлүү

Диагностикалы

Кайтарым байланыш

Формативдик

Суммативдик

Бышыктоо: №1 тиркеме

1.Мамлекет динди кандайча озүнө пайдалана алат ?

2.Саманийлер мамлекети жөнүндо эмнелерди билесиңер ?

3.Масуд Газнави тууралуу уламынты айтып бергиле ?

4.Уйгур Тупрпанидикуттугу кайсы жерге жайгашкан мамлекет.

5.Байыркы тохар тили жана жазмасы туралуу эмнелерди билесиңер ?

6.Карахандардын чыгышка жортуулдары жөнүндө айтып бергиле.

7.15 к алгачкы үчтүгүндө Карахандардын ээлигине кайсы жерлер кирген

НК3

ПК3

Түгөйү менен иштөө,

салыштыруу

Топтордо

иштѳѳ

\Жекече иштѳѳ

Жыйынтыктоо: окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Үй тапшырма: §15

Колдонмо тетрадь

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Чагатай улусу жана Феодалдык чыр-чатактар боюнча маалымат алышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Билим алууга патриоттуулука, бири-бирине жардамдашууга кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

Окуучулар Чагатай улусу жана Феодалдык чыр-чатактарды билишет, теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешет,

Берилген суроолорго жооп бере алышат. Ойлорун эркин айта алышат

• Окуучулар маалыматка ээ болуу менен ѳз оюн эркин айта алышат кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсүн калыптанат

• кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ,патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ үйрѳнүшѳт

Негизги компетенттүүлүктѳр:

Предметтик компетенттүүлүктөр

Маалыматтык компетентүүлүк: алынган тарыхый социалдык маалыматкасынчыл талдоо жасап курчап турган реалдуулука карата өз позициясынаргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар мененсалыштыра алат:
Социалдык-коммуникациялык

өз максаттарын башкаадамдардын жана социалдык топтордун кызыкчылыктары мененсалыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга
(диний, этникалык, профессионалдык, инсандык ж.б.), башка адамдаргакарата урматтоо мамилесинин негизинде өз көз караштарынмаданияттуу коргой алат.
Ѳз ишин уюштуруу жана маселелерди чечүү компетенттүүлүгү:окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

1. Хронологиялык жана картографиялык:

Тарыхтагы негизги окуялардын даталарын атайт жана мезгилдерге бөлүштүрө билет, хронологиялык талблица түзө алат.

Тарыхый цивилизациялык:

дүйнөлүк маданияттын көптүрдүүлүгү жөнүндө элестете алат.

3. Этномаданий:

өз жана башка этностордун тарыхый-маданий баалулуктарын анализдей алат

4.Социалдык жарандык

жалпы адамзаттын негизги баалуулуктарды анализдей алат

Сабактын мазмуну

Кампотент-р

ресурстар

баалоо

НК

ПК

усулдар

каражаттар

Уюштуруу: Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү

Беш манжа

Белек берүү

а) үй тапшырмасын текшерүү:

б) ѳтүлгѳн теманы кайталоо: анын жаңы тема менен

байланышы

• Моӊголдор Жети-Сууну кандайча каратышкан?

• Эмне үчүн баласагун шаарынын калкы моӊголдорго каршылык кѳрсѳтүшкѳн эмес?

• Хорезм мамлекетинин саясий абалына мүнѳздѳмѳ бергиле.

• Хорезм шах Мухаммед менен анын уулу Жалал ад-Динге мүнѳздѳмѳ бергиле.

• Жаңы теманы түшүндүрүү:

Тема боюнча маалымат берет.

• Чыӊгыз хандын империясынын улустарга бѳлүнүшү. Чагатай улусу.

• Так талашкан күрѳштѳр. Теӊир –Тоонун улуу ханга баш ийдирилиши.

• Хубилай менен Арык-Буканын чатагы жана кыргыздар.

• Эне-сайдагы кыпгыздардын 13-к 60-жылдарынын орто чениндеги абалы.

Мугалимдин сѳзү:

Чыңгыз хан көзүнүн тирүүсүндө ата-бабаларынан калган каада-салтты сактап уулдарына улустарды энчи катары бөлүп берген. Кылычтын мизи, найзанын учу менен түзүлгөн анын зор империясы улуу хандын керээзине ылайык 4 улуска бөлүнмөк. Кенже уулу Тулуйдун энчисине Чыңгызхандын түпкү журту Моңголия жана 101 миң аскер тийди. Моңголиянын батыш тарабындагы көз мелжиген кеңири аймактар улуу уулдарынын ортосунда бѳлүштүрүлгөн эле. Мындан тышкары алардын ар бири атасынын туруктуу аскеринен 4 миңден жоокер алышкан.

Окуучулар андан ары улашат.

Мээге чабуул

ангемелешүү

Окуу китеби

Кезектшип бири бирин окутуу

Түгөйү менен иштөө,

салыштыруу

Топтордо

иштѳѳ

Акыл чабуулу

Оозеки

№1 тиркеме

№2 тиркеме

Көрсөт

-мөлүү

Диагностикалы

Кайтарым байланыш

Формативдик

Суммативдик

Бышыктоо: №1 тиркеме

1. Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

2. Чагатай улусу кандайча түзүлгөн?

3. Чагатай жөнүндө эмнени билесиңер?

4. Кыргызстанга түрк, моңгол урууларынын көчүп келиши тууралуу эмнени айтып бере аласыңар?

5. 13 кылымдын 40-жылдарында так талашкан күрөштөргө кайсыл ханзаадалар катышты

Жекече иштѳѳ

Жыйынтыктоо:

Үй тапшырма: §17

Колдонмо тетрадь

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Хайду мамлекети боюнча маалымат алышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулардын Хайду мамлекети жөнүндөгү түшүнүктөрүн кеңейтүү, окуган маалыматтарын бири-бирине аргументтүү түрдө түшүнүктүү кылып айта билүү жана карта менен иштөө көндүмдөрүн өнүктүрүшөт..

Тарбия берүүчүлүк: Хайду мамлекетинин түзүлүшун жана тарыхый маанисин окуп-үйрөнүү аркылуу окуучулар патриоттуулук, жарандык активдүүлүк чечкиндүүлүк сапаттарын калыптандырышат.

Окуучулар Чагатай улусу жана Феодалдык чыр-чатактарды билишет, теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешет,

Берилген суроолорго жооп бере алышат. Ойлорун эркин айта алышат

• Окуучулар маалыматка ээ болуу менен ѳз оюн эркин айта алышат кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсүн калыптанат

• кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ,патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ үйрѳнүшѳт

Негизги компетенттүүлүктѳр:

Предметтик компетенттүүлүктөр

Маалыматтык компетентүүлүк: алынган тарыхый социалдык маалыматкасынчыл талдоо жасап курчап турган реалдуулука карата өз позициясынаргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар мененсалыштыра алат:
Социалдык-коммуникациялык

өз максаттарын башкаадамдардын жана социалдык топтордун кызыкчылыктары мененсалыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга
(диний, этникалык, профессионалдык, инсандык ж.б.), башка адамдаргакарата урматтоо мамилесинин негизинде өз көз караштарынмаданияттуу коргой алат.
Ѳз ишин уюштуруу жана маселелерди чечүү компетенттүүлүгү:окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

1. Хронологиялык жана картографиялык:

Тарыхтагы негизги окуялардын даталарын атайт жана мезгилдерге бөлүштүрө билет, хронологиялык талблица түзө алат.

Тарыхый цивилизациялык:

дүйнөлүк маданияттын көптүрдүүлүгү жөнүндө элестете алат.

3. Этномаданий:

өз жана башка этностордун тарыхый-маданий баалулуктарын анализдей алат

4.Социалдык жарандык

жалпы адамзаттын негизги баалуулуктарды анализдей алат

Сабактын мазмуну

ресурстар

баалоо

усулдар

каражаттар

Уюштуруу: Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү

Беш манжа

Белек берүү

а) үй тапшырмасын текшерүү:

б) ѳтүлгѳн теманы кайталоо: анын жаңы тема менен

байланышы

Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

Чагатай улусу кандайча түзүлгөн?

Чагатай жөнүндө эмнени билесиңер?

Кыргызстанга түрк, моңгол урууларынын көчүп келиши тууралуу эмнени айтып бере аласыңар?

13 кылымдын 40-жылдарында так талашкан күрөштөргө кайсыл ханзаадалар катышты?

• Жаңы теманы түшүндүрүү:

Тема боюнча маалымат берет.

• Хайдунун хан кѳтѳрүлүшү. Орто Азияда ѳз алдынча мамлекеттин түзүлүшү.

• Хайду мамлекетинин аймагы, калкы жана хандын саясаты.

• Хубулай менен Хайдунун эрегиши теӊтайлашуусу. Кыргыздардын ага аргасыз аралашуусу.

• Хайду мамлекети 14-кылымдын экинчи жарымында

Мугалимдин сѳзү: Хайду мамлекетинен Орто Азиянын чордону менен чыгышында уюшулуп, аймагы батышта Аму-Дарыяга, чыгышта Алтайга чейин созулуп жатчу. Ага Жуңгария ойдуңу, Теңир-Тоо толугу менен, Чыгыш Түркстан, Фергана жана Маверанахар караган. Хайду хан эне-сайлык кыргыздарды да өзүнө тартып, Хубилайга каршы тукурган. Ал эми Чүй өрөөнүн ал өзүнүн коругуна айландырган. Таласты Шах деген уулу ээлеп турчу. Теӊир-Тоонун чыгышынан дагы бир уулу Чапардын энчисине тийген. Ал кийин тактыны мурастаганы маалым.

Окуучулар андан ары улашат.

Мээге чабуул

ангемелешүү

Окуу китеби

Кезектшип бири бирин окутуу

Түгөйү менен иштөө,

салыштыруу

Топтордо

иштѳѳ

Акыл чабуулу

Оозеки

№1 тиркеме

№2 тиркеме

Көрсөт

-мөлүү

Диагностикалы

Кайтарым байланыш

Формативдик

Суммативдик

Бышыктоо: №1 тиркеме

1.13-кылымдын 60-жж Орто Азияда эмне үчүн ѳз алдынча мамлекет түзүлгѳн?

2.Хайдунун мамлекети кайсы аймактарды камтыган?

3.Хайдуга мүнѳздѳмѳ бер?

4.14-кылымда Хайду мамлекетинде кандай ѳзгѳрүүлѳр болду?

Жекече иштѳѳ

Жыйынтыктоо:

Үй тапшырма: §18

Колдонмо тетрадь

Жылдар

Окуялар

1270-жыл

Лю Хао-Лини Түштүк Сибир-

Дин акими болуп дайындалган.

1276-жыл

Хайду хан Моӊголияга чон Жортуул уюштурат.

1286-жыл

Тутуха Алтайды каратканда Хайдуга караштуу үч миӊ түтүн кишини туткундап, Аларды Каракорумга алып кеткен.

1292-93-жыл

Хубилай хан Тутуханы эне-сайлык кыргыздарды кайрадан каратууга жѳнѳткѳн.

1348-жыл

Чыӊгыз хандын урпагы Тоолук-Темур хан жарыяланды.

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Моголстан мамлекети боюнча маалымат алышат. Берилген суроолорго жооп беришет. Ойлорун эркин айтышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар улуттар аралык ынтымактуулукту сактоого,ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

• Окуучулар Моголстан мамлекети боюнча маалымат алышат

Карточкадагы суроолорго жооп бере алышат

Ойлорун эркин айта алышат

• Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптандырышат.

• Окуучулар улуттар аралык ынтымактуулукту сактоого, ата-бабалардын калтырып кеткен мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ үйрѳнүшѳт

Негизги компетенттүүлүктѳр:

Предметтик компетенттүүлүктөр

Маалыматтык компетентүүлүк: алынган тарыхый социалдык маалыматкасынчыл талдоо жасап курчап турган реалдуулука карата өз позициясынаргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар мененсалыштыра алат:
Социалдык-коммуникациялык

өз максаттарын башкаадамдардын жана социалдык топтордун кызыкчылыктары мененсалыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга
(диний, этникалык, профессионалдык, инсандык ж.б.), башка адамдаргакарата урматтоо мамилесинин негизинде өз көз караштарынмаданияттуу коргой алат.
Ѳз ишин уюштуруу жана маселелерди чечүү компетенттүүлүгү:окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

1. Хронологиялык жана картографиялык:

Тарыхтагы негизги окуялардын даталарын атайт жана мезгилдерге бөлүштүрө билет, хронологиялык талблица түзө алат.

Тарыхый цивилизациялык:

дүйнөлүк маданияттын көптүрдүүлүгү жөнүндө элестете алат.

3. Этномаданий:

өз жана башка этностордун тарыхый-маданий баалулуктарын анализдей алат

4.Социалдык жарандык

жалпы адамзаттын негизги баалуулуктарды анализдей алат

Сабактын мазмуну

компотентүүлүк

ресурстар

баалоо

НК

ПК

усулдар

каражаттар

Уюштуруу: Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү

Беш манжа

Белек берүү

а) үй тапшырмасын текшерүү:

б) ѳтүлгѳн теманы кайталоо: анын жаңы тема менен

байланышы

• 13 кылымдын 60-жылдарында Орто Азияда эмне үчүн ѳз алдынча мамлекет түзүлгѳн?

• Хайдунун мамлекети кайсы аймактарды камтыган?

• Хайду ханга мүнѳздѳмѳ бергиле.

• Моӊгол чатагына кыргыздардын катышуусу жѳнүндѳ эмнелерди билесиӊер?

• Жаңы теманы түшүндүрүү:

Тема боюнча маалымат берет.

• Моголстан мамлекетинин түзүлүшү.

• Теӊир-Тоо калкынын Амир Темурга каршы күрѳшү

• Кыргыздардын уруу бирикмелери

• Кыргыздардын кѳз карандысыз саясий бирикмеси. Ахмет хан жана Султан халил Султан

Мугалимдин сѳзү:

14 кылымдын орто ченинде Орто Азиядагы Хайду мамлекети эки бѳлүккѳ бѳлүнүп кетти. Чыгышында Моголстан мамлекети түзүлдү. Батыш бѳлүгүндѳ убактылуу ѳз алдынчалыкка ээ болгон феодалдык ээликтер 70-жылдардын башында Темурдун мамлекетине бириктирилди. Бирдиктүү мамлекеттин жиктелүүсү экономикалык жана саясий себептер менен шартталган мыйзам ченемдүү кѳрүнүш эле. Тарыхый-географиялык “Моголстан” түшүнүгү жана мамлекеттин аты “моголдор ѳлкѳсү” деген этнониминен келип чыккан.

Окуучулар андан ары улашат жана тереӊдетип окушат.

1-топ: Моголстан мамлекетинин түзүлүшү.

2-топ: Теӊир-Тоо калкынын Амир Темурга каршы күрѳшү

3-топ: Кыргыздардын уруу бирикмелери

4-топ: Кыргыздардын кѳз карандысыз саясий бирикмеси.

Ахмет хан жана Султан халил Султан

Мээге чабуул

ангемелешүү

Окуу китеби

Кезектшип бири бирин окутуу

Түгөйү менен иштөө,

салыштыруу

Топтордо

иштѳѳ

Акыл чабуулу

Оозеки

№1 тиркеме

№2 тиркеме

Көрсөт

-мөлүү

Диагностикалы

Кайтарым байланыш

Формативдик

Суммативдик

Бышыктоо: №1 тиркеме

1. Хайду түзгѳн мамлекет кайсы аймактарды камтыган?

2. Моголстан мамлекети качан калыптанды жана ал кайсы бѳлүктѳрдѳн турат?Маңгалай-Сүбө кайсы жерде?

3. Амир темурга каршы Теӊир-Тоо калкынын уруштары эмне менен аяктады?

4. Кыргыздардын уруу бирикмелери жѳнүндѳ кандай санжыралык маалымат бар?

5. 15 кылымдын акыры 16 кылымдын башында Кыргызстанды кайсы хандар бийлеген?

6. Мухаммед кыргыз ѳз алдынча ѳлкѳнүн улугу катары качан кыргыздарды башкара баштаган?

Жекече иштѳѳ

Жыйынтыктоо:

Үй тапшырма: §18

Колдонмо тетрадь

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Теӊир-Тоолук жана Чыгыш Түркстандык кыргыздар боюнча маалымат алышат. Карточкадагы суроолорго жооп беришет. Теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешет. Ойлорун эркин айтышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

• Окуучулар Теӊир-Тоолук жана Чыгыш Түркстандык кыргыздар боюнча окуучулар боюнча маалымат алышат

Карточкадагы суроолорго жооп бере алышат

Ойлорун эркин айта алышат

• Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптандырышат.

• Окуучулар улуттар аралык ынтымактуулукту сактоого, ата-бабалардын калтырып кеткен мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ үйрѳнүшѳт

Негизги компетенттүүлүктѳр:

Предметтик компетенттүүлүктөр

Маалыматтык компетентүүлүк: алынган тарыхый социалдык маалыматкасынчыл талдоо жасап курчап турган реалдуулука карата өз позициясынаргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар мененсалыштыра алат:
Социалдык-коммуникациялык

өз максаттарын башкаадамдардын жана социалдык топтордун кызыкчылыктары мененсалыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга
(диний, этникалык, профессионалдык, инсандык ж.б.), башка адамдаргакарата урматтоо мамилесинин негизинде өз көз караштарынмаданияттуу коргой алат.
Ѳз ишин уюштуруу жана маселелерди чечүү компетенттүүлүгү:окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

1. Хронологиялык жана картографиялык:

Тарыхтагы негизги окуялардын даталарын атайт жана мезгилдерге бөлүштүрө билет, хронологиялык талблица түзө алат.

Тарыхый цивилизациялык:

дүйнөлүк маданияттын көптүрдүүлүгү жөнүндө элестете алат.

3. Этномаданий:

өз жана башка этностордун тарыхый-маданий баалулуктарын анализдей алат

4.Социалдык жарандык

жалпы адамзаттын негизги баалуулуктарды анализдей алат

Сабактын мазмуну

ресурстар

баалоо

усулдар

каражаттар

Уюштуруу: Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү

Беш манжа

Белек берүү

а) үй тапшырмасын текшерүү:

б) ѳтүлгѳн теманы кайталоо: анын жаңы тема менен

байланышы

• Жаңы теманы түшүндүрүү:

Тема боюнча маалымат берет.

• Кыргыздардын 15- кылымдын аягы -16-кылымдын башындагы этносаясий бирикмеси.

• 1504-1508-жылдарда азыркы Кыргызстандын аймагында ага-инилер Махмуд Мансур хан, Султан халил жана Султан Саиддин ортосундагы чыр-чатактар.

• Мухаммед Кыргыз Кыргыздардын эмири.

• Кыргыз казак саясий ынтымагы

Мугалимдин сѳзү: 15-16 кк. моголдор мамлекетинин хандык тагына Йунус хандын уулу Махмуд отурган. Махмуд хандын тушунда мамлекеттин борбору Ташкаент шаары болгон. Анткени анын атасы Йунус хан ойроттор менен чоӊ согушта орр жоготууларга учураган соӊ 15 кылымдын 80-жылдарында Ташкент аймагына журт которгон. Моголдорду бул жерден Кашкар тарапка, кийин 16 кылымдын башында шейбанилер сүрүп чыкты. Махмуд хан отурукташкан турмушка ыктаган топко жан тартса, иниси Ахмед кѳчмѳндѳргѳ кѳбүрѳѳк кѳнүл бѳлгѳн.

Окуучулар андан ары улашат.

1-топ: Махмуд Мансур хан,

2-топ: Султан халил жана

3-топ: Султан Саиддин

4-топ: Мухаммед Кыргыз

Мээге чабуул

ангемелешүү

Окуу китеби

Кезектшип бири бирин окутуу

Түгөйү менен иштөө,

салыштыруу

Топтордо

иштѳѳ

Акыл чабуулу

Оозеки

№1 тиркеме

№2 тиркеме

Көрсөт

-мөлүү

Диагностикалы

Кайтарым байланыш

Формативдик

Суммативдик

Бышыктоо: №1 тиркеме

1. 15-кылымдагы-16-кылымдын башындагы кыргыздардын мамлекети жѳнүндѳ эмнелерди билесиӊер?

2. Монголдордун саясий абалында кандай ѳзгѳрүүлѳр болду?

Жекече иштѳѳ

Жыйынтыктоо:

Үй тапшырма: §19

Колдонмо тетрадь

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Теӊир-Тоолук жана Чыгыш Түркстандык кыргыздар боюнча маалымат алышат. Карточкадагы суроолорго жооп беришет. Теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешет. Ойлорун эркин айтышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

Кѳрсѳткүчтѳр: Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

• Окуучулар Теӊир-Тоолук жана Чыгыш Түркстандык кыргыздар боюнча маалымат алышса. Карточкадагы суроолорго жооп беришсе. Теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешсе. Ойлорун эркин айтышса.

• Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанса.

• Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, кѳз карандысыздык үчүн күрѳшүүгѳ, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышса.

Сабактын жүрүшү:

• Уюушуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Ѳтүлгѳн маалыматтарды кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

1. Хайду түзгѳн мамлекет кайсы аймактарды камтыган?

2. Моголстан мамлекети качан калыптанды жана ал кайсы бѳлүктѳрдѳн турат?Маңгалай-Сүбө кайсы жерде?

3. Амир темурга каршы Теӊир-Тоо калкынын уруштары эмне менен аяктады?

4. Кыргыздардын уруу бирикмелери жѳнүндѳ кандай санжыралык маалымат бар?

5. 15 - кылымдын акыры 16 - кылымдын башында Кыргызстанды кайсы хандар бийлеген?

6. Мухаммед кыргыз ѳз алдынча ѳлкѳнүн улугу катары качан кыргыздарды башкара баштаган?

Окуучулар берилген суроолорго жооп берүү менен ѳздѳрү билгендерин ортого салышат.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Мугалим окуучулардын билимин текшерип алуу максатында тема боюнча сурап алат.

Окуучулардын оюн угат.

Тема боюнча маалымат берет.

• Кыргыздардын 15- кылымдын аягы -16-кылымдын башындагы этносаясий бирикмеси.

• 1504-1508-жылдарда азыркы Кыргызстандын аймагында ага-инилер Махмуд Мансур хан, Султан халил жана Султан Саиддин ортосундагы чыр-чатактар.

• Мухаммед Кыргыз Кыргыздардын эмири.

• Кыргыз казак саясий ынтымагы

Мугалимдин сѳзү: 15-16 кк. моголдор мамлекетинин хандык тагына Йунус хандын уулу Махмуд отурган. Махмуд хандын тушунда мамлекеттин борбору Ташкаент шаары болгон. Анткени анын атасы Йунус хан ойроттор менен чоӊ согушта орр жоготууларга учураган соӊ 15 кылымдын 80-жылдарында Ташкент аймагына журт которгон. Моголдорду бул жерден Кашкар тарапка, кийин 16 кылымдын башында шейбанилер сүрүп чыкты. Махмуд хан отурукташкан турмушка ыктаган топко жан тартса, иниси Ахмед кѳчмѳндѳргѳ кѳбүрѳѳк кѳнүл бѳлгѳн.

Окуучулар андан ары улашат.

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришетет.

Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат.

Теманын үстүнѳн талкууларга активдүү катышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

16-17 кк. Теӊир-Тоолук жана Чыгыш Түркстандык кыргыздар боюнча билишет.

Топто иштѳѳ

Мугалим окуучуларды оюн аркылуу топторго бѳлѳт, ар бир топко ар кандай тапшырмаларды берет.

Окуучулар доскага чыгып кластердин үстүнѳн иштешет.

Окуучулар чакан топторго бѳлүнүшүп, карточка аркылуу берилген суроолорго биргелешип жооп беришет.

1-топ: Махмуд Мансур хан,

2-топ: Султан халил жана

3-топ: Султан Саиддин

4-топ: Мухаммед Кыргыз

Тема боюнча тыныгуу

Мугалим окуучуларга эс алдыруу максатында оюн ойнотот. Оюнду ыӊгайында карап тандап алса болот.

Окуучулар оюн ойноо менен сабакка болгон кызыгууларын жогорулатышат. Жагымдуу маанай менен сабактарын башташат.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билиминбышыктоо максатында суроолорду берет .

1. 15-кылымдагы-16-кылымдын башындагы кыргыздардын мамлекети жѳнүндѳ эмнелерди билесиӊер?

2. Монголдордун саясий абалында кандай ѳзгѳрүүлѳр болду?

3. Кыргыз –казак ынтымагы кандайча чыӊдалган?

Окуучулар карточкаларга жубу, тобу менен талкуулап, мугалимдин жардамында жооп беришет.

ойлорун эркин айтышат.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

§ 17 окуп келүү

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Сибирь кыргыздары боюнча маалымат алышат. Карточкадагы суроолорго жооп беришет. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышат. Ойлорун эркин айтышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

Кѳрсѳткүчтѳр: Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

• Окуучулар Сибирь кыргыздары боюнча маалымат алышса. Карточкадагы суроолорго жооп беришсе. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышса. Ойлорун эркин айтышса.

• Окуучулар түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанса.

• Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышса.

Сабактын жүрүшү:

• Уюушуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Ѳтүлгѳн маалыматтарды кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Кѳчмѳндѳрдүн кийим-кечеси,

• идиш-аягы,

• курал-жарактары жѳнүндѳ айтып бергиле.

Окуучулар берилген суроолорго жооп берүү менен ѳздѳрү билгендерин ортого салышат.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Мугалим окуучулардын билимин текшерип алуу максатында тема боюнча сурап алат.

Окуучулардын оюн угат.

Тема боюнча маалымат берет.

• Сибир кыргыздары жана Жуӊгар хандыгы. Сибир кыргыздарынын таралышы

• Хорай бирикмеси, Фу-йү кыргыздары.

Мугалимдин сѳзү: XVII-XVIII кылымдарда түштүк сибирдик кыргыздардын ж.б. түрк элдеринин тышкы баскынчыларга каршы кѳз карандысыздык үчүн күрөшүүнүн доору болгон. Алардын түндүгүнөн орустар, түштүк-чыгышынан моңголдук алтын хандар, түштүк-батышынан Жуңгар хандыгы баскынчылык жортуулдарды жүргүзүшүп, салыктарын салууга аракеттенишкен.

• Хоорай бирикмеси, Фу-йү кыргыздар

Жуӊгарлардын 1703-жылы сибирдик кыргыздарга салган бүлгүнү хоорай аттуу этностук-социалдык бирикменин тагдырына тереӊ из салды.Кыргыз журтунун экинчи бир аталышы хонгорай болгон. Арийне, 3 миӊ түтүн сибирдик кыргыздардын Жуӊгарияга айдалышы менен бир мезгилде ондогон жылдары алардын ордуна Эне-Сай ѳрѳѳнүнѳ кыштым абалында болуп келген уруулар улам кѳбүрѳѳк жайгашкан

Окуучулар андан ары улашат

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришетет.

Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат.

Теманын үстүнѳн талкууларга активдүү катышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Сибирь кыргыздарынын XVII-XVIII кылымдагы саясий абалы хоорай бирикмеси жана Фу-йү кыргыздары боюнча билишет.

Топто иштѳѳ

Мугалим окуучуларды оюн аркылуу

топторго бѳлѳт, ар бир топко

ар кандай тапшырмаларды берет.

Толуктайт.

Сунуш айтат.

Презентациясын угат

Окуучулар чакан топторго бѳлүнүшүп, карточка аркылуу берилген суроолорго биргелешип жооп беришет.

1-топ: Сибир кыргыздары жана Жуӊгар хандыгы. Сибир кыргыздарынын таралышы

2-топ: Хорай бирикмеси,

Фу-йү кыргыздары

Тема боюнча тыныгуу

Мугалим окуучуларга эс алдыруу максатында оюн ойнотот. Оюнду ыӊгайында карап тандап алса болот.

Окуучулар оюн ойноо менен сабакка болгон кызыгууларын жогорулатышат. Жагымдуу маанай менен сабактарын башташат.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билиминбышыктоо максатында карточкаларды таратат.

1. Сибирь кыргыздарынын саясий абалына эмнелер мүнөздүү эле?

2. Сибир кыргыздары Жуңгар хандыгы менен кайдай мамиледе болушкан?

3. XVII- кылымда Сибирь кыргыздары кайсы аймактарга таркалышкан?

4. Хоорай бирикмеси жѳнүндѳ эмнелерди билесиңер?

5. Фу-йү кыргыздары Манчжурияга качан, кандайча көчүрүлгөн?

Окуучулар карточкаларга жубу, тобу менен талкуулап, мугалимдин жардамында жооп беришет.

ойлорун эркин айтышат.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

§ 19 окуп келүү

Билим берүүчүлүк: Окуучулар Кыргызстандын ХIII-XV кк. боюнча маалымат алышат. Карточкадагы суроолорго жооп беришет. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышат. Ойлорун эркин айтышат.

Ѳнүктурүүчүлүк: ОкуучуларКыргызстандын ХIII-XV кк. боюнча түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

Кѳрсѳткүчтѳр: Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

• Окуучулар Кыргызстандын ХIII-XV кк. боюнча маалымат алышса. Карточкадагы суроолорго жооп беришсе. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышса. Ойлорун эркин айтышса.

• Окуучулар Кыргызстандын ХIII-XV кк. Боюнча түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанса.

• Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, патриоттуулукка, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышса.

Сабактын жүрүшү:

• Уюушуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Ѳтүлгѳн маалыматтарды кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Сибирь кыргыздарынын саясий абалына эмнелер мүнөздүү эле?

• Сибир кыргыздары Жуңгар хандыгы менен кайдай мамиледе болушкан?

• XVII- кылымда Сибирь кыргыздары кайсы аймактарга таркалышкан?

• Хоорай бирикмеси жѳнүндѳ эмнелерди билесиңер?

• Фу-йү кыргыздары Манчжурияга качан, кандайча көчүрүлгөн

Окуучулар берилген суроолорго жооп берүү менен ѳздѳрү билгендерин ортого салышат.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Мугалим окуучулардын билимин текшерип алуу максатында тема боюнча сурап алат.

Окуучулардын оюн угат.

Тема боюнча маалымат берет.

• Маданий жандануунун ѳбѳлгѳлѳрү

• Кѳчмѳндѳр маданияты

• Шаар –кыштак маданияты. Турак жай курулушу. Архитектура

• Диний ишенимдери. Тили жана жазуусу

• Мугалимдин сѳзү:

Монгол чапкыны учурунда Орто Азия элдери орду толгус жоготууларга дуушар болгону белгилүү. Бирок ушуну менен жергиликтүү калктын жашоосу токтоп калган эмес. Күндѳлүк турмуш-тиричилик улана берген. Убакыттын ѳтүшү менен кайгы-муӊ унутулуп, калайык кыйраган чарбасы менен маданиятын кадимкидей жандандырды. Арийне, бардыгын мурдагыдай түгѳл түзѳѳ, калыбына келтирүү мүмкүн эмес эле. Ошондой болсо кѳп ѳтпѳй маданий ѳӊүттѳ байкалаарлык жылыштар болгону шексиз. “Эл эмгегин жер жебейт” дегендей чымырканган оор эмгектин акыбети кайтты. Отоо баскан дыӊ жерлер айдалып, эгин аянттарына айланды. Кум толгон арыктар, каналдар тазаланып, суу жетпей калган кайрак жерлерге суу чыгарылды.

• Окуучулар андан ары улашат

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришетет.

Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат.

Теманын үстүнѳн талкууларга активдүү катышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт

Топто иштѳѳ

Мугалим окуучуларды оюн аркылуу

топторго бѳлѳт, ар бир топко

ар кандай тапшырмаларды берет.

Толуктайт.

Сунуш айтат.

Презентациясын угат

Окуучулар чакан топторго бѳлүнүшүп, карточка аркылуу берилген суроолорго биргелешип жооп беришет.

1-топ: Маданий жандануунун ѳбѳлгѳлѳрү

Кѳчмѳндѳр маданияты

2-топ: Шаар –кыштак маданияты. Турак жай курулушу.

Архитектура

3-топ: Диний ишенимдери. Тили жана жазуусу

Тема боюнча тыныгуу

Мугалим окуучуларга эс алдыруу максатында оюн ойнотот. Оюнду ыӊгайында карап тандап алса болот.

Окуучулар оюн ойноо менен сабакка болгон кызыгууларын жогорулатышат. Жагымдуу маанай менен сабактарын башташат.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билиминбышыктоо максатында суроолор берилет.

1. 13-15-кк. маданий кайра жанданууга эмнелер ѳбѳлгѳ болгон?

2. 13-15-кк Ала-Тоону мекендеген кѳчмѳн элдердин маданиятына эмнелер мүнѳздүү

3. Кѳчмѳндѳрүн кийим-кечеси, идиш – аягы, курал-жарагы жѳнүндѳ эмнелер эсиӊерде калды?

4. Ошол кездеги архитектуралык эстеликтердин аттарын атагыла?

Окуучулар карточкаларга жубу, тобу менен талкуулап, мугалимдин жардамында жооп беришет.

ойлорун эркин айтышат.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

§ 20 окуп келүү

Билим берүүчүлүк: Окуучулар ѳтүлгѳн темалар боюнча билимдерин текшерүү үчүн тест белгилей алышат.

Жекече иштешет.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар ѳтүлгѳн боюнча түзүлгѳн тестти окуп ѳз алдынча белгилѳѳ менен элестетүүсү, чыгармачылыгы, ой жүгүртүүсү, эске сактоосу, калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар билимдүү болууга умтулууга, жекече иштѳѳгѳ, ынтымактуулукка, мейман достукка, жолдоштору менен туура мамиледе болууга тарбияланышат.

Кѳрсѳткүчтѳр: Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

• Окуучулар ѳтүлгѳн темалар боюнча билимдерин текшерүү үчүн тест белгилей алышса

Жекече иштешсе

• Окуучулар ѳтүлгѳн боюнча түзүлгѳн тестти окуп ѳз алдынча белгилѳѳ менен элестетүүсү, чыгармачылыгы, ой жүгүртүүсү, эске сактоосу, калыптанса

• Окуучулар билимдүү болууга умтулууга, жекече иштѳѳгѳ, ынтымактуулукка, мейман достукка, жолдоштору менен туура мамиледе болууга тарбияланышса

Сабактын жүрүшү:

• Уюушуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Ѳтүлгѳн маалыматтарды кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

1. Сибирь кыргыздарынын саясий абалына эмнелер мүнөздүү эле?

2. Сибир кыргыздары Жуңгар хандыгы менен кайдай мамиледе болушкан?

3. XVII- кылымда Сибирь кыргыздары кайсы аймактарга таркалышкан?

4. Хоорай бирикмеси жѳнүндѳ эмнелерди билесиңер?

5. Фу-йү кыргыздары Манчжурияга качан, кандайча көчүрүлгөн?

Окуучулар берилген суроолорго жооп берүү менен ѳздѳрү билгендерин ортого салышат.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча алган билимдерин текшерүү максатында тест берилет.

7-класс 3-чейрек

1. Чынгыз хан жалпы монголдордун жалпы ханы болуп шайланган?

1. 1200-жылы б. 1206-жылы

В. 1210-жылы г. 1214-жылы

1. 1206-1207-жж эн алгач монгол ордосунун чабуулуна туш болгон элдер?

1. Туштук Сибирлик жана Енисейлик кыргыздар

2. Ортонку Сибирлик жана Тянь-Шандык кыргыздар

3. Чыгыш Сибирлик жана Енисейлик кыргыздар

4. Туштук сибирлик жана Орто Азиялык кыргыздар

1. Монголистан мамлекетинде ислам дини кайсы жылы официалдуу дин болуп кабыл алынган?

1. 1327-ж б. 1330-ж в. 1335-ж г. 1354-ж

4. Ысык-Колдун Чыгыш жээгиндеги Санташ ашуусунда эки добо бар. Уламыш боюнча бирин сай таштарынан журушко кетип жаткан жоокерлер уйуп кетишкен, экинчиси кайрылып келген жоокерлер уйгон добо. Бул тируулор менен олгондордун ботончо эстеликтерин тузушкон жоокерлердин башында турган

1. Чынгыз хан б. Темирлан в. Хайду хан г Улукбек

5. Борбордук Азия (анын ичинде вКыргызстандын аймагы) Чынгыз хандын кайсы уулунун энчисине тийген

а. Жучуга б. Чагатайга в. Жамуха г. Угедей

6. кыргызстандын аймагы толугу менен Чынгыз хандын империясына карап калды

1. 1218-жылы б. 1219-жылы в. 1220-жылы г. 1221-жылы

7. 13-кылымдын 60-жж Орто Азияда кандай малекет тузулгон?

1. Хайду мамлекети б. Чынхыз хандын империясы

2. Темирландын мамлекети г. Хубилайдын мамлекети

8. Пуладчы бийлик жургузгондо, олко......деп аталып калган

1. Моголстан б. Кыргызстан в. Мавераннахр г. Казакстан

9. Чынгыз хандын империясы канча улуска болунгон?

1. Торт в алты

2. Беш г сегиз

10 Чынгыз хандын тун уулу Жочунун энчисине ...

1. Туштук Сибирлик жана Енисейлик кыргыздар

2. Ортонку Сибирлик жана Тянь-Шандык кыргыздар

3. Чыгыш Сибирлик жана Енисейлик кыргыздар

4. Ортонку иртыштан тартып, батышта “татар аттарынын туягы жеткен жерлерди” т.а.Жети –Суунун тундугунон Итилдин этегине чейинки чыгыш кыпчак талааларын толук камтыган

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришетет.

Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат.

Теманын үстүнѳн талкууларга активдүү катышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Тест белгилешет

Жекече иштѳѳ

Мугалим окуучуларга 3-чейрек боюнча түзүлгѳн тест таратат. Ар бир окуучу жекече иштешет

Окуучулар чакан топторго бѳлүнүшүп, карточка аркылуу берилген суроолорго биргелешип Окуучулар мугалимдин берген маалыматтарын түшүнүп алат.

Берилген суроого ой жүгүртүү менен жооп берет.

Тема боюнча тыныгуу

Мугалим окуучуларга эс алдыруу максатында оюн ойнотот. Оюнду ыӊгайында карап тандап алса болот.

Окуучулар оюн ойноо менен сабакка болгон кызыгууларын жогорулатышат. Жагымдуу маанай менен сабактарын башташат.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билимин өнүутүрүү максатында карточкаларды таратат.

Окуучулар карточкалардагы суроолорго жубу менен талкуулап, мугалимдин жардамында жооп беришет.

Ойлорун эркин айтышат.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

кайталоо

Билим берүүчүлүк: Окуучулар ѳтүлгѳн темаларды кайталоо сабагында алган билимдерин тереӊдетишет. Бири-бирине суроо берүү менен аӊгеме жүргүзүшѳт. Ѳтүлгѳн теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешет.

Ѳнүктурүүчүлүк: Окуучулар ѳтүлгѳн темаларды кайталоо менен элестетүүсү, чыгармачылыгы, ой жүгүртүүсү, эске сактоосу, калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар билимдүү болууга умтулууга, улууларды,биримдүүлүккѳ, ынтымактуулукка, мейман достукка, жолдоштору менен туура мамиледе болууга тарбияланышат.

Кѳрсѳткүчтѳр: Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

• Окуучулар ѳтүлгѳн темаларды кайталоо сабагында алган билимдерин тереӊдетишсе. Бири-бирине суроо берүү менен аӊгеме жүргүзүшсѳ. Ѳтүлгѳн теманын үстүнѳн чыгармачылык менен иштешсе.

• Окуучулар ѳтүлгѳн темаларды кайталоо менен элестетүүсү, чыгармачылыгы, ой жүгүртүүсү, эске сактоосу, калыптанса.

• Окуучулар билимдүү болууга умтулууга, улууларды,биримдүүлүккѳ, ынтымактуулукка, мейман достукка, жолдоштору менен туура мамиледе болууга тарбияланышса.

Сабактын жүрүшү:

• Уюушуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Ѳтүлгѳн маалыматтарды кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Тесттин жыйынтыгын угузуу

• Каталарды талкулоо

Окуучулар берилген суроолорго жооп берүү менен ѳздѳрү билгендерин ортого салышат.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча алган билимдерин тереӊдетүү максатында суроолор берилет.

Аӊгеме жүргүзүү менен сѳз байлыгын ѳстүрѳт.

Топто иштѳѳгѳ карточкаларды тартып берет.

Сѳздүк ишин жүргүзүү менен жаӊы сѳздѳрдүн маанисин түшүндүрѳт.

1. Монголдор Жети-Сууну кандайча каратышкан?

2. Эмне үчүн Баласагун шаарынын калкы моӊголдорго каршылык кѳрсѳтүшкѳн жок?

3. Кыргызстандын аймагы толугу менен Чыӊгызхандын империясына качан карап калган?

4. Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

5. Чагатай улусу кандайча түзүлгөн?

6. Чагатай жөнүндө эмнени билесиңер?

7. 13-кылымдын 60-жж Орто Азияда эмне үчүн ѳз алдынча мамлекет түзүлгѳн?

8. Хайдунун мамлекети кайсы аймактарды камтыган?

9. Хайду түзгѳн мамлекет кайсы аймактарды камтыган?

10. Моголстан мамлекети качан калыптанды жана ал кайсы бѳлүктѳрдѳн турат?Маңгалай-Сүбө кайсы жерде?

11. Амир темурга каршы Теӊир-Тоо калкынын уруштары эмне менен аяктады?

12. 15-кылымдагы-16-кылымдын башындагы кыргыздардын мамлекети жѳнүндѳ эмнелерди билесиӊер?

13. Монголдордун саясий абалында кандай ѳзгѳрүүлѳр болду?

14. Сибирь кыргыздарынын саясий абалына эмнелер мүнөздүү эле?

15. Сибир кыргыздары Жуңгар хандыгы менен кайдай мамиледе болушкан?

16. XVII- кылымда Сибирь кыргыздары кайсы аймактарга таркалышкан?

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришетет.

Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат.

Теманын үстүнѳн талкууларга активдүү катышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Жалпы иштѳѳ

Мугалим окуучуларга карточка таратуу менен топто иштѳѳгѳ тапшырма берет.

Окуучулар чакан топторго бѳлүнүшүп, карточка аркылуу берилген суроолорго биргелешип Окуучулар мугалимдин берген маалыматтарын түшүнүп алат.

Берилген суроого ой жүгүртүү менен жооп берет. Ѳз оюн эркин айтуу менен башкаларды кунт коюп уга алат.

Топто иштѳѳдѳ активдүүлүгүн кѳрсѳтүү менен

ынтымактуулукка тарбияланат.

Тема боюнча тыныгуу

Мугалим окуучуларга эс алдыруу максатында оюн ойнотот. Оюнду ыӊгайында карап тандап алса болот.

Окуучулар оюн ойноо менен сабакка болгон кызыгууларын жогорулатышат. Жагымдуу маанай менен сабактарын башташат.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билимин өнүутүрүү максатында карточкаларды таратат.

Окуучулар карточкалардагы суроолорго жубу менен талкуулап, мугалимдин жардамында жооп беришет.

Ойлорун эркин айтышат.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучулардын суроолоруна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

кайталоо

Компетентүүлүк

Сабактын максаты

Сабактын мазмуну

Ресурстар

Баалоо

Колдонуучу материалдар

Усулдар

Негизги компетенттүүлүктөр

1. Маалыматтык

2.Социалдык-коммуникативдик

3. Єз алдынча уюштуруужана маселелерди чечүү

Предметтик компетенттүүлүктөр

1.Тарыхый маалыматтарга ээ болушат.

2. Даталар жана терминдер, карта менен иштей алышат

3. Теманы окуп өз оюн эркин айта алат, 4. инсандарга мүнөздөмө беришет

Билим

берүүчүлүк:

Окуучулар Чагатай улусу. Ич ара феодалдык согуштарбоюнча кенири түшүнүк берүү

Ѳнүктүрүүчүлүк:

Чагатай улусу. Ич ара феодалдык согуштар

боюнча түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбиялык

Патриоттуулукка, дүйнө тарыхын билүүгө, улуттар аралык ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбиялоо.

Өтүүлүүчү материалдын мазмуну.

1. Уюштуруу. Саламдашуу. толуктоо.

2. үй тапшырмасын текшерүү

1. Монголдор Жети-Сууну кандайча каратышкан?

2. Эмне үчүн Баласагун шаарынын калкы моӊголдорго каршылык кѳрсѳтүшкѳн жок?

3. Кыргызстандын аймагы толугу менен Чыӊгызхандын империясына качан карап калган?

Жаңы тема:

• Чыӊгыз хандын империясынын улустарга бѳлүнүшү. Чагатай улусу.

• Так талашкан күрѳштѳр. Теӊир –Тоонун улуу ханга баш ийдирилиши.

• Хубилай менен Арык-Буканын чатагы жана кыргыздар.

• Эне-сайдагы кыпгыздардын 13-к 60-жылдарынын орто чениндеги абалы.

Чыңгыз хан көзүнүн тирүүсүндө ата-бабаларынан калган каада-салтты сактап уулдарына улустарды энчи катары бөлүп берген. Кылычтын мизи, найзанын учу менен түзүлгөн анын зор империясы улуу хандын керээзине ылайык 4 улуска бөлүнмөк. Кенже уулу Тулуйдун энчисине Чыңгызхандын түпкү журту Моңголия жана 101 миң аскер тийди. Моңголиянын батыш тарабындагы көз мелжиген кеңири аймактар улуу уулдарынын ортосунда бѳлүштүрүлгөн эле. Мындан тышкары алардын ар бири атасынын туруктуу аскеринен 4 миңден жоокер алышкан.

Бышыктоо:

1. Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

2. Чагатай улусу кандайча түзүлгөн?

3. Чагатай жөнүндө эмнени билесиңер?

и кандай тушунөсүн?билесиӊер?ре алат Жыйынтыктоо: Окуучулардын билимин баалоо

Үй тапшырма: § 16 окуп келүү

Алтын эреже

Ким жаңылбайт?

ангемелешүү

Окуу китеби

Колдонмо тетрадь

Баалоо

критерийи

Акыл чабуулу

Оозеки

Көрсөт-мөлүү

Кайтарым байланыш

Диагностикалык

Формативдик

Суммативдик

Компетентүүлүк

Сабактын максаты

Сабактын мазмуну

Ресурстар

Баалоо

Колдонуучу материалдар

Усулдар

Негизги компетенттүүлүктөр

1. Маалыматтык

2.Социалдык-коммуникативдик

3. Єз алдынча уюштуруужана маселелерди чечүү

Предметтик компетенттүүлүктөр

1.Тарыхый маалыматтарга ээ болушат.

2. Даталар жана терминдер, карта менен иштей алышат

3. Теманы окуп өз оюн эркин айта алат, 4. инсандарга мүнөздөмө беришет

Билим

берүүчүлүк:

Окуучулар

Хайдунун хан көтөрүлүшү жана мамлекетинин түзүлүшү боюнча кенири түшүнүк берүү

Ѳнүктүрүүчүлүк:

Хайду хан башкарган жылдарындагы абалы боюнча түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбиялык

Патриоттуулукка, Ата–Журтту сүйүүгѳ, улуттар аралык ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбиялоо.

Өтүүлүүчү материалдын мазмуну.

1. Уюштуруу. Саламдашуу. толуктоо.

2. үй тапшырмасын текшерүү

1. Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

2. Чагатай улусу кандайча түзүлгөн?

3. Чагатай жөнүндө эмнени билесиңер?

Жаңы тема :

1. Хайдунун хан кѳтѳрүлүшү. Орто Азияда ѳз алдынча мамлекеттин түзүлүшү.

2. Хайду мамлекетинин аймагы, калкы, хандын саясаты.

3. Хубулай менен Хайдунун эрегиши теӊтайлашуусу. Кыргыздардын ага аргасыз аралашуусу.

4. Хайду мамлекети 14-кылымдын экинчи жарымында

Мугалимдин сѳзү: Хайду мамлекетинен Орто Азиянын чордону менен чыгышында уюшулуп, аймагы батышта Аму-Дарыяга, чыгышта Алтайга чейин созулуп жатчу. Ага Жуңгария ойдуңу, Теңир-Тоо толугу менен, Чыгыш Түркстан, Фергана жана Маверанахар караган. Хайду хан эне-сайлык кыргыздарды да өзүнө тартып, Хубилайга каршы тукурган. Ал эми Чүй өрөөнүн ал өзүнүн коругуна айландырган. Таласты Шах деген уулу ээлеп турчу. Теӊир-Тоонун чыгышынан дагы бир уулу Чапардын энчисине тийген. Ал кийин тактыны мурастаганы маалым.

Бышыктоо:

1. 13-кылымдын 60-жж Орто Азияда эмне үчүн ѳз алдынча мамлекет түзүлгѳн?

2. Хайдунун мамлекети кайсы аймактарды камтыган?

3. Хайдуга мүнѳздѳмѳ бер?

14-кылымда Хайду мамлекетинде кандай ѳзгѳрүүлѳр болду?

и кандай тушунөсүн?билесиӊер?ре алат Жыйынтыктоо: Окуучулардын билимин баалоо

Үй тапшырма: § 17 окуп келүү

Алтын эреже

Ким жаңылбайт?

ангемелешүү

Окуу китеби

Колдонмо тетрадь

Баалоо

критерийи

Акыл чабуулу

Оозеки

Көрсөт-мөлүү

Кайтарым байланыш

Диагностикалык

Формативдик

Суммативдик

Жылдар

Окуялар

1270-жыл

Лю Хао-Лини Түштүк Сибир-Дин акими болуп дайындал-

ган.

1276-жыл

Хайду хан Моӊголияга чонЖортуул уюштурат.

1286-жыл

Тутуха Алтайды каратканда Хайдуга караштуу үч миӊ түтүн кишини туткундап, Аларды Каракорумга алып

кеткен.

1292-93-жыл

Хубилай хан Тутуханы эне-сайлык кыргыздарды кайрадан каратууга жѳнѳткѳн.

1348-жыл

Чыӊгыз хандын урпагы Тоолук-Темур хан жарыяланды.

Компетентүүлүк

Сабактын максаты

Сабактын мазмуну

Ресурстар

Баалоо

Колдонуучу материалдар

Усулдар

Негизги компетенттүүлүктөр

1. Маалыматтык

2.Социалдык-коммуникативдик

3. Єз алдынча уюштуруужана маселелерди чечүү

Предметтик компетенттүүлүктөр

1.Тарыхый маалыматтарга ээ болушат.

2. Даталар жана терминдер, карта менен иштей алышат

3. Теманы окуп өз оюн эркин айта алат, 4. инсандарга мүнөздөмө беришет

Билим

берүүчүлүк:

Окуучулардын ѳтүлгѳн темалар боюнча алган билимдерин жалпылаштыруу жана системалаштыруу

Ѳнүктүрүүчүлүк:

Билим билгичтиктерин онүктүрүү, эс тутумун жана түшүнүктор менен иштоо жана тест белгилоо учун ой жугүртүүсүн

калыптандыруу.

Тарбиялык

Окуучулар ата-бабалардын бизге калтырган мурастарын сактоого, ынтымактуулукка, бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбиялоо.

Өтүүлүүчү материалдын мазмуну.

1. Уюштуруу. Саламдашуу. толуктоо.

2. үй тапшырмасын текшерүү

Кайталоо жана анын жаңы тема менен байланышы

тест

3-чейрек

1. Моголдорго каршы кыргыз-казак согуштук биримдиги кайсы мезгилде болгон?

а) 1510-1515-жж б) 1515-1520жж в) 1518-1523-жж г) 1520-1522-жж

2. Монголистан мамлекетинде ислам дини кайсы жылы официалдуу дин болуп кабыл алынган?

а. 1327-ж б. 1330-ж в. 1335-ж г. 1354-ж

3. Улуу Кыргыз дөөлөтүнүн доору кайсы мезгилде болгон?

а) XIV-XV кк. б) VIII-IXкк. в) IX-X кк. г) XII-XIII кк.

5. Жуңгар хандыгы кыргыздардын жана казактардын жерине.............басып кирген.

а) 1617-жж б) 1643-жж в) 1665-жж г) 1672-жж

6. Жуңгар хандыгы Цин империясы тарабынан

................талкаланган.

а) 1746-1747-жж б) 1712-1713-жж в) 1757-1758-жж г) 1760-1761-жж

7. Кыргызстандын аймагы толугу менен Чынгыз хандын империясына карап калды

1. 1218-жылы б. 1219-жылы в. 1220-жылы г. 1221-жылы

8. Амир Темирдин бийлик жүргүзгөн мезгилин белгиле.

а) 1303-1348-жж б) 1329-1343-жж в) 1340-1375-жж г) 1370-1405-жж

9. окуяларды болуп ѳткѳн мезгилине дал келтиргиле.

а) А-2, Б-3, В-1, Г-4,

б) А-2, Б-4, В-4, Г-1,

в) А-3, Б-4, В-1, Г-2,

г) А-1, Б-2, В-3, Г-4,

10 окуяларды болуп ѳткѳн мезгилине дал келтиргиле

а) А-2, Б-3, В-1, Г-4,

б) А-4, Б-1, В-2, Г-3,

в) А-3, Б-1, В-4, Г-2,

г) А-1, Б-2, В-3, Г-4,

Бышыктоо:

1. Кыргызстандын аймагы толугу менен Чыӊгызхандын империясына качан карап калган?

2. Чыңгыз хандын империясы кандай улустарга бөлүнгөн?

и кандай тушунөсүн?билесиӊер?ре алат Жыйынтыктоо:

Кайсы суроо кызыктуу болду?

Баалоо

Үй тапшырма: кайталап окуп келүү

Алтын эреже

ангемелешүү

Окуу китеби

Колдонмо тетрадь

Тест

Баалоо

критерийи

Акыл чабуулу

Оозеки

Көрсөт-мөлүү

Кайтарым байланыш

Диагностикалык

Формативдик

Суммативдик